________________
૨. હાથની મુહપત્તીથી કરવી. ૩. રજોહરણની મુહપત્તીથી કરવી. ૩. પગના પાછળની ભૂમિની ઊભા થતાં રજોહરણથી કરવી.
૧૭. - આ ૧૭ પ્રમાર્જના સંડાસા શબ્દથી સંબોધાય છે. સંડાસા એટલે સાંધાઓ. સાંધાઓની પ્રમાર્જના થાય છે.
નામનું ચોથું આવશ્યક કહેવાય છે. પખિ, ચોમાસી અને સંવત્સરી
પ્રતિક્રમણ ચોથા આવશ્યકમાં સમાવેશ થાય છે. (૫) કાઉસ્સગ્ગ : આયરિય ઉવજઝાય કીધા પછી બે લોગસ્સ, એક
લોગસ્સ અને એક લોગસ્સનો જે કાઉસ્સગ્ન કરવામાં આવે છે તે
પાંચમું “કાઉસ્સગ્ગ” આવશ્યક કહેવાય છે. (૬) પચ્ચકખાણ : આ છઠું આવશ્યક કાઉસ્સગ્ન પછી કરવાનું છે પરંતુ
દેવસિ પ્રતિક્રમણમાં તે વખતે અવસર નહીં રહેવાથી પ્રતિક્રમણની શરૂઆતમાં “પચ્ચકખાણ” કરી પાંચમું આવશ્યક પૂરું થયા પછી તે સંભારવામાં આવે છે અને રાઇ પ્રતિક્રમણમાં તો તે વખતે પચ્ચખાણ કરવામાં આવે છે.
૧૦૨.વાંદણાંનાં પચ્ચીસ આવશ્યક :
૨ અવનત, ૧ યથાજાત મુદ્રા, ૧૨ આવર્ત, ૪ શિરોનમન, ૩ ગુપ્તિ, ૨ પ્રવેશ, ૧ નિષ્ક્રમણ મળી કુલ ૨૫ આવશ્યક થયાં. ૪ (૧) અવનત (અણજાણહ બોલતાં) (૧) પ્રવેશ-નિશીહિ કહી
અવગ્રહમાં પ્રવેશ. ૪ (૬) આવર્ત (અહો, કાર્ય, કાય અને જરા-ભે-જ-વ-ણિ-જં-ચ
ભે બોલતાં) છે (૨) શિરોનમન (સંફાસ અને ખામેમિ બોલતાં) ૪ (૧) નિષ્ક્રમણ (આવર્સિઆએ કહી અવગ્રહની બહાર નીકળવું. કુલ ૧૧ આવશ્યક પહેલા વાંદણામાં અને બીજા વાંદણા વખતે અવગ્રહની બહાર નીકળવાનું ન હોવાથી નિષ્ક્રમણ બાદ કરતાં ૧૦ આવશ્યક થયાં. બંને વાંદણાંનાં ૨૧, ૧ યથાજાત મુદ્રા અને મન, વચન, કાયાની ગુક્તિ મળી કુલ ૨૫ આવશ્યક થયાં.
૧૦૪. સત્તર પ્રમાજના (સંડાસા)
(ધર્મસંગ્રહ ભા.૧ પા.૪૮૩)
જમણા તથા ડાબા પગોને કેડથી નીચે સુધી તથા આગળનો મધ્યભાગ : એમ આગળની ત્રણ પ્રમાર્જના. એ જ પ્રમાણે પાછળની ત્રણ પ્રમાર્જના તથા અવગ્રહમાં પ્રવેશ કરતાં ત્રણવાર જમીન પ્રમાર્જવી. એ ત્રણ મળી નવ પ્રમાર્જના. વળી જમણા હાથની નીચેની કોણીથી ઉપરનો સંપૂર્ણ હાથ છેક લલાટ સુધી અને એ જ પ્રમાણે ડાબો હાથ લલાટથી નીચેની કોણી સુધી, એમ બે હાથની બે મળી અગિયાર પ્રમાર્જના. ઢીંચણ ઉપર મુહપત્તી મૂકતાં સાધુને ત્રણ વખત ઢીંચણની પ્રમાર્જના અને ઓધા ઉપર ગુરુચરણની ધારણા કરી ત્રણ વખત ઓઘાની પ્રમાર્જના : એમ કુલ સત્તર પ્રમાર્જના થાય છે. ગૃહસ્થને ઢીંચણને બદલે કટાસણા કે ચરવળા ઉપર મુહપની સ્થાપન કરતાં ત્રણ પ્રમાર્જના અને અવગ્રહની બહાર નીકળતાં ત્રણ પ્રમાર્જના : એમ સત્તર પ્રમાર્જના કહી છે.
(પંચપ્રતિ. સાર્થ મહેસાણાવાળી આ.પા.૫૪૧ પરથી)
જમણા પગનો કેડથી નીચેનો પગ પર્યત પાછલો સર્વભાગ, પાછળનો કેડનો નીચેનો મધ્યભાગ, ડાબા પગનો કેડ નીચેનો પાછલો પગ પર્યત સર્વ ભાગ : એ ત્રણને ચરવળાથી પ્રમાર્જવા. તેવી જ રીતે જમણા પગ, મધ્યભાગ અને ડાબો પગ આ ત્રણના આગલા ભાગો પણ પગ પર્યત પ્રમાર્જવા : એમ છે. નીચે બેસતી વખતે ત્રણવાર ભૂમિ પૂજવી એમ નવ. પછી જમણા હાથમાં મુહપત્તી લઇ તેનાથી લલાટની જમણી બાજુથી પ્રમાર્જતા જતાં આખું લલાટ, આખો ડાબો હાથ તથા નીચે કોણી પર્યત તેવી જ રીતે ડાબા હાથમાં મુહપત્તી લઇને ડાબી બાજુથી જતાં આખું લલાટ, આખો જમણો હાથ અને નીચે કોણી પર્વત, ત્યાંથી ચરવળાની દાંડીને મુહપત્તી વડે પંજવી એમ અગિયાર.
4 અંશો શાસ્ત્રોના ૫૯ ૦
૧૦૩. સત્તર પ્રમાર્જના (સંડાસા) :
૩. પગના પાછળના ભાગની રજોહરણથી કરવી. ૩. પગના આગળના ભાગની રજોહરણથી કરવી. ૩. પગના આગળના ભાગની ભૂમિની રજોહરણથી કરવી.
અંશો શાસ્ત્રોના ૪ ૫૮ છે.
