________________
૧૦ = ૧૦૦, ફરી તેને પાંચ ઇન્દ્રિય સાથે ગુણતાં ૧૦૦ x ૫ = ૫૦૦, ફરી તેને ચાર સંજ્ઞાથી ગુણતાં પOOx ૪ = ૨000, ફરી તેને મન, વચન, કાયાથી ગુણતાં ૨૦00 x ૩ = ૬000, ફરી તેને કરણ, કરાવણ અને અનુમોદનથી ગુણતાં ૬૦૦૦ x ૩ = ૧૮૦૦૦.
શ્લોક : સરળ, ગોગે, સન્ના, ત્રિ, પૂરૂ સમUTધને મા सिलंग सहस्साणं अठ्ठारसगस्स निष्फत्ती ॥१॥
૮૦. બાર ભાવનાઓ : (૧) અનિત્યભાવના : હે જીવ ! જગતમાં સર્વ સંયોગો અનિત્ય છે.
જગતમાં આત્મા એક જ સ્થિર છે. (૨) અશરણભાવનાઃ હે જીવ ! જગતમાં જીવને કોઇ રક્ષણ આપતું નથી.
સર્વજ્ઞના ધર્મ સિવાય જીવને પરલોક જતાં બીજું કોઇ શરણું નથી. સંસારભાવનાઃ હે જીવ ! આ સંસાર વિચિત્ર છે. જે સંસાર જન્મમરણ, અનેક રોગો, સ્વાર્થ અને પ્રપંચનાં દુઃખોથી ભરેલો છે તેના | ઉપર મોહ શો ? તેનાથી તને વૈરાગ્ય કેમ થતો નથી ? (૪) એકત્વભાવનાઃ હે જીવ! તું એકલો જભ્યો છે અને એકલો જવાનો
છે. એકલો કર્મ કરે છે અને એકલો ભોગવે છે. માટે મારું મારું
કરી ક્લેશ કેમ પામે છે ? (૫) અન્યત્વભાવના : હે જીવ! તું આ દેહથી, તારાં મા-બાપથી, ધનથી
તદ્દન જુદો છે. તારું આનાથી કાંઇ હિત નથી છતાં તું તેને તારા શા માટે માને છે? પરલોકમાં કોઇ તારા કામમાં આવવાના નથી તેનો વિચાર કર. અશુચિભાવના : હે જીવ ! તું જે શરીર પર મોહ કરી રહ્યો છે, રાત-દિવસ તેની ચિંતા કરે છે તે શરીર શેમાંથી ઉત્પન્ન થયું છે, તેની અંદર કેવા પદાર્થો છે, તેની અંદર કેટલા રોગો છે, તે ટકવાનું નથી : તેનો બરાબર વિચાર કર. આ શરીર નાશવંત છે, રાખ્યું રહેવાનું નથી - આવો વિચાર કરવાથી શરીર ઉપર વૈરાગ્ય થાય.
9 અંશો શાસ્ત્રોના ૪૦ )
(૭) આશ્રવભાવના : હે જીવ ! મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, કષાય અને દુષ્ટ
યોગ : આ ચાર આશ્રવો જ તારા સંસારનું મૂળ છે, તેથી જ તું અનાદિકાળથી આ સંસારમાં ભટકે છે તો તેને દૂર કરવા પુરુષાર્થ કર . સંવરભાવનાઃ હે જીવ ! સંસારકારાગૃહમાંથી છોડાવનાર સભ્યત્વ, વિરતિધર્મ, કષાયનો નિગ્રહ અને સમિતિ-ગુતિનું નિર્મળ પાલન : આ ચાર સંવરધર્મ જ છે, તે જ તારા આત્માનું કલ્યાણ કરનાર છે,
પરમમિત્રો છે માટે તારા જીવનમાં તેનો ખૂબ આદર કર. (૯) નિર્જરાભાવના : હે જીવ ! સકામનિર્જરા કરવાનો અનુપમ અવસર
પામ્યો છે તો તું સુખશીલતાનો ત્યાગ કરી બાર પ્રકારના તપમાં
ઉદ્યમશીલ બન, જેથી બધાં કર્મો બળીને ભસ્મ થાય. (૧૦) લોકસ્વરૂપભાવના : હે જીવ! તું ચૌદ રાજલોકના સ્વરૂપનો વિચાર
કર. તેમાં આવેલા અનંત જીવો અને પુદ્ગલોનો વિચાર કર. તેમનાં સંસ્થાન, આયુષ્ય, સ્થિતિ વગેરેનો વિચાર કર, જેથી તારું ચપળ
મન સ્થિર બને. (૧૧) બોધિદુર્લભભાવનાઃ હે જીવ! આ જગતમાં મોટું રાજ મળવું, સુંદર
સ્ત્રીઓ મળવી વગેરે સંસારની ઉપભોગની સામગ્રી મળવી સહેલી છે, પરંતુ જૈનધર્મની પ્રાપ્તિ થવી તે જ દુર્લભ છે. તત્ત્વાતત્ત્વના નિર્ણયમાં નિપુણ એવી બોધિ જ દુર્લભ છે. તે તને મળી છે તે મહાપુણ્યના ઉદયે મળી છે તો તેનું પ્રાણની માફક રક્ષણ કર અને સત્કાર્યથી સફળ કર. | ધર્મસ્વાખ્યાતભાવનાઃ હે જીવ ! અનંત-ઉપકારી શ્રી જિનેશ્વરદેવોએ ભવનો ઉચ્છેદ કરનારો એવો સુંદર ક્ષમાદિ દશ પ્રકારનો ધર્મ બતાવ્યો છે. ક્યાં જિનમત અને ક્યાં અસંબદ્ધ પ્રલાપ કરનારા અન્ય મતો ?
૮૧. ચાર ભાવના : (૧) મૈત્રીભાવના બધાયે જીવનું શુભ થાઓ. પારકાનું હિત ચિંતવવું તે. (૨) પ્રમોદભાવના : ગુણ અને ગુણવાન પ્રત્યે પક્ષપાત કરવો તે. (૩) કરુણાભાવનાઃ સંસારથી પીડા પામતાં પ્રાણીઓ પર દયા કરવી તે.
વ અંશો શાસ્ત્રોના + ૪૧ ૦
