________________
એટલે ભાગ. એવો અહીં પારિભાષિક અર્થ છે માટે નિયતરાશિના સંખ્યાત ભાગ પાડી તેમાંનો એક ભાગ રાખવો. તે સંખ્યગુણ હાનિ કહેવાય. (બીજા સર્વ ભાગ ઘટાડવા તે) જેમ કે નિયત રાશિ એક લાખના સંખ્યાત ભાગ પાડતાં સંખ્યાત એટલે ૧૦થી ભાગતાં દશ હજાર - દશ હજાર જેવડો એકેક ભાગ પડે તેવા ૧૦ ભાગ પડે. તેમાંથી ૯ ભાગ બાદ કરી એક જ ભાગ રાખતાં ૧૦ હજર રહે તે
સંખ્યાતગુણ હાનિ કહેવાય. (૫) અસંખ્યગુણ હાનિ નિયત રાશિ એક લાખના અસંખ્યભાગ પાડી ૧ ભાગ રાખી બીજા સર્વ ભાગ ઘટાડવા તે અસંખ્ય ગુણ હાનિ કહેવાય.
જેમ કે નિયત રાશિ એક લાખના અસંખ્યાત ભાગ પાડવા માટે અસંખ્યાત એટલે ૧OOથી ભાગ્યે એકએકહજાર જેવડો એકેક ભાગ આવે એવા ૧OOભાગ આવ્યા. તેમાંથી ૯૯ ભાગ કાઢતાં 100 જેવડો એક ભાગ રહેવા દઇએ તો તે ૧OOO એ અસંખ્યગુણ હાનિ કહેવાય. અનંતગુણ હાનિ : નિયત રાશિ એક લાખના અનંત ભાગ પાડી એક ભાગ રાખી બીજી સર્વ ભાગ ઘટાડવા તે અનંતગણ હાનિ કહેવાય.
જેમ કે નિયત રાશિ એક લાખના અનંત ભાગ પાડવા માટે અનંત એટલે 1000 વડે ભાગતાં 100-100 જેવડા ૧OOOભાગ પડે. તેમાંથી ૯૯૯ ભાગ કાઢતાં બાકીનો એક ભાગ ૧૦૦ જેવડો
રાખીએ તો તે 100 અનંતગુણ હાનિ કહેવાય. (૧) અનંતગુણ હાનિ - ૧OO : અનંતભાગ વૃદ્ધિ - એક લાખ એકસો. (૨) અસંખ્યગુણ હાનિ- ૧૦00: અસંખ્યભાગ વૃદ્ધિ -૧ લાખ ૧ હજાર. (૩) સંખ્યગુણ હાનિ - ૧૦,000: સંખ્યભાગ વૃદ્ધિ - ૧ લાખ ૧૦ હજાર.
સંખ્યભાગ હાનિ - ૯૦,000 : સંખ્યગુણ વૃદ્ધિ - ૧૦ લાખ. (૫) અસંખ્યભાગ હાનિ - ૯૯,૦૦૦ : અસંખ્ય ગુણ વૃદ્ધિ - ૧ કોડ. (૬) અનંતભાગ હાનિ - ૯૯,૯૦૦ : અનંતગુણ વૃદ્ધિ - ૧૦ ક્રોડ.
એ પ્રમાણે અનુક્રમે અંક વૃદ્ધિની અપેક્ષાએ આ સ્થાપના લખી છે. અન્યથા હાનિવૃદ્ધિનો અનુક્રમ તો અનંતભાગથી પ્રારંભીને જ હોય છે.
૬૯. પાંચ મહાવ્રત (રાત્રિભોજનવિરમણ સહિતના ભાંગા ૨૭૦) : (૧) સર્વથા પ્રાણાતિપાતવિરમણ મહાવ્રત : ભાંગા-૩૬ : પ્રાણાતિપાત
ચાર પ્રકારે. (૧) સૂક્ષ્મ (૨) બાદર (૩) ત્રસ (૪) સ્થાવર = ૪ પ્રકાર, મન, વચન, કાયાથી ત્યાગ ૪ ૪૩ = ૧૨. કરણ, કરાવણ, અનુમતિરૂપ ત્યાગ ૧૨ x ૩ = ૩૬ પ્રકાર. સર્વથા મૃષાવાદવિરમણ મહાવ્રત : ભાંગા-૩૬ : મૃષાવાદ ચાર પ્રકારે. (૧) ક્રોધ (૨) લોભ (૩) ભય (૪) હાસ્ય = ૪ પ્રકાર. મન, વચન, કાયાથી ત્યાગ ૪ x ૩ = ૧૨. કરણ, કરાવણ, અનુમતિરૂપ ત્યાગ ૧૨ x ૩ = ૩૬ પ્રકાર. સર્વથા અદત્તાદાનવિરમણ મહાવ્રત: ભાંગા-૮૧ : અદત્તાદાને નવ પ્રકારે. ગામ, નગર કે અરણ્યમાં એમ ૩ પ્રકારે + અલ્પ, બહુ, અણુ, પૂલ એમ ૪ પ્રકારે + સચિત્ત, અચિત્ત એમ ૨ પ્રકારે = ૯ પ્રકારે. મન, વચન, કાયાથી ત્યાગ ૯૪ ૩ = ૨૭. કરણ, કરાવણ,
અનુમતિરૂપ ત્યાગ ૨૭ X ૩ = ૮૧ પ્રકાર . (૪) સર્વથા મૈથુનવિરમણ મહાવ્રત : ભાંગા-૨૭: મૈથુન ત્રણ પ્રકારે.
દેવ, મનુષ્ય, તિર્યંચ સંબંધી એમ ૩ પ્રકારે. મન, વચન, કાયાના યોગથી ગુણતાં ૩ X ૩ = ૯, કરણ, કરાવણ, અનુમતિરૂપ ત્યાગ ૯ × ૩ = ૨૭ પ્રકાર. સર્વથા પરિગ્રહવિરમણ મહાવ્રતઃ ભાંગા-૫૪ : પરિગ્રહ ૬ પ્રકારે. અલ્પ, બહુ, અણુ, પૂલ, સચિત્ત, અચિત્ત એમ ૬ પ્રકારે, મન, વચન, કાયાનો યોગથી ગુણતાં ૬ X ૩ = ૧૮. કરણ, કરાવણ,
અનુમતિરૂપ ત્યાગ ૧૮ x ૩ = ૫૪ પ્રકાર. (૬) સર્વથા રાત્રિભોજનવિરમણ વ્રત : ભાંગા-૩૬ : રાત્રિભોજન ચાર
પ્રકારે. અશન, પાન, ખાદિમ, સ્વાદિમ એમ ૪ પ્રકારે. મન, વચન, કાયાના યોગથી ગુણતાં ૪ x ૩ = ૧૨. કરણ, કરાવણ, અનુમતિરૂપ ત્યાગથી ગુણતાં ૧૨ x ૩ = ૩૬ પ્રકાર, પહેલા વ્રતના ભાંગા ૩૬, બીજાના ૩૬ , ત્રીજાના ૮૧, ચોથાના ૨૭, પાંચમાના ૫૪, છઠ્ઠીના ૩૬ = ૨૭૦.
અંશો શાસ્ત્રોના જ ૩૦ Se
4 અંશો શાસ્ત્રોના ૦ ૩૧ ૦
