________________
અર્થ : આ અભિલાષા (‘જયવીયરાય’માં કરવામાં આવેલી માંગણીઓ) ‘અપ્રમત્ત સંયત’ (૭મું ગુણઠાણું) થયા પહેલાં રાખવાની છે. કારણ કે અપ્રમત્ત સંયતને તો મોક્ષની પણ અભિલાષા રહેતી નથી. તે જીવને
સંસાર કે મોક્ષ એકેયની અભિલાષા રહેતી નથી. તેઓ શુભાશુભ (ઇષ્ટ કે અનિષ્ટ) સર્વ ભાવોમાં સમાનભાવવાળા છે.
૬૮. અગુરુ-લઘુ ગુણપર્યાય-છઠાણવડિયામાં ષસ્થાન-ષદ્ગુણ હાનિ-વૃદ્ધિ : (દ્રવ્યલોકપ્રકાશ પા.૯૨)
જે ગુણ વડે દ્રવ્યમાં છ પ્રકારની હાનિ અને છ પ્રકારની વૃદ્ધિની વર્તના હોય તે અગુરુલઘુગુણ કહેવાય અને તે વડે પ્રવર્તતી છ પ્રકારની વૃદ્ધિ વા હાનિ તે અગુરુલઘુપર્યાય કહેવાય. તે વૃદ્ધિ-હાનિના નામ આ પ્રમાણે :
(૧) અનંતભાગ વૃદ્ધિ (૨) અસંખ્યભાગ વૃદ્ધિ (૩) સંખ્યભાગ વૃદ્ધિ (૪) સંખ્યગુણ વૃદ્ધિ (૫) અસંખ્યગુણ વૃદ્ધિ (૬) અનંતગુણ વૃદ્ધિ.
(૧) અનંતભાગ હાનિ (૨) અસંખ્યભાગ હાનિ (૩) સંખ્યભાગ હાનિ (૪) સંખ્યગુણ હાનિ (૫) અસંખ્યગુણ હાનિ (૬) અનંતગુણ હાનિ. ♦ આ છ વૃદ્ધિમાં સર્વે જવાબ રાશિઓ અનુક્રમે મોટા મોટા પ્રમાણમાં જ પ્રાપ્ત થઇ શકે છે.
♦ ધારો કે ૧૦ એ સંખ્યાત છે. ૧૦૦ એ અસંખ્યાત છે. ૧૦૦૦ એ અનંત છે અને નિર્ણીત રાશિ ૧,૦૦,૦૦૦ (એક લાખ) છે. (૧) અનંતભાગ વૃદ્ધિ : નિર્ણીત રાશિના અનંતભાગ કરીએ. તેમાંનો એક જ ભાગ અધિક હોય તે અનંતભાગ વૃદ્ધિ કહેવાય. જેમ કે નિર્ણીત રાશિ ૧,૦૦,૦૦૦નો અનંતમો ભાગ (એટલે ૧૦૦૦)=૧૦૦ આવે તે અધિક કરતાં ૧,૦૦,૧૦૦ એ અનંતભાગ વૃદ્ધિ કહેવાય. (૨) અસંખ્યભાગ વૃદ્ધિ ઃ નિર્ણીત રાશિના અસંખ્યભાગ કરીએ. તેમાંનો એક ભાગ અધિક હોય તે અસંખ્યભાગ વૃદ્ધિ કહેવાય.
જેમ કે નિર્ણીત રાશિ ૧,૦૦,૦૦૦નો અસંખ્યભાગ (એટલે ૧૦૦)=૧૦૦૦ આવે. તે અધિક કરતાં ૧,૦૧,૦૦૦ એ અસંખ્યભાગ વૃદ્ધિ કહેવાય.
અંશો શાસ્ત્રોના ૨૮૦
(૩) સંખ્યભાગ વૃદ્ધિ ઃ નિર્ણીત રાશિના સંખ્યાતભાગ કરીને તેમાંનો એક
ભાગ વધે તે સંખ્યભાગ વૃદ્ધિ કહેવાય. જેમ કે નિર્ણીત રાશિ ૧,૦૦,૦૦૦ નો સંખ્યાતમો ભાગ (એટલે/૧૦)=૧૦,૦૦૦ આવે. તે અધિક કરતાં ૧,૧૦,૦૦૦ એ સંખ્યભાગ વૃદ્ધિ કહેવાય. (૪) સંખ્યગુણ વૃદ્ધિ : નિર્ણીત રાશિને સંખ્યાત રાશિ વડે ગુણીએ અને
જે જવાબ આવે તે સંખ્યગુણ વૃદ્ધિવાળો કહેવાય. જેમ કે નિર્ણીત રાશિને ૧,૦૦,૦૦૦ ને સંખ્યાત એટલે ૧૦ વડે ગુણતાં ૧૦ લાખ આવે તે સંખ્યગુણ વૃદ્ધિ કહેવાય
(૫) અસંખ્યગુણ વૃદ્ધિ : નિર્ણીત રાશિને અસંખ્યાત્મક રાશિ વડે ગુણતાં
જે જવાબ આવે તે અસંખ્યગુણ વૃદ્ધિ કહેવાય. જેમકે નિર્ણીત રાશિ ૧,૦૦,૦૦૦ ને અસંખ્ય એટલે ૧૦૦ વડે ગુણતાં ૧ ક્રોડ આવે તે અસંખ્યગુણ વૃદ્ધિ કહેવાય.
(૬) અનંતગુણ વૃદ્ધિ : નિર્ણીત રાશિને અનંતરાશિ વડે ગુણતાં જે જવાબ આવે એ અનંતગુણ વૃદ્ધિ કહેવાય. જેમ કે નિર્ણીત રાશિ ૧ લાખને અનંતગુણ એટલે ૧૦૦૦ વડે ગુણતાં ૧૦ ક્રોડ આવે તે અનંતગુણ વૃદ્ધિ કહેવાય.
હવે યથાયોગ્ય છ હાનિ—
>
અનંતભાગ હાનિ : નિયત રાશિ એક લાખને અનંતમા ભાગ (૧૦૦૦) વડે ભાગતા ૧૦૦ આવે. તે ૧ લાખમાંથી બાદ કરતાં ૯૯,૯૦૦ આવે. તે અનંતભાગ હાનિ કહેવાય.
(૨) અસંખ્યભાગ હાનિ ઃ નિયત રાશિ ૧ લાખને અસંખ્ય એટલે ૧૦૦ વડે ભાગતાં ૧૦૦૦ આવે. તે એક લાખમાંથી બાદ કરતાં ૯૯,૦૦૦ આવે. તે અસંખ્યભાગ હાનિ કહેવાય.
(૩) સંખ્યભાગ હાનિ ઃ નિયત રાશિ ૧ લાખને સંખ્યાત એટલે ૧૦ વડે ભાગતાં ૧૦,૦૦૦ આવે. તે ૧ લાખમાંથી બાદ કરતાં ૯૦,૦૦૦ આવે. તે સંખ્યભાગ હાનિ કહેવાય.
(૪) સંખ્યગુણ હાનિ ઃ હવે સંખ્યગુણ હાનિ એટલે સંખ્યાતથી ગુણીને આવેલો જવાબ મૂળરાશિમાંથી ઘટાડવો એવો અર્થ નથી, પરંતુ ગુણ અંશો શાસ્ત્રોના ૨૯૦
(૧)
