________________
આપણા તીર્થંકરો કોણ ? તેમના ઉપદેશમાં આગવી અદ્વિતીયતા કઈ ? વગેરેનો થોડો પરિચય તો જોઈએ જ. જેમ વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં ઊંડાણમાં ઊતરીએ તો ગ્રંથોના ગ્રંથો ભરાય તેટલી માહિતી હોય છે, છતાં પણ તમને સ્કૂલમાંથી જ થોડો પરિચય તો અપાય જ છે ને ? તેમ અનેકાન્તવાદના પરિચયની જ અપેક્ષા છે. તે જાણશો તો પ્રભુ માટે વિશિષ્ટ બહુમાન જાગશે. ગણધરો આનાથી જ પ્રભાવિત થયા છે.
''
પૂ.આ. શ્રીહરિભદ્રસૂરિને દીક્ષા લેતાં પહેલાં જૈન ધર્મની એટલી એલર્જી છે કે “હાથીના પગ નીચે ચગદાઇ જવું સારું પણ જિનમંદિરમાં જવું નહીં,” આવી તેમની માન્યતા હતી. પરંતુ જ્યારે ગુરુમુખે પદ્ધતિસર તત્ત્વ જાણ્યું તો પરિણામ શું આવ્યું ? તેમનું કાંઈ સાધારણ વ્યક્તિત્વ નહોતું. તત્કાલીન બધાં શાસ્ત્રોનું તેમને જ્ઞાન હતું. અવતરણો-કોટેશનોનો તેમની પાસે પાર નથી, તેવું તેમનાં લખાણો પ્રથમ દૃષ્ટિએ જ જણાવે છે.
સભા :- તો પછી એક શ્લોકનો અર્થ કેમ ન સમજ્યા ?
સાહેબજી :- બસ, તમે ત્યાં જ થાપ ખાઓ છો. ભાષાની દૃષ્ટિએ તો તેઓ અર્થ કરી આપે તેમ છે, પરંતુ પરિભાષા હરેક ક્ષેત્રમાં હોય છે. માટે જે ક્ષેત્રની પરિભાષા સમજવી હોય તે ક્ષેત્રના નિષ્ણાત પાસે જવું પડે. તેવી જ રીતે સાધ્વીજી જે શ્લોકનો સ્વાધ્યાય કરતાં હતાં, તે જૈન ધર્મની પરિભાષા સામે રાખીને લખાયેલ હતો. માટે તેને સમ્જવા તેના નિષ્ણાત પાસે જવું પડે.
‘યાકિની મહત્તરા’ રાતના સ્વાધ્યાય કરે છે. તે વખતે આ રાજમાર્ગ ઉપર ઊભા છે. રાત્રિની નીરવ શાંતિમાં સ્વાધ્યાયનો અવાજ બહાર જનારને પણ સંભળાય તેમ છે. આ એક રાજપુરોહિત છે. આ શ્લોકના શબ્દો તેમના કાને પડ્યા. શ્લોક નવો લાગ્યો, એટલે તેમને જાણવાનું મન થયું. તેમને એક વખત સાંભળીને યાદ રહી જાય છે. ઊહાપોહ કરે છે. મંથન કરે છે. પણ પરિભાષાના કારણે તત્ત્વ પામી શકતા નથી. આમ તો તેમનું લેવલ ઘણું ઊંચું છે. તેમણે એવું નક્કી કરેલ છે કે જે શ્લોકને તે ન સમજી શકે અને તેને જે સમજાવી આપે તેના શિષ્ય થવું. અત્યારે આ નિર્ણયની વાત કોઈને ન કરે તો ચાલે તેમ છે. છતાં પણ સરળતાથી અહીં આવીને કહે છે કે “આ શ્લોકનો અર્થ સમજાવો. હું તમારો શિષ્ય છું.” આવું કહેતાં પણ એમ નથી માનતા કે હું તો વિદ્વાન છું. તેઓ પરિભાષાના કારણે અર્થ સમજી શક્યા નથી અને આ બાજુ પૂ. સાધ્વીજી મહારાજ વિચારે છે કે, જો આવા મોટા માણસને હું બરાબર સમજાવી નહીં શકું તો ઉપાધિ થશે. માટે પોતાના ગુરુને
સોંપે છે.
અનેકાંતવાદ
