________________
ત્રીજું ]
સૂયગડ અઝયણ “અનુષ્ટ્રભુમાં અને બીજું અઝયણ યાલિય છંદમાં છે. - સૂયગડમાં ઇન્દ્રવજાને પ્રયોગ પચીસ વાર થયેલ છે. જુઓ ૫૦ એ. આ૦ (પૃ. ૧૫૪). પહેલા સુથબંધનું “ઇથીપરિન્ના” નામનું અઝયણ “ઉવહાણસુય” ની પેઠે ગાથા કિંવા આર્યામાં નથી, કિન્તુ ‘ગાથાનુણુભી સંસ્કૃષ્ટિ ” નામે ઓળખાવાયેલા મિશ્ર છન્દમાં છે એમ ૫૦ ઐ૦ આ૦ (પૃ. ૧૮૫-૬)માં ઉલ્લેખ છે. પહેલા સુફખનાં અપ-૭, ૧૦ અને ૧૨-૧૪ મુખ્યતયા ઉપજાતિમાં છે. બીજા સુયફબંધના ત્રીજા અઝયણના લગભગ અન્તમાં ચાર પડ્યો છે અને તે આર્યામાં છે ( આ ચારે પદ્યો ઉત્તરઝયણના અ૦ ૩૬ માં ૭૪માથી ૭૭મા પદ્યરૂપે જેવાય છે). આનું પાંચમું અઝયણ “અનુષ્યભમાં અને છ ઉપજાતિમાં છે.
અહીં એ ઉમેરીશ કે સૂયગડનિજુતિ(ગા. ૧૩૯)માં સૂચવ્યા મુજબ ગાથા ' અજઝયણ સામુઅ( સામુદ્રક) છન્દમાં છે, પણ જ્યાં જ્યાં એ મુદ્રિત થયું છે ત્યાં ત્યાં તો એ ગદ્યરૂપે અપાયું છે. શીલાંકસૂરિ આની ટીકા (પત્ર ૨૬૨)માં કહે છે કે “ સામુળ છલા વા નવા સા गाथेत्युच्यते, तच्चेदं छन्दः अनिबद्धं च यल्लोके गाथेति तत् पण्डितैः प्रोक्तम्" અર્થાત “સામુદ્રી છન્દથી ગૂંથાયેલી તે “ગાથા”. તે આ છન્દ છે. લેકમાં જે અનિબદ્ધ છે તેને પંડિત ગાથા' કહે છે.
કત્વસૂયગડમાં બે સુયફબંધ છે. સમ્ભવ છે કે એમાંને બીજે સુયફખંધ પાછળથી ઉમેરાયેલો છે અને ચૂલિકારૂપ છે. આ પ્રકારનું વિધાન વિન્તનિંસે H I L (પુ. ૨, પૃ. ૪૩૮)માં કર્યું છે. વિશેષમાં એ વિદાને પૃ. ૪૩૧માં એમ કહ્યું છે કે સૌથી પ્રાચીન ભાષા આયારમાં
૧. “વેલીના એટલે વીણુના સાજ સાથે ગાવાને ઈદ તે આલીયા”. જુઓ ૫૦ ૦ આ૦ (પૃ. ૧૭૦). “આખ્યાનકાલના કુશીલની વીણામાં જેમ રામાયણનો શ્લેક ઝણકાર કરી રહેતે હતિ તેમ સુત્તકાલના ણિગ્રન્થ અને શિખુઓની વીણામાં ઝણત્કાર મચાવી મૂક્તા આ નવા અંદન આલીઅ નામ, કેશુ કહેશે કે, સાર્થક નથી ?”—એજન, પૃ. ૧૭૦
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
