________________
અઢારમું]
તિસ્થગાલિય આમાં ૧૨૫૧ ગાથા છે. આમાં પાટલિપુત્રી ” વાચનાનું વિસ્તૃત વર્ણન અને એ દ્વારા ભદ્રબાહસ્વામીને જીવનવૃતાન્ત છે. એને હિન્દીમાં સારાંશ વી. . જે. કા. (પૃ. ૯૪-૮)માં અપાય છે. સાથે સાથે એને લગતી મૂળ ગાથાઓ (૭૧૪-૮૦૨ ) પણ પૃ. ૯૮-૧૦૩માં અપાઈ છે. પાડલિપુત્તમાં રેલ આવતાં ખૂબ નુકસાન થયું હતું તેનું વર્ણન પૃ. ૪૩માં છે.
૬૨૦–૬૨૨ એ ત્રણ ગાથાઓ ચન્દ્રગુપ્તના રાજ્યાભિષેકને વર્ષ ઉપર પ્રકાશ પાડે છે.૩ એમાં કહ્યું છે કે પાલકના ૬૦ વર્ષ, નન્દનાં ૧૫૦, મૌર્યોનાં ૧૬૦, પુષ્યમિત્રનાં ૩૫, બલમિત્રભાનુમિત્રના ૬૦, નભાસેન( નહણ )નાં ૪૦ અને ગર્દભિલના ૧૦૦ વર્ષ પૂરાં થતાં શક રાજાનું શાસન શરૂ થયું.
૬૩૫મી ગાથામાં કચ્છી (ચઉમુહ) રાજાની ઉત્પત્તિની વાત છે. આ રહી એ ગાથા –
" जं एयं वडनगरं पाडलिपुत्तं तु विस्सुअं लोए ।
एत्थ होही राया चउमुहो नाम नामेणं ॥ ६३५॥" અહીં જે ઉચું અને પ્રસ્થ શબ્દના પ્રયોગ છે તે ઉપરથી આ પણણગ પાટલિપુત્રમાં રચાયાનું અનુમાન કરાય છે. ૭૦૫મી ગાથામાં શકવંશ, નન્દવંશ અને મૌર્યવંશના અન્તને નિર્દેશ છે. પણ મહાગુપ્તવંશ
૧ સ્થૂલભદ્ર સિંહનું રૂપ ધારણ કર્યાની હકીક્ત અહીં આવે છે. ૨ આ ગાથાઓ અને એના સારાંશ માટે જુઓ વી. સં. જ. કા. (પૃ. ૩૦-૩૧). ૩ જુએ હૈં. શાન્તિલાલ શાહનું પુસ્તક નામે Chronological Problems in the early history of Northern India and a brief account of the Jaina chronology (પૃ. ૧૬–૧૭). ૪ ગા. ૬૩૬૯માં કહીએ પાંચ સ્તુપ ખેદાવી નન્દ રાજાનું સુવર્ણ લઇ લીધાની વાત છે. કટકીને લગતી અહીં અપાયેલી અનુકૃતિ પ્રાચીન છે, અને ત્રિષષ્ટિ૦ (૫. ૧૦, સ. ૧૩)માંની કટકીને લગતી હકીકત તિગાલીના જ શબ્દમાં છે (Indian Antiguary 1919, pp. 128–80 ) એમ ડો. મોતીચંદે પ્રેમી અભિનન્દન-પ્રન્થમાંના “કુછ નૈન અનુશ્રુતિ સૌર પુરાત્તરવ” (પૃ. ૨૨)માં કહ્યું છે. '
૧૩
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
