________________
૧૮
આગમનું દિગ્દર્શન
[ પ્રકરણ સુજજસિરી (સૂર્યશ્રી), સુસઢ, ગોવિન્દ બ્રાહ્મણ, અંજનશ્રી વગેરેની કથા છે.
મહાનિસીહની આદર્શ-પ્રતિ ખવાઈ જતાં એને હરિભદ્રસૂરિએ ઉદ્ધાર કર્યો હતો. આ મહાનિસીહ પ્રત્યે સિદ્ધસેન દિવાકર, વૃદ્ધવાદી, યક્ષસેન, દેવગુપ્ત, યશવર્ધન ક્ષમાશ્રમણ, રવિગુણ, નેમિચન્દ્ર, જિનદાસગણિ વગેરેને બહુમાન હતું. મહાનિસીહ ઉપર ચુર્ણિ છે. શુબ્રિગે ઇ. સ૧૯૧૮માં મહાનિસીહ બર્લિનથી સમ્માદિત કર્યું છે. એમણે આ છે સુરનાં કતૃત્વ, વિષય, ભાષા ઈત્યાદિ વિષે ઊહાપોહ કર્યો છે. દીપવિજયને વિ. સં. ૧૮૯૦માં મહાનિસીહને અંગે પ્રશ્નો પૂછાતાં એમણે જે ગુજરાતીમાં ઉત્તર આપ્યા તે “મહાનિશીથબોલ” તરીકે ઓળખાય છે. એ જે. સા. સં. (વ. ૩, અં. ૭, પૃ. ૨૬૩-૧૭૨)માં છપાયેલા છે. એના આધારે મેં અહીં વિષયોને નિર્દેશ કર્યો છે. આ છે સુતની ભાષા અને એમાંના તાન્ટિક ઉલ્લેખો અને આગમ સિવાયના અને નિર્દેશ જોઈ એ પાછળનો ગ્રન્ય હોય એમ લાગે છે એમ HIL (Vol. II, p 466)માં ઉલ્લેખ છે જ - દસાસુયખંધ (દશાશ્રુતસ્કન્ધ)-આને નંદી, પખિયસુત્ત, આવસ્મયનિજજુત્તિ ઇત્યાદિમાં “દસા', ઠાણ (ઠા. ૧૦; સુ. ૭૫૫)માં આયારસા અને અન્યત્ર “સાસુ” કહેલ છે. કેટલીક વાર “દસ”ની સાથે ક૫ અને વવહારને પણ નિર્દેશ જવાય છે, અને આ ત્રણ
એક જ “શ્રતસ્કલ્પ” ગણાય છે. આ દસાના દસ વિભાગ છે. તેમાં ૮મા ને ૧૦મા વિભાગને “અજઝયણ” અને બાકીનાને “દસા” કહે છે. આ સમગ્ર દસા ભદ્રબાહુસ્વામીએ નવમા પુત્વમાંથી ઉદ્દધૃત કર્યાનું મનાય છે. આના દસ ભાગનાં અનુક્રમે અસમાહિદ્વાણ (અસમાધિસ્થાન),
૧. દેવેન્દ્રસૂરિએ ૫૬૯ પદ્યમાં આર્યામાં સુસઢકહા રચી છે, અને એ માટે આ ચૂલાનો ઉપયોગ કર્યો છે. ૨-૩. જુઓ HCLJ (પૃ. ૮૦). ૪. LAI (પૃ. ૮)માં નરસિંહભાઈએ મહાનિસીહને ગુજરાતી અનુવાદ તૈયાર કર્યાનો ઉલ્લેખ છે. ૫. જુઓ વવહાર (ઉ.૩ ને ૧૦). ૬ જુઓ કમ્પની નિજજુત્તિ( ગા. ૨૬૬)ની મલયગિરિરસૂરિત વૃત્તિ (પૃ. ૮૧).
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
