________________
૧૨૨
આગમનું દિગ્દર્શન [[ પ્રકરણ એવું નામ જોવાય છે. પખિયસુત્તમાં આને “રાયપસેલુઇય' તરીકે અને વિવાહ (. ૧૩૩)માં તેમજ આવશ્લયચુણિ (ભા. ૧, પત્ર ૧૪૨)માં “રાયપણુઈ જજ' તરીકે ઉલ્લેખ છે. સિદ્ધસેનગણિએ અને હરિભદ્રસૂરિએ એને “રાજપ્રસેનકીય” તરીકે, વાદી દેવસૂરિના ગુરુ મુનિચન્દ્રસૂરિએ “રાજપ્રસેનજિત' તરીકે, અભયદેવસૂરિએ “રાજપ્રશ્નકૃત” તરીકે અને મલયગિરિસૂરિએ “રાજપ્રશ્નીય' તરીકે ઓળખાવેલ છે.
આ આગમમાં પએસી (પ્રદેશી) રાજા કેસી (કેશી) ગણધરને પ્રશ્ન પૂછે છે એ હકીકતને અનુલક્ષીને “રાજપ્રશ્રય” નામ જાયું છે એમ મલયગિરિસૂરિ આ આગમની વૃત્તિમાં કહે છે. એ ઉપરથી એમણે આનું પાઈય નામ “રાયપાસેણીએ” કયું હોય એમ લાગે છે. દીઘનિકાયના સુત્તપિટકમાં પાયાસિસુત્તમાં પસેનદી(પ્રસેનજિત) રાજાએ આપેલા રાજદેય ભાગને પાયાસી રાજા ભોગવે છે એ હકીક્ત આવે છે. એટલે આ આગમની કોઈ પ્રાચીન વાચનામાં પ્રસેનજિતનો ઉલ્લેખ આવત હશે તે જોઈને કે એવી પરમ્પરા છે એમ જાણીને “રાજપ્રસેનજિત” કે “રાજપ્રસેનીય” જેવું એનું નામ યોજાયું હોય એવી કલ્પના કરાય છે.
વિષય-વાઈયની પછી પુસ્તાકારૂઢ થયેલા આ આગમના બે ભાગ પડાય છે. પહેલે ભાગ સૂર્યાભ દેવ સાથે સમ્બધ ધરાવે છે,
જ્યારે બીજો ભાગ આ દેવના પએસી રાજા તરીકેના પૂર્વ ભવ સાથે અને દેવગતિમાંથી આવ્યા બાદ દઢપણુ (દઢપ્રતિજ્ઞ) તરીકેના એમના ઉતર ભવ સાથે સમ્બન્ધ ધરાવે છે. આમ આ આગમમાં એક જ વ્યક્તિના ત્રણ ભવનું વર્ણન છે. વિસ્તારથી કહું તે મહાવીરસ્વામી “આમલકપા” નગરીમાં પધાર્યા ત્યારે સૂર્યાભ દેવને એ વાત અવધિજ્ઞાન વડે જણાઈ એટલે એણે “નમુત્થણું' વડે એમની સ્તુતિ કરી
૧ જુઓ વિચાહ૦ (સ. ૧૧, ઉ. ૯; સુ. ૪૧૭)ની ટીકા (પત્ર પ૧૪). ૨ વેબરે આ ઉપરથી આ આગમનું નામ “રાયપએસીય હોવાની કલ્પના કરી છે. ૩ આ ઉપરથી આ બીજા ભાગના કેટલાક આધુનિક સમ્પાદકોએ એનું નામ બપએસિકહાણચં” રાખ્યું છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
