________________
પાંચમું ]
વિયાહ૫ણુત્તિ અ. બેચરદાસે વિદત્તાભરી સમાલોચના વિસ્તારથી આપી છે. મૂળ તરીકે સગ ૧૬-૪૧ અપાયાં છે, સાથે સાથે પં. ભગવાનદાસકૃત અનુવાદ છે, અને અતમાં સાત પરિશિષ્ટ છે.
આ અંગે ગુજરાતી ભાષાન્તર સહિત હી. હં. તરફથી પ્રસિદ્ધ થયેલ છે. ગોપાલદાસ પટેલે આ અંગને છાયાનુવાદ તૈયાર કર્યો છે અને એનું નામ “શ્રીભગવતીસાર” રાખ્યું છે. શ્રી જૈન સાહિત્ય પ્રકાશન સમિતિ તરફથી “શ્રી પૂંજાભાઈ જૈન ગ્રંથમાલા-૧૬ ” તરીકે આ અનુવાદ ઈ. સ. ૧૯૩૮માં પ્રસિદ્ધ થયો છે. એના અન્તમાં વિસ્તૃત “સૂચિ ” અપાઈ છે. પ્રારમ્ભમાં ઉપઘાત છે. એના ૧૩મા પૃષ્ટમાં કહ્યું છે કે “ભગવતીસૂત્રમાંથી સુભાષિત” જેવું કાંઈ તારવી કાઢી શકાય તેવું ન હોવાથી, આ માળાના અન્ય ગ્રંથની જેમ તે વિભાગ આ વખતે પડતો મૂક્યો છે.” ગોપાલદાસને પ્રસ્થાન (પુ. ૨૭, અં. ૧, પૃ. ૬૬-૭૪; સંવત્ ૧૯૯૫ )માં “મહાવીરરવામીને માંસાહાર” એ નામનો લેખ પ્રસિદ્ધ થયે ત્યારે આ અનુવાદ (પૃ. ૩૦૦ )ની નીચે મુજબની પંક્તિઓએ જેનોમાં ઉલ્કાપાત જગાવ્યો હતો –
હું હમણાં મરણ પામવાને નથી, પણ ૧૬ વર્ષ જીવવાને છું. માટે તું મેંદ્ધિક નગરમાં રેવતી ગૃહપની છે, તેને ત્યાં જા. તેણે મારે માટે બે કબૂતર રાંધીને તૈયાર કર્યા છે, પણ તેને કહેજે કે મારે તેમનું કામ નથી; પરંતુ ગઈ કાલે બિલાડાએ મારેલા કૂકડાનું માંસ તેણે તૈયાર કરેલું છે, તે મારે માટે લઈ આવ.”
મૂળ પાઠ નીચે મુજબ છે –
" तं गच्छह णं तुम सीहा! मेंढियगाम नगरं रेवतीए गाहावतिणीए गिहे। तत्थ णं रेवतीए गाहावइतिणीए ममं अट्ठाए दुवे कपोयसरीरा उवक्खडिया तेहिं नो अट्ठो अस्थि । से अण्णे पारियासिए मज्जारकडे कुकुड
૧. પ્રથમ પરિશિષ્ટ તરીકે સમસ્ત અંગના પારિભાષિક શબ્દ અપાયા છે. (૧) દેશ, નગરી અને પર્વતાદિનાં નામ, (૨) ચેત્ય અને ઉદ્યાનનાં નામ, (૩) અન્યતીથિકા અને તાપસે, (૪) સાધુ અને સાડવી, (૫) શ્રાવક અને શ્રાવિકા અને (૬) મૂળમાં સાક્ષી રૂપે ઉલેખાયેલા ગ્રન્થનાં નામ એ બાકીનાં છ પરિશિષ્ય છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
