________________ - - વિપાક સૂત્ર ઉપલબ્ધ અગ્યાર અંગ આગમમાં અગ્યારમું આગમ એટલે શ્રીવિપાકસૂત્ર. ગણધર ભગવંતો રચિત દ્વાદશાંગીમાં બાર અંગો હોય છે. પરંતુ બારમું દૃષ્ટિવાદવિચ્છેદ પામ્યું હોવાથી આ આગમ જ છેલ્લું ગણાય છે. વિપાક એટલે કર્મોનો પરિપાક, કર્મોનું ફળ, સારાં-નરસાં કર્મોનું સારું નરસું ફળ અહીં બતાવવામાં આવ્યું છે. વર્તમાનમાં આ આગમ 1216 શ્લોક પ્રમાણ છે. નવાંગી ટીકાકાર પૂ. આ. શ્રી અભયદેવસૂરિના મહારાજાની 900 શ્લોક પ્રમાણ વૃત્તિ છે. હંમેશા પ્રભુવીર સાથે જ વિચરતાં શ્રી ગૌતમ મહારાજા જ્યારે ગોચરી જતા, માર્ગમાં કર્મજન્ય દુ:ખોથી વ્યાપ્ત એવા જીવોને જોઈને તેઓનું હૈયું વ્યથિત થતું. એક ક્ષણ અટકી જતા કે, કેવા પાપ કર્યો હશે કે આ જીવ નરકતુલ્ય વેદનાઓ ભોગવી રહ્યો છે. સમવસરણમાં આવી પ્રભુને પૂછતા, હે પ્રભુ!આ જીવ દારૂણ વેદના શા માટે ભોગવે છે? એવું તો એણે શું કર્યું? ત્રિકાલજ્ઞાની પરમાત્મા પણ જણાવતા કે, હે ગૌતમ!આ જીવે ગત જન્મમાં હિંસા, અત્યાચાર, અનાચાર,માંસાહાર વગેરે ભયંકર ક્રૂર પાપ કર્મ કર્યા છે, તેનાં વિપાકરૂપે દુ:ખ અને વેદના ભોગવી રહ્યો છે. ગુરુ શ્રી ગૌતમ અને પરમગુરુશ્રી વીરના આ સંવાદથી એક વાત સુનિશ્ચિત થાય છે કે, પાપ; ગત જન્મનાં હોય કે આ જન્મનાં, જાતે ભોગવવાં જ પડે છે. વૃક્ત કf 3વયવ મોrtવ્યમ્' I ત્રિકાલાબાધિત આ સિદ્ધાંત આપણા ગળે ઊતરી જાય અને
