________________ કેમ , ,, ' 33 ' '' ગણિવિધા પ્રકીર્ણક સૂત્ર સંસારીને દુન્યવી કાર્યસિદ્ધિ ઇષ્ટ હોય છે. તો સાધકને આત્મસાધનાસિદ્ધિ. સંસારનાં કાર્યો અનુકૂળ દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવની અપેક્ષા રાખે છે, તો આત્મ-સાધનાની સફળતામાં પણ એ દ્રવ્યાદિ ચારે મહત્તમ ભૂમિકા ધરાવે છે. તેમાં મોક્ષનું અનન્ય અને અનંતર કારણ ભાવની નિર્મળતા છે, એમ કહેનારા મહાપુરુષો એમ પણ ફરમાવે છે કે, ભાવની ઉત્પત્તિમાં દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર અને કાળ બહુ કામ કરે છે. પ્રસ્તુત શ્રી ગણિવિદ્યા પ્રકીર્ણક સૂત્ર તે દ્રવ્યાદિ ચાર અંગોમાંથી કાળ અંગનું વિગતવાર નિરૂપણ કરે છે. ગણિવિદ્યા પ્રકીર્ણકનો સૌ પ્રથમ ઉલ્લેખ નંદીસૂત્ર ગ્રંથમાં મળે છે. નંદીસૂત્રની ચૂર્ણિ અને વૃત્તિ બંનેમાં “ગણિવિદ્યા નામની વ્યાખ્યા કરતા જણાવ્યું છે કે, આબાલવૃદ્ધ સાધુઓના સમૂહને “ગણ'(ગચ્છ) કહેવાય છે. આ ગણના સ્વામી આચાર્ય “ગણી” કહેવાય છે. તે આચાર્ય ભગવંતની વિદ્યા એટલે જ્ઞાન તે ગણિવિદ્યા. આચાર્ય ભગવંતના અધિકારક્ષેત્રમાં આવતાં અનેકવિધ કાર્યો, જેમકે, શ્રુતદાન સંબંધી ઉદ્દેશ, સમુદ્દેશ, અનુજ્ઞા, સમ્યક્તસામાયિક-આરોપણ, અણુવ્રત, મહાવ્રત પ્રદાન, ગણ-આરોપણ, વિહાર-પ્રવેશ, દેવગુરુમૂર્તિ પ્રતિષ્ઠા, આદિ. જેમાં કાળનું શુભાશુભપણુ નક્કી કરવા જ્યોતિષ વિદ્યા જરૂરી છે. તે જ્યોતિષ વિદ્યા સંબંધી વાતો આ આગમમાં કહેવાયેલી છે. ૧૩ના આગમની ઓળખ
