________________ હતો, તે અધિકાર હવે પ્રસ્તુત આગમના પાંચમા “પિંડેષણા'નામના અધ્યયનના અભ્યાસથી પ્રાપ્ત થાય છે. દશ અધ્યયન અને બે ચૂલિકારૂપે 700 શ્લોક પ્રમાણ આ આગમ ભિન્નભિન્ન પૂર્વોમાંથી ઉદ્ધત થયેલું છે. નિર્યુકિતકાર શ્રી ભદ્રબાહુ સ્વામિ મહારાજે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં લખ્યું છે કે આત્મપ્રવાદ પૂર્વમાંથી ચોથું અધ્યયન, કર્મપ્રવાદ પૂર્વમાંથી પાંચમું અધ્યયન, સત્યપ્રવાદ પૂર્વમાંથી સાતમું અધ્યયન અને પ્રત્યાખ્યાન પૂર્વની ત્રીજી વસ્તુમાંથી બાકીના સર્વ અધ્યયનો ઉદ્ધત કરાયેલા છે. દશે દશ અધ્યયન અને બે ચૂલિકામાં મુખ્યતાએ શ્રમણભગવંતોના ચરણ એટલે મૂલગુણોનું અને કરણ એટલે ઉત્તરગુણોનું નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે. તેથી આ આગમ ચરણકરણાનુયોગનો મહાનગ્રંથ ગણાય છે. પાંચમા આરાના અંત સુધી ટકનારું આ આગમ સ્વત : મહિમાવંતુ છે. તેમાં પણ નિર્યુકિત, ભાષ્ય, ચૂર્ણિ, ટીકા, અવચૂરિ આદિ અનેક સાહિત્ય રચાયેલું હોવાથી તેનો મહિમા અનેક ગણો વૃદ્ધિ પામ્યો છે. અવશ્ય કહી શકાય કે સાધ્વાચારનું વર્ણન અનેક ગ્રંથોમાં છે છતાં શ્રીદશવૈકાલિકની તુલના ક્યાંય ન થઈ શકે. નૂતન દીક્ષિત સાધુ શ્રીદશવૈકાલિક સૂત્રને કંઠસ્થ કરે, તેના શબ્દાર્થ, વાક્યાર્થ, મહાવાક્યર્થ સુધીનો અભ્યાસ કરે અને તેના વચનોને અનુરૂપ સંયમજીવનનું પાલન કરે તો તેને ભાવસાધુપણાની પ્રાપ્તિ અવશ્ય થાય. આ આગમ ચરિતાર્થ થયું તો સાધુજીવન સફળ છે અને બધુ જ હોવા છતાં જો આ આગમ જીવનમાં ન વણાયું તો પ્રાપ્ત સાધુપણું નિષ્ફળ છે. આ વાતમાં કોઈ અતિશયોકિત નથી. 1- દ્રુમપુષ્પિકા, 2- શ્રમણ્યપૂર્વક, 3- ક્ષુલાકાચાર, - ખજીવનિકાય, 5- પિંડેષણા, ૬-ધર્માર્થકામ, 7- વાક્યશુદ્ધિ, 8- આચારપ્રસિધિ, 9- વિનયસમાધિ, 10- સભિખુ. આ પ્રમાણે ક્રમશ: દશ અધ્યયનના નામ છે. 1- રતિવાક્યા, 2- વિવિકતચર્યા, એ નામે બે ચૂલિકા છે. દશવૈકાલિક સૂત્ર || 179
