________________ ( 4 ) છેદસૂત્ર ભૂમિકા ‘આગમની ઓળખ' એટલે 45 આગમનો આછેરો પરિચય. આ વિભાગમાં આપણે 11 અંગ આગમ, 12 ઉપાંગ આગમ અને 10 પન્ના આગમનો પરિચય જોયો. હવે ચોથા વિભાગમાં ક છેદ આગમની ઓળખ મેળવીએ. ક છેદસૂત્રોમાં ક્રમશ: 1 - નિશીથસૂત્ર, 2 - દશાશ્રુતસ્કંધ, 3 - બૃહત્કલ્પસૂત્ર, 4 - વ્યવહાર સૂત્ર, 5 - મહાનિશીથસૂત્ર અને ક - જીતકલ્પ નો સમાવેશ કરાયો છે. સામાન્યતયા છેદસૂત્ર એટલે પ્રાયશ્ચિત્તસૂત્ર. સંયમજીવન સ્વીકારનારા શ્રમણ ભગવંતોના જીવનમાં પ્રમાદવશ, છદ્મસ્થતાવશ કે કર્મવશ ભૂલ થવાની શક્યતા છે. સ્વીકારેલા મૂળગુણ અને ઉત્તરગુણમાં દોષ લાગવાની પણ શક્યતા છે. અતિક્રમ, વ્યતિક્રમ, અતિચાર અને અનાચાર સ્વરૂપ તે દોષોની શુદ્ધિ કરવી જરૂરી છે. દોષશુદ્ધિથી જ ચારિત્ર નિર્મળ અને અખંડ બની રહે છે. આ વાતને ધ્યાનમાં રાખીને મહાપુરુષોએ આગમોમાં દશવિધ પ્રાયશ્ચિત્ત બતાવેલ છે. આલોચના, પ્રતિક્રમણ, તદુભય, વિવેક, વ્યુત્સર્ગ, તપ, છેદ, મૂલ, અનવસ્થાપ્ય અને પારાંચિત એમ દશ પ્રાયશ્ચિત્ત છે. સાતમાં છેદ' નામક પ્રાયશ્ચિત્ત સુધીનું વિવેચન સવિસ્તૃત હોવાથી આ ગ્રંથો છેદસૂત્ર તરીકે 148aa આગમની ઓળખ
