________________ આ સૂત્રોમાં સૂર્ય, ચંદ્ર, ગ્રહ, નક્ષત્ર, અને તારા વગેરેની ગતિ, તેનાથી સર્જાતા દિવસ, રાત અને ઋતુઓનું વર્ણન છે. અહીં બતાવેલી ખગોળની વિગતો સાથે ગુરુગમ અને વિશેષ બોધ ન હોવાના કારણે આજના ખગોળની સરખામણી કરવી, તે ઉલઝનમાં પડવાની વાત છે. સર્વજ્ઞ પરમાત્મા ખગોળ વિષયક શું ફરમાવે છે, માત્ર તેના પર લક્ષ આપીને આ આગમનો અભ્યાસ કરે તે જરૂર આત્મકલ્યાણ કરી શકે છે. સૂર્ય કરતાં ચંદ્ર વધુ મહદ્ધિક છે, સૂર્યના વિમાનો કરતાં ચંદ્રના વિમાનો પણ મોટાં છે, સૂર્યના ઇન્દ્ર કરતાં ચંદ્રના ઇન્દ્રનું આયુષ્ય વિશેષાધિક છે, સૂર્ય કરતાં ચંદ્રની ભ્રમણ ક્રિયા પણ ઝડપી છે. મુખ્યતાએ આવા તફાવત સિવાય લગભગ શ્રી સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ અને શ્રી ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ આગમમાં એક સમાન વિષય છે, શબ્દરચના પણ સમાન છે. એક થી વીશ પ્રાભૃતમાં મુખ્યત્વે નીચેના વિષયોની ચર્ચા કરવામાં આવી છે. જેમાં, * અન્ય ધર્મીઓની જ્યોતિષચક્ર સંબંધી મિથ્યા માન્યતાઓ સામે પ્રભુ મહાવીરે દર્શાવેલા સત્ય તત્ત્વો. * સૂર્ય-ચંદ્રની તીર્થોગતિ * મંડલાકારે તેઓનું ગમન * તેમના દ્વારા પ્રકાશિત થતા ક્ષેત્રનું માપ * સૂર્યનાં કિરણોને અટકાવનારાં તત્ત્વો સંબંધી 20 માન્યતાઓનું નિરસન * સૂર્યનાં કિરણોને રોધનારાં પુદ્ગલ તત્ત્વોનું સ્વરૂપ * કાળભેદે સૂર્યના પ્રકાશમાં થતો ફેરફાર * મેરુની ચારે દિશામાં દિવસ અને રાત્રિનું પ્રમાણ * નક્ષત્રોનો ચંદ્ર સાથેનો યોગ * એક યુગના નક્ષત્ર, માસ વગેરેની સંખ્યા * 12 મહિનાનાં અભિચંદ્ર વગેરે નામ * સંવત્સરોનાં નામ અને તેમનાં પર્વો * જંબુદ્વીપના સૂર્ય-ચંદ્ર અને નક્ષત્રોનું પ્રમાણ * પ્રાવૃટ વગેરે ઋતુઓના દિવસ-રાતનું પ્રમાણ * તિથિની ક્ષય-વૃદ્ધિનું સ્વરૂપ * ચંદ્રના કિરણોની વૃદ્ધિ હાનિ. * મુહૂર્તોની સંખ્યા * પૂનમ-અમાસના મુહુર્તી * પ્રકાશ અને અંધકારનું અલ્પબદુત્વ * ચંદ્ર આદિ પાંચેયની તીવ્ર-મંદગતિનાં કારણો * એક એક મંડલમાં ફરતાં સૂર્ય-ચંદ્રને લાગતો સમય * ચંદ્રાદિ અને મેરુ વચ્ચેનું અંતર * ચંદ્રનું શશી અને સૂર્યનું આદિત્ય નામ હોવાનું કારણ * તેઓના કામ-ભોગનું સ્વરૂપ અને અંતે 88 ગ્રહોનાં નામ. ૧૦ના આગમની ઓળખ
