________________ જંબૂઢીપપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર ખાસ કરીને ચાર અનુયોગ પૈકીના ગણિતાનુયોગને સ્પર્શતું આ આગમ છે. નામ જંબૂદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર છે. શ્રી જ્ઞાતાધર્મકથાંગ આગમનું આ ઉપાંગ છે. ભાષા વગેરેનું બંધારણ જોતા જણાય છે કે આ આગમના રચયિતા ચોક્કસ કોઈ પૂર્વધરજ્ઞાની મહાપુરુષ હશે. મુખ્યત્વે ભૂગોળ વિષયક આ આગમ છે. 181 મૂળ સૂત્રો અને શ્લોક પ્રમાણ ૪૪૫ડ છે. આ આગમ બે વિભાગમાં વહેંચાયેલું છે. 1. પૂર્વાર્ધ, 2. ઉત્તરાર્ધ. પૂર્વાર્ધમાં ચાર વક્ષસ્કાર અને ઉત્તરાર્ધમાં ત્રણ વક્ષસ્કાર છે. વક્ષસ્કાર શબ્દ પ્રકરણ અર્થમાં વપરાયો છે. આ આગમ ઉપર વૃત્તિકાર મહર્ષિ પૂ. આ.શ્રીમલયગિરિજી મહારાજાની ટીકા હતી. જે વિચ્છેદ પામી છે. તે ઉપરાંત પૂ.મહો. શ્રી શાંતિચંદ્રગણિજી કૃત ટીકા છે. જે વર્તમાનમાં ઉપલબ્ધ છે. અને 18000 શ્લોક પ્રમાણ વિસ્તૃત છે. સાત વક્ષસ્કારમાંથી પહેલા વક્ષસ્કારમાં જંબુદ્વીપના ભરતક્ષેત્રનું, બીજામાં કાલચક્ર-છ આરાનું, ત્રીજામાં પ્રથમ ચક્રી ભરતરાજાનું, ચોથામાં વર્ષધર પર્વતો-૨મ્યક્ષેત્રથી ઐરાવતક્ષેત્ર સુધીના વિસ્તારનું, પાંચમામાં તીર્થંકર પરમાત્માના જન્માભિષેકનું, છટ્ટામાં જંબૂદ્વીપના અન્ય ક્ષેત્રો, પર્વતો, તીર્થો આદિનું અને સાતમા માં જ્યોતિષચક્રનું ખૂબ જ સુંદર શૈલીમાં વર્ણન છે. આ આગમના સાર રૂપે જ જંબુદ્વીપ સંગ્રહણી ગ્રંથની રચના શાસ્ત્રકાર શિરોમણિ પૂ આ શ્રીહરિભદ્રસૂરિજી મહારાજાએ કરેલ છે. હવે સાતે વક્ષસ્કારના વિષયોને વિગતવાર સમજશું. 1. શાસન શિરતાજ પ્રથમ ગણધર શ્રીગૌતમ મહારાજાની જિજ્ઞાસા 10 2aa આગમની ઓળખ
