________________ 1- ચતુર શરણ પ્રકીર્ણક આગમનું મૂળ નામ “કુશલાનુબંધી અધ્યયન' છે. દશ પન્નામાં શિરમોર સ્થાને છે. 93 ગાથા પ્રમાણે આ આગમ પ્રાકૃત ભાષામાં રચાયેલ છે. તેના રચયિતા મહાપુરુષ પૂ.આચાર્ય શ્રી વીરભદ્રગણિ છે. જે પોતે શ્રી વીરવિભુના સ્વહસ્તે દીક્ષિત શિષ્ય છે. અહીં ગણિ શબ્દ આગમિક શૈલી મુજબ “આચાર્ય' અર્થમાં વપરાયેલ છે. આ જ ગ્રંથકારશ્રીએ આતુર પ્રત્યાખ્યાન, ભક્ત પરિજ્ઞા, સંસ્તારક એમ અન્ય ત્રણ પ્રકીર્ણકોની પણ રચના કરેલ છે. તો વળી આરાધના પતાકા ગ્રંથના કર્તા તરીકે પણ એમનું નામ પ્રાપ્ત થાય છે. કાળની વિષમતાના કારણે આજે તેઓશ્રી અંગે વિશેષ કોઈ માહિતી પ્રાપ્ત થતી નથી. આ ગ્રંથ ઉપર ટીકાઓ પણ છે. મૂળગ્રંથ અને ટીકાઓનું સંશોધનસંપાદન સન્માર્ગ પ્રકાશન હસ્તક પ્રકાશિત થયેલ છે. ગ્રંથકારશ્રીએ આ આગમ ગ્રંથમાં સાધનાનાં અમૂલ્ય બીજોનું નિર્દેશન કરેલ છે. સાધનાની સફળતા સમાધિભાવમાં રહેલી છે. સદ્ગતિ અને મુક્તિરૂપી ફળની અપેક્ષા રાખનાર સાધક આત્માને પ્રત્યેક સાધનામાં સમાધિ અને જીવનના અંત સમયે પરમ સમાધિ અનિવાર્ય બને છે. આ જ વાતને ધ્યાનમાં રાખી અહીં સમાધિનો ઉચ્ચતમ માર્ગ બતાવ્યો છે. ગ્રંથના પ્રારંભમાં જ આવશ્યકરૂપ પ્રતિક્રમણનો વિષય છે. છ આવશ્યના પરિપાલનથી આત્માની કેવા પ્રકારની શુદ્ધિ થાય છે તે પણ જણાવેલ છે. ત્યારબાદ પ્રથમ અધિકારમાં ચાર ગતિનું હરણ કરનાર ચાર શરણનું સ્વરૂપ રસપ્રદ શૈલીમાં કર્યું છે. બીજા અધિકારમાં દુષ્કતનિંદાનો સરળમાર્ગ બતાવ્યો છે. ત્રીજા અધિકારમાં ટૂંકમાં પણ સર્વાશે સુકૃત અનુમોદના રજૂ કરી છે. * શ્રી અરિહંત પરમાત્મા, શ્રીસિદ્ધ ભગવંતો, શ્રી સાધુ ભગવંતો અને કેવલી ભગવંતે કહેલો ધર્મ. આ ચારનું સાચા ભાવે શરણ સ્વીકારવું, તે ચાર શરણનો સ્વીકાર. * અજ્ઞાનાદિના કારણે આજ પૂર્વે જીવે જે કાંઈ હિંસા વગેરે પાપો કર્યા હોય તેની આત્મસાક્ષીએ ગઈ અને ગુરુ સાક્ષીએ નિંદા કરવી તે દુષ્કત ગર્તા. ચતુ:શરણ પ્રકીર્ણક સૂત્ર || 108
