Book Title: Shant Sudharasam Part 01
Author(s): Ratnachandrasuri
Publisher: Purushadaniya Parshwanath Jain Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022308/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziAbanI nI ] bhAga-1 8 pravacanakAra :- | pa.pU. AcAryadeva zrI vijaya ratnacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. (DahelAvALA) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvinayavina SjIka chaka thakI chaka virathita upAdhyAya || zAntasudhAsama II (saM. 2056nA cAturmAsa daramyAna karela pravacano) SbhAga ainityabhAvaLAthI zaivabhAvaLA sudhI vivazaols ja zubha AzIvadi dAtA ja parama pUjya gacchAdhipati AcArya bhagavaMta zrI vijaya rAmasUrIzvarajI ma.sA. (DahelAvALA) pravacanakAra-lekhaka che parama pUjya AcArya bhagavaMta zrI vijaya ratnacandrasUrIzvarajI ma.sA. (DahelAvALA) SCNavajaE Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gvaka parizcaya pustakanuM nAma : zAntasudhArasama racayitA : upAdhyAya zrI vinayavijayajI ma. racanAkALa : vi.saM. 1023 avayavahAra : parama pUjya AcArya bhagavaMta zrI vijaya abhayadevasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna parama pUjya AcArya bhagavaMta zrI vijaya. ratnacandrasUrIzvarajI ma.sA. (DahelAvALA) prakAzaka tathA : zrI purUSAdAnIya pArzvanAtha jaina saMgha prApti sthAna : devakInaMdana, darpaNa sarkala pAse, rUpaka sosAyaTI sAme, nAraNapurA, amadAvAda nakala : 2000 vimocana : vi.saM. 2058 aSADha suda 1 guruvAra tA. 11-7-2002 mUlya , : rUA. 40-00 mudraka : 'ema.bAbulAla prinTarI', ratanapoLa, phatehabhAInI havelI, amadAvAda-1. phona : pa3pa0pa00, 5320100 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = (D ) yAda....! smita...! hoTha para phUTI nIkaLatuM.., anAyAse khIlatuM phUla smita...! pU. gurudevanA mukha para ame jyAre joyuM che... tyAre A phUlanI phorama ja hoya...! ghaNI vakhata upamAo buThThI thaI jAya che... guruvarane zuM ApIe upamA...! candranI...?, dariyAnI...?, vAdaLanI...?, cAMdanInI...? zenI upamA ApIe...?. Ama joIe to amAro adhikAra paNa zuM...? upamA ApavAno...! paNa... lAgaNI e pote ja adhikAra che... ene mATe gaNatarInI ke gaNitanI jarUra nathI. jyAre... pU. gurudeva... amArA saMghamAM padhAryA... pravezathI mAMDIne... The...Tha vihAra sudhI je ArAdhanAnI yAtrA thaI... kevI rIte varNavIe...e... anukramaNikA... ArAdhanAnI...!!! cokkasa kahIzuM... ke... amAruM A avarNanIya cAturmAsa... sAkaranA TukaDA jevuM hatuM. jyAMthI cAkho... madhuratA ja maLe... kaDavAzane sthAna nahIM. amArI cAtumasika ArAdhanAnI yAtrAnuM paheluM sTezana hatuM... pUjyapAd gurudeva AcArya bhagavaMta zrI vijaya ratnacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.no cAturmAsa praveza...! pravezamAM akalpanIya... mAnava samudAya joIne amane jhAMkhI thaI gaI... ke... A vakhatanuM cAturmAsa kaMIka alaga ja haze. devone samudramaMthana karatAM... 14 ratno maLyA hatAM. bahu vicAratAM amane lAgyuM ke... saM. 2056nA cAturmAsanA maMthanamAM 14 nahIM 40 ratana amane maLyA haze... je ApanA darzanArthe prastuta che... amArA zrI saMghanA ItihAsamAM sau prathamavAra thayelI bALa zibira, zrI mokSalakSmI tapanI ArAdhanA... pU. gurudeve kaheluM... tApa ocho karavo hoya to A tapa karajo ja' ane mokSalakSmI tapamAM joDAvavAnI paDApaDI jovAno amane lhAvo maLyo. ane kyAreya na joyelo. na jANelo, na mANelo..."vAmA mAtAno thALa" jene joIne... sonA mukhamAMthI sarI paDyuM... Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adbhUta... adbhUta..! ane khAsa to pravacana gaMgA... cAra-cAra mahinA sudhI niyamita vahetI A pravacananI dhArAe... kharekhara amane... bhInA bhInA, bhIgA bhIgA banAvI dIdhA hatA... pUjyazrInA pravacanamAM vahetI tAtvika vAto amane samajAvI detI... ke.. "mana phakta mAhitInI vakhAra banAvavA mATe nathI... mana to... jJAnano khajAno bharavA mATe che ..." ane pachI amArI pravacana mATenI tarasa kRtrima nahIM kudaratI thaI gaI... jANe cAtakanI tarasa...!! ghara gharamAM zAnti-prazAnti-upazAntine prApta karAvI rAmAyaNanA zravaNe, pAMca-pAMca ravivAranI jhAkaLa bhInI savAre... saMgItamaya "ratnAkara paccIzI" paranA pravacanoe amane... paramAtmabhaktimAM ghelA karyAM. ane cAra-cAra mahinA "zAntasudhArasa graMtha"nuM vAMcana thayuM. zravaNa karatAM-karatAM amArA haiyA jhaNajhaNI uThyA. zAntarasanA vahetA jharaNAmAM pavitra banavAnuM saubhAgya maLyuM. eka eka zabda saMbhaLAto gayo ne manamAM kaMIka saMkalpa thato gayo. AvI ja bhASA ane AvA ja zabdo jo graMthastha banI jAya to kevuM sAruM ? gurudeva to kAle vihAra karI jaze ? pachI zuM ? ane ame pUjya gurudevane sAgraha vinaMti karI. gurudeva ! Apano ratna khajAno amane kAM na maLe? Apano guNa vaibhava ane Apano bhASA vaibhava kAgaLamAM kaMDArAya to amArA jevA pAmara prANIo kazuMka pAmI zake. saMghanI AgrahabharI vinaMti gurudeve svIkArI ane amArA upara upakAra karyo, ane enA paripAka svarUpe sarjana thayuM che A zAntasudhArasamanuM! paryuSaNA mahAparvamAM bhavya mahApUjAmAM to kalpanAtIta mAnava maherAmaNa joI ame ati AnaMdathI ubharAI gayA... kahevAya che ke... saMtonA sahaja bolAyelA zabdo zilAlekha jevA hoya che. jyAre durjanonA to sogaMdapUrvaka bolAyelA zabdo paNa jala-rekha jevA hoya che. pU. gurudevanA mukhethI bolAyelA zabdo kyAre'ya niSphaLa nathI gayA. eno pratyakSa purAvo... A... ke... zAntisnAtra sahita ATha divasano mahotsava ane 38-38 choDanuM bhavyAtibhavya ujamaNuM... Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ choDa bharAvavA mATenI paDApaDI amArA A nayanoe nihALI che. lAM..bI... caityaparipATI... jANe cha'rI pALato saMgha... abhUtapUrva mAhola vacce paramAtmabhakti svarUpa suparahiTa saMdhyAbhakti, bhavya rathayAtrA, pUjya gurudeve karAvelI...AMkha baMdha karIne... zatruMjaya tIrthAdhirAjanI bhavya bhAvayAtrA. Aso mahinAnI zAzvatI oLI tathA tAttvika-mArmika pravacano... divALInA pravacano...ane paMcadivasIya dvitIya mahotsava divALImAM...raMgoLI spardhA... are... raMgoLI joIne to bhalabhalA bolI uThyA... "raMgamAM rajoTAya re... mAraga, phaLIyuM zerI coka, raMgoLI tirakhavA sUraja, kADhato hajAra Doka" bALakonA abhUtapUrva utsAha-umaMga vacce thayelo bALa meLAvaDo... tathA "TAkaDA baMdha abhiyAna" ane khAsa to...raMgoLI.. sahita... zAhI svAgata sAthe... keTalA' ye varSomAM na thayeluM cAturmAsa parivartana, A sivAya... cAturmAsamAM thayelI anya ArAdhanA to judI ja ! jevI ke... dAridranivAraNa tapa, munisuvrata svAmi ekAsaNA, vAsupUjyasvAmi ekAsaNA, sarasvati sAdhanA, neminAtha bhagavAnanA ekAsaNA, AvI to kaMI keTalI'ye ArAdhanAthI amArUM A cAturmAsa... saphaLa nIvaDyuM. bIjuM zuM joIe...? amAre ! vAdaLa jevA guruvara maLI gayA... mana mukIne varasyA... gurudeva ! amane ghaNuM badhuM maLI gayuM. Ama joIe to vAdaLa pAse zuM nathI ? vividha AkAro che, vividha raMgo che. jaLathI sabhara che. savAranI ujAsa che, baporano taDako che. sAMjanI zobhA che. ane khAsa to mana mukIne varasavAnI tAkAta che. basa, gurudeva pAse paNa A badhuM ja che... sadA'ya maLajo... gurudeva AvA...! amArI pratikSAnI bArI haMmezA khullI che. ane emAM eka dIvo jale che. pratikSAno..! padhArajo vhAlA gurudeva!!! lI. zrI purUSAdAnIyapArzvanAtha zve. mU. pU. jaina saMgha devakInaMdana, nAraNapurA, amadAvAda. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakAra upAdhyAya zrI vinayavijayajI ma. paramAtmA zrI vardhamAna svAminI pATaraMparAmAM 58mI pATe hIravijayasUrIzvarajI ma. thayA. je mahAna tyAgI ane tapasvI purUSa hatA. temaja mahAna prabhAvaka hatA. akabara jevA krUra bAdazAhane temaNe pratibodha karela. temanA ziSya vijaya senasUrijI thayA temanI pATe jaMgamakalpavRkSa samAna vijaya devasUri thayA temanI pATe vijaya siMhasUri nAmanA gurU AvyA temanI pATe vijaya prabha nAmanA AcArya thayA temanA sAmrAjyamAM upA. vinayavijayajI jevA prakhyAta vidvAna purUSa thaI gayA. temano janma kaI sAlamAM thayo te cokksa mAhitInA abhAve kahI zakAya nahi. temanuM svargagamana vi.saM. 1938mAM rAMdera mukAme thayela tevo ullekha zrIpALarAsamAM maLe che. temanA pitAnuM nAma tejapAla ane mAtAnuM nAma rAjezrI hatuM ane teo vaNika kULamAM utpanna thayelA che. temanA gurU kIrti vijayajI upAdhyAya hatA. je gura pratye khUbaja samarpaNa bhAva vALA hatA. ane upA. yazovijayajInI sAthe teozrIne khUbaja sAro maitrI bhAva hato bannee sAthe maLIne kAzI jaI sAro evo abhyAsa karyo hato. upAdhyAya vinayavijayajI prakAMDa paMDita hatA. temaja ahaMthI rahita hatA. temanA jIvana viSe khAsa ullekha kyAMya maLato nathI. temaNe kalpasUtranI "subodhikA" TIkA saM. 1699mAM banAvI. temaja seMkaDo zAstro, granthomAMthI hakIkata tAravI, dravya, kSetra-kAla ane bhAvanI sarve hakIkatono saMgraha karI "lokaprakAza" nAmano grantha banAvyo. temAM hajAro zloko navA banAvI ane ThekaThekANe AgamanA AdhAro lakhyA je temanI asAdhAraNa yAda zakti hoya tema jaNAya che. saM. 1008mAM lokaprakAza grantha pUrNa karyo. ane vyAkaraNanA nIcoDa svarUpa hemalaghuprakriyAnI racanA karI. tenA upara hemaprakAzanuM vivaraNa karyuM. DhaLatI saMdhyAe vairAgyarasanuM poSaNa karanAra zAnta sudhArasa granthanI uttama racanA karI. A grantha saM. 1023 mAM banAvyo. tyArabAda 1729mAM punyaprakAzanuM stavana ane 1731mAM bhagavatI sUtranI sajjhAyanI racanA karI. chelle chelle rAMdera saMghanA AgrahathI sarva rasanA AsvAdana rUpa "zrIpAla rAjAno rAsa" saM. 1738 mAM banAvyo ane A rAsanI adhUrI racanAe teo kALa dharma pAmyA, saMkSepamAM kahIe to teozrIe kalpasUtranI TIkA racI granthakartA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarIke sthAna meLavyuM. tyArabAda potAnuM saghaLuM jJAna lokaprakAzamAM reDyuM, A grantha banAvatAM daza bAra varSa thayA. tyArabAda vyAkaraNa prakriyA racI ane chelle zAntabhAvanI kalAkRti karI dharmaciMtavanamAM bAkIno samaya vItAvyo. jyAre rAMdera saMghe zrIpALa rAsanI vijJapti karI tyAre pharI pAchA mUkI dIdhela hathiyAra sajAvyA ane khUba rasathI emAM teo joDAyA. AthI upA. vinayavijayajIno samaya gALo aMdAje kahI zakAya ke vi.saM. 1689 thI 1038 no hoI zake. A samayagALA daramyAna temaNe aneka granthonI racanA karI che. uparokta grantha uparAMta covIzI stavano, nayakaNikA, IndradUta, vIzIstavana, paTTAvalI sajajhAya AvI nAnI moTI aneka racanA karI che. "paricaya" hIravijayasUrIzvaranA eka ziSya hatA. vAcaka somavijaya ane bIjA vAcaka kIrtivijayajI. vAcaka kIrtivijayajI hastasiddha purUSa hatA. emanA prabhAve mUrkha ziromaNI paNa vidvAna banI jAya. je pracaMDa vairAgI hatA. zAstra - sidhdhAntamAM koI na jItI zake tevA hatA. temanA ziSya granthakAra vinayavijayajI hatA. "grantha paricaya" temaNe A zAntasudhArasa granthamAM 12 bhAvanA ane maitrAdi bhAvanA maLI 16 bhAvanAnuM vairAgya varNana karela che. A grantha advitIya che. zAMtarasathI bharelo che. upadezAtmaka granthamAM mokharAnA sthAne che. zAntasudhArasa eTale AtmA sAthe DAyarekTa DAyalIMga jenA geya kAvyo dezI rAgamAM gAI zakAya che. A granthamAM dareka bhAvanAmAM pUrva paricaya ane prazastinA maLI 106 zloka che temaja soLa bhAvanAnA aSTakanA 128 zloka maLI kula 234 zloka pramANa grantha che. A granthamAM zubhabhAvanAono rasa ThAMsI ThAMsIne bharyo che. zAntarasane meLavavA mATe zAntasudhArasanuM satata manana karavuM paDe. temaja A granthanA racayitA upAdhyAya vinayavijayajI upara paNa pUrNa bahumAna bhAva rAkhIne granthanuM adhyayana karavAthI adhyayanamAM ekAgra banAya che. AvA apratimabuddhizALI pApabhIrU upA. vinayavi. ma.nA caraNomAM zatakoTI namaskAra karI A granthanI vivecanA karUM chuM. lI. ratnacaMdrasUri Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI vAta mArA zabdomAM vi.saM. 2056 nI sAla phAgaNavadanA e divaso. pUjya gacchAdhipatizrI pAse zrI devakInaMdana jaina saMghe mArA mATe cAturmAsa nimitte mAMgaNI mUkI ane.. zubha paLe... zubhamuhUrto cAturmAsanI jaya bolAvavAmAM AvI. pUjya gacchAdhipatizrInA zubha AzIrvAda ane saMghanI AgrahapUrNa vinaMtI temaja utsAhanA yoge maMgalamUhurte, maMgala paLe cAturmAsa praveza thayo.. saMghano utsAha amApa hato. kaMIka viziSTa... kaMIka nokhu kaMIka anokhuM karavAnI bhAvanA saunA dilamAM ramatI hatI.. anekavidha viziSTa Ayojano yojAyA... jyAre pravacana viSe vAta AvI tyAre mArI bAlyAvasthAmAM kaMThastha karela zAnta sudhArasagrantha dRSTipathamAM Avyo. jyAre jyAre zAntasudhArasano pATha karuM chuM tyAre tyAre haiyuM vikavara banI jatuM hatuM. e ja grantha vyAkhyAnamAM vAMcavAno nirNaya karatAM romarAjI vikasvara banI gaI. ahobhAgya hatA mArA ke Avo viziSTa grantha vAMcavAnuM manana karavAnuM ane parizIlana karavAnuM sadbhAgya mane sAMpaDyuM. ane vyAkhyAnamAM tatvarasika temaja prabuddhazrotAo maLavAthI mAro utsAha bevaDAyo. dina pratidina ekaeka bhAvanAnA viSayomAM DUbakI lagAvato ja rahyo. paM. gaMbhIravijayajI ma.nI TIkA je zAntasudhArasa upara che tenA AdhAre pravacano thayA. vyAkhyAnano prAraMbha karyo tyAre kalpanA paNa na hatI ke huM je vyAkhyAna ApuM chuM te mAre lakhavuM paNa paDaze. cAturmAsanA chellA divasomAM suzrAvaka praviNabhAI bAlubhAI kahe, sAheba ! zAntasudhArasa grantha pUrNa karajo, meM Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare chad Of 'G' G 'C' kahyuM ke bhAI ! purepuro vaMcAya tevuM kaMI lAgatuM nathI. jemane zAntasudhArasa upara uMDI AsthA che. je enA vyAkhyAna ke vAMcanamAM DUbI jAya che. evA pravINabhAI kahe jyAM sudhI grantha pUro nahi thAya tyAM sudhI ame Apane vihAra nahi karavA daIe. A emano lAgaNI bharyo avAja hato. ane A vyAkhyAna granthastha paNa karavAnuM che mATe Apa enuM lakhANa paNa karajo. chevaTe cAturmAsanA aMtima divase zAnta sudhArasa grantha to saMpUrNa karyo paNa pustaka chapAvavAnI emanI vAta e vakhate meM svIkArI nahi. | saMghanA pramukhazrI bhIkhubhAI Adi tamAma bhAvikoe A aMge khUba ja Agraha karyo ke sAheba Apa pustaka taiyAra karo. vyAkhyAnano tamAma viSaya temAM AvarI levAmAM Ave. lakhavAnI lAMbI Teva nahi ane ATaluM vistRta AvA gauravazALI grantha upara lakhavuM. te mArA gajA bahAranI vAta hatI. chatAM saMghano ati Agraha joI lakhavAnI hA pADI... bAkInI tamAma javAbadArI devakInaMdana saMghe upADI lIdhI. ane kArataka suda-15 nA divase devakInaMdana saMghanA itihAsanA suvarNapRSThamAM cAturmAsa parivartananuM eka aitihAsika pRSTha umerAyuM. cetanya sosAyaTImAM zrI hasamukhabhAI cunIlAla parivAre odArthapUrNa lAbha lIdho. te avasare zAntasudhArasa grantha aMge Tahela nAMkhatA phakta pAMca ja miniTamAM jarUrI phaMDa saMprApta thaI gayuM. A cAturmAsa pUrNa thatAM mahotsava temaja dIkSAonA prasaMge surata - muMbaI javAnuM thayuM. jaIne cAturmAsArthe punaH amadAvAda ja AvavAnuM hatuM. eTale vihAranA je cAreka mahinA maLyA e zAnta-prazAnta ame raLiyAmaNA divasomAM kAgaLa upara zAntasudhArasane zabda deha apAto gayo. jema jema lakhAtuM gayuM tema tema utsAha vadhato gayo navI navI bhASA ane navanavA zabdothI grantha samRddha banato gayo. 'C' 'D daka . 7 5. D Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A graMthanA pahelAbhAgamAM 1 thI 8 bhAvanAnuM vivecana karyuM che. bAkInuM vivecana paNa TuMkamAM bahAra pADavAnI gaNatarI che. paramapUjya gacchAdhipati AcArya bhagavaMta zrI vijaya rAmasUrIzvarajI ma.sA. nA zubha AzIrvAdathI A kAma saphaLatAne varyuM che. A grantha lakhatAM je viziSThatA AvI hoya je suMdaratA hoya te gurukRpAnA baLe ja che ane je alpatA hoya, kSati hoya te mArI matimaMdatAnA kAraNe ja che. jaina zAsananA kohinUra hIrA upA. vinayavijayajI mahArAje zAntasudhArasanI racanA karI ApaNA upara ghaNo upakAra karyo che. A pustaka vAMcatAM-vAMcatAM e upakArIne kadI bhUlazo nahi. A pustakanA mAdhyamathI citta zubha bhAvanAthI vyApta bane. parapadArthonI Asakti chUTe ane jaldI - jaldI karma kSaya karI mukti prApta thAya e ja zubhecchA.... A pustakanuM saMpUrNa sucArUrUpe mudraNa karanAra ema. bAbulAla prinTarI"nA mAlika zrI kIrtibhAI maphatalAla gAMdhInI mahenata paNa khUba khUba anumodanIya che. sujJa paMDitajanone namra bhAve vinaMtI karUM chuM ke A pustakamAM koI paNa kSati rahI gaI hoya to mitra bhAve jarUra mAruM dhyAna doravAmAM Ave. jethI punaH prakAzanamAM kSati dUra karI zakAya. prAnte... A grantha lakhatAM lakhatAM temAM kyAMka azuddhi rahI gaI hoya, kyAMka granthakAranA Azaya viruddha lakhAyuM hoya, kyAMka jinAjJAthI viparita prarUpaNA thaI hoya to trividhe trividhe kSamAyAcanA sAthe viramuM chuM. lI. AcArya zrI vijaya ratnacaMdrasUri saM. 2058 mahAvada 6 tA. 4-3-2002 zrI zaMkhezvara tIrtha, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI purUSAdAnIya pArzvanAthAya namaH | vi.saM. 2056nA yAdagAra, etihAsika ane vividha ArAdhanA sabhara cAturmAsa.. paramapUjya gacchAdhipati AcArya bhagavaMta zrI vijaya rAmasUtrazvarajI ma.sA. (DahelAvALA)nA ziSyaratna paramapUjya AcArya bhagavaMtazrI vijaya abhayadevasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratnA pravacanakAra yuvAcArya paramapUjya 20AvyasUtrIzvarajI ma.sA. pU. munirAjazrI udaacomvijajI ma.sA. Adi ThANAe karelA tenA yAdagAra saMbhAraNA nimitte... A pustaka...... zrI purUSAdAnI, pArzvanAtha ce. bhU.pU. jaina saMgha (devanaMdana) dapaeNNasarkala pAsaeN, rUpa8 sosAyaTI sAmaeN, nAraNapurA, amadAvAdanA kAnakhAtAnI 24mamAMthI chapAvaeNla che. yyyy A pustaka jJAnakhAtAnI rakamamAMthI taiyAra karavAmAM Avela hovAthI pU. sAdhu-sAdhvIjI mahArAja tathA jJAnabhaMDArone bheTa ApavAmAM Avela che. koI gRhastha A pustakanI mAlikI karavI nahi. 20 Dec ember Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . nI ka . . kAkA ko jA ke i. dArI ja nA che tenI vIka, Cent lakI - a ) dhorAjI mAM zA EIma, mobAi mArA mana, kAra ' che. mA che nA hAra ja hatI dalaDA che, che pachI mAtAjI no mAMdA raho ratAnI rIta kAnANI zAnasadhArasama ja karI , karI 4 0 kAraNa ja rANI zI ocphAra sAra | pravacanamuINa zAMtor:sudhArA A karI karI kAraNa to pAra vAta (aa najIkanA jIrA gAma sAthI [, mArI karI ke karI zake karI vinA kAma nAkhavAnA irala tAra A mArI haka pArakI zakeodhAre rasa zILAza paDI che. - - dInA, jA ke E karA nIkaLI ka na kAma karI A kAra karI mAthA para taka ja ka - one virodhI hiMs hirAnI lAgaNI rASTra rAhadAphAza gIra chokarI, mAmalAmAM paNa rogI stdii vAramAM rAkhI musANI zaesI bIja rIte sAphaest' T TestINa zAha nAma zALA dhAraNa karI rAdhA ne S iAna tamArA vA - dIki hatA rAjakoTanA nI rIlIjha , mItikA. S vANI che ?' zikacom: ka rA pa.pU. AcArya bhagavaMta udALa - kAra zrI vijaya ratnacandrasUrIzvarajI ma.sA. gata kahAnI ess mArI rAGiC kao. hiAra zI che. lIlI sA. sArA OCR ERANT Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 atha zAjasudhArasa vivecana nIrandhre bhava kAnane parigalat paJcAzravAmbhodhare nAnAkarma latA vitAnagahane mohAMdhakAro re bhrAntAnA miha dehinAM hitakRte kAruNya puNyAtmabhiH tIrthezaiH prathitAssudhArasa kiro ramyA giraH pAntu vaH // 1 // mahopAdhyAya zrI vinaya vijayajI ma.sA. e AtmajJAnano khajAno khullo mUkI dIdho che. zAnta sudhArasa granthamAM...... je amRtarasathI AtmA zAnta-prazAMta bane tene zAntasudhArasa kahevAya. granthanI abhUta racanA karI che. upA. vinaya vi. mahArAje... nAma rAkhyuM che. zAnta sudhArasa... zAntarasanI suranadI jemAM vahI rahI che. A mahAkAvyamAM zAntarasano zItaLa ane madhura pravAha vahI rahyo che. ApaNe emAM snAna karavAnI jarUra che. sUryanA pracaMDa tApathI bacavA mATe jema nadI ke taLAvamAM loko paDyA rahe che basa eja pramANe saMtapta manane zAnta banAve che A zAnta sudhArasa. dararoja emAM DubakI lagAvatA raho. zAntasudhArasanA pravacano khUba ja gahana ane gaMbhIra che, jemAM tattvajJAna paNa bharapUra che. eka-eka viSayanuM manana karatA jaIe eTale AtmAmAM zAntarasa ughaDato jAya. upAdhyAya vinaya vi.ma. granthanI zarUAta kare che. maMgalAcaraNathI...... maMgalAcaraNamAM jaNAve che jinavANIno prabhAva..... jinavANI ja saMsAranA bhramaNane TALI zake che. je jevuM nathI tene tevuM mAnIe chIe A che bhramaNA. ghaNI-ghaNI bhramaNA mAM satata ApaNe aTavAyA karIe chIe. mukhyatve to A saMsAra ApaNane mITho-madhuro lAge che. saMsArane svarga mAnIe chIe. sukhomAM AnaMda anubhavIe chIe. saMbaMdhone kAyamI mAnIe chIe. A badhI bhramaNAo che. bhramaNA eTale asat - juTha... je nathI te mAnavuM... jemake raNapradezamAM Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAjasudhArasa vivecana - bhAga-1 jaLa hotuM nathI chatAM jaLa dekhAya che te jaLanI bhramaNA che. to pachI saMsAramAM zuM che? saMsAra AnaMdanuM sthAna nathI? nA. upAdhyAyajI ma. e ja vAta ahiM jaNAve che. saMsAranA 4 vizeSaNo mUkyA che. (1) saMsAra jaMgala che. (2) pAMca Azravo rUpI varasAdathI vyApta che. (3) vicitra prakAranI kamaoNnI velADIothI gahana che. (4) moha rUpI aMdhakArathI vyApta che. (1) saMsAra eka jaMgala che vicAra karo ke bahAra nIkaLavAno kyAMya rasto na hoya ane evA jaMgalamAM bhUlA paDyA hoI e to zuM dazA thAya? AmathI tema aTavAtA mANasanA hAjA gagaDI jAya evuM bhayaMkara vana eTale ja saMsAra.. anaMta karUNAsAgara tIrthaMkara paramAtmAnuM A vacana che mATe ja tattvagamya ane vizvasanIya che. AvA saMsAra-jaMgalamAM jIva bhaTake che. adhurAmAM pUruM... jaMgala to che... bhayaMkara paNa che. nIkaLavAno rasto paNa nathI. ane vadhArAmAM. (2) Azravono varasAda niraMtara paDe che jema vAdaLAothI varasAda thayA kare che tema saMsAra-vanamAM pAMca Azravono varasAda varase che. niraMtara varase che, ghanaghora varase che. anaMtA jIvo temAM bhIMjAI rahyA che. A varSanA cokkasa duSyabhAvo paNa che. sau pahelA pAMca AzravanA nAmo jANIe. mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yoga mithyAtva : mithyAtvanA kAraNe jIva Atmatattvane mAnato nathI. deha ane AtmA abhinna che ema mAne che. vAstavika vAtane paNa svIkAravA taiyAra nathI. deva, guru ane dharmane paNa viparita buddhithI dekhe che. paramAtma tattva upara zraddhA jAgatI nathI. ArtadhyAna ane raudradhyAna paNa mithyAtvanA ja bhedo che. mithyAtvanA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 kAraNe jIva Arta-raudra dhyAna kare che. cAra prakAranA ArtadhyAna batAvyA che - ISTanAza :- priyavastuno viyoga thaze athavA nAza pAmaze to zuM karIza? ItyAdi ciMtA karavI. aniSTa saMyoga:-aniSTa vyakti ke padArthono saMyoga thayo athavA thaze to zuM karIza..? vi. ciMtA karavI. roga pratikAra :- tabiyata bagaDaze ke roga utpanna thaze to. zuM karIza? tathA davA, DaoN. upacAra AdinI ciMtA. AgAmI ciMtA -mAruM thaze? zAnA upara mAro gujAro cAlaze? mane koI sahAya kevI rIte maLaze? ItyAdi ciMtA. A ArtadhyAnanA prakAro che AnI jema ja raudradhyAnanA paNa cAra prakAra batAvyA che. e paNa saMkSepamAM samajAvI daIe jethI jIva ArtadhyAna raudradhyAnathI mukta banI zake. rodradhyAnanA 4 prakAra hiMsAnubaMdhI -bIjAne mAravAno vicAra. duHkhadevAno vicAra karavo. mRSAnubaMdhI - jUTha bolavAno, chetarapiMDI karavAno athavA koI upara Aropa-AkSepa karavAno vicAra, caucAMnubaMdhI -paradhana levAno, koInI cIjavastu upADavAno ke corI karavA-karAvavAno vicAra karavo te. parigrahAnubaMdhI -dhana kema vadhe? dhana meLavavA zuM karavuM? temaja lobha tRSNA Adino satata vicAra karavo te. A pramANe mithyAtvane barAbara jANIne choDavA mATe kaTibaddha banavuM joIe. mithyAtva jAya eTale evA prakArano vicAra Ave ke.. "saMsAra e kaMsAra nathI paNa bhaMgAra che." bIjA AzravanuM nAma che - aviratiH avirati Azrava vaDe koIpaNa prakAranuM nAnuM-moTuM vrata levAnI IcchA thatI nathI ke utsAha jAgato nathI. niyama vagaranuM jIvana to vyartha che. ema kahevAya che. ke "nAtha vagarano baLada neniyama vagarano marada"beya sarakhA. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 mithyAtvathI bhIMjAnAra aviratithI bhIMjAI jAya che ane karmabaMdha karI duHkhI bane che. aviratinA kAraNe jIvana pApamaya bane che ane pApa pratye tiraskAra ke dhRNA paNa pedA thAya nahi! kahyuM paNa che ke... jene.. pApa sevana pahelA aMtaHkaraNamAM Dara.. pApa sevana samaye aMtaHkaraNamAM ThaMkha ane pApa thayA pachI paNa aMtaHkaraNamAM darda na hoya! enuM jIvana pApamaya ja che. mATe aviratino tyAga karavo jarUrI che. saMsAramAM jIva aneka prakAranI Adhi-vyAdhi ane upAdhimAM aTavAyA kare che. lezamAtra sukhano anubhava thato nathI. kevI rIte jIvana jIvAya che e ja khabara paDatI nathI !!! jIvana jIvAya che zAthI? nathI e vAta samajAtI ! bicAro jIva che eka ja ane hajAro che hADamArI ! trIjI Azrava... pramAda pramAdathI aneka prakAranI vikRtio pedA thAya che. mukhyatve pAMca vikRtio to Ave ne Ave ja.... nidrA - uMghavAnuM bahu game. priya lAge. viSaya lAlasA - pAMca IndriyonA viSayothI mana vikRta bane che. kaSAyo - vAraMvAra kaSAyo kare che. vikathA :- vikRtakathAo-zRMgArapradhAna-kAmapradhAna kathAo te vikathA. deza-rAjya ane bhojana saMbaMdhI kathAomAM samaya barabAda thAya che. - pAMcamI vikRti.... ALasa che. sustI Ave.... jIvana ALasu bane che. pramAdanI varSomAM bhIMjAtA jIvane uparokta vikRtio naDe che. cotho Azrava che kaSAyano.. bhava jaMgalamAM satata krodha-mAna-mAyA-lobhanI varSA thayA ja kare che. mithyAtva, avirati ane pramAdathI bacyA paNa kaSAyonI paravazatAmAM to Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 duHkhI duHkhI banI gayA !!! yoga 5 pAMcamI varSA che. mana-vacana-kAyAnA yoganI. "mananA vicAro, vacananA uccAro, kAyAnA AcAro" zubha-pavitra ane priyahitakArI hovA joIe. zubha yogothI zubha karma baMdhAya, azubha yogothI azubha karmo baMdhAya... pAMca Azcavo karmabaMdhanuM kAraNa che. mithyAtvanA pAMca prakAra che. avirati pAMca prakAre che. pramAdanA 25 kriyA svarUpa 25 bheda che. kaSAya 4 ane yoga 3 prakAre che kula 42 bheda thayA. AnI savizeSa samajaNa Azrava bhAvanAmAM laIzuM. saMsAra rUpI jaMgalamAM sadaiva bhamato-AzravanI mAyAjALamAM phasAto jIva AkhuM jIvana raphedaphe karI nAkhe che. bALapaNa-yuvAnI-vRddhAvasthAnA trikoNamAM AyakhuM samApta kare che. kahyuM che ke "na Ave ne jAya te bALapaNa.... Ave ne jAya te yuvAnI..... Ave ane na jAya te vRddhAvasthA.' mATe ja uttama manuSya janmane prApta karIne bhUlonI paraMparAne vadhAravAnuM nahi paNa ghaTADavAnuM kAma karavuM joIe. jema jema bhUlo thatI jaze tema tema unmArge vaLI javAnuM kAma thaze. ane pachI muzkelI, Aphato ane takalIphonuM tAMDava paNa khelAyA ja karavAnuM che. so phUla kama hai dulhana ko sajAne ke lIye..... eka bhUla kAphI hai unmArga meM girajAne ke liye..... so so khUzIyAM kama hai jIMdagIko hasAne ke liye..... eka gama kAphI hai jIMdagI bhara rulAne ke liye have A pAMceya Azravone samajIne tyAga mArgamAM AvavAnI koziSa karavI joIe. (3) karma velaDIothI gahana bhava vana Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 bhavarUpI jaMgalamAM sarvatra karmonI velaDIo phelAyela che. jamInano eka paNa TukaDo evo nathI ke jyAM karmalatA na hoya. traNe lokamAM najara karo. jyAM jyAM paga mUko sarvatra karmavelI pagamAM vIMTaLAI jaze. mukhyatve karmo 8 che ane peTA bhedo 158 che - kama 10: jJAnAvaraNIya karma darzanAvaraNIya karma vedanIya karma mohanIya karma AyuSya karma nAma karma goba karma aMtarAya karma 158 A ATheya karmo jIvane satata baMdhAtA ja rahe che. eka mAtra AyuSyakarma jIvanamAM eka ja vAra baMdhAya che. bAkInA sAta karmo avirata paNe baMdhAyA ja kare che. karma baMdhAya che ane udayamAM Ave che. keTalIka karmalatA vIMTaLAI vaLe che. keTalAka chUTI jAya che. keTalAka karma jIvane duHkhI kare che, keTalAka karmo jIvane sukhI kare che. TUMkamAM karma vaDe vyApta che jIvonuM nasIba... bhAgya !! sukha ke duHkha karmothI ja Ave che mATe ja kahevAya che ke- "karma vagara pIDA Avaze nahi ane duHkha ApyA pachI karmo UbhA raheze nahIM." TuMkamAM karmane dUra karavAnA prayatno karavA joIe. nimitto tobApaDA bicArA che. jo karmana hoya to nimittonI koI tAkAta nathI ke jIvane duHkhI karI zake. eTale dUra karavAnA che karmone, nimittone nahi. juo- " ApaNe chIe bilDara.... koM ke enjinIyara nimitto che kaDIyA-maro" kaDIyA-majuro sAthe mAthA phoDe te bilDara kyAreya saphaLatA na meLavI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 zake. saphaLatA meLavavI che ne ? to karmo sAme jhajhumavAnuM nakkI karo. (4) mohanA aMdhakArathI vyApta aho ! kevI viSamatA che jIvanI ! ekAkI- aTulo bhUlo paDelo A musAphara che. eka to bhayaMkara bhava-jaMgala che vaLI temAM Azravono varasAda varasI rahyo che. ane karmalatAo vaDe cAre tarapha AcchAdana thaI gayuM che. temAM vaLI bhaLe che have aMdhakAra... prakAzanuM eka paNa kiraNa nathI, cAre ya kora aMdhArUM aMdhArUM che... rasto maLato hoya to paNa na maLe. paNa A aMdhAruM zAnuM che ? e aMdhAruM che. mohanuM... ajJAnanuM....! jarA vicAra to karo ke AvA jaMgalamAM ApaNe ekAkI bhaTakIe chIe koI saMgI nathI koI sAthI nathI ane aMdhArAmAM aTavAyA karIye chIe. moha rUpI aMdhakAra cAre bAju phelAI gayo che. saMsAramAM moha zuM na kare ? khoTAne sAcuM mAne sAcAne khoTuM mAne ! moha - kAryano nAza kare, mitrano nAza kare, sadgatine roke, sarvano nAza kare, akArya kare. kArya na kare, 7 ayogya sthAne jAya, yogya sthAne na jAya, apemanuM pAna kare, abhakSyanuM bhakSaNa kare, peyanuM pAna na kare, bhakSyanuM bhojana na kare, ahita Acare, hita na Avyare, are ! mohAdhIna zuM na kare ! aho... AvA bhayAnaka jaMgalamAM ekalA, bhUlyA bhaTakyA cho zuM Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 dazA thAya ? jarA vicArI to juo... kaMpI uThazo. rovA lAgazo... paNa tyAM pokAra koNa sAMbhaLe ? ane... ane AvI viSama dazAmAM koI tamAro pokAra sAMbhaLe ! tamane sAndvana maLe evA zabdo saMbhaLAya to keTalI khuzI thAya ? nAcavAnuM mana thaI jAya ! hAzakAro thAya. che koI AvA jaMgalamAMthI ugAranAra ? mIThA-madhurA vacano sAMbhaLavA maLe kharA ? hA. jarUra maLe. pU. upA. vinaya vijayajI mahArAja e ja vAta have pachI batAvI rahyA che. A jaMgalamAM jinavANI ja tAraNahAra che. sudhArasa kiro ramyA giraH pAntu vaH anaMta tAraka tIrthaMkara paramAtmAnI karUNA niraMtara ApaNA upara varasyA kare che. paramAtmA niSkAraNa baMdhu che. paramAtmA karUNAnA sAgara che. kRpAnA avatAra che. dayA siMdhu che. paramAtmAnI samIpe janArA kaMIka laIne jAya che. paramAtmA koI jAtanA badalAnI apekSA vagara satata Ape ja rAkhe che. paramAtmA jo dilamAM AvI jAya to kazuM ja bAkI rahetuM nathI. paramAtmA e uttama koTi nuM pAtra che. kahyuM paNa che ke... = ratna samAna pAtra suvarNa samAna pAtra cAMdI samAna pAtra Avaka zrAvikA - tRtI tAMbA samAna pAtra samyaktvI AtmA anya sAmAnya jIvo. loDhA samAna pAtra uparokta pAMca prakAranA pAtro batAvyA che. temAM ratna samAna pAtra tIrthaMkara paramAtmAnuM che. zAntasudhArasa graMthamAM paramAtmAnI vANIne amRtamaya gaNAvI che. sudhArasamaya jinavANI ApaNuM rakSaNa karo... = = = tIrthaMkara deva sAdhu-sAdhvI = paramAtmA rAga-dveSa-mohathI rahita che. na koI pratye rAga, na koI pratye dveSa, chatAM sarva upara karUNAvaMta hoya che. ahiM paramAtmA ne eka vizeSaNa ApyuM che.... Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 "kAraNa puNAtmabhi :" anaMta karUNAmaya prabhu che. A karUNA eka ja bhavanI nathI.. bhavAMtaranI paNa che. tamane khabara che tIrthakara nAma karma kevI rIte baMdhAya che? sabhA - vIza sathAnakanI ArAdhanA karavAthI... eto kharUM...paNa tIrthakara nAma karmanikAcita karavAnuM kAma to karUNA bhAvanA kare che. chellethI trIjA bhavamAM eka vizeSa bhAvanA hoya che. je hove muja zani IsI sAvi jIva karuM zAsana rasI." mArAmAM evI zakti pragaTe to jagatanA tamAma jIvonA duHkha dUra karuM sarvane siddhabuddha ane mukta banAvavAnI bhAvanA hoya che ane evI zakti meLavavA pracaMDa purUSArtha karyA. lAkho upavAsa karyA ane pachI tIrthakara banyA. dharmatIrthanI sthApanA karI ane saMsAramAM bhrAnta thayela jIvone sanmArga batAvatA rahyA. mohanA nazAthI viparita darzana karatAM jIvone satyavastusthitinuM bhAna karAvatA rahyA. kemake mohano nazo bahu ja bhAre hoya che. AvA mohamAM phasAyela jIvone ugAranAra jinavANI che. vItarAganI dezanA dvArA keTalAya jIvo agAdha khADAmAMthI ugarI gayA che. paramAtmAe karUNAsabhara vANIthI ApaNane eja samajAvyuM che ke saMsAra jaMgala che. AzravonI varSA thaI rahI che karmalatA phelAI cUkI che. pragADha aMdhakAra che mATe saMsAramAMthI bahAra nIkaLo, muktipatha upara AgaLa vadho. vANI saMtApa ra kare, thAka hare, zabdanI tAkAta ghaNI che. pracaMDa sAmarthya zabdomAM paDela che. "AMdhaLAnA dIkarA AMdhaLA ja hoya" A eka ja vAkyathI duryodhananA zarIramAM kALajhALa Aga lAgI ane. upazama-viveka-saMvara" A traNa ja zabdothI cilAtInA dilamAM lAgela..vera ane vAsanAnI Aga zAMta paDI gaI. kavitA Ityapi pi" A eka vAkya vaDe bhagavAna mahAvIranA jIva marIcie koDAkoDI sAgaropama saMsAra vadhArI dIdho. "bujha bujha caMDakorIyA" A ekaja vAkyanA prabhAve verIlojherIlo, DaMkhIlo-krodhIlo caMDakauzika nAga zAnta-prazAMta ane upazAMta banI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 gayo. paramAtmAnI vANImAM eka sUra hoya-laya hoya, saptabhaMgI hoya, sAta naya hoya, hRdayanA uMDANathI nIkaLela hoya.. eka vAra ekaDozImA je atyaMta vRddha ane dayanIya hatI. jaMgalamAM jaI lAkaDA kApI enA zeThane Ape che tyAre ochA lAkaDA joI zeTha kahe che re DozI ATalA lAkaDA to tuM marI jAya to bALavA ya kAma na lAge. jA! bIjIvAra jA ane pUro bhAro laIne Ava pachI ja tane jamavAnuM maLaze. bicArI DozI... bhUkhI tarasI kaza kAyA.. pAkaTa uMmara.... zuM kare... peTane mATe pharI jaMgalamAM gaI. hAtha paga dhrUje che, zarIra khokhalu thaI gayuM che, maravAnA vAMke jIvI rahI che evI vRddhAe lAkaDAno bhAro bAMdhyo ane laIne AgaLa cAlI tyAMja bhArAmAMthI eka lAkaDuM nIce paDI gayuM. e levA mATe nIce namI. kamarathI vaLIne lAkaDuM hAthamAM pakaDe che ne tyAM ja... jANe koI camatkAra hoya evI amRtamaya jinavANI enA karNayugalamAM praveze che. najIkamAM rahela samavasaraNamAM paramAtmAdezanA ApI rahyA che ane e sAMbhaLavAmA DozImAM ekAgra banI gayA. vAMkI ne vAMkI ja vaLela che. mAthe lAkaDAno bhAro che. eka lAkaDuM levA mATe hAtha laMbAvela che. e ja hAlatamAM DozIe pUrI dezanA sAMbhaLI. bhUkha-tarasa-thAka-parizramasaMtApa-ciMtA badhuM ja maTI gayuM. A che dezanAno prabhAva... sArI duniyAnA je hitaciMtaka hoya temano prabhAva apratima hoya che. kahevAya paNa che ke pAMca prakAranA jIvo hoya che dhULa jevA = naryA svArthI vRkSa jevA = kuTuMbanA hitecchu najIka AvanArane phaLa Ape kAga jevA = samAjanuM hita jonAra. manuSya jevA = pradezanuM hita jonAra bhagavAna jevA = AkhI duniyAnuM hita dekhanAra. paramAtmAnA mukhethI nIkaLela vANI upara pUrNa zraddhA-vizvAsa rAkho. paramAtmAe je upadeza Apyo temAMthI kALanA pravAhe keTalAka upadezo lupta thaI gayA keTalAka surakSita rahyA je sUtrabaddha banyA. tene Agamagrantho kahevAya che. pUrva maharSio-prajJAvaMta AcArya bhagavaMto Adi je grantho race che te Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAjasudhArasa vivecana - bhAga-1 11 AgamAnusAre ja race che. AgamathI viparIta vANI potAnA granthamAM na Ave tenI kALajI rAkhe che. upA. vinaya vi. ma. e paNa Agama anusAra zAnta sudhAraNanI racanA karI che. mATe zAntasudhArasa e tIrthakaranA ja vacano che mATe enA upara pUrNa zraddhA ane vizvAsa karavo ja paDaze. ApaNe 4-4 mahinA A zAnta sudhArasanuM ja pAna karavAnuM che. upAdhyAyajIe jinavANInI stuti karI che. "ramyAgiraH pAMtu vaDa" rakSaNa kare che jinavANI - je jinavANIno sahAro le che tenI azAnti avazya dUra thAya che. jina vacananuM zaraNa karavAthI bhaya-Sa ane kheda dUra thaI jAya che. kheda - udvega dUra thaI jAya zAnti maLI jAya pachI bIjuM zuM joIe? mana cokhuM thAya. zAnta bane. haLavAza maLe kyAre? jinavANIthI pallavita banIe tyAre... moTuM ghara bAMdhavAthI mokaLAza maLe moTuM mana rAkhavAthI haLavAza maLe. mATe satata jinavANInuM zravaNa karo. sAnidhya keLavo. juo. rohiNeya cora, naravIraDAku, caMDa kauzika A badhAja jinavANIthI ja bacyA che. zAnta sudhArasa jinavacanonI gaMgA che. A gaMgAmAM snAna karavAnuM che. pratidina snAna karo svaccha thaI jazo. jIvana sudharI jaze mana svaccha thaI jaze...... bagaDatuM sudharaze. vItarAga vANIthI. eka vastu bagaDe eTale enI pAchaLa ghaNuM bagaDe che. juo mana bagaDayuM. teno manakho bagaDatho...., buddhi bagI, tenuM badhuM bagaDayuM. citta bagaDayuM. tenuM zAstra bagaDayuM...., jIbha batrI, tenuM jIvatara bagaDayuM...., AMkha bagaDa, tenuM Akhu bagaDayuM." 8Ana bagaDavA, tenuM kALajuM bagaDayuM..... bhArthI bagaDI, teno bhava bagaDayo., saMsAra bagaDayo, teno vicAra bagaDayo..... jIvana bagaDayuM. tenuM maraNa bagaDayuM, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zA sudhArasa vivecana - bhAga-1 bagaDatuM aTakAve che jinavANI. mATe AjathI saMkalpa karajo ke roja jinavANI to sAMbhaLIza ja ame paNa A pATa upara besIne je 1 kalAka vyAkhyAna ApIe chIe te paramAtmAnuM ja che. paramAtmAe kahyuM e ame tamane ApIe chIe. AMgaDIyA jevuM kAma amAruM che. zAnta sudhArasa granthamAM je cAra vizeSaNothI saMsArane navAjavAmAM Avyo che temAM ApaNe bhaTakI rahyA chIe temAM jinavANI zuM kare che.? bhava vanamAM abhaya Ape, ghora aMdhakAramAM divya draSTi Ape, karmalatAomAMthI sAco rasto batAve.., thAkelA jIvane zakti-rti Ape, bhava vanamAM zatruothI bacAvanArI che jinavANI.. basa. jinavANI sAMbhaLatA ja raho. sAMbhaLatA ja raho.... sAttitA nivAraNa mATe jinavANI zrAnitA tivAraNa mATe jilapura kAtinA sarjana mATe mota zAntitA kAvataraNa mATe samAdhi." Aje ATaluM ja rAkhIe... kAlathI dvitIya zloka upara vivecana karavAmAM Avaze. sphUrati cetasi bhAvanayA vinA na vidUSAmapi zAntasudhArasa : / na ca sukhaM kRzamapyamUnA vinA jagati mohaviSAda viSAkUle // 2 // zubha bhAvanA vagara vidvAno paNa manamAM zAnta sudhAno anubhava meLavI zakatA nathI. moha ane viSAdanA jherathI bharela A jagatamAM zAntasudhArasa vagara jarApaNa sukha maLatuM nathI. vidvAno paNa kevo mAra khAI jAya che. e vAta atre Aje raju karavAnI che.. paMDito paNa rAga-dveSamAM kevA phasAI gayA che, paMDito saMtapta, vyAkULa Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 azAMta ane parezAna kevA che te joIe. hajAro grantha bhaNe-bhaNAve, kaMThastha kare chatAM paMDito saMtapta kema haze? saMtatinuM kAraNa zuM? Avo prazna manamAM sTeja udbhave, have enuM samAdhAna paNa zodhI kADhavAnuM che. vidvAna banavuM e judI vAta che ane jJAnI banavuM e bIjI vAta che. jJAnAvaraNIya karmanAkSayopazamathI kadAca vidvAna banAya che paNa jJAnI banavA mATe to mohano kSaya jarUrI che. vyavahAranI bhUmikAmAM paNa kahevAya che ke traNa prakAranA mANaso che zAnI - anyane gabaDatAM joIne pote saMbhALIne cAle anubhavI - eka vAra pote gabaDayA pachI saMbhALIne cAle AzAnI - vAraMvAra gabaDayA chatAM unmatta banIne cAle che. prastutamAM ApaNe je vAta karIe chIe te paMDitajanonI che jeo bhAvanAthI potAnA manane bhAvita karatA nathI. teo vidvAna hovA chatAM rAgadveSamAM phasAI jAya che, azAnti udvegathI bharAI jAya che kema ke jagata mohaviSAdanA jherathI pUrepUruM bhareluM che. AvA saMsAramAM bhAvanAonuM ciMtana karyA vagara sukhano aMza maLavo muzkela che. mATe niraMtara bhAvanAothI manane bhAvita karavuM. bhAvanAo paNa zubha ane azubha be prakAranI hoya che. azubha bhAvanAo tyAjya che pAMca azubha bhAvanAo kAMkarSi bhAvanA - viSaya bhoganI vicAraNA karavI, kibipI bhAvanA - khaTapaTa-kaleza-kaMkAsa karAvanArI vicAraNA, abhiyogikI bhAvanA - yuddha-laDAI-dhamAdhamanI vicAraNA, dAnanI bhAvanA - moha-mada-vikAronA khyAlomAM rAcavuM, saMmohi bhAvanA - rAga-dveSa-mamatvabhAvo vadhe tevI vicAraNA. A pApa bhAvanAo choDavAnI che. upAdhyAya vinaya vijayajI mahArAja kahe che ke. manamAM anityAdi bAra bhAvanA ane maitrAdi cAra bhAvanAo vaDe jo nirmaLatA nathI keLavI to kazuM ya nathI meLavyuM. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 AcArya haribhadrasUri mahArAjA prakAMDa paMDita hatA. vidvAna hatA chatAM mohanA vamaLamAM phasAI gayA. bhayaMkara AvezamAM AvI gayA. upAdhyAyajInI eka vAta lakSamAM rAkho-nati paviSa viSAvRtte sarvatra moha phelAyela che. mohanuM jhera badhe ja vyApta che. jIvo potAnA karmAnusAre sukha-duHkha pAme che, AvA prasaMge sAmAnya mANasa svastha rahI zakto nathI. te harSa-zoka rAga-dveSamAM phasAI jAya che. bhAvanAothI AtmA bhAvita banatA nathI eTale chevaTe prazamanA sukhathI vaMcita rahI jAya che. jaina zAsanamAM prathama paMktinA jJAnI puNyazAlIAcArya haribhadrasUri ma. paNa mohamAM phasAI gayA. moTI durghaTanA emanA jIvanamAM ghaTI gaI. AkhuM kathAnaka moTuM che e ApaNe letA nathI paNa chelle emanuM mana bhAvanAthI vAsita banyuM ane emanA jIvananuM parivartana thayuM ane prAyazcita svarUpe 1440 granthonI racanA karI. emAM paNa "samarAIthya mahAkahA" granthamAM anitya bhAvanAthI bodhidurlabha bhAvanAnI ciMtana yAtrA karI. upA. ma. paNa jaNAve che ke bhAvanA vagara jIva zAnta banato nathI mATe niraMtara 12 bhAvanA bhAvavI joIe je sadAyanI sAthI banI rahe. ema kahevAya che ke... "makAna letA pahelA pADozI cakAsI lejo musApharI karatA pahelA sAthI cakAsI leja basa e ja rIte jIvana jIvatI veLAe zubha bhAvanAono bahu ja Adara karajo. bIjI vAta e che ke..." surNa vRpi" A saMsAramAM jayAM sudhI mohanuM jhera haze tyAM sudhI jarA paNa sukha zAnti nahi hoya. ghAsanA taNakhalA jeTaluM paNa sukha saMsAramAM nathI. mATe sukha meLavavA mohajhera ne dUra karavuM paDaze. mohanAjherathI tIvra vAsanA lAlasA pedA thAya che. mohanA kAraNe putra-panyAdinI vAsanA, dhana saMpattinI vAsanA, yaza, kIrti ane zarIra ArogyanI vAsanA jIvane satAve che. mATe mohano tyAga karavo jarUrI che. jyAM sudhI moha haze tyAM sudhI sukhano praveza thaze nahIM kema ke... Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 amadAvAda ne bAya bAya karo nahi tyAM sudhI muMbaI tarapha javAya nahi, pahelA amadAvAda choDo, pachI kAlupurathI vI.TI. jAo. basa e ja rIte mohane pahelA choDo. dharma sAdhanA vakhate paNa mohamAyA ne yAda karIe to e dharma paNa phaLe nahi. varasothI jApa karyo paNa haju gADI na vasAvI zakyo. varasothI pUjA karU chuM paNa mAruM ghara na banI zakyuM ! dharma karU chuM paNa haju putra janma thayo nathI vigere vAsanAo che. moha janya che. eTale tAttvika vicAra thato nathI. bhautika paudgalika sukhamAM ja jIva rata rahe che. - 15 mohajherane sArI rIte pichANIne tAttvika vicAraNA karavAnI che. sukha ane duHkha e to saMsAranI ghaTamALa che. sAMbhaLyuM che A draSTAMta...? eka zeTha dararoja samayasara vyAkhyAna zravaNa karavA jAya che. kAyama niyamasara javAmAM jarAya pheraphAra nahi. eka divasa thoDA moDA paDyA. pUchyuM ke zeTha Aje kema TAIma cUkyA ? to kahe ke Aje eka mahemAnane vaLAvavA javuM paDyuM eTale moDuM thaI gayuM. manamAM thayuM ke evA kevA mahemAna haze ke vyAkhyAna paNa cUkyA. tapAsa karI to khabara paDI ke ekano eka juvAnajodha dIkaro je dhaMdho-vyavahAra saMbhALato hato te ekAeka marI gayo. zeThane smazAne javuM paDela. mATe moDuM thayuM. jinavANIno kevo prabhAva ! dIkarAne paNa zeTha mahemAna gaNe che ! mohanuM jhera utare tyAre AvA bhAvo jAge che !! khuzI ke sAtha duniyA meM hajAro gama bhI hote haiM / jahAM bajatI hai zahenAI vahAM mAtama bhI hote hai // saMsAranI ghaTamALanA draSTA banIe paNa bhoktA nahi, ane enAthI bacavA satata takedArI rAkhIe. juo.... "sAMDhanI AgaLathI baco gadheDAnI pAchaLathI baco mUrkhanI cAre bAjuthI baco..." basa evI ja rIte.... saMsArathI paNa bacavAnuM kAma karo, jo phasAyA to maryA samajo. enA koI prasaMgano vizvAsa karavA jevo nathI. saMsAra mAtra jIvane duHkhI karanAra Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 che. kahyuM paNa che ke.. "gujaratha mare che. parivAra, vyavahAra ane lobhanA mArathI sAdhu mare che ahaMkAra, sahakAra ane vidhyAcArathI" A badhAthI bacavAnuM che. mohane kAbUmAM levAno che. mohano udaya hoya to eka sarakhI paristhitimAM paNa taphAvata paDe che. marIcine mAMdagI AvI ane gADha mithyAtvano udaya thayo. sanatakumArane mAMdagI AvI to mohane haNavAno purUSArtha karyo. mammaNane tyAM zreNIka AvyA to dhana vadhAravAnI tIvra IcchA thaI. zAlibhadrane tyAM zreNIka AvyA to vairAgya thayo. - have prazna e che ke mohajherane utAravA zuM karavuM? zAnta sudhArakAra atre eno ja javAba Ape che. samatA maLe che bhAvanAothI saMsArIjano mohathI vyApta hovA chatAM anityAdi bhAvanAo vaDe AtmAne bhAvita kare to samatA, sukha ane zAMti maLI zake che. A zAntasudhArasamAM ebhAvanAnI ja vAta karI che. ApaNe bhAvanAne samajavAnI che, gAvAnI che ke jIvanamAM utAravAnI che. "tapa-tyAga-dAnathI puNya maLe che paNa zAnti to bhAvanAthI ja maLe." saMsAranA rAga-dveSa ke mohamAM e phasAto nathI. vastunI pUrNa sthitinuM darzana kare che. e saMyoga-viyoga, ekatvaanyatvanA ciMtana dvArA ArtadhyAnAdithI dUra rahe che. bhAvanAono aciMtya prabhAva che. mahimA che. mATe A granthane sAMbhaLo, manana karo, ciMtana karo. niyamita roja A granthano pATha karo. apUrva zAntinI prApti thaze... meLavI nItithI, vAparaje prItithI, bhogavI rItithI, to bacI jazo dhyatithI." yadi mavamama vera pakaDyuM, yadi ca cittamananta sukho-nmukham zRNuta tatsudhiyA zubha bhAvanA mRtarasaM mama zAntasudhArasam // 3 // he subuddhimAno! jo tamAruM citta bhavabhramaNanA khedathI vimukha Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 thayuM hoya ane anaMta sukho pratye sanmukha thayuM hoya to zubha bhAvanAnA amRtarasathI bharapUra mAro A zAntasudhArasa grantha ekAgra manathI sAMbhaLo || 3 || A zlokamAM upAdhyAyajI bhagavaMta buddhizALI zrotAone AmaMtraNa Ape che ke tame A zAnta sudhArasa sAMbhaLo. tamArI nirmaLa buddhi zAstra parikarmita buddhi haze to tame mArI vAta sArI rIte samajI zakazo, kemake buddhizALI jano pAribhASika zabdone jaldI samajI zake che. vAraMvAra eka nA eka vAkya ke zabdane samajAvAnI jarUra paDe nahi. mATe viziSTha tattvajJAna no upadeza buddhimAnone Apavo joIe jethI arthano bodha sahelAIthI thaI zake. - have upAdhyAyajI mahArAja mahattvanI vAta kare che tame saMsArathI kaMTALyA cho? mokSa meLavAnI tamannA thaI che? A be mahattva pUrNa prazno karyA che. bhava bhramaNathI kheda pAmavo. have saMsAramAM bhamavuM nathI. cAragatinA bhramaNo ghaNAM karyA, ghaNAM janma-maraNa karyA, anaMto kALa saMsAramAM bhaTakyo. basa have bahu thaI gayuM. nigodathI mAMDI manuSyagati sudhInI ApaNe saphara kheDI anaMtA duHkho sahana karyA sukhanI pAchaLa bhaTakyA chatAM paNa sukha na maLyuM. duHkha ja maLyuM. zAzvata sukha kyAMya maLyuM nathI. saMsAramAM je sukha maLyAM te paNa kSaNa vinAzI ja hatAM. dekhavAmAM sukha hatuM paNa vAstavika rIte to duHkha ja hatuM. A jIve saMsAranI kevI saphara kheDI che te paNa joI laIe. ApaNe anaMtakALa sudhI "avyavahAra rAzi" nI nigodamAM rahyA. tyAM anaMtakALa sudhI duHkho bhogavyA. phakta eka ja Indriya hatI. zarIra eka hatuM ne jIvo anaMtA hatA. paraspara sAthe rahIne duHkho sahana karyA... ane eka divasa evo ugyo ke avyavahAra rAzi choDIne ApaNe vyavahAra rAzimAM AvyA. evo eka zAzvato niyama che ke eka jIva mokSamAM jAya, saMsAra choDe. tyAre eka jIva avyavahAra rAzimAMthI nIkaLI vyavahAra rAzimAM Ave A krama anaMta kALathI cAlyA kare che. koI AtmAsiddha thayo ane ApaNenigodamAMthI mukta banyA. vyavahAramAM AgaLa vadhyA. beIndriya thayA. teIndriya thayA aneka vAra janma maraNa karyA. mana vagaranuM jIvana jIvyA kemake asaMzI hatA. tyAMthI caurindrIya banyA tyAM paNa duHkha ja maLyuM. tyAM aneka janma-maraNa karI paMcendriya banyA pazu-paMkhIno avatAra maLyo tyAM paNa mAtra duHkha ja Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zAnta sudhArasa vivecana- bhAga-1 ApaNA bhAge AvyuM. chevaTe mana vALA paMcendriya thayA lAkho janmo sudhI ahiM paNa duHkha bhogavyuM. lAkho yonimAM bhamatA rahyA. kula 84 lAkha jIvayonimAM bhamyo hA. devalokamAM paNa gayo. tyAM bhautika sukhonI carama sImA anubhavI paNa e sukho kyAM zAzvata hatA? cAre gatimAM bhaTakyA, narakamAM gayA tyAM kevaLa duHkha ja joyuM. pazu yonimAM paNa parAdhInatAnA duHkho bhogavyA. manuSyamAM paNa sukhanuM ThekANuM maLyuM nahIM. sukha malyuM to paNavinAzI adhuruM, paripUrNa sukha to kyAMya maLyuM nathI. traNa guNavALuM sukha ja sAcuM sukha che. (1) AvyA pachI jAya nahi. (2) maLolA sukhamAM koInI bhAgIdArI nahi. (3) maLolA sukhamAM dukhano aMza nahi. bolo tamAruM sukha A traNa guNavALuM che kharUM? AvyA pachI jAya nahi tevuM sukha tamAruM kharUM? nA- to pachI AvA sukhanI pAchaLa doDadhAma karavAno koI matalaba ja nathI. TuMkamAM saMsAranA sukho ke duHkho badhAthI mukta banavAnuM che Akho saMsAra asAra lAgavo joIe. "jene phakta pukha ja khaTake te vAnara, jene phakata pApa ja khaTake te nara, ane jene Akho ya saMsAra khaTake te nArAyaNa bolo tamane zuM khaTake che? zuM saMsArathI tame thAkyA cho? nirveda jAgyo che? duHkhamaya saMsArathI to pazu-paMkhI paNa kaMTALe che. ApaNe sukhamaya saMsArathI paNa kaMTALavAnuM che. saMsAra mAtra tyAjya che. Avo bhAva Avyo kharo? jyAM sudhI nirveda nahIM Ave tyAM sudhI "zAnta sudhArasa" sAMbhaLavA mAM tallInatA paNa nahIM Ave. upAdhyAya vinayavijayajI ma. pahelo prazna e ja kare che bolo! saMsArathI uga thayo kharo? tamAre javAba ApavAno che. saMsArathI kaMTALyA...? have bIjI vAta.. mokSa sukhanI IcchA thaI? tamAruM citta anaMta sukha prApta karavA tatpara banyuM che? Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 aMta vagaranuM... zAzvata... kAyama rahenAra sukha thayuM kharUM ? pUrNa - paripUrNa sukha meLavavuM che. sAthe paramAnaMdanI prApti paNa kharI ja. vaiSayika sukho-tRSNAjanya sukho je tuccha sukho che tene samApta karavAnA che. pUrvakALanA maharSioe potAnA rAjya sukho-samRddhio rAjarANI-vaibhava Adino tyAga karI zAzvata mArganI ArAdhanA karI hatI. mada ane madana pratye tIvra abhAva keLavyo hato. kemake : 19 meLavavA mana taiyAra "mada ane madananI sAme bAtha bhIDe te marada" AvI maradAnagI adhyAtma jJAna vagara zakya banatI nathI kemake AtmajJAna na hoya to mokSa phakta nAma pUratuM ja thaI jAya. mATe mokSa svarUpane jANavAnI jarUra che. mATe mokSa zuM che ? mokSamAM zuM che ! mokSathI zuM maLe ItyAdi jANavAnI koziSa karavI. ane mokSa meLavavA mATe tatpara banavAnuM che. saMsArathI kaMTALo ane mokSa prAptinI IcchA.... jIvana zAntasudhArasamaya banAve che. upAdhyAyajI ma. kahe che ke subuddhivAno have tame zubha bhAvanAnA amRtarasathI banela mAro A zAntasudhArasa grantha sAMbhaLo... A grantha sAMbhaLavA mATe ApaNe yogya banIe sajja banIe, tattpara banIe..... sumanaso manasi zruta pAvanA nidadhatAM dvayadhikAdaza bhAvanA : / yadiha rohati moha tirohitA- d bhUta gatirviditA samatAlatA // 4 // he suMdara manavALA, sAMbhaLavA mAtrathI aMta:karaNane pAvana karanAra 12 (4yadhikA daza) bhAvanAne tamArA manamAM dhAraNa karo... sthApo. enAthI adbhuta lAbha e haze ke moha vaDe DhaMkAyela samatArUpI latA puna: plAvita yaze. || 4 || A zlokamAM zrotAone sumana-eTale pavitra mana vALA kahyA che. eTale pavitra mana dvArA ApaNe pAvana banavAnuM che. zAntasudhArasa sAMbhaLavA mATe mana nirmaLa joIe. ADIavaLI vikathAo sAMbhaLavAnI nathI paNa Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA sudhArasa vivecana - bhAga-1 jIvanane pavitra karanAra mahAna grantha sAMbhaLavAno che. sAMbhaLavA mAtrathI pAvana karanArI 12 bhAvanAo jemAM rahelI che. eka-eka bhAvanA hadayanA tArane jhaNajhaNAvanAra che. je sAMbhaLavAthI adbhuta evI samatA pragaTa thAya che. mohanuM AvaraNa dUra thAya che. evI to A bhAvanA kevI che? enA nAma zuM che? granthakAra svayaM have pachInA zlokomAM e bhAvanAnA nAma nirdeza karaze. Artaraudra pariNAma pAvaka- pluSTa bhAvuka viveka sausstthve| mAnase viSayalolupAtmanAM kvaprarohatitamAM zamADakUraH // 5 // / Ata ane raudra dhyAna rUpI Aga suMdara vivekanI zobhAne saLagAvI denAra che. jenA hRdayamAM vivekanI zobhA saLagI gaI che evA viSayalolupa AtmAonA hRdayamAM zamanA aMkUro kevI rIte prakaTa thAya ? je saLagAve te Aga.. lAkaDA-ghAsa-jaMgala-ghara-vastra Adi badhuM ja jenAthI baLIne khAkha thaI jAya che. e ja pramANe vacananI Aga-vANInI Aga paNa tIvra hoya che. bolIne bagADanArA duniyAmAM ghaNA hoya che. zuM bole? pAnanA gallA pAse Ubho rahIne eka bhAI gallAvALAne uddezIne kahe che ke bhAI, sigAreTa saLagAvavA mATe mAcIsa Apane. eNe javAbamAM AMgaLI cIMdhI ne kahyuM ke sAme jhADa nIce je bhAI Ubhela che enI jIbhane tArI sIgAreTa aDADIza to paNa saLagI jaze. pelo bhAI kahe evuM te banatuM haze? koInI jIbhane sigAreTa aDADIe ane saLagI jAya....! gallAvALo kahe are bhAI. enI jIbhe to keTalAyanA ghara saLagAvI nAMkhyA che, to tArI sigAreTa nahIM saLage? AvANInI Aga khataranAka che. ahi upAdhyAyajI mahArAja vicAro nI AganI vAta kare che. ArtadhyAna ane raudra dhyAna e vicAronI Aga che. duSTa vicAro, koIne mAravAnA vicAro. Aane raudra dhyAnanA 4-4 prakAra che. je agAunA prakaraNamAM nAmanirdeza ane TUMkA vivecanathI samajAvela che. ISTa vastu maLe enA vicAro. ISTano viyoga nahIM thAya ne evA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 21 vicAro. te ja pramANe aniSTa saMyoga ane aniSTanA viyoganA vicAro karyA karavA te ArttadhyAnanI Aga che. eja pramANe tIvra duSTa bhAvovALuM raudradhyAna 4 prakAre che. Artta ane raudra dhyAnanI jananI koNa che ? kyAMthI Arta-raudra dhyAna thAya che ? upAdhyAya vinayavijayajI mahArAja kahe che "viSaya tnonupAtmanAm" je jIvo viSayomAM lolupa hoya che. temane Artta-raudradhyAna thAya che. pAMca IndriyonA viSayomAM je Asakta hoya tene durdhyAna thavAnI zakyatA vizeSa hoya. koI paNa viSayanI abhilASA thAya eTale e meLavavA nA vicAro zarU thaI jAya enA mATe jUTha-corI-hiMsA Adi pApo karavAnuM paNa mana thaI jAya. Artta raudra dhyAna zarU thaI jAya. A viSaya lolupatAnA kAraNe ja roga-zoka-takalIpho vadhyA kare. viSayonI lolupatAnA kAraNe mANasa enA kartavyamAMthI cUke, enI niSThA bhUle, patana paNa pAmI jAya. mATe viSayonA vegane khALIne adhyAtma mArge caDI javuM joIe. vajasvAmi pratye AkarSAyela zreSThi kanyA rUkamaNI zuddha prema hovAthI mukti paMthe cAlanArI banI gaI. yogIjano saMsAranA viSaya vamaLamAM phasAtA nathI. zuddha buddhithI viSayonA Avegane TALe che. "manane bALIne nahi paNa vALIne jIve te yogI" gaMdA, duSTa ane adhama vicArothI mANasa avivekI banI jAya che. maryAdAbhraSTa bane che. mATe viSaya lolupatA choDavI jarUrI che. viSaya lolupatA e ja Artta dhyAna che. AvA Artta dhyAnanI AgamAM samatA aMkura kevI rIte pedA thAya ? aMkuro mATe to jamIna phaLadrupa joIe, svaccha joIe, AjubAju Aga na hovI joIe. basa evI ja rIte samatAne pedA karavA mATe ATaluM ciMtana roja karajo "viSaya nAzavaMta che. kSaNa vinAzI che viSayono rAga ghAtaka hoya che viSaya bhoga viSa bhoga jevA che viSaya sevanathI AtmA kadIye tRpta thato nathI. A pramANe viSayothI thatAM aniSTonuM ciMtana karavAthI enA pratye rAMga ghaTaze hRdaya nirmaLa banaze pachI samatA aMkUrane pragaTa thatAM vAra nahIM Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zA sudhArasa vivecana - bhAga-1 lAge. jJAnasAramAM kahyuM che ke patiM mRmInema-pataMga-bhamaro-mAchalI hAthI aneharaNa A pAMceya jIvo eka eka IndriyonA kAraNe vinAza pAmyA. dIvAnI jyotathI AkarSAI pataMgIyu dIvAmAM paDIne baLI gayuM. cakSu IndriyanA kAraNe eno nAza thayo. mukta paNe bhamanAra bhamaro dhrANendriyanA kAraNe kamaLamAM keda thaI gayo ane nAza pAmyo. nadI sarovaramAM pharanArI mAchalI rasanendriyanA kAraNe jALamAM phasAIne marI gaI. jaMgalamAM svecchAe pharanAra hAthI sparzendriyanA kAraNe baMdhanAvasthAmAM Avyo. zikArI loko hAthIne pakaDavA mATe moTA khADAmAM puMThAnI hAthaNI banAvI mUke. hAthI tyAM Ave hAthaNI ne joI vihvaLa bane ane enA upara paDatuM mUke chevaTe baMdhanamAM Ave eja pramANe zrotrendriyanA kAraNe haraNo paNa nAza pAme che. jo eka IndriyathI eka jIvano nAza thAya to jenI pAMce Indriyo chUTI che enuM pUchavuM ja zuM? mATe pAMce IndriyonA asaMkhya viSayothI mukta banI viveka zobhA TakAvI rAkho - eja zubhAbhilASA... yasyAzayaM zruta kRtAtizayaM viveka / pIyUSavarSa ramaNIyaramaM zrayante / sadbhAvanA suralatA na hi tasya dUre / novottara prazama saidya nA prasUtiH - 6 jenuM aMta:karaNa samyakajJAnanA abhyAsathI unmatta banyuM hoya viveka amRtanI vRSTi thI mRdu ane zobhita banyuM hoya tene lokottara prazama sukhanA phalane ApanAra sabhAvanA rUpa suralatA dUra nathI. || 6 || sadbhAvanA kyAM rahe che? upAdhyAyavinayavijayajI mahArAja zAntasudhArasa granthamAM eno javAba Ape che. aMtaHkaraNamAM... hA.. mAnavInA manamAM zubha bhAvanAo rahe che. mana kevuM joIe? samyagujJAnanA abhyAsa thI unnata... sAruM jJAna-sAcuM jJAna meLavIne mamaLAvavAnuM che. samajazakti viksAvavAnI che. sajAga rahIne jIvavAnuM che. manuSyanuM mana ja mokSa ane narakanuM kAraNa che. mana: parva manuSya vara vanya pakSo : prasannacandra Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 23 rAjarSi mananA kAraNe ja sAtamI narake yogya karma bAMdhe ane manathI ja mokSanA daravAje pahoMcI gayA. pelo cokhAnA dANA jevaDA zarIravALo taMduliyo maccha marIne sAtamI narake jAya che. svayaMbhUramaNasamudramAM 1 hajAra yojananI avagAhanA vALuM eka karoDa pUrvanA AyuSya dharAvanAra mAchaluM enI AkhI jIMdagImAM abajo mAchalAnuM bhakSaNa kare che ane marIne pahelI narakamAM jAya che. enI ja AMkhanI pAMpaNamAM utpana thanAra antarmuhurtanA AyuSyavALuM ane eka paNa mAchalAnuM bhakSaNa nahIM karanAra taMdula maccha marIne sAtamI narake jAya che emAM mana ja kAraNa bhUta che. mana mAMkaDA jevuM che. kahyuM che AnaMdadhanajI mahArAje paNa "mana sAdhyuM teNe sapanuM sAdhyuM," AvA manane zrutajJAnavaDe bhAvita karavAnuM che. niraMtara bhAvanA rUpI auSadhinuM pAna karAvavAnuM che. adhyAtma kalpadruma granthamAM AcArya bhagavaMta munisuMdarasUri mahArAjAe jaNAvyuM che ke he cittabAlaka bhAvanA rUpI auSadhi choDIza nahi jethI duna rUpI bhutaDA tane chaLI zake nahi citta, bALaka jevuM che. nA samaja che. mATe satata auSadha ApavuM.... "paga na bagaDe mATe saMsArI baTa pahere che. AMkha na bagaDe mATe sArI gogalsa pahere che peTa na bagaDe mATe saMsArI paNa zake che savAsaSya na bagaDe mATe saMsArI davA le che jIvana na bagaDe mATe sArI pesA meLave che | mana na bagaDe mATe paNa lo cho ? enA mATe levAnuM che bhAvanA auSadha... satata bhAvanAothI mana ane AtmAne bhAvita karavAnuM. aMtaHkaraNa mRdu - komaLa bane to emAM prathama sukha ne ApanAra AnaMda pedA thAya che. ane bhAvanA paNa evA aMtaHkaraNa mAM ja Take che. mATe manazuddhi barAbara jALavI rAkhavI joIe. yogazAstra granthamAM kalikAla sarvajJa hemacandrasUrIzvarajI ma. e lakhyuM che... mana zuddhi mabibhrANA ye tapasyanti muktaye / tyaktvA nAvaM bhUjAbhyAM te titirSanti mahArNavam // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zA sudhArasa vivecana - bhAga-1 mana zuddhine choDIne je mukti mATe tapa kare che teo nAvane choDIne bhUjAo vaDe moTA samudrane taravA Icche che. bhAI, samudra taravo hoya to nAvanI jarUra paDaze ja. mATe manaH zuddhi rUpI nAvamAM besIne bhavasAgara taravAnuM kAma ApaNe karIe. have 12 bhAvanAnuM vivecana karavAmAM Avaze.. anitya tvAzaraNate bhava mekatva manyatAm azauca mAzravaM cAtman saMvaraM paribhAvaye // 7 // karmaNo nirjarAM dharma sUktatAM loka paddhatim S bodhi durlabhatAmetAM bhAvayan mucyase bhavAt // 8 // 1 anitya, 2 azaraNa, 3 saMsAra, 4 ekatva, 5 anyatva, azauca 7 Azrava, 8 saMvara, karmanirjarA, 10 dharma sukRta, 11 loka svarUpa ane 12 bodhi durlabha A bAra bhAvanAo che. A zloka dvArA phakta nAma batAvyA che. Akho grantha A bhAvanAnA vistArathI bharelo che. agAu jema jaNAvyuM ke zuddha aMtaHkaraNamAM bhAvanA rahe che. ane bhAvanA na hoya to zuM thAya? maitrI bhAvanA nathI to koI manuSya zatru lAge che. pramoda bhAvanA na hoya to ISyabhAva pedA thAya che. karUNA bhAvanA na hoya to koI pratye dhRNA bhAva pedA thAya. mAdhyacya bhAva na hoya to heSa jAge. anitya bhAvanA na hoya to mamatva bhAva jAge. azaraNa bhAvanA na hoya to duSkRtya karIe chIe. saMsAra bhAvanA na hoya to saMbaMdhonA baMdhanamAM baMdhAvAnuM thAya che. ekatva bhAvanA na hoya to anekamAM sukha lAge che. anyatva bhAvanA na hoya to parAyAne potAnA mAnI duHkhI thaIe chIe. azuci bhAvanA na hoya to zarIra priya lAge che. Azrava bhAvanA na hoya to pApa-puNyanI vicAraNA thatI nathI. saMvara bhAvanA na hoya to karmabaMdhathI aTakavAno vicAra nathI thato. nirjarA bhAvanA na hoya to tapa karavAno vicAra nathI Avato. dharmasukRta bhAvanA na hoya to dharma purUSArtha karavAnI IcchA thatI nathI. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasavivecana - bhAga-1 25 loka svarUpa bhAvanA na hoya to anaMta jIva sRSTinuM ciMtana thatuM nathI bodhi durlabha bhAvanA na hoya to samyakatva pAmavAnI IcchA thatI nathI TuMkamAM bAre bhAvanA khUba khUba jarUrI che.... ahiM bAra bhAvanA tathA bIjI maitrI pramukha cAra bhAvanA maLI kula 16 bhAvanAnuM svarUpa have vistArathI samajavAnuM che amRta chAMTaNA * haMmezA sUrya uge che. yuvAvasthA ghaTe che ne jarAvasthA Ave che. vahANe vahANe hAni thatI jAya che. tyAM zarIranI kuzaLatA zuM hoya? * jarA rUpI kUtaro che. jobana rUpI sasalo che ane kALarUpI zikArI che. temAMnA be duzmananI vacce A zarIra rUpI jhuMpaDuM raheluM che. * ekalA yAtrAe javuM, anya strIonI sAthe jAgaraNa karavuM, dUra pANI bharavA javuM, piyara vadhAre rahevuM, kapaDAM levA devA dhobIne ghera javuM, garabe ramavA javuM, pArakA ghare javuM, sakhInA nivAsamAM javuM, ane patinuM paradezagamana thavuM ItyAdi vyApAro strIone prAyaH zIlakhaMDana karanArA thAya che. - iti upadeza prAsAde * kalpavRkSa mAtra kalpita vastune Ape che. ciMtAmaNI mAtra ciMtavelI vastuone Ape che. paraMtu jinendra dharma AgaLa te bane laghutAne pAme che. matalaba jinadharma te be karatAM caDIyAto che. 1 x viSa ane viSaya A bannemAM moTuM aMtara che. viSa to khAvAthI mAre che, tyAre viSaya to smaraNa mAtrathI mAre che. * jeNe A brahmAMDa rUpI bhAjanane banAvavA mATe brahmAjIne kuMbhAra karelo che. viSNu ne daza avatAra levAnA mahAsaMkaTamAM nAMkhyA che. ane zivane khoparInuM pAtra laI bhikSATana karAvyuM che ane je sUryane dararoja AkAzamAM bhramaNa karAve che. te karmane namaskAra thAo..! karmanI kevI balihArI? Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 anitya bhAvanA 1) 26 anitya bhAvanA upAdhyAya zrI vinaya vijayajI mahArAja zAntasudhArasa granthano jANe have ja prAraMbha kare che. bAra bhAvanA tathA cAra maitrAdi bhAvanAnuM savistAra varNana have thaze. dareka bhAvanAmAM zarUAtamAM 3,5 ke 7 zloka upodghAta jevA haze ane tyAra pachI geya kAvya mUkavAmAM Avela che. eka eka bhAvanAnuM savistAra vivecana karavAmAM AvyuM che. emAM sau prathama saMsAranA padArthonI anityatA batAvavA mATe anitya bhAvanAnuM varNana kare che. vapura vapuridaM vidabhralIlA paricitamapyatibhaDaguraM narANAm / tadatibhidura yauvanAvinItaM bhavati kathaM viduSAM mahodayAya // 9 // vAdaLAnI ghaTAnI jema manuSyonuM A zarIra kSaNabhaMgura che eTale jANe azarIra ja che (hovA chatAM na hovA jevuM) viSaya-vikAra rUpa vajrajevA yauvanathI avinita zarIra paMDitajanone mahodayanuM kAraNa kema thAya ? arthAt na thAya ! saMsAranA anitya padArthonI mAyAjALamAM jIva muMjhAI rahyo che. je zAzvata nathI nAzavaMta che enI pAchaLa ApaNe moTo bhoga ApI rahyA chIe. mANasane sauthI AkarSaNanuM kendra hoya to zarIra.. ane eTale ja A zlokamAM zarIranI anityatA batAve che. zarIra pratyeno prema jIvane jabirajasta che. e jyAM tyAM zarIrane ja mukhya gaNe che. yAda rAkhajo zarIra AtmAthI bhinna che. AtmA judo che. zarIra jUduM che. AvuM bheda jJAna meLavavAnuM che. A zarIra kyAre mATImAM maLI jaze eno khyAla nahIM Ave. mATe kSaNika nAzavaMta evA zarIra pratyenA mamatvabhAvane choDavo joIe. ApaNe zarIrane bahu ja mahatva ApIe chIe eTale duHkhI banIe chIe. jyAre tamAre pAlitANA yAtrA karavA javAnuM thAya tyAre sauthI pahelo prazna zuM thaze ? basamAM jagyA maLaze ? dharmazALAmAM rUma maLaze ? bhojanazALA barAbara haze ne ? vigere..... ja A prazno konA mATe ! zarIra mATe ja sto. basa e ja rIte sarvatra zarIranuM rakhopuM karIe chIe paNa zarIra kyAre dago Apaze e kahevAya nahi! Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 ApaNe najara samakSa keTalAya zarIrane baLatA-maratA-paDatA joIe chIe chatAM ApaNA zarIranI karUNatAno vicAra karatA nathI. koI mAsuma baccAnuM mota joIne, koI tarUNanuM mota joIne, kyAre vicAra Avyo che ke mArI paNa A ja dazA... pUrva samayamAM to. "gharaDAnuM mota jaine yuvAna jagI jato, Aje yuvAnanuM mota joine gharaDo ya jagato nathI." zarIra sAme laDavAnuM che. dehamAM rahIne dehathI laDIe, kemake dehAsakti thI ja duHkhI banIe chIe. mATe zarIranI Asakti choDavA kaTibaddha banavAnuM che. jema pavananA jorathI vAdaLAvikherAI jAya tema A zarIra paNa vikharAI jaze. A zarIra kyAM sudhI Takaze? kyAM sudhI tamane sAtha Apaze? tamAruM kahevAtuM zarIra tamArI vAta mAne che kharuM? zarIramAM roga Avyo! tame zarIrane Adeza karo. roga ne bhagADI de! tamArI vAta mAnaze ne?" rabA - nA. to pachI zarIra tamAruM zAnuM? je tamAruM kahyuM na kare tenA pratye mamatva bhAva zA mATe? nAzavaMta zarIra dvArA zAzvata evo dharma ArAdhI levo joIe. juo. zarIra mATe ApaNe zuM nathI karyuM? AyaMbila upavAsa zarIranA kAraNe choDayA che. pratikramaNAdi kriyA zarIranA kAraNe ja mUkI dIdhI che. jarA roga Avyo. thoDA mAMdA thayA ane vrata-japa-niyama choDavAnuM kAma karela. zarIrane sAcavavAmAM pAchuM vaLIne joyuM nathI. samayasara khAvAmAMpIvAmAM UMghavAmAM barAbara dhyAna ApyuM che. eza-ArAma ane bhogasukhomAM zarIrane rokI rAkhela che paNa eka divasa evo Avaze ke zarIrane choDIne paralokanA paMthe prayANa karavuM paDaze. juo kyAMka vAMcelI paMkti yAda Ave che. "o, mAnava, tArI kaMcana kAyA karamAI jaze jIvananuM hIra haNAI jaze rUparaMga badalatI duniyAmAM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 anitya bhAvanA tuM evI Thokara khAIza ke ArasI sAme joIza to ArasI paNa zaramAI jaze." jarA vicAra to karo jyAre tame 14-15 varSanA hatA tyAre kevA lAgatA hatA ane atyAre kevA lAgo cho? eka tamAro 15-17 varSano phoTo hoya ane enI bAjumAM ja bIjo 65-70 varSano (hAlanI uMmarano) phoTo mUkavAmAM Ave to tamane kyo phoTo game? sAcuM kahejo! kahevA khAtara kahevuM nathI...! sabhA - nAnI uMmarano ja game ne? vAha sarasa vAta karI. eTale hAlanA tame tamane ja gamatA nathI to bIjAne zuM gamo ! (hasAhasa) jarA dhyAnathI ekAgratAthI vicArajo ke zarIra kSINa thaze pachI tuM zuM karIza. "kAyA hajI rAjI che, hAthamAM hajI bAjI che, tyAM lagI prabhune arajI karI levAnI taka hajI tAjI che." kAyA paDI gaI pachI kazuM ja nahIM karI zako. A zarIra kyAM sudhI Take. jeTaluM AyuSya hoya teTalA samaya sudhI ja zarIra Takaze. AyuSya pUruM thayuM ke zarIra vidAya, ane AyuSya paNa caMcaLa che. pANInA parapoTA jevuM che. mATe zarIranI anityatA batAvyA bAda have AyuSyanI anityatA batAve che. kevuM che AyakhuM ApaNuM, e joIe tu AyurvAyu tarattaraMgataralaM lagnApada : saMpada : sarveDapIndriya gocarAzcaTulA : sandhyAbhra rAgAdivat / mitra strI svajanAdi saMgama sukhaM svapnendra jAlopamaM tatki vastu bhave bhavedihamudAmAlambanaM yatsatAm // 10 // AyuSya pavana jevuM caMcaLa che, saMpattio Apattione lAvanArI che. badhI ja IndriyonA viSayo sadhyAnA vAdaLA jevA nAzavaMta che. mitra, strI, svajana AdinA saMgamanuM sukha svapna ane IndrajALa sarakhuM che. A saMsAramAM evI kaI vastu che ke je sajajanone AlaMbana rUpa Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zA sudhArasa vivecana - bhAga-1 29 thAya? zarIrane AyuSyanI sAthe saMbaMdha che. jIvana tyAM sudhI ja Take che jyAM lagI Ayukarma hoya. AyuSya caMcaLa che asthira che. mATe zarIra paNa asthira che. pavanano jhapATo Ave ane jhADa uparathI pAMdaDuM kharI paDe ema AyuSya paNa kALanA pravAhamAM kyAre pUrNa thaI jAya e kahevAya nahi. zarIra-jIvanaAyuM. enuM abhimAna karavAnuM nathI. je padArtho anitya hoya teno garva zA mATe? atula baLavALA jinezvaro ane Indro paNa A saMsAramAM sthira rahyA nathI. cakravarti ane vAsudevo paNa kALanA koLIyA banI gayA che to tAre paNa eka divasa cAlyA javAnuM che. mATe abhimAnI na bana. satata padArthonI anityatAnuM ciMtana kara. raMTa phare che ne kUvAnuM pANI ochuM thAya che. divasa phare che ne AyuSyanuM pANI ochuM thAya che. kUvAnuM pANI varasAdathI pharI bharI zakAze paNa AyuSyanA pANI bharavA mATe koI varasAda nathI." taraMga jevuM tarala AyuSya che. ApattiothI bharelI saMpatti che. IndriyonA viSayo capaLa che. sadhyA samayanA vAdaLA jevA che. mitra-strIsvajana AdinA saMgamajanya sukhasvapra ane IndrajALa jevA che. kyAMya AnaMda nathI. zu AlaMbana laIne tuM saMsAramAM sukhathI rahyo che? - zarIra AyuSya ane jIvananI jema tArI saMpattino paNa vicAra kara. zuM dhana vaibhava zAzvato che? kAyama rahevAvALo che? jo nA. to kema emAM muMjhAya che. zuM laI ne AvyA'tA ne zuM laIne javAnA? "mulho ke mAlika the senAo ke savAmi the sikaMdara jaba cala base taba dono hAtha khAlI che." badhI ja saMpatti ahiM rahI javAnI che. e saMpatti meLavavA mATe ghaNA kAvA-dAvA karyA. ghaNA kALA dhoLA karyA. enA mATe keTalAya duzamano ubhA karyA. paNa dhyAnamAM rAkhajo lalATe lakhyuM haze to koI laI javAnuM nathI, ane nasIbe noMdhAyuM nahIM hoya, to koI daI javAnuM nathI." Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'anitya bhAvanA mATe saMpatti pratyenA mamatva bhAvane paNa choDavAno che. paiso kevo game che? jaldI choDavAnuM mana thAya kharuM e vAta kharI ke paiso maLe che puNyodaya thI paNa eTalI ja e vAta paNa sAcI che ke paiso game che pApodacathI." tame gata janmamAM karela puNya-ArAdhanA temaja tapa-tyAganA prabhAve saMpatti maLI che enI nA nahi paNa jo emAM Asakta banyA to maryAsamajajo. ekamammIe nAnakaDA pinkane kahyuM ke beTA, le A paisAne bajAramAMthI 500 grAma zAkabhAjI laI Ava. paNa tophAnI pinka hA-nA kare che. mammI kahe ke le bakA.. ATaluM kAma kara tane eka sarasa cokaleTa ApIza. cokaleTanuM nAma paDatAM ja pinka e hoMze hoMze kAma patAvyuM. mammIe cokaleTa ApI ane nAnakaDA pinkae enuM repara kholyu ne jevI moDhAmAM mUkI ke mammIe eka lApho ThokI dIdho. pinka gAla paMpALato paMpALato lAcAra banI mammI sAme joI rahyo. mammI kahe ke te kAma karyuM te badalAmAM cokaleTa tane ApI che. te kAma karyuM te sAcuM cokaleTa maLI te paNa sAcuM paNa tAre cokaleTa khAvAnI nahi jo khAIza to lApho paNa khAvo paDaze. AvI mammIne tame kevI kahezo, bolo to kharA... tamArI bhASAmAM zuM kahezo...! sArI ke kharAba. kAmanA badalAmAM zuM maLyuM? lApho ne.! sAbhAH ame to AvI mammIne kharAba gaNIe. basa tyAre karma rAjA paNa A mammI jevA ja naThora kaThora che. ApaNe hoMze hoMze paNa bhogavyuM to gayA kAmase. brahmadatta cakravartine cha khaMDa puNyodaye maLyA paNa Asakta thaIne bhogavyA to karmarAjAe sAtamI narakamAM pheMkI dIdhA. mATe vaibhava saMpatti pratye anityatA keLavavAnI che. nAzavaMta padArtho jyAre nAza pAme tyAre jo anityabhAvanA bhAvI hoya to khedano prasaMga na Ave. "tuTanAruM taTe, kuTanAra che. khuTanAra khUTe, emAM tuM zuM kAma mAthA u" nAzavaMta padArthonI niyati ja e che ke nAza pAmavuM. mATe e padArthonA nAza thaye chate kheda karavo nahi. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 kevaLa saMpatti ja nahi upAdhyAyajI bhagavaMta che. vastunI anityatA batAve che zarIranI anitA...., AyuSyanI anityatA, jIvananI anityatA..., saMpattinI anityatA... vaiSayika sukhanI anityatA..., ane saMbaMdhonI anityatA.., badhuM ja anitya che. lakSmI caMcaLa hovAthI kyAMya sthira rahetI nathI. rAjya-dhana-mAla je maLe temAM lobha na kara kAraNa ke "lobhathI mare te kAyara ane lobhane mAre te bahAdUra." mATe saMtoSa bhAva dhAraNa karavo temAM ja bahAdUrI che. vaLI eka vAta khyAlamAM rAkhajo ke puNya ApaNo pitA che. ane lakSmI paNa puNyathI ja pedA thaI che eTale lakSmI tamArI bahena thaI kahevAya bannenA pitA eka ja che. ane tamane eto khabara ja che ne....ke bahena haMmezA bIjAne apAya bhogavAya nahi." mATe lakSmIno satata savyaya karavo joIe. ahi hApada thI jaNAve che ke saMpattinI pAchaLa Apattio rahelI che. thaSaNika sukho: pAMcamA naMbaramAM IndriyonA vaiSayika sukhonI vAta kare che. pAMca IndriyonA pAMca viSayo che sparzendriyano viSaya rasanendriyano viSaya dhrANendriyano viSaya gaMdha cakSurindriyano viSaya rUpa zrotrejiyano viSaya - zabda pAMce IndriyonA viSayajanya sukha saMdhyA samayanA raMga jevA hoya che. kSaNamAM jema raMga vikharAI jAya che tema A sukho paNa kSaNamAM ja badalAI sparza Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 anitya bhAvanA jAya che. viSaya sukhonI pAchaLa mAnavI pAgala banyo che. sArAsArano viveka paNa bhUlI gayo che. paNa A sukhomAM jarApaNa sukha nathI. kadAca kSaNika sukha dekhAya to paNa pAchaLa to duHkha ja raheluM che. kaMpAka phaLanA bhakSaNa jevuM viSaya sukha che. pAMce IndriyonA viSaya sukho anitya che ema kahI jJAnI purUSo jIvone viSayAsakti toDavAnI preraNA kare che. viSaya sukha jema jema bhogave che tema tema tenI tRSNA vadhe che samudranuM pANI pIvAthI jema tRSA vadhyA kare tema. vaLI Indriyo paNa nAzavaMta anitya che enuM ciMtana sAthe sAthe karavuM. paripUrNa lAgatI Indriyone kyAre hAni pahoMce eno koI khyAla Ave nahi. mATe satata IndriyonI caMcaLatAno vicAra karavo jethI viSayalolupatAthI bacI zakAya. je je padArthomAM Indriyo rata bane che. te-te padArtho paNa anitya rahelA che. Aje je game che kAle te aNagamatA bane che. Aje je vyakti priya lAge che eja vyakti kyAreka apriya lAge che. yogazAstramAM paNa jaNAvyuM che ke yatprAtastannamadhyAhne yanmadhyAhne na tannizi nirIkSyate bhavesminhi padArthAnAmanityatA. je prAtaH kALe dekhAya che te madhyAta kALe nathI je madhyAhe dekhAya che te rAtrie nathI Aja bhavamAM juo kharekhara padArthonI kevI anityatA che. savAre khIleluM phUla sAMje karamAI jAya che. ugavuM ane AthamavuM e krama satata cAlyA ja kare che. sUrajane paNa sAMja paDe DUbI javuM paDe che. je caDe che te paDe che. je Uge che te Athame che. je bharAya che te khAlI thAya che. basa A pramANe ciMtana anityatAnuM karavAnuM che. have chaThThI vAta Ave che. saMbaMdhonI anityatA. saMsAranA saMbaMdho che IndrajALa jevA. mitra-strI-svajana AdinA saMgamathI je sukha thAya che te svapna jevuM IdrajALa jevuM hoya che. saMbaMdho paNa kAyama zAzvatA nathI. kyAre saMbaMdho chUTI jaze enI khabara nahiM paDe. Aje je mAtA-pitA-bhAI-patnI tarIkenA saMbaMdho hoya paNa te saMbaMdho sthira nathI. svapna jevA saMbaMdho che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 koI ke pUchayuM ke svapna ane jIMdagImAM pharaka zuM? svapna ene kahevAya ke AMkha khUle ne badhuM gAyaba jIMdagI ene kahevAya ke AMkha baMdha thAya ne badhuM gAyaba. basa A saMbaMdho evA ja che. juo koNIka zreNIkano pitAputrano saMbaMdha. bharata bAhubalino bhAtRsaMbaMdha. calaNIrANIno putra prema. yugabAhu maNIrathano baMdhu sneha temaja amarakumAra AdinAaneka saMbaMdho joIzuM to khyAla Avaze ke kAcI ImArata jevA saMbaMdho che. vartamAna kALamAM paNa joIe che ke pitAnuM mAna gharamAM kamAya tyAM sudhI ja Take che. putra pratye mAtA-pitAno prema emano svArtha sadhAya tyAM sudhI ja che. dareka potAnA svArthamAM ja magna hoya che. eTale ja kahevAya che ne ke. "mAtA jue Avato. patanI jue. lAvato. godamAM ramADe te mAtA. hAthamAM ramADe te panI.." dIkaro bahArathI Ave eTale mA dekhe ke dIkaro Ave che. patnI jue ke zuM lAve che.... TuMkamAM saMbaMdho paNa anitya rahelA che. mATe dararoja upara batAvyA pramANe che ke cha padArthonI anityatAno vicAra karI enuM ciMtana karavuM. A pramANe ciMtana karavAthI padArtho upara mamatva nahi baMdhAya. chelle chelle kahe che ke. saMsAramAM evuM zuM che jenAthI sajjanone AnaMda Ave? evI eka paNa vastu nathI ke jenAthI saMtajano AnaMda anubhave. anityaasthira ne caMcaLa padArthomAM AnaMda kevo? "tarvivatu bhave malTi muvI mAlambanaM yatsatAm A pramANe hovA chatAM padArtho pratye udAsIna bhAva keLavavo khUba ja muzkela che. rAga-dveSa choDavA e saraLa kAma nathI. mahAprayatna vagara e zakya paNa bane nahi. mATe ja upAdhyAyajI mahArAja AgaLa zuM kahe che te joIe Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prAtarbhrAtarihA vadAtarucayo ye cetanA' cetanA draSTA vizvamanaH pramoda vidurA bhAvAH svataH sundarA : tAMstatraivadine vipAka virasAn hA nazyataH pazyata zvetaH pretahataM jahAti na bhava premAnubandhaM mama. anitya bhAvanA he bhAI, je cetana ke acetana padArtho prAta: kALe zobhAyamAna hoya te manane prasanna karanArA che. AhlAdaka hoya che. eja padArtho sAMja samaye virUpa. nisteja banI jAya che. nAza pAmatA padArthone jotA hovA chatAM mAruM mana jANe pretathI haNAyela hoya tema rAgaprema-mohanA anubaMdhane choDatuM nayI... je padArtho savAre game che te sAMje aNagamatA bane che. savAre svaccha karela zarIra sAMje gaMdu thaI jAya che. savAre dhoyelA vastro sAMje melA thaI jAya. savAre je priya lAge te sAMje apriya lAge. je vyaktinA zabdo Aje gamatA hoya te ja zabdo kAle na game. jenA pratye maitrI hoya tenA pratye . zatrutA thaI jAya. padArthonuM parivartana-vyaktionuM parivartana roja thayA kare che. zabda rUpa-rasa-gaMdha-sparza Adi padArthomAM badalAva thayA kare. azAzvata padArtho pratye prema na karavo. enA pratye rAga karavAthI duHkha ja Ave. prema zAzvata-aparivartanazIla padArtha sAthe karavo. zAzvata evA paramAtmA pratye tame prema karo. paNa ApaNuM mana anitya padArtho pratye prema kare che kemake vAsanAnA pretathI haNAyela che. (preta hataH) preta vaLage pachI jema vivekazUnya banI jaIe chIe tema mana paNa bhUtanA vaLagADavALuM che. vAsanAno vaLagADa. ane eTale ja ApaNuM mana AvA padArtho pratye jaladI kheMcAI jAya che. mATe have viveka draSTi ughADavAnI jarUra che. mamatvabhAva choDavA mATe parivartanazIla padArtho ane vyaktio pratye prema rAga choDo. putra pratye tamane prema hoya paNa e jyAre tamAruM kahyuM na mAne to dveSa thaI jAya. be mitra vacce paraspara mitratA hoya paNa vacce svArtha AvI jAya to zatru banatA paNa vAra lAgatI nathI. eja mujaba bhAI-bhAI, bahena, Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 35 bhAI, naNaMda-bhojAI, sAsu-vahu, temaja bIjA dareka saMbaMdho kyAre badalAI jaze, tenI khabara nahi paDe eTale manane roja samajAvavAnuM che ke A saMbaMdho parivartana pAmavAvALA che mATe zoka na kara. kema ke prema bhAva pachI jyAre dveSa Ave eTale khUbaja duHkha lAge che. paNa jo agAuthI vicAryu hoya to zoka na Ave. have ahIM upAdhyAyajI mahArAja geya kAvya dvArA jIvane upadeza Ape che te joIe / mUDhamuhyasi mudhA mUDhamuhyasi mudhA vibhava manucintya hadi saparivAram / kuza zirasi nIramiva jalada nila kampitaM vinaya jAnIhi jIvitamasAram // 1 // upAdhyAya zrI vinaya vijayajI mahArAjA zAntasudhArasanI anitya bhAvanAnA geya kAvyamAM jANe potAnI jAtane uddezIne kahe che ke (he vinaya, tuM jIvanane asAra jANa kemake jIvana kSaNika che. caMcaLa che. dhAsanA agrabhAga upara rahela jalabiMdu jema pavananA eka ja jhApaTe nIce paDI jAya che. tema kALarAjAnA eka ja dhake jIvana paNa samApta thaI jaze mATe he mUDha ! he mUkha! tuM phogaTamAM jIvana, vaibhava ane zarIra svajano pratye kema moha pAme che. hRdayamAM jarA vicAra to kara A badhuM ja nAzavaMta tAruM zuM kalyANa karaze ?) mana-mUDha che mUrkha che. vinayavijayajI ma. potAnI jAtane mUDha kahe che. kemake mUDhatA vagara kSaNika padArtho upara rAga na thAya. bhale vinaya! saMbodhana kare paNa ApaNI jAta mATe paNa ApaNe eja samajavAnuM che. je kSaNika che je caMcaLa che tenI sAthe mamatva bAMdhavuM te mUDhatA ja che ne? vicArajo saMsAranA pratyeka padArthonI sthiti...! baMgalA upara rAga che ne? kyAM sudhI baMgalo raheze, eka vAta dhyAnamAM rAkhajo ke "tamArI vidAya thatA kadAca baMgalo bhale na badalAya paNa tamArI neImapleTa to jarUra badalAI jaze." je padArtho je vyaktio vacce vasavATa che. rAta divasa kADhavAnA che. satata saMparka rAkhavAno che. eja padArtho upara mamatva nahi, vizvAsa nahi, rAga nahi A kAma kaMI jevuM tevuM nathI. enA mATe mana ne prabuddha banAvavuM paDe che. A kAma anitya bhAvanAnA sahAre karavAnuM che. zAntasudhArasa jevA mahAna granthamAM jIvananuM parivartana karavAnI tAkAta Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 anitya bhAvanA paDI che, ane temAM sauthI pahelI bhAvanA paNa anitya bhAvanA mukI che. anitya bhAvanA jyAre AtmasAtu thaI jAya tyAre koI jAtanuM Tenzana ciMtA ke upAdhi rahetI nathI. kemake padArthonI hAnithI ja jIvane upAdhi ciMtA Ave che paNa anitya bhAvanAthI mamatva bhAva chUTI gayo che mATe koI jAtanuM Tenzana rahetuM nathI. dhaMdhAmAM be lAkha rUpiyAnuM nukazAna thAya to mANasa hasatA moMTe sahana karI le che paNa gharamAM jo be rUpiyAnI rakAbI tUTI jAya to AkhuM ghara tUTI jAya che. enuM kAraNa kiMmata nathI paNa rakAbIparanuM mamatva che. mATe mamatvane choDo. tame rogI banyAho ane koI kahe ke aho! tamAruM zarIra kevuM nIrogI hatuM ane ekAeka roga Avyo. amane khUba ja duHkha thayuM. tamArI khUba ja ciMtA thAya che. e vakhate tame kaho ke huM pUrNa nIrogI ja chuM. kemake zarIramAM roga AvavAno ja hato, mATe huM duHkhI nathI tame paNa duHkhI na thAo. koI AzvAsana ApatA kahe ke tamane vepAramAM khUba nukazAna thayuM che karoDo rUA. gumAvyA che. A sAMbhaLI amane duHkha thayuM che to te kahe ke A saMpatti ja mArI nathI kemake lakSmI caMcaLa che. anitya che mATe kyAreka javAnI ja che mATe huM to svastha ja chuM koIne chokarA choDI de, koIne mitro dago Ape to e jarA paNa vicalita na bane kemake A saMbaMdhone e nitya mAnato ja nathI. e ja rIte viSaya bhogo paNa anitya ja che. juo| pazya bhaMguramidaM viSaya sukha sauhRdaM pazyatAmeva nazyati sahAsaM etadanuharati saMsAra rUpaM rayAjjvalajjalada bAlikA ruci vilAsam // 2 // | hanta hata yauvanaM pucchamiva zauvanaM kuTilamati tadapi ladhu draSTa naSTam / tena bata paravazAH paravazA hatadhiyaH kaTukamiha kina kalayanti kaSTam // 3 // viSaya sukhonA saMbaMdho kSaNabhaMgura che jota jotAmAM ekAeka nAza pAmI jAya evA che. A saMsAranI mAyA vIjaLInA jhabakArA jevI che. caMcaLa vaiSayika sukhono bhoga kALa sAmAnya rIte yuvAkALa gaNavAmAM Ave Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 che. yuvAvasthAmAM abudha loko strI-puruSo bhogavilAsamAM racyA pacyA rahetA hoya che kAraNa ke strI-purUSano samAgama eja sarvocca sukha che tema ajJAnI jano mAne che yuvAnImAM strI-purUSomAM viSaya vAsanAno Avega prabaLa hoya che. paNa mUDha mANasone khyAla nathI ke viSayo bhogavavAthI zAnta paDatA nathI. ane A yuvAnIno kALa paNa anitya che. kharekhara kUtarAnI pUMchaDI jevuM vakra che A yauvana. jotajotAmAM yauvana naSTa thaI jaze. yuvAna purUSa viSayanA AvegamAM strIne paravaza banI jAya che tenI buddhi kuMThita banI jAya che. paNa viSayonI kuTilatA, duHkhapUrNatA e samajI zakyo che kharo? khedanI ane duHkhanI vAta che ke pariNAme bhayaMkara evA A viSayomAM kema jIva phasAI jAya che? yuvAnInuM jora"hAthInA kAna jevuM. saMdhyAnA raMga jevuM. pIpaLAnA pAna jevuM, dhumADAnA goTA jevuM, ane pANInA parapoTA jevuM che. kyAre phUTI jaze enI khabara nahi paDe." yauvanamAM paNa zarIra rogagrasta banI zake che. yuvAnImAM paNa mota AvI zake che. 72 varSanA dAdA besI rahe ne 22 varSano juvAnajodha pautra upaDI jAya kahyuM paNa che ne?" "je gharamAMthI dIkarAnuM phUlekuM nIkaLe che e gharamAMthI juvAnajodha dIkarAnI nanAmI paNa nIkaLe che." yauvanavayamAM priyapAtrano viyoga paNa thaI zake che. yauvanamAM nirAzAhatAzA gherI vaLe che. eve samaye yatheccha bhogo bhogavI zakAtA nathI mATe yauvana vyartha lAge che. mATe yauvana kALane sArthaka karI saMyamita jIvana jIvavA mATe kaTibaddha banavuM joIe. vrata ane mahAvratamAM udyamavaMta banavuM. brahmacaryanA pAlanamAM tatpara banI yovanane sArthaka karavuM...... zakti hote chate niyama, cIvanamAM vrata ane daridrAvasthAmAM alya paNa dAna mahAna phaLane ApanAra che." vaLI paNa kAmavikAronI prabaLatA batAvatAM upAdhyAyajI mahArAja zuM kahe che te paNa joIe Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 yadapi piNyAkatAmaGgamidamupagataM bhuvana durjaya jarA pItasAram / tadapi gata lajjamujjhati mano nAMginAM vitathamati kuthita manmatha vikAram // 4 // vRddhAvasthAthI satvahIna ane kSINa dehavALA jIvonuM atidurjaya evuM nirlajja mana atidurjaya evA kAma vikAro (manmaya vikAra) ne choDI zakatuM nathI A zaramabharI vAta che. yuvAnImAM to vikAro chUTatA nathI paNa gharaDA thayA pachI paNa kAmavAsanA chUTI zakatI nathI. mana kAmamAM ja ramamANa rahyA kare che kevI vicitra vAstavikatA che. zarIra mATInA DhephA jevuM banI gayuM hoya. mAthe ghoLA vALa AvI gayA. AMkhe jhAMkhapa vaLI hoya, kAne dhAko paDyo hoya purU bolAtuM paNa na hoya, patnI - putrI Adi parivAra eno tiraskAra karatA hoya, koI sevA karanAra na hoya, AvI karUNAspada sthitimAM paNa enuM mana kAma vikAro choDatuM nathI. zarIra gharaDuM thAya che paNa mana gharaDuM thatuM nathI. uMmara vadhe che paNa che dharma vadhato nathI. mATe samajI zodhIne kAma vikArone zAntaprazAnta karavA joIe. AkhI uMmara viSayomAM pasAra karI have vizrAma meLavavo joIe kahyuM paNa che ke zrAvakone 4 visAmA hoya che anitya bhAvanA (1) bAra vratano svIkAra (2) sAmAyika dezAvagAsikanuM pAlana (3) pAMcama-AThama ItyAdi parvatithie pauSadha (4) aMta samaye aNasaNa svIkAra. have bhogothI aTakIe kAmavikArothI bacI jIvanane naMdanavana samuM banAvIe eja zubhAbhilASA... sukhamanuttara surA vadhi yadati meduraM kAlatastadapi kalayati virAmam / kataraditarattadA vastu sAMsArikaM sthirataraM bhavati cintaya nikAmam // 5 // upAdhyAya zrI vinaya vijayajI mahArAja zAntasudhArasa granthamAM anitya bhAvanAnA ciMtanane AgaLa dhapAvatA kahe che ke... sAMsArikasukha kyAM sudhI Takaze ? badhuM ja asthira anitya che zuM sthira raheze ?zuM kAyama Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhArA-10 kaDAkaDI paDyeyama =? sAgarepasa, zAntasudhArasa vivecana 39 raheze ? enuM tuM ciMtana kara. Ama to ema hakIkata che ke saMsAramAM sauthI lAMbA kALa sudhI sukha hoya to anuttara devonuM che. 33 sAgaropamanuM emanuM AyuSya hoya che. asaMkhya varSa thAya.. eka sAgaropamamAM asaMkhyAta palyopama thAya... zAstramAM palyopamanuM mApa A pramANe batAvela che. cAra yojana lAMbo-pahoLo ane cAra yojana UMDo eka kUvo banAvavAno. mAnI lo ke moTo khADo karavo. tyAM taratanA janmela yugalikanA mAthAnA vALa TukaDA karI bharavA (yugalikanA vALa eTalA mATe ke ekadama AchA ane bArIka hoya). Akho kUvo vALathI ThAMsI-ThAMsI ne bharI devo. 1 IMca jeTalI paNa jagyA na rahe. pachI dara 100 varSe 1 TukaDo bahAra kADhavo ema karatAM Akho kUvo jyAre khAlI thAya tyAre 1 palyopama puruM thayuM kahevAya. AvA asaMkhya palyopama pUrA thAya tyAre 1 sAgaropama. evA 33 sAgaropamanuM AyuSya sarvArthasiddha nAmanA anuttaravAsI devonuM hoya che. teonuM sukha utkRSTa koTinuM che chatAM tevA sukhano paNa eka vAra aMta AvI jAya che. kAlanA prabhAve badhA ja sukha-duHkho pharyA kare che. evI kaI sAMsArika vastu che ke je sthira rahI hoya. badhuM ja azAzvata che. nAzavaMta che mATe azAzvatanI pAchaLa nahi paNa zAzvatanI pAchaLa ApaNe doDavAnuM che. A jIMdagI che pattAnA mahela jevI. meghadhanuSanA raMga jevI. eno koI bharoso nathI. mATe dharma ArAdhanAnA prabhAve zAzvata sukho jIvanamAM maLe. AvyA pachI jAya nahi evo AnaMda thavo enA mATe ja prayatnazIla banavuM joIe. have jIvanamAM thatA saMbaMdho kevA takalAdI che e vAta paNa upAdhyAyajI mahArAja khUbaja sarasa rIte samajAvI rahyA che. cai: samaMIDitA, ye = muzamIDitA: yaiH sahAkRSpahi prIti vAdam / tAn janAn vIkSya bata bhasmabhUyaMgatAn nirvizaMkA sma iti dhik pramAdam // 6 // asakRdunmiSya nimiSanti sindhUrmivat cetanA' cetanA sarva bhAvA : indra jAlopamAH svajana dhana saMgamA : teSu rajyanti mUDha svabhAvA: // 7 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anitya bhAvanA bacapaNamAM jemanI sAthe krIDA karI ramyA. gAmanA pAdare jaIne rakhaDayA. dhULamAM ALoTayA. khUba ja dhIMgAmastI tophAno karyA.. je bALamitro hatA. jemanI sAthe dostI hatI te temaja anya svajano ke jemanI sAthe sukha-du:kha ane pyAranI vAto karI hatI. aMgata DAyarInA pAnA jemanI AgaLa khullA mUkyA hatA te ja svajano-saMbaMdhImitrone bhasmIbhUta thatA tame joIne kema kazuM vicAratA nathI. tamArI najara sAme ja tamArA svajano khaLe che. bhasmIbhUta thAya che. chatAM tame ni:zaMka banI joyA karo cho. tamArA A pramAdane dhikkAra che. 40 A parivAra e paMkhInA meLA jevo che sAMja paDaye bhegA thAya ne savAre vikharAI jAya. basa eja pramANe sau AyuSya pUruM thatAM saunA raste cAlyA jAya che koI koInA mATe UbhA rahetA nathI ke koInI pAchaLa koI jatuM paNa nathI mATe ja kahyuM che ke..... "maranAranI citA upara cAhanAra koI caDatuM nathI kahe che ke huM marI jaIza paNa pAchaLathI koI maratuM nathI baLatA joI enA dehane enI AgamAM koI paDatuM nathI are ! AgamAM to zuM paNa enI rAkhane koI aDatuM nathI" mATe mamatva choDavAnuM kArya karavAnuM che. vaLI samudranA taraMgonI jema sajIva nirjIva padArtho utpanna thAya che ane nAza pAme che ane svajana-dhanalakSmI AdinA saMbaMdho paNa IndrajALa jevA che. AvA prakAranA saMbaMdhomAM mUDha svabhAvI jIvo raMgAI jAya che. lakSmInI anityatA paNa jIvanamAM samajavAnI che. bhale kadAca tamArI pAse lAkho rU. hoya ane tame ema mAnatA paNa ho ke amane kazo vAMdho Ave tema nathI chatAM lakSmI kyAre dago Ape enuM kazuM kahevAya nahi mATe mithyAbhramamAM rAcavuM nahi. saMpatti ekaThI na karatAM eno sarvyaya karavo. saMcaya karavAthI "kaSAyo vadhe.... vikAro vadhe.... zatrutA vadhe..., apayaza phelAya (kaMjusa che.)" Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 mATe dAna ApavuM joIe jethI... "mamatva bhAva ghaTe, mana khuza rahe, jagatamAM yaza phelAya, zAti samatA maLe" TuMkamAM lakSmIno moha paNa choDI devo. jo tame lakSmI Adino tyAga nahi karo to e tamane choDIne jaze ane kadAca ema nahi bane to chevaTe tame svayaM ahiM ja badhuM mUkIne cAlyA jazo... "kAM mALI marI jaze kAM phUla karamAI jaze" maraNa sunizcita paNe Avaze ja. upAdhyAya vinayavijayajI mahArAja mahAkALa yamarAjA kevo che tenuM varNana kare che te have joIekvlynnvirtN jaMgamA jaMgamaM jagadaho naiva tRpyati kRtAntaH / mukha gatAn khAdatastasya karatalagatai na kathamupalapsyate'smAbhiranta H // 8 // aho... kevuM Azcarya che... A jagatamAM rahela tamAma jaMgama ane sthAvara padArthone bhasya karato kALa kayAreya tRta thato nathI. avirata-niraMtara padArthonuM bhakSaNa thayA kare che. kALanA khapparamAM badhuM homAI gayuM... kALanA moDhAmAM gayelane khAtA joIne tenA hAthamAM rahela ApaNe kema haju kaMI ja vicAratA nathI? eka pachI eka jIva mahAkALanI UMDI gartAmAM gabaDI paDe che. keTalAka mare che tyAre ApaNe enAlisTamAM ja chIe e bhUlI jaIe chIe. atyAra sudhImAM keTalAyane smazAnamAM mUkI AvyA paNa kyAre evo vicAra nathI Avyo ke mAro naMbara paNa ahiM ja AvavAno che. tame jyAre phona karatA ho tyAre jo eMgeja Tona Avato hoya to aMdara rahelI keseTamAMthI javAba Ave kRpayA pratikSA kIjie Apa katArameM khaDe hai|| saMbhaLAya che ne tamane Avo avAja? sabhA- hAjI.. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anitya bhAvanA 42 koI divasa smazAnamAMthI Avo avAja sAMbhaLyo che? koIne bALavA mATe jAo tyAre tyAM paNa Avoja avAja saMbhaLAya che. kRpayA pratikSA kIjie, Apa katArameM khaDe haiN|| paNa sAMbhaLavo hoya to saMbhaLAya ne! dhyAnamAM rAkhajo ke eka samaya javAnuM ja che. kahyuM paNa che... zAyada IsI8A nAma duniyA 6 koI jA rahA 8 8oI jA rahA che Ira eka duThThA ghoDe caDhauM jA rahA che. ughara eka janAjA uThA che jA rahA huM Izara vAha vAha ! udara Aha che kabhI sukha kabhI dukha zAyada IsIkA nAma duniyA che jyAre jIva paralokamAM ekalo ja cAlyo jaze tyAre anyAya-anItiasatya-hiMsA-corI-abrahma jevA pApo nuM phaLa eNe ekalAe ja bhogavavAnuM che. tamAruM karela karma tamAre ja bhogavavAnuM che. ahiMnuM ahiMja rahevAnuM che. mATe ja to kahyuM che "rAjAonA rAja gayA, mAthA uparanA tAja gayA, zANA hatA te samajI gayA, murakha hatA te rahI gayA." basa zAnamAM ja samajI levAnuM che. tamAruM karma tamAruM pApa e tamone pokAraze. anaMtA jIvomAMthI karma potAnA kartAne gotI le che-jema ke hajAro gAyonA dhaNamAM pa-10vAcharaDA hoyato gAyo ekasarakhI hovA chatAM vAcharaDuM enI mA ne khoLavAmAM bhUla karatuM nathI tema karmapaNa oLakhI jAya che. "tAkI jayota meM candra jApe nahi sUrtha nahI bAdala chAo. raNa zarTa rajapUta chipe nahi dAtA chipe nahi ghara maMgana Avyo. caMcala nArI8 nena chipe nahi prIta pei nahi pITha dikhAyo. deza kiraoN-paradeza ki Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 karma chipe nahi bhabhUtta lagAvyo. mATe bhavAMtaramAM narakAdi durgatimAM jaI mahAduHkhonA bhoktA na banIe tenI kALajI rAkhI zAzvata sukhanI prApti mATe anitya bhAvanAnA mAdhyame AtmaciMtanamAM UMDA UtarIne prazamamaya banIe. AtmaciMtana mATe chelle-chelle upAdhyAyajI mahArAja zuM kahe che te joIenitymekN cidAnandamayamAtmano rupamabhirupya sukha manubhaveyam / prazamarasa navasudhA pAna vinayotsavo bhavatu satataM satAmiha bhave'yam // 9 // anitya bhAvanAno A chello zloka che. atyAra sudhImAM ApaNe joyuM ke badhuM ja anitya che. asthira che. caMcaLa che. nAzavaMta ane kSaNika che. to pachI prazna thAya ke zAzvata, nitya ane sthira zuM che? enA javAbamAM a4i jaNAve che ke "nityamekaM cidAnaMda svarUpa eka AtmA ja nitya che enA svarUpane tuM jANa ane sukhano anubhava kara temaja prazama rasa rUpI navuM amRta pAna karavA vaDe apUrva AnaMdotsava caze sajjanone A bhavamAM satata Avo AnaMda maLyA ja karo. AtmAno paricaya : AtmA sa-cit ane AnaMdamaya che. ApaNA ja dehamAM paNa dehathI bhinna evo nirmaLa AtmA che. tenI barAbara pichANa karavAnI che. AtmA ekalo ja che. ekalo ja Avyo che je zAzvata che- sthira che- nitya che. AtmA kyAreya marato nathI. vizuddha che. anaMta sukhano mAlika che. paramAnaMdamaya che. nirvikAra che. nirAmaya che. anaMta zaktizALI che. yogI purUSoe AtmAnA aneka guNo gAyA che. AtmAnI khUba khUba prazaMsA karI che. AtmA arUpI che. niraMjana- nirAkAra che. AvA AtmAnuM dhyAna yogI purUSo ja karI zake che. ane e dhyAnathI prazamarasanA apUrva sukhanI prApti thAya che. eja yogIono mahotsava hoya che kemake prazamarasanA sukhathI karma nirjarA thayA kare che ane karma nirjarA jevo bIjo AnaMda kayo? Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 anitya bhAvanA mokSanuM sukha to dUra che paNa prazamasukha to pratyakSa ja raheluM che mATe A ja janmamAM prazamasukhano AnaMda meLavI laIe. aMtaranA AnaMdane meLavavA mATe bahAranA AnaMdane, bahAranA utsavane choDavA paDaze kemake bahArano utsava apekSA ke AdhAra vagara pragaTa thato nathI paNa aMtarano AnaMda nirapekSatAthI ja maLe. mATe attarmukha banavA mATe moha mAyA saMgane choDo. "saraNanI dinameM khilatA 8 para tame nahi camukhI ratameM khIlatA prabhAtameM nahi aMtamukhI harakSANa khIlatA hI rahetA kayoMkI usakI muskAna kisIke hAthameM nahi AtmAnI anubhUtimAMthI prApta thayela prazamarasanA sudhApAna utsava dvArA jIvana parama sukhI bane eja anitya bhAvanAnuM phaLa che. astu! anitya bhAvanA kevI rIte bhAvazo? * A zarIra anitya che * ANaNa kSaNika che * yavana nAzavaMta che * viSayo anitya che * pati-lAmI caMcaLa che. * saMbaMdho anitya che. * vRddhatvathI parAdhInatA che. * ane mahAkALa - mRtyu bhayaMkara che. A pramANe satata ciMtana karatA raho. savAra-sAMja to karo ja. e ciMtana dvArA mamatvabhAva ghaTaze. mamatva ghaTaze eTale pApa ghaTaze. enAthI durgatithI jIva bacI jaze. jeTaluM mamatva vadhu teTaluM duHkha vadhu jeTaluM mamatva ochuM teTaluM duHkha ochuM." Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 45 2 thI AzaraNa bhAvanA ye SaT khaMDa mahI mahIna tarasA nirjitya babhrAjire ye ca svargabhujo bhujorjitamadA medurmudA medurA : te'pi krUra kRtAnta vaktraradanai nidalyamAnA haThA trA : zaRUTyaa -vizA: kSatta vInAnA: . ? | I saMsAranA tamAma padArtho anitya che. kSaNabhaMgura che ane caMcaLa che mATe je anitya hoya teno vizvAsa karAya nahi te azaraNa che mATe anitya bhAvanAnuM nirUpaNa karyA pachI bIjI bhAvanA azaraNa mUkavAmAM AvI che. pU. upAdhyAya zrI vinaya vijayajI mahArAja zAntasudhArasa granthamAM have azaraNa bhAvanA samajAve che. (potAnI alINa zakita dvArA cha khaMDane jItanAra samagra pRthvI upara vijaya prApta karanAra cakravartI temaja potAnI ajeya zakitathI unnata ane apUrva harSacI sadAya AnaMdamAM rahenAra surendra jayAre temanA upara nirdaya yamarAjA baLAtkAra kare che ane potAnA tIkSNa dAMtothI emane cIrI nAMkhe che tyAre te samrATa - deva - devendra ke rAjA-mahArAjA hIna-dIna banIne aAraNa sthitimAM cAre tarapha jotA rahe che.) mRtyunA Agamana vakhate koI koIne bacAvI zakyuM nathI. badhA ja azaraNa che. "phAMsInI sajA pAmela kedI dayAnI arajI kare to kadAca sajAmAMthI mukta banI zake che. paNa game teTaluM haiyAphATa rUdana karavA chatAMya zarIramAMthI nIkaLI gayela AtmA pharI pAcho zarIramAM praveza karato nathI." jyAre mota najara samakSa ja nagna nAca karatuM hoya tyAre tame game tema DAphoLIyA mAro, cakaLavakaLa najare cAre bAju juo chatAM paNa koI bacAvanAra AvatuM nathI. tamArI sattA, tamAro vaibhava, tamAruM pada ke tamAro parivAra tamane bacAvI nahIM zake.. kema ke.. aMtima samaye paisA beMkamAM, gADI gerejamAM, patnI makAnamAM, parivAra smazAnamAM ane zarIra citAmAM paDI rahe che kevaLa bicAro jIva ekalo cAlyo jAya che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 - - azaraNa bhAvanA A zlokamAM upAdhyAyajI mahArAja sau prathama cakravartInI vAta kare che. je cha khaMDanuM Adhipatya bhogave che. hajAro varSanuM AyuSya hoya che temanuM dareka avasarpiNI ke utsarpiNImAM 12 cakravartI thAya che. darekanuM AyuSya kALamaryAdA anusAre hoya che. bAkI Rddhi-samRddhi eka sarakhI ja hoya che. hA... balamAM ane vijaya prAptinA samayamAM pheraphAra hoI zake che. cakravartieTale atulaparAkramI kahevAya.devatAo paNa emanI sevAmAM hAjara hoya che. eka bAju cakravartinI tamAma senA hoya jemAM hAthI-ghoDA pAyadaLa badhuM ja AvI jAya ane eka bAju cakravarti ekalA ja hoya to bannemAMthI cakrarvartinuM baLa caDI jAya che. AvA advitIya parAkramazALI hoya. vaLI cakravartinI Rddhino koI pAra na hoya. sarvatra emanI ANa cAlatI hoya. pracaMDa puNya laIne 14 svapna sUcita jeo avatAra pAmyA hoya. emanI samRddhi paNa kevI che te sAMbhaLo. cha khaMDanuM Adhipatya. 14 ratnonA mAlika.. (A cauda ratnonI judI judI vizeSatAo hoya che.) nava nidhAna, 16000 yakSo sevAmAM hAjara rahe, 32000 mugaTabaddha rAjAonA je svAmi hoya. 64000 rANIo hoya 1 rANI joDe be vArAMganAo hovAthI kula 1 lAkha 92 hajAra patnIo kahevAya. tenA sainyamAM 84 lAkha hAthI, 84 lAkha ratha, 84 lAkha ghoDA temaja 18 karoDamoTA azvo, 96 kroDapAyadaLa, 32000nATako, 32000 deza, 96 kroDa gAma 80hajAra paMDito ane 14000buddhinidhAna maMtrIzvaro enI pAse hoya che. temaja 1 karoDa gokulano te svAmi hoya. 1 gokulamAM 10,000gAyo samajavAnI. 360 mukhya rasoyA tenA rasoDAmAM kAma kare ane dararojanuM 4 karoDa maNa anAja raMdhAya. 10 lAkha maNa mIThuM vaparAya vicArajo 10lAkhamaNa mIThuM roja vaparAya to keTalI rasoI banatI haze? AvI to aneka prakAranI enI samRddhi che. chevaTe AvA cakravartinI paNa zuM dazA! jyAre aMta samaya najIka Ave tyAre koI ene bacAvI zake tema nathI. subhUma cakravartI samudramAM ja DUbI gayo ne marIne sAtamI narake utpanna thayo. cakravarti mATe evo niyama che ke cAritra lIdhA vagara jo maraNa pAme to sAtamIe ja jAya. vaLI surapati IndramahArAjA paNa samartha zaktizALI hoya che. merUne daMDa karI zake ane dharatIne chatra kare eTalI tAkAta IndramAM hoya che. te Indrone Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 paNa motanA mukhamAMthI koI bacAvI zakatuM nathI. mATe ja kahyuM che ke maraNa na De re prANIsA karatA koTI upAya sara nara vidhAdhA re sau eka mAga jaya.... ATalI saMpannatA-sattA ane zakti hovA chatAM yamarAjA laI jAya te che jIvanI azaraNatA. saMsAranA koI padArtho bacAvI zake tema nathI. mAtApitA-parivAra badhAnI sAmethI jIvane yamarAjA upADI jaze. "mAtApitAdika TagaTaga jotA cama le janane tANI re maraNa thakI sUrapati navi chUTe navi chUTe IndrANI re..... ko navi zaraNaM ko navi zaraNa" mATe abhimAna, kaSAyone choDo kemake mota sAme ja UbhuM che. lAkha prayatna karavA chatAM mota aTakatuM nathI. mRtyu eka evI elArma che je tame sUvAnA lAkha prayatna karo toya tamane jagADI de che. tAvadevamada vibhrama mAlI, tAvadeva guNa gauravazAlI A yAvadakSama kRtAnta kaTAkSa nekSito vizaraNo narakITa : // 2 // tuM tyAM sudhI ja abhimAnamAM masta che ane tyAM sudhI ja guNa gaurava- zAlI che, ke jayAM sudhI durjaya evA yamarAjAno krUra draSTipAta thayo nathI. jyAre yamarAjAnI draSTi tArA upara paDaze tyAre kIDA jevA pAmara vizaraNa narane koI bacAvI nahIM zake ! ApaNe azaraNa bhAvanAnuM ciMtana karavAnuM che. vAraMvAra ApaNe abhimAnI banI jaIe chIe. jANe mane koI takalIpha AvavAnI ja nathI. saMpatti, yauvana, sattAnuM jyAre-jyAre abhimAna Ave tyAre motane najara samakSa rAkhajo. enu ciMtana karajo ke mAre paNa A badhuM ja choDIne javAnuM che. "na rUpa rahegA na javAnI rahegI koI bhI na bAkI nizAnI rahegI tuma bhI na Ika dina rahone yahAM para kevala tumhArI kahAnI rahegI...." laMkAnareza rAvaNa ane mahAbhAratanA duryodhana chevaTe raNamAM roLAyA. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 azaraNa bhAvanA kazuM ja sAthe laIne gayA nahIM ane koI emane bacAvI zakyA nahi. badhAja ekaja mAraga-maraNano pakaDe che. guNanidhAna mANasone paNa yamarAjA choDatA nathI. A jagatamAM je Ave che te cokkasa jAya ja che. juo. "dIpaka ke pyAra meM pataMgA jala jAtA hai sUraja ke Ane se candra chipa jAtA hai Apa na bhUlanA apane astitva ko e gIta saMsAra meM jo AtA hai niHsandeha jAtA hai saMsArI jIvonI A niyati che. bhavitavyatA che ke je janma le te sarvane maravuM ja paDe che. khuda tIrthaMkara paramAtmA paNa potAnuM AyuSya kSaNa mAtra vadhArI zaktA nathI. mATe jIve potAnuM bAMdheluM AyuSya pUrNa thaI jAya eTale tarata ja anya gatimAM javuM paDe che. jeTaluM AyuSya karma haze eTaluM ja jIvI zakazo. ane pachI badhuM ja choDIne cAlyA jazo. jeNe jIvanamAM uttama karmo karyA che ene maraNano koI Dara nathI. mATe ja jene maratA maratA mUkI javAnuM che tene jIvatA jIvatA ja mUkI de te mahAna..III ane mahAna mANaso motane hasatA moDhe svIkArI le che. e maraNathI Darato nathI. maraNathI koNa kare? "prANa jAye deha taja ke Aja hI cA kala bhale na muja ko doSa do koI ki thA Darapoka maranekA bitAyA hai maine sadA sujIvana nAma pAne meM vahI marane se DaratA hai jo pApI cA adharmI mATe mota Ave e vakhate jo dharmanuM zaraNuM hoya to koI bhaya nathI. anyathA satata bhayanA othAra heThaLa jIvavuM paDe che. juo kRSNa ane balarAma pAse puSkaLa sattA-zakti hatI chatAM kazuM ja karI zakyA nahi. suvarNamaya dvArikA baLI gaI. mAtA-pitAne paNa bacAvI zakyA nahi. emanA jIvananI A TrejeDI hatI ke emanA dekhatA ja emanI mAla-milkata-nagara ane prajA nAza pAmI gaI e jotA ja rahI gayA. ekAkIbanIne nagara bahAra jaMgalamAM gayA ane tyAM kRSNa motane bheTayA. kevuM karUNa mRtyu!! Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 49 i pratApai yA'pannaM galitamatha tejobhirUditai rgataM dhairyodyogaiH zlathitamatha puSTena vapuSA pravattaM tadravya grahaNa viSaye bAndhava janai rjane kInAzena prasabhamupanIte nijavazam // 3 // azaraNabhAvanAnuM svarUpa jaNAvatAM upAdhyAyajI mahArAja AgaLa vadhIne bhavya prANIone jaNAve che ke.. (jyAre yamarAjA jIva upara baLAtkAra kare che tyAre teno prabhAva naSTa thaI jAya che. udaya pAmela tenuM teja paNa naSTa thaI jAya che. tenuM dhairya ane udyoga-purUSArtha vilIna thaI jAya che. hRSTa-pRSTa zarIra zicIla banI jAya che. tenuM dravya, vaibhava ke saMpatti grahaNa karavA svajano parijano tatpara banI jAya che. mRtyunI sAme mANasa sarvacA dIna-hIna banI jAya che. enuM kazuM ja tyAM upajatuM nathI. dhananA DhagalA paNa ene bacAvI zakatA nathI. kevI karUNatA... kevI azaraNatA....) tame kadAca ema mAnatA ho ke ghara mAruM rakSaNa karaze paNa e ja gharanI cAra divAlo kyAre paDI jaze ane enI aMdara ja tame daTAI marazo enI khabara nahi paDe. prANIo para yamarAjAnI draSTi paDe eTale sau prathama to teno prabhAva nAza pAmI jAya. samrATa sikaMdara, samrATa nepoliyana ke hITalara. caMgIjhakhAna jevA samrATo ghaDInA chaThThA bhAgamAM phUMkAI gayA. jemanA nAma mAtrathI dharatI dhrujatI evA rAjA-mahArAjAo paNa astitva khoI beThA. emano pratApa-prabhAva kyAMya cAlyo gayo! game teTalA tejasvI hovA chatAM mRtyu samaye tamAruM teja paNa naSTa thaI jaze. zrI kRSNa jevA prabhAvazALI purUSanuM mota jaMgalamAM ekAkI koI pAse hatuM nahIM tyAre karUNa rIte thayuM. zreNika jevA paramagurubhakta mahArAjA jelamAM maryA. AvA aneka dRSTAMta zAstramAM maLe che. mota kyAreya koInI rAha jotuM nathI. e cokkasa TAIme Avaze ja. tame paNa mAno to cho ne? maraNa Avaze niyata, kyAre Avaze te khabara nathI. motane UbhA rahevAnuM kahezo to paNa te UbhuM nahIM rahe. tamArA badhA ja kAmo, badhA ja sukho adhUrA ja rahI javAnA che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azaraNa bhAvanA "sukha koSa hajI bharIyA nA pUrA muja azu hajI saghaLA na TakyA muja gAna badhA hajI che adhUrA palavAra ja thobha tuM mota bhalA." paNa mota thobhavAnuM nathI. mATe je janma malyo che te janma dvArA jIvanane saphaLa karavuM joIe kAraNa ke jagatamAM karoDo mANaso janme che ne karoDo mare che. badhAne koI yAda karatA nathI. yAda konI rahe. "samayanI saritAnA salila sarI jAya che vakhatanA vAyarA vahI jAya che gaganacuMbI ImArato jamIna-dosta thaI jAya che paNa, jIvanamAM mahApurUSonI yAda rahI jAya che TuMkamAM mota sAme mANasa asahAya che, lAcAra che. to have zuM karavuM? konA zaraNe javuM? jethI jIvanamAM zAnti maLe. kemake zvAsa kyAre khUTI jaze. enI khabara paDatI nathI. ane chevaTe kAlanI ciMtAmAM ja durgati tarapha ravAnA thaI javuM paDe che. gagarIgara haTa gaI to jalakA kyA hogA, DAlIgara 3 gaI to phala kA kyA hogA, vyartha AzA ke anagina bAra lagAne vAlo, sAMgara khaTa gaI to kalakA kyA hogA. zvAsa khUTe enI pahelA sAcuM zaraNuM zodhavA mATe upAdhyAyajI mahArAjA geyakAvyamAM zuM kahe che te joIye. svajanajano bahudhA hitakAmaM prIti rasairabhirAmam maraNadazAvaza mupagatavantam rakSati ko'pi na santam / vinaya ! vidhIyatAM re zrI jinadharmaH zaraNam / anusandhIyatAM re zucitara caraNa smaraNam // 1 // hitakArI, prItipAtra jayAre mRtyu dazAne vaza thAya che te samaye koI svajana emane bacAvI zakyuM nathI. mATe te vinaya, he Atmana, tuM jaina dharmanuM zaraNuM laI le ane nirmaLa-pavitra cAritra dharmanuM smaraNa kara! Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 51 aphATa saMsAra sAgaramAM jo bacAvanAra hoya to eka mAtra dharma ja che mATe sAcuM zaraNuM e jaina dharma-cAritra dharma ja che. tame roja smaraNa karo cho ne ?...... "cattAri zaraNaM pavajjAmi arihaMte zaraNa pavAmi siddhe zaraNa pavajjAmi sAh zaraNa pavajjAmi kevali panata dhamma zaraNaM pavAmi." arihaMtAdi cAranA zaraNano svIkAra karavAno che jethI kyAre paNa jIva durgatimAM jAya nahi ane kadAca jAya to samAdhi ane samatAmAM lIna bane. A cAra zaraNo e vizvanA mahAna-zreSTha zaraNo che. je AtmA A cAranA zaraNe jAya che te parama sukhI bane che. bIjI vAta e che ke cAritranuM zaraNa pavitra che. saMyama jIvana ja jIvane AdhArabhUta che. paNa kamanasIbI e che ke...... "roganA bhacathI mANasa khAvAnuM choDI de che paNa motanA bhacathI pApa karavAnuM choDato nathI." anAthi muninI azaraNatA H bhagavAna mahAvIre svayaM anAthi muninI vAta uttarAdhyayana sUtramAM kahI che. tame kadAca kathA to sAMbhaLI ja haze. eTale vAtanA mukhya muddA upara ja jaIe. vana-jagaMlamAM pharatA pharatA zreNIka rAjAe "maMDita kukSi'" nAmanA naMdanavana jevA suMdara udyAnamAM jhADa nIce beThela yuvAna-rUpavAna ane guNavAna tejasvI munine joyA. te muni ati sukomaLa hatA ane samAdhimagna hatA. AvA munivarane joIne rAjA vinayathI namI paDayo. be hAtha joDI muninI sAme beTho pachI ati vinamra bhASAmAM pUchyuM ke he muni, tame khUbaja nAnI uMmaramAM A kaThora mArga kema grahaNa karyo ? haju tamArI uMmara viSaya bhogo bhogavavAnI che. AvI kAcI uMmare vrata grahaNa karavAnuM zuM kAraNa ? tyAre munie pratyuttaramAM kahyuM ke he rAjanlR ! huM azaraNa chuM. anAtha chuM. mAro yogakSema karanAra 'nAtha' koI nathI. koI zaraNadAtA purUSa mane malyo nahi, koI svajana-mitra-snehI nathI mATe meM yauvana kALamAM sAdhuveza grahaNa Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para azaraNa bhAvanA karyo.. kevI gaMbhIra vAta munie sAhajika bhAve karI dIdhI. paNa zreNIka samajyo nahi teNe hasatA hasatA kahyuM ke jo ema ja che to huM tamAro nAtha, AvI jAva mAre zaraNe ane yatheccha sukho bhogavo ne mAnava janma saphaLa karo. A sAMbhaLI munie kahyuM ke he rAjana! tuM svayaM anAtha che. to mAro nAtha kyAMthI banIza? rAjA kahe ke mArI pAse vipula saMpatti, hajAro hAthI-ghoDA-pAyadaLa moTuM rAjya che. huM moTA aMtapurano mAlika chuM. aneka rAjAo mArI AzA mAne che. mArI pAse utkRSTa samRddhi che. prajAjano mArI tamAma IcchA pUrNa karanAra che. A badhAno huM nAtha chuM. zAsaka chuM pachI huM anAtha kyAMthI? muni kahe che ke he rAjana, nAtha ane anAtha eTale zuM enuM sAcuM tAtparya tame samajyA nathI. huM kevI rIte anAtha hato te tamane samajAvuM chuM... Ama kahI munie potAnI AtmakathAno prAraMbha karyo. kauzAmbInagarI, karoDo rUA.nI saMpatti, aDhaLaka sukha ane sAhyabIbharyA mArA jIvanamAM aneka guNanidhAna kanyA sAthe mAtA-pitAe mane paraNAvyo. yauvanakALanA sukhabharyA divasomAM mane AMkhamAM tIvra vedanA utpanna thaI. mArA AkhA zarIramAM tIvra diha pedA thayo. pracaMDa vedanA pedA thaI. zarIranuM eka paNa avayava bAkI na rahyuM ke tyAM zAnti hoya. mana sarvathA becena banI gayuM. rAtre UMgha na Ave divase khAvAnuM na bhAve, cAre bAju cakaLavikaLa joyA karuM, bhayaMkara pIDA mArA dehamAM utpanna thaI gaI. mArA mAtA-pitA, bhAI-bahena, patnI, svajano koI paNa A vedanAmAMthI mane bacAvI zake tema na hatA. tyAre mArA premALa ane vAtsalyamaya pitAjIe kuzaLa vaidyone bolAvyA. cikitsako cikitsA karavA lAgyA. uttama bAvaLanA caMdana ghasIne mArA zarIre lepa karavA lAgyA jethI ThaMDaka maLe. paNa vyartha che! A badhAja upAyo kAragata nivaDayA nahi. rogamukta mane koI karI zakyuM nahi. vaidyonI davA paNa niSphaLa gaI. atimulyavAna auSadha ANavAmAM AvyA chatAM mAro roga gayo nahi. he rAjanuM A anAthatA nathI to bIjuM zuM che ! AnA jevI bIjI kaI karUNatA mArA jIvananI hoI zake. pitAjI na bacAvI zakyA. vaidyo na ugArI zakyA. chatI saMpatti roga muktimAM nimitta na banI zake e mArI moTI azaraNatA che vaLI.. mArI mAtA. hemagadhapati!. mArI priya bahenamAro vhAlo bhAI paNa mane rogamukta karI na zakyA. badhA zokAtura Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 ane ciMtAtUra banI gayA. mArI svarUpavatI ane premALa patnIo AMsu vahAvatI chatI mArA duHkhane dUra na karI zakI. A mArI karUNatA-azaraNatA che. 53 zreNIkarAjA eka citte A badhuM sAMbhaLe che. pachI munine pUche che ke kaho munivara... e kaho ke tamArI vedanA dUra kevI rIte thaI. munie pratyuttaramAMkahyuM ke rAjan ! jyAre huM sAva anAtha azaraNa banI gayo tyAre meM vicAryuM ke aho jagamAM koI koInuM nathI. jIvane AdhAra hoya to eka mAtra paramAtmA che. jo paramAtmAne pakaDI laIe to koIne pakaDavAnI jarUra paDatI nathI. mATe ja kahevAya che ne "mAnI AMgaLIe bALaka salAmata paramAtmAnI AMgaLIe bhakta salAmata jo deva-gurU-dharmanA zaraNe jaIe to duHkha mukta banatA vAra lAgatI nathI ane eTale ja he rAjan ! meM saMkalpa karyo ke jo mArI A vedanA zAnta thAya to huM kSamAvAnlR - Indriya-manane jItanArI ane nirAraMbhI banAvanAra sAdhutAno svIkAra karIza. ane... e rIte ciMtavana karatAM ja ghaNA samaye ghaNA divaso pachI mane uMgha AvI gaI. keTalIye rAtonA ujAgarA thayA hatA. te badhuM zAnta thaI gayuM ane savAre jAgyo tyAre mArI tamAma vedanA zAnta thaI gaI. tamAma prakAranu darda cAlyuM gayuM. ane prabhAte meM mArA mAtA-pitA Adi svajanone mArA saMkalpanI vAta karI. zubha saMkalpano prabhAva jaNAvyo. ane sAdhu banavAnI rajA meLavI. ane huM sAdhu banI gayo. sAdhu jIvananuM pAlana karavA lAgyo. krodhAdi kaSAyonuM zamana ane IndriyonuM damana karavA dvArA paMcAcAranuM pAlana karI huM sanAtha banyo. huM mAro ane parano eTale ke bIjA jIvono paNa nAtha banyo. aNagAra banI Atmadamana dvArA nAtha banAya che. kahyuM che ke - AtmA vaitaraNI nadI che. AtmA ja vaja kaMTakovALuM zAlmalI vRkSa che. AtmA ja kAmadugdhA dhenu che ane AtmA ja naMdanavana che. AtmA ja sukha - duHkhano kartA che, AtmA ja mitra che, AtmA ja zatru che. rAjan ! huM aNagAra banyo hoI huM potAno nAtha banyo chuM. jyAM sudhI jIva saMsAramAM, viSaya kaSAyamAM magna rahe che tyAM sudhI vaitaraNI nadI rUpa che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azaraNa bhAvanA vaLI meM AraMbha-samAraMbhano sarvathA tyAga karela hoI bIjA jIvono paNa nAtha banyo chuM. trasa-sthAvara tamAma jIvonI rakSA karanAra chuM. huM cittano parama AnaMda anubhavuM chuM. meM sAdhutA svIkArI eTale mane kAmadhenu maLI gaI. naMdanavana maLI gayuM. A mArI sanAthatA che. manavacana kAyAthI saMyamanuM pAlana karuM chuM mATe sva-parano nAtha chuM... ane he rAjan ! sva-parano nAtha te ja jane cheDe... 54 re dharma zatruoono nAza karavA tatpara hoya. * Indriya vijaya karavA prayatnazIla hoya * manojaya karavA pratikSaNa jAgRta hoya che * dhora vIra ane ugra tapa kare che * mahAvratonuM dRDhatA pUrvaka pAlana kare che anAthi munimAM A pAMceya vAto hatI eTale te 'nAtha' hatA. zreNIkamAM A pAMcamAMthI ekeya vAta na hatI mATe ja munie temane 'anAtha' kahyA hatA. turagarathebhanarAvRtikalitaM dadhataM balamaskhalitam / harati yamo narapatimapi dInaM mainika iva laghu mInam vinaya ! vidhIyatAM re zrI jinadharma : zaraNam // 2 // pravizati vajramaye yadi sadane tRNamathaghaTayati vadane / tadapi na muJcati hata samavartI nirdaya pauruSa nartI vinaya ! vidhIyatAM re zrI jinadharmaH zaraNam // 3 // vidyAmaMtra mahauSadhisevAM sRjatu vazIkRta devAm / rasatu rasAyanamupacayakaraNaM tadapi na muJcati maraNam vinaya ! vidhIyatAM re zrI jinadharma : zaraNam // 4 // vapuSi ciraM niruNaddhi samIraM patati jaladhipara tIram / zirasi gireradhirohati tarasA tadapi sa jIryati jarasA vinaya ! vidhIyatAM re zrI jinadharma : zaraNam // 5 // sRjatimasita zirorUhalalitaM manujaziraH sita palitam ko vidadhAnAM bhUdhanamarasaM prabhavati roddhuM jarasam vinaya ! vidhIyatAM re zrI jinadharma : zaraNam // 6 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 papa upAdhyAyavinayavijayajI mahArAjA azaraNa bhAvanAnuM ciMtana AgaLa dhapAve che. yAda rAkhajo ApaNe bhAvanAnuM ciMtana karavAnuM che vAraMvAra ciMtana karavAnuM che, bhAvanAthI bhava vinAza thAya che. azaraNa bhAvanAnuM ciMtana karavuM che ApaNe. juo, (jevI rIte mAchImAra mAchalIone pakaDI le che tevI ja rIte jhUra yamarAjA, hAthIghoDA ratha ane padAti sainyathI akhkhalita baLane dhAraNa karanAra rAjAone kSaNavAramAM ja pakaDI le che pachI e rAjAo bhale ne dInatA pragaTa kare. moTA-moTA samrATo kSaNabharamAM kALanA khaparamAM homAI gayA. mahAkALathI bacavA koI manuSya vajamaya gharamAM praveza kare athavA makhamAM taraNuM laIne upara ubho rahe (tArI gAya chuM mane bacAva ema kahe) to paNa nirdaya yamarAjA koIne ya choDato nathI. temaja devone Adhina karanAra maMtro, vidyAo athavA auSadhiono prayoga kare athavA zarIrane puSTa karanAra rasAyaNanuM sevana kare chatAM paNa mRtyu tene choDatuM nathI. mATe che vinaya ! jaina dharmanuM zaraNa svIkAra.) jIvanI maraNa sAme kevI azaraNatA che karoDo upAyo karavA chatAM jIva mRtyunI cuMgAlamAMthI bacI zake tema nathI. zadane TepamAM, citrane kemerAmAM, sugaMdhane bATalImAM ane savAdane rIjhamAM rAkhI zakAya paNa mRtyune keda karavAnuM koI mazIna haju zodhI zakAyuM nathI. eja pramANe vRddhAvasthA sAme paNa jIva lAcAra banI jAya che. "vRddhAvasthA vAghaNa jevI che. rogo duzmananI jema prahAra kare che. phUTelA ghaDAmAMthI jema jaLa nItare tema AyuSya cAlyuM jAya che." tame cirakALa sudhI prANAyAma karo. zvAsa rokavAnuM karo samudranI pele pAra jaIne raho athavA to parvatanA zikhara upara vAsa karo to paNa eka vakhata jarAcI deha jIrNa thavAno ja che. arthAt vRddhAvasthA to Avaze ja. sazobhita zyAma kezakalApathI manohara zirane zveta karanAra, saMdara zarIrane zuSka karI denAra evI vRddhAvasthAne rokavA koNa samartha che? Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 azaraNa bhAvanA koI ja nahi. vairAgyazataka granthamAM lakhyuM che ke "tinijaNA aNulagni rogo a jarA amathya a" tArI pAchaLa traNa zatru paDayA che. roga, jarA ane maraNa-eka zatruthI paNa bacavA mATe ApaNe satata prayatna karIe chIe tyAre ahiM to eka sAthe traNa zatruApaNI pAchaLa paDayA che. jIvanI jabarajasta azaraNatA che, ke A zatruthI ene bacAvanAra koI nathI. saMsAramAM jIva azaraNa-anAtha che. ugra roga. vRddhAvasthA ke maraNa sAme to azaraNa kharo ja paNa AdhyAtmika draSTie joIe to zreNIka rAjA AgaLa anAthi muni jIvanI anAtha dazA batAve che... je jIvAtmA paramAtmA arihaMtanI, siddha bhagavaMtanI, sAdhu purUSonI ke kevali praNita dharmanI avajJA kare che temanI AjJA mAnato nathI, temanA pratye zraddhA nathI rAkhato e anAtha-azaraNa che. * je jIvAtmA cAra kaSAyone pApa mAnato nathI. krodha-mAna-mAyA-lobha karato rahe che te azaraNa che. * je jIvAtmA hiMsA, asatya, corI, maithuna ane parigrahamAM lIna rahe che, A pAponA tyAganI bhAvanA rAkhato nathI te anAtha azaraNa che. je jIvAtmA mana-vacana-kAyAnA azubha yogomAM, pApakarmomAMpravartita rahe che, zubha yogomAM paDato nathI te anAtha azaraNa che. je jIvAtmAmAyAzalyanidAnazalya ane mithyAtvazalyano tyAga karato nathI, rasagArava, Rddhi gAra, zAtA gAravamAM lIna rahe che te anAthaazaraNa che. je jIvAtmA jJAna-darzana-cAritra virAdhanA karato rahe che ane ArtadhyAna, raudradhyAna kare, dharmadhyAna karato nathI te anAtha azaraNa che. je jIvAtmA pAMce IndriyonA viSayamAM lubdha hoya che te anAtha azaraNa AvI to jIvanI aneka prakAranI azaraNatA che mATe ja che vinaya, jinadharmanuM zaraNuM svIkArI le. alabatta jaina muni banyA pachI paNa yAtrAno aMta nathI. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 57. A tamArI yAtrAno aMta nathI prAraMbha che A zAnino kAra nathI sudhAno paDakAra che haju taLeTIe zabhA cho zikhara thI AmaMtraNa Ape che. sAdhu banyA pachI paNa kevI anAthatA che e joIe. arihaMta dharmanI prApti thayA pachI nisatva manuSya potAnA AcAra pAlanamAM zithilabane che sva-paranI rakSA karavA samartha banatA nathI. e jIvonI azaraNatA che pravrajyA lIdhA pachI je sAdhupramAdanA kAraNe mahAvratonuM pAlana karato nathI, AtmAnuM zAsana karato nathI, rasAsakta hoya che, te rAgadveSanuM ucchedana karI zakato nathI A enI azaraNatA anAthatA che. je sAdhu pAMca samitinuM pAlana nathI karato te mokSamArganuM anusaraNa nathI karI zakto e paNa enI azaraNatA che. je tapa ane niyamothI bhraSTa thAya che te azaraNa che kemake saMsAranuM bhramaNa vadhI jAya che. jenAmAM sAdhutAno bhAva hoto nathI, je sAdhunA AcAronA pAlanamAM zithila hoya che te dravyasAdhu kahevAya che. dravyamuni asAra hoya che, nirguNI hoya che, mulyahIna hoya che. AvA dravyasAdhuo bhoLA jIvone Thage che. teo azaraNa banI saMsAramAM bhaTake che. mAtra udarabharaNa kAje sAdhu bane che te asaMyamI hovA chatAM saMyamI kahevaDAve che te dIrghakALa paryata saMsAramAM bhame che. je rIte pIdhela jhera, khoTI rIte pakaDeluM hathiyAra, avidhithI karela maMtrasAdhanA manuSyane mAre che eja rIte IndriyonI laMpaTatA munine durgatimAM dhakelI de che. je dravyamuni lakSaNazAstra ane svapnazAstrano prayoga kare che, aSTAMga jyotiSa nimitta tathA saMtAna-strI- dravyAdi mATe prayoga kare jAdumaMtra, taMtra AdinuM sevana kare te azaraNa anAtha samajavo. mithyAtvathI haNAyela ane ajJAna dazAthI te dravyamuni zIlahIna banI sadAya duHkhI thaIne tatva viparitatA pAmIne cAritravirAdhanA karIne satata naraka tiryaMcagatimAM janma maraNa kare che. durgatithI koI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 azaraNa bhAvanA bacAvanAra nathI, A enI azaraNatA che. udyata ugrarUjA janakAyaH, kaH syAttatra sahAya : / eko'nu bhavati vidhuruparAgaM vibhajati ko'pi na bhAgam / vinaya ! vidhIyatAM re zrI jinadharma : zaraNam // 7 // zarIramAM jayAre ugra rogo AvI jAya che tyAre tene sahAyaka koNa bane che? jayAre grahaNa thAya tyAre enI pIDA ekalo candra ja anubhave che. e samaye emAM koI bhAgIdAra banatuM nathI. granthakArazrI pharamAve che ke, AkAzamAM jyAre candragrahaNa thAya, tyAre tArA-nakSatra Adi paNa tyAM hoya ja che, paNa e grasita thatA nathI. grahaNa to candrane ja lAge. tevI ja rIte tame samRddhazALI ho. zaktizALI ho, paNa jyAre zarIramAM roga Ave tyAre moTA DaoN. ke vaidyone bolAvo to paNa te sahAyaka nahIM banI zake! jyAre ugra rogo vaDe zarIra gherAI gayuM hoya tyAre koI sahAya karanAra maLatuM nathI. sukhamAM 100 jaNA puchanAra maLaze paNa duHkhamAM koI Avaze nahi. lAkho rUA. kharacavA chatAM roga nAbuda thato nathI. rogathI chevaTe jIva duHkhIduHkhI banI jAya che. moTI-moTI hospiTalamAM jIva moTA prasiddha DaoNkTarane batAve to paNa rAjarogo ne tame kAbUmAM laI zaktA nathI. tyAM jIva asahAya ane azaraNa che. AvA jIvanamAM zaraNabhUta ekamAtra jinadharma ja che. mATe he vinaya ! tuM jaina dharmanA zaraNe jA. eja tAro uddhAra karaze. zaraNamekamanusara caturaMgaM parihara mamatA saMgam / vinaya ! racaya ziva sukha nidhAnaM zAntasudhArasapAnam vinaya ! vidhIyatAM re zrI jinadharma : zaraNam anu saMdhIyatAM re zucitara caraNa smaraNam ! // 8 // zAntasudhArasa granthanI azaraNabhAvanAnI samApti karatAM vinaya vijayajI mahArAja kahe che ke tuM eka mAtra cAra zaraNane anusara ane Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 mamatAnA saMgane choDI de ane zAzvata sukhanA nidhAna rUpa zAnta sudhArasanuM pAna kara. saghaLA ye vikhavAdanuM mULa che mamatvabhAva. jarA, maraNa, roga jevI azaraNatAthI koI bacavAnuM to nathI ja to zuM karavuM? rogAdinA kAraNe jIva duHkhI bane che enuM kAraNa che mamatvabhAva. jo vastu upara mamatva na hoya to duHkha paNa ghaTI jAya che. mamatA dUra thAya tyAre samatA Ave che. jIvanI duHkhada paristhitimAM koI svajana parijano vahAre AvatA nathI tyAre jIva khUbaja ArtadhyAna kare che paNa jo mamatAne tyajI dIdhI hoya to koI vAMdho Avato nathI. saMbhUti muni uccakakSAnA cAritradhara mahAtmA hovA chatAM paNa cakravartinI strInA vALano sparza thavA mAtrathI kAmavAsanA prabaLa banI ane cakravartipaNuM meLavavAnI IcchA jAgrata thaIgaI. A eka prakAranuM mamatva ja che. mamatvathI baMdhAyela saMbhUti munie tapanA prabhAvathI cakravartipaNuM maLo AvuM niyANa bAMdhI dIdhuM. niyANu eTale dharmanA badalAmAM saMsAranI mAMgaNI. airAvaNa hAthIne vecI gadheDAne kharIdavA jevuM kAma karavuM. niyANA 9 prakAranA che "tapanA prabhAvathI huM rAjA banuM dhanavAna gRhastha banuM purUSa hoya tyAre strI banuM strI hoya tyAre puruSa banuM deva banuM bahuratA banuM (ghaNA deva-devIno bhoga) virata deva banuM sAdhune dAna ApanAra gRhastha banuM jaldI vrata maLI zake mATe daridrI banuM." . A navamAM pahelA cha niyANAthI durlabha-bodhipaNuM thAya mATe kaniSTha che. chellA traNa niyANA zubha che. jyAre tame dharmAnuSThAno karo cho e vakhate saMsAranA koI sukhanI apekSA pUrvaka karavI joIe nahi ane dharmanA prabhAvathI A sukha mane maLo Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6o * azaraNa bhAvanA evI koI apekSA karavI nahi. saMbhUtimuni brahmadatta cakravartitarIke janmyA to kharA paNa chevaTe marIne sAtamI narake gayA. kemake rAjya-viSayo-parigraha Adi upara gADha mamatva hatuM. mATe ahiM mamatva choDavAnI vAta kare che. bIjA naMbaramAM cAra zaraNano svIkAra karavAno che. vAstaviktA to e che ke je mamatA tyajI zake te ja zaraNAMno svIkAra karI zake. kemake mamatA jIvaMta hoya to zaraNa svIkAra paNa sahaja nahIM bane. mATe manathI mamatvane tilAMjali ApavI paDaze. sAjI thAuM to.. 70 varSanI uMmare maraNa pathArIe paDelA kAkAnI AjubAju svajano goThavAI gayA hatA. AkhI jIMdagI kAkAe parigraha ane mamatamAM vItAvI hatI. traNa-traNa vAra to lagna karyA hatA. parijano chellI jIMdagI sudhare mATe navakAra maMtra saMbhaLAve che. koI cAra zaraNa svIkAra karAve che emAM badhA bheLA thaIne bolyA... "mAre arihaMtanuM hojo zaraNuM kAkAne kahe che ke tame paNa A raTaNa karo. Ama vAraMvAra arihaMtasiddha AdinA zaraNanI vAta kare che. A badhuM sAMbhaLIne kAkAne kaMTALo Ave che. paNa kazuM bolatA nathI. chevaTe thoDuM bolavAnuM jora ekaThuM kare che. kaMIka kahevA jAya che tyAM ja badhA bolyA ke... bolo.... mAre arihaMtanuM hojo zaraNuM "eTale kAkA paNa jeTalI zakti hatI te badhI bhegI karIne bolyA ke sAjo thAu to cothI paraNuM..." juo to kharA bicArAnI mAnasika sthiti...!! X mamatvabhAva choDavo khUba ja jarUrI che. vizvanA sarvazreSTha, sarvagrAhI, sarvaguNa saMpanna evA cAra zaraNano svIkAra karavo che. zaraNa svIkAra tyAre ja zakya bane ke zraddhA hoya to. mATe jenA zaraNe javuM che, te satya che. te zreSTha che. jaMgatamAM AdhArabhUta ane zaraNabhUta A cAra ja che. bIjA badhA ja azaraNa che AvI daDha zraddhA jAgavI joIe. sItA-damayaMtI, sudarzana zeTha vigere mahApurUSonA dilamAM paramAtmA pratye avihaDa zraddhA hatI mATe game tevA prakhara vidgomAM paNa aDaga rahI zakyA. zraddhA pragaTe eTale nirbhayapaNuM, adveSa ane akhedanI prApti thAya che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 game tevI paristhitimAM Darato nathI. koIpaNa jIva pratye dveSa jAgato nathI. duHkha ApanAra jIva pratye paNa dveSa na thAya, paNa karUNA pragaTe, duHkhonI sAme laDatA thAkato nathI, dharmakArya karatA thAkato nathI, enuM mana kadIyekhinna banatuM nathI. sadAye prasanna rahe che. zraddhAnA A traNa phaLa che. jyAre vikaTa paristhitimAM paNa vicalita banyA vagara arihaMtAdi cAra zaraNonuM smaraNa karavAmAM Ave tyAre zAnta sudhAnuM pAna thAya che. ApaNA duHkhono bhAra, azAntino bhAra, paramAtmAnA caraNe choDIne ApaNe nizcita banavAnuM che. je paramAtmAnA caraNomAM badhuM ja choDI de che enuM rakSaNa karyuM bhagavAna kare che. eka jainetara kathA kyAMka vAMcelI che. atyAre yAda Ave che, samajavA jevI che. ekadA kRSNamahArAjA bhojananA avasare jamavA beThA hoye che ane mahAdevI rAdhA bhalI bhaktithI bhagavAnane pIrasavAnuM kAma karI rahI hoya che. thALImAM vividha vAnagIo Agraha karIne mukelI che. bhagavAna hAthamAM koLIyo laI moMmA mukavAnI taiyArI kare che ne koNa jANe ekAeka zuM thayuM, ke koLIyo punaH thALImAM mUkI dIdho. jamatA-jamatA UbhA thayA. doDayA. mahelanA bAraNA sudhI jaI ne tarata pAchA vaLI gayA. AvIne jamavAnuM cAlu karyuM. premathI rAdhAe jamADayA paNa emanA manamAM vicAro AvyA. bhagavAne kema Ama karyuM? kema jamatA-jamatA ubhA thayA evuM zuM kAma paDyuM? vaLI pAchA AvIne cUpacApa besI gayA? rAdhAjIthI rahevAyuM nahIM. emaNe pUchI ja lIdhuM ke bhaMte! Ama kema? bhagavAna to aMtaryAmI hatA, badhuM jANatA hatA. kRSNa kahe che ke priye! tamane nahi kahuM to kone kahIza. tamArAthI zuM ajANyuM hoya? "jyAM prema hoya tyAM samarpaNa hoya jyAM samarpaNa hoya tyAM kazuM gama na hoya." tyAM kazuM ja chupAvavAnuM hotuM nathI. kRSNa kahe che ke vAta ema hatI ke nIce pRthvIlokamAM mAro eka parama bhakta dararoja hAthamAM ekatAro laI mArA nAmanuM raTaNa kare che. mAro bhakta hoI mArI najara enI sAme avAra navAra rahetI ja hoya che. Aje "zrI kRSNa zaraNaM mama" gAto gAto gAmanI galImAMthI pasAra thaI rahyo hato. tyAM ja keTalAka bALako hAthamAM paththara laIne ene satAvatA hatA. enI sAme pheMkatA hatA. A drazya meM joyuM ane Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 azaraNa bhAvanA mArAthI rahevAyuM nahIM eTale ene bacAvavA huM Ubho thayo. bhaktonI bhIDa bhAMgavI e bhagavAnanI pharaja che. paNa,prabhu, Apa to daravAjethI ja kema pAchA vaLyA? hA... huM daravAjA sudhI gayo pachI vaLI nIce mRtyulokamAM joyuM to mArA bhakta hAthamAMthI ekatAro ane mukhamAMthI mAruM nAma eka bAju mUkI moTo paththara ane gALono varasAda chokarAnI sAme zarU karI dIdho tyAre mane thayuM ke have ahi mAruM kAma nathI kema je bhakta khuda potAno bacAva karI zake che teno bacAva karavA bhagavAne javAnI jarUra nathI." ema vicArI huM pAcho mArI jagyAe AvI goThavAI gayo. AkhuM kathAnaka ghaNuM ghaNuM samajAvI de che. bhagavAnanA zaraNe jAo. tamAre koI ciMtA-upAdhi rAkhavAnI jarUra nathI. zivasukhanA nidhAna svarUpa prazamapAna enAthI ja maLaze. mokSanuM sukhato dUra-sudUra che. prazamanuM sukha to A saMsAramAM ja che. mATe zAntasudhArasanuM pAna karatA raho. arihaMta-siddha-sAdhu ane kevali prarUpita dharma e cAra zaraNane satata dhyAvo. A pramANe zAnta sudhArasa granthamAM azaraNabhAvanA varNavelI che. roja A bhAvanAne bhAvavAnI che. dhyAnamAM rAkho ke ApaNe manamAM bhAvanAo roja citavavAnI che. roja bhAvanA gAvAnI che. AtmAmAM utAravAnI che. azaraNa bhAvanAne kevI rIte ciMtavazo... mRtyu-roga-vRddhAvasthA-jIvana AdinI sAme jIva azaraNa che. anAtha che. enuM kazuM ja cAlaze nahi. A pramANeciMtavana karIne chevaTe evuM vicAravAnuM ke mAruM koI nathI. huM lAcAra chuM ema nahi paNa jo jagatamAM zaraNabhUta hoya to cAra zaraNa che. huM azaraNa chuM ema nahi paNa sAcuM zaraNa ApanAra hoya to arihaMtAdi cAra parama tattvo che. enA sivAya koI zaraNa nathI ema vicAravAnuM che. vAraMvAra cAra zaraNanuM raTaNa karavAnuM "hitezaRUpavaSNa"nuMnita dhyAna karavAnuM che. pAMca vicArothI manane pavitra karavAnuM che. eka to umadA dhyeya hoya. bIjA naMbare dhyeya sudhI pahoMcavAnI zraddhA, trIjA naMbaramAM dhyeya sudhI javAnI jhaMkhanA, cothA naMbare Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 dhyeya mATe prayatnazIla banavuM (gati) ane pAMcamA naMbaramAM umadA dizAmAM upayoga. Ama pAMca vicAro vaDe arihaMtAdi umadA dhyeya tarapha gati karIne zAntarasanuM pAna karavAthI azAMta citta zAnta bane che, prasanna bane che, nirbhaya bane che. mATe vAraMvAra azaraNa bhAvanAnuM ciMtana temaja zaraNAgatinuM dhyAna karyA karo. ema karavAvArA chevaTe jIva zAzvata sukhanI maMjhIle pahoMcavA samartha banI zakaze. eja. tipano prabhAva nArakIno jIva ekaso varSa sudhI akAma nirjarA vaDe jeTalA karma khapAve che teTalA karma eka navakArazInA paccakhANathI khape che. teja pramANe parisInA paccakhANathI 1000 varSanA pApa, sADha porisInA paccakhANathI 10 hajAra varSanA pApa TaLe, purimaTTanA paccakakhANathI eka lAkha varSanA pApakarma naSTa thaI jAya, ekAsaNAthI 10 lAkha varSanA pApa nAza thaI jAya, nivinA tapathI koDavarasanA pApa jAya, ekala ThANAthI daza kroDa varasanA pApa khape. 1dattithI (eka ja vAra pAtramAM jeTaluM AvyuM hoya teTaluM ja bhojana karavuM) 100 kroDa varasanA pApa jAya AyaMbilanA tapathI 1000 kroDa varasanA pApa naSTa pAme, 1 upavAsathI dazahajAra koTI varasanA, chaThTha karavAthI eka lAkha koTI varasa ane aThThama karavAthI daza lAkha kroDa varasanA pApa nAza pAme che pachI eka - eka upavAsa vadhAravAthI tenA phaLamAM paNa daza gaNo vadhAro karavo. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra bhAvanA u u saMsAra bhAvanA che ito lobha : kSobhaM janayati duranto dava ivo lasaMllAbhombhobhiH kathamapi na zakyaH zamayitum / itastRSNA'kSANAM tudati mRgatRSNeva viphalA, kathaM svasthai : stheyaM vividha bhayabhImebhavavane // 1 // zAntasudhArasa granthamAM ApaNe be bhAvanAnuM vivecana karyuM. je jIvo azaraNa hoya che te jIvo saMsAramAM bhaTake che. mATe have vinaya vijayajI mahArAjA trIjI saMsAra bhAvanA bhavya jIvone samajAvI rahyA che. saMsAra eTale bhayaMkara bhavana-dhanadhora jaMgala che. A saMsAra vanamAM lobhano dAvAnaLa bhaDake baLI rahyo che. tene zAnta karavo kemeya karI zakAya nahIM lAbha prAptinA lAkaDAthI A dAvAnaLa pradIpta banI rahyo che. bIjI tarapha IjiyonI tRSNA-viSaya lAlasA mRgatRSNAnI jema niSphaLa hovA chatAM jIvone pIDe che AvA saMsAramAM svastha kevI rIte rahevAya? jyAre cAre bAju bhutAvaLanA DAkalA vAgatA hoya, dAvAnaLathI AkhuMya jaMgala bhaDabhaDa thatuM hoya tyAre aMdara rahela vyaktinI parezAnIno koI pAra raheto nathI. basa A saMsAra paNa vicitratAthI bharapura che mATe ja kahyuM che ke "saDasaDatA saMsAra karatA baLabaLato raMDApo sAro" A saMsAramAM lobhano dAvAnaLa che. lobhane ahiM dAvAnaLanI upamA ApI che. bhavane jaMgalanI upamA ApI che. dAvAnaLa kadI bujhAto nathI. "dhI lAkaDA maLyA kare che tyAM sudhI dAvAnaLa saLagyA ja kare che lobhane tRSNA rUpI lAkaDAno puravaTho maLe che. jema jema lAbha thato jAya tema tema lobha paNa vadhato jAya ane lobhathI sarvanAza thAya che mATe ja vAcakazreSTha zrI umAsvAti bhagavaMte prazamaratimAM kahyuM che. krodhAt prIti vinAzaM mAnAt vinayopadhAtamApnoti zAThayAt pratyahAni sarva guNa vinAzanaM lobhAt arthAtu - krodhathI prItino nAza, mAnathI vinayano nAza, mAyAthI potAne ja nukazAna ane lobhathI sarvaguNano nAza thAya che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 lobhanI dikarI mAyA teno putra mAna, mAnano putra krodha, krodhathI droha janma ane drohathI durgatinI prApti thAya ane teno parivAra saMsAra.. eTale lobha badhA ja pApono dAdo thayo. vaLI A lobha mRgajaLa jevI tRSNAthI vRddhi pAme che. jema jema IcchAo pUrI thatI jaze tema tema navI IcchAo jAgRta thaze. IcchAono aMta che ja nahi mATe - ThANAMga sUtramAM 4 khADA batAvyA che. te kadI purA bharI zakAtA nathI. (1) peTano, ) sAgarano. (3) ramazAnano ane () vaNAno. tRSNA satata vadhyA ja kare che. yogazAstramAM paNa kahyuM che ke tRpto na putrai sagaraH kucikoM na godhanaiH / nadhAnyaistilaka zreSThI na nandaH kanako tkaraiH // hajAro putro vaDe sagara. gAyanA seMkaDo gokuLothI kucikarNa temaja dhAnyanA DhagalA vaDe tilaka zeTha tathA sonAnA DuMgarathI naMdarAjA tRpta thayA na hatA. arthAt A badhI ja sAmagrI hovA chatAM temane te ochI lAgatI hatI. tRSNAnI dazA ja evI hoya che. vastunuM mUlya na hoya to paNa jIva temAM Asakta banI jAya che. juo khoTo toya gAMThano rUpiyo bhAMgyu toya bharUca ghelo to paNa peTano dikaro khAro to paNa bApano kUvo. Ama jIva tRSNAmAM vadhumAM vadhu Asakta bane che. lobha dAvAnaLamAM baLyA kare che. mATe tRSNAne choDavAnuM kAma karavAnuM che. tRSNAne pITha Apo. enA kahevAmAM nahi rahevAnuM. enI pAchaLa ApaNe nahi ene tamArI pAchaLa rAkho. paTela paDachAyAnI pAchaLa paDe che eka paTela cAMdanI rAte kudaratI hAjate javA gayA. tyAM thoDo ghaNo bhUtano paNa bhaya kharo. rAtrinA aMdhakAramAM cAMdanA prakAzamAM emaNe kaMIka oLA jevuM joyuM. paTelane zaMkA paDI kaMIka che mATe enI pAchaLa doDayA. jema paTela doDe che. to pelo oLo paNa AgaLane AgaLa bhAge che. paTela vicAre che ke hALo hAthamAM Ave tema lAgatuM nathI. tyAM ja sAmethI eka sanyAsI AvatA hoya che.. paTelane joI sanyAsI bolyA kAM paTela ! Ama kema bhAgaMbhAgI karI che. paTele satya vAta jaNAvIne kahyuM ke juo A mArI sAme Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra bhAvanA ja. oLo Ubho che. sanyAsI badhI vAta samajI gayA. ane manamAM ja bolyA ke are bhoLA paTela, A to tAro ja paDachAyo che !! paTela, tAre oLAnI pAchaLa doDavAnI jarUra nathI jA, oLAne pITha Apa to oLo ja tArI pAchaLa doDaze. ane chevaTe ema ja thayuM paTele paDachAyAne pITha ApI ne cAlavA mAMDayA ke paDachAyo paTela nI pAchaLa.. pAchaLa..! evI ja rIte tame tRSNAne pITha Apo. tame tRSNAnI pAchaLa na paDo. tRSNAne choDo. tRSNA satata vadhyA ja kare che. mATe ja yogazAstramAM kahyuM che ke.. dhana vagarano mANasa so rUpiyAnI IcchA kare. so rUpiyA vALo 1000 rUA. ne Iccha. 1000 rU. vALo lAkha rUA. nI IcchA kare. lAkha vALo karoDa meLavavA IcchA rAkhe. karoDa rUA. vALo Icche ke rAjA houM to kevuM sAruM! rAjA cakravarti banavAnI IcchA kare ane cakravarti deva banavAnI bhAvanA rAkhe. deva evo vicAra kare ke huM Indra banuM to! ane Indrata maLI jAya to paNa saMtoSa hoto nathI. jema jema lAbha vadhato jAya tema tema lobha paNa vadhyA ja kare. ahiM kapila kevaLInuM daSTAMta mananIya ane vicAraNIya che. te svayaM samajI levuM. vaLI viSayatRSNA e mRgAjaLa samAna che. raNamAM dUrathI dekho to pANI lAge paNa hakIkatamAM verAna bhUmi ja hoya. evI ja rIte viSayomAM sukha dekhAya paNa bhayaMkara duHkha ja hoya che. saMsAranA badhA ja sukhomAM paNa duHkhanuM darzana karavAnuM che. A saMsAra sAgaramAM pahelA naMbare to lobhanA khaLabhaLATanI vAta karI che. kema ke enAthI sarva guNano nAza thAya che. mATe lobhane mAro lobha mATe mare te kAyara che. lobhane mAre te bahAdUra che. garIba to thoDuM ja mAMge paNa lobhI badhu ja mAMge.." temaja nItizAstramAM paNa kahyuM che kelobhmuulaani pApAni rasa mUlAni vyAdhaya : sneha mUlAni zokAni trINI tyaktvA sukhI bhava ! pAponuM mULa che lobha, rogonuM mUla che rasa (Asakti) temaja zokanuM mULa che sneha A traNeyane (lobha-rasa-sneha) choDIne tuM sukhI bana. badhA Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 67 pApanuM mULa lobha ja hovAthI lobha duHkha dAyI che. vaLI paNa upAdhyAyajI mahArAja saMsAranuM varNana kevI rIte kare che te AgaLanI gAthAmAM joIe.. galatyekA cintA, bhavati punaranyA tadadhikA manovAkye hA vikRti rati roSAttarajasa : / vipad gartAvarte jhaTiti patayAlo : pratipadaM na janto : saMsAre bhavati kathamapyati virati : // 2 A saMsAramAM manuSyanI eka ciMtA purI thAya che ane bIjI ciMtA enA karatAM paNa adhika thAya che. mana-vacana ane kAyAnI vikRti thayA kare. rajoguNa ane tamoguNanA prabhAve Dagale pagale Apatti-vipattinA khADAmAM paDatA jIvanA du:khano A saMsAramAM kevI rIte aMta thaze? saMsAra eTale ciMtAno sAgara. tamArA mAthAnA vALa gaNI zakAya paNa ciMtAo na gaNI zakAya. saMsArane sAgaranI upamA ApavAmAM AvI che. sAgara vizALa che. agAdha che. sAthe sAthe vamaLa ane tuphAno che A badhuM ja saMsAramAM che. paNa eka vAta e che ke.. sAgarane koI paNa jagyAthI cAkho. muMbaInA kinArethI jAmanagaranA kAMThethI ke amerikAnA kinArethI athavA vacamAMthI paNa kevo lAgaze? khAro ja ne? basa evI ja rIte saMsArane koI paNa eMgalathI juo, cAkho, khAro ja lAgavAno. A saMsAramAM jIvane koI jagyAe sukha-mIThAza ke AnaMda maLatA nathI. cAre bAju dAvAnaLa saLagI rahyo che. A saMsAra bhaDake baLI rahyo che. "tAvaDI upara jema zekelA zekAya tema saMsAramAM jIvo zekAI rahyA che." galatyekA ciMtA - eka ciMtA mAMDa-mAMDa pUrI thaI ane tyAM adhika duHkha denArI bIjI ciMtA AvI gaI. eka kAma sulajhAvyuM tyAM mAthe duHkhano bhAra AvI gayo. jyAM sudhI saMsAra che tyAM sudhI Adhi- vyAdhi-upAdhi rahevAnI ja. janma maraNa nA pherA cAlyA ja karavAnA. dAvAnaLa samo A saMsAra che ane kahevatamAM kahyuM che ke. "Aga ane pANIno kadI vizvAsa karavo nahi" Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra bhAvanA basa e ja pramANe saMsAranA vizvAse rahezo nahi. jyAM tamArI IcchA mujabanuM kazuM ja thatuM nathI te saMsAra che. juo enI keTalIka vyAkhyAo !!! sam upasarga ane sR (sarakavuM) dhAtuthI saMsAra zabda banyo che. 68 jota jotAmAM sarI jAya tenuM nAma saMsAra. na cAlavuM hoya toya DhasaDAtA rahevuM paDe te saMsAra cAre cAra gatimAM bhramaNa karavuM paDe te saMsAra corAzI-corAzI lAkha yaoNnimAM bhaTakavuM paDe te saMsAra jyAM Atma svarUpanuM vistaraNa thAya te saMsAra vibhAva dazAthI bhAvita bane jyAM mana te saMsAra bhaya zaoNka Adi durguNothI ubharAto AtmA te saMsAra Atma dravyamAM kAsa~Na vargaNAnI ghusaNakhorI te saMsAra annAnano aMdhApo te saMsAra mithyA darzananA bhUlabhUlAmaNI te saMsAra jyAM anaMta apAra zaktino tiAbhAva te saMsAra. je saMsAramAM "punarapi jananeM punarapi maraNaM punarapi jananI jaThare zayananI paristhiti cAlyA ja kare che. kadAca eka ja vAkyamAM saMsAranuM svarUpa kahevuM hoya to ema kahI zakAya ke.... - "mAre to sAsujI sApaNa naNaMdI to vIMchaNa paThANI jamaDAe lIdho jIvaDo...' bIjI vAta che mana-vacana -kAyAnI vikRti.. mananA vikAro eTale kharAba vicAro. vacananA vikAro eTale kharAba uccAro. kAyAnA vikAro eTale kharAba AcAro. satata mana-vacana. kAyAnA vikAro mANasane satAvyA kare che. enI vikRtti upara gheruM ciMtana karavAnuM che. trIjI vAta batAve che.. Dagale-pagale saMsAramAM Apatti.. tame jarA vicAro ke evI kaI tamArI kSaNa gaI ke jemAM tame duHkhI na banyA. pratyeka 99 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 pagale duHkha Apatti ane vipattino bhoga banyA chIe. mATe ja.. ke.. "bajAramAM taDako gharamAM bhaDako aMte kaDako" saMsAranI anekavidha muzkelImAM mANasa phasAyA kare che. kyAMya ene cena paDatuM nathI. ane jIMdagI du:khI hoya tyAre divaso vitAvavA paDe che. thaI 69 kahevAya strI varahA veNa kADhatI hoya, neNa caDelA hoya tyAre purUSa nihAko nAkhIne haiyA varALa kADhe ke he prabhu, AnA karatAM to vAMDho rahyo hota to sAruM hatuM ! jIvana barabAda banI jAya che. saMsAranA bhoga sukhomAM jIva unmata banI jAya che. 2sathI saMsAra bhale bhogave paNa bhogavaTA pachI pariNAma zuM ? kemake saMkhyAtA-asaMkhyAtA ke anaMtA jIvonI kabara upara besyA vagara saMsAranuM eka paNa sukha bhogavAtuM nathI.. AvA pApamaya saMsAramAM AnaMda mAnavAno nathI... loga kahate haiM zAdI hai terI meM kahatA hUM barabAdI hai terI loga kahate haiM tuM dulhA banegA meM kahatA hUM tU jindA maregA / Ama ApattithI bharapUra saMsAramAM duHkhathI ja nahi sukhathI paNa kaMTALavAnuM che. kemake duHkhamaya saMsAra to gAya-bheMsa-kUtarA-bilADA-gadheDA ne paNa na game. tamane na game emAM koI navAI nathI. sukhamaya saMsAra paNa na gamavo joIe. sAcuM kaho tamane zuM khaTake che.... bolo to kharA. sukha khaTake ke duHkha? sabhA- duHkha ja khaTake ne ?... juo sAMbhaLo... agAu paNa tamana kahI gayo chuM ke, jene mAtra du:kha ja khaTake che te vAnara che Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 saMsAra bhAvanA jene mAtra pApa ja khaTake te nara che. ane jene Akho cA saMsAra khaTake te nArAyaNa che.. bolo zAmAM AvavuM che.? sAheba, kaMI bolAca evuM ja nathI !" vAha! ema karIne sArI rIte chaTakI javuM che ne? ApaNe "saMsAra bhAvanA" ciMtavavAnI che. saMsAra svarUpo barAbara jANavA che. Aje traNa vastu upara ciMtana karavAnuM che. saMsAramAM0 eka pachI eka ciMtA AvyA kare che. 0 mana vacana kAyAmAM vikAro utpanna thayA kare che. 0 pagale-pagale dukho AvyA ja kare che. AnA upara UMDuM ciMtana karajo. khUba-khUba manana karajo AduHkho to uparachallA che. narakAdi durgatimAM kevA duHkho che te paNa ApaNe jANavuM che. granthakAra svayaM ja bIjA paNa duHkhonI vAta kevI rIte kare che te ApaNe have AgaLa upara joIzuM. atyAre ATaluM ja. sahitvAsantApAnazuci jananI kukSi kuhare, tato janma prApya pracuratara kaSTa krama hataH / sukhAbhAsai ryAvat spRzati kathamapyati viratiH ___ jarA tAvat kAyaM kavalayati mRtyo : sahacarI // 3 // - "khAtAnA garbhamAM apavitra vAtAvaraNamAM saMtApo sahana karIne pracurato sahana karatAM janma pAmIne moTA-pApo, kaSTone sahana karatAM saNika ane kalpita sakhomAM AnaMda anubhavatA motanI sahacarI jarAvasyA kAyAne koLIyo karI rahI che. upAdhyAyavinayavijayajI ma. saMsAranA duHkhonuM varNana karatA have sau prathama manuSya janmanA duHkho nI prAraMbhika vAto kare che. ahi pAMca duHkhonI vAta karI che. (1) garbhAvasthAnuM dukha (2) janmanuM duHkha Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 (3) viSaya sukhonA saMyoga-viyoganuM duHkha (4) vRddhAvasthAnuM duHkha (5) maraNanuM... duHkha A jIva sauthI pahelA mAtAnA garbhamAM Avyo tyAre jANe aMdhArI koTaDImAM purAI gayo. tyAM koI enA duHkhone sAMbhaLanAra hatuM nahi. vaLI mAthuM nIcuM ane paga UMcA karIne nava mahinA laTakavAnuM hatuM. vaLI maLa-mUtranuM e sthAna hatuM tyAM bhayaMkara duHkhano bhogavaTo karyA pachI bhayaMkara vedanA vaDe janma thayo. janmanuM duHkha bhayaMkara hoya che. 71 sADAtraNa karoDa lokhaMDanA saLIyA garama karI komaLa zarIravALA 16 varSIya rAjakumAranA zarIranI sADAtraNa karoDa romarAjImAM koI ekI sAthe bhoke to tene je duHkha thAya che tenA karatAM AThagaNuM duHkha jIvane janma veLAe hoya che. (ane janma karatA anaMtIvedanA maraNa samaye hoya che) AvA duHkha pUrvaka ane vedanA vaDe kaNasato raDatA-raDatA janma thayo. maLa mUtramAM AMgaLI jAya, te AMgaLI mukhamAM paNa nAMkhI. Ama bALapaNamAM azuci padArthomAM jIvana pasAra karyuM. mAtA-pitAe paraNAvyo khUba hoMzathI saMsAra mAMDayo ane strIno nacAvyo huM nAcavA lAgyo. strI rUpI nadImAM phasAI ne duHkhI-du:khI banI gayo. mATe ja bhartRharie vairAgya zatakamAM kahyuM che ke... he saMsAra, tArI vacce zarAbI AMkho vALI suMdarI na hota to tane pAra pAmavAnuM sthAna dUra nathI... A pramANe strInA viSayamAM barAbara phasAmaNI thaI gaI. ane eTale saMsAra paNa vadhato cAlyo. A strI eTale eka prakAranuM yaMtra che.. avinayanA dhAma jevuM saMzayonI ghUmarI jevuM, sAhasonuM zahera jevuM, avizvAsanuM kSetra jevuM narakapuranA daravAjA jevuM tamAma prANIonA phAMsalA doSono bhaMDAra jevuM svarganA dvAranI aLA jevuM mAyAnA karAMDIyA jevuM ane jevuM temaja . amRtathI vIMTaLAyelA jhera jevuM, Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra bhAvanA A zrI yaMtra kevI rIte banAvyuM haze ? pachI putra-putrAdi parivAranI ciMtAo AvI. ane Ama sukha-duHkhanI ghaTamALa cAlatI ja hatI ne maraNanI jANe bahena na hoya ke sakhI na hoya tevI jarA AvI ne UbhI rahI. AMkho uMDI utarI gaI, dAMta paDI gayA, vALa dhoLA thaI gayA, zarIra mATInuM Dhephu banI gayuM. loko have Doso kahevA lAgyA, kiMmata vagarano, koDIno have banI gayo. mATe ja tame kaho cho ne koI marI jAya tyAre bicAro chUTayo ? paNa koNa chUTayuM ?e ke tame ? koI marI jAya ? tyAre zraddhAMjali to bahu ja sArA zabdomAM Apo cho 72 "kula gayuM ane phorama rahI" paNa manamAM to bolo cho..... "jhADa gayuM ne jagyA thaI" AvA svArthamaya saMsAramAM jIva duHkhano je anubhava kare che tenuM varNana karavuM paNa muzkela che. vaLI paNa AgaLa zuM kahe che te joIe. vibhrAntacitto bata bambhramIti, pakSIva ruddhastanupaJjareMgI / nunno niyatyA tanu karma tantu-sandAnitaH sannihitAntakautu: // anantAn pudagalA vartAnanantAnantarupabhRt / anantazo bhramatyeva jIvo'nAdi bhavArNave // 5 // pakSInI jema pAMjarAmAM purAyelo A jIva niyati anusAre bhAre karmonA doraDAthI baMdhAyela kALa bilADA pAse rahelo dizA zUnya banI bhame che. anaMtA anaMta pudgala parAvartanA bhramaNamAM jIva anaMta zarIrone dhAraNa kare che. anAdi bhavasaMsAramAM jIva anaMtIvAra bhame che. saMsAra eka prakAranuM pAMjarUM che emAM rahela jIva bhrAnta cittavALo thaI ne bhame che. bhamavAnuM kAraNa che. bhavittavyatA. eTale niyati anusAre jIvanuM bhramaNa cAlu ja rahe che. jyAre kALa paripAka thAya tyAre ja karma mukta banAya che. paramAtmAe dareka kAryanI pAchaLa pAMca kAraNa batAvyA che. kALa, svabhAva, bhavitavyatA, karma, purUSArtha..... Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 dA.ta. strI garbha kyAre dhAraNa kare?putra janma kyAre thAya? to kahevAya ke samaya pAke tyAre. eja pramANe dUdhamAMthI mAkhaNa kyAre bane? cha ye Rtu enA samaye ja phaLe, tIrthakaranuM AyuSya paNa vadhe-ghaTe nahi A badhAmAM kALa kAraNa che. savabhAva - hatheLImAM vALa kema nahi? lImaDA upara kerI kema nahi? lImaDo kaDavo ne kerI mIThI kema Ama? A badhAmAM svabhAva kAraNa che. bhavitavyatA - keTalIka kerI khATI keTalIka mIThI.? janma kyAremaraNa kyAre? badhuM bhavitavyatA (niyati)ne Adhina che. karma - jeNe je karma bAMdhyuM hoya te karma tene bhogavavuM rahyuM. eka sukhI eka duHkhI eka garIba eka tavaMgara. AmAM karma kAraNa che. purUSArtha - kArya karavA mATeno purUSArtha karavo. badhI vyakti purUSArtha na kare. je kare tenuM kAma thAya. A ja pramANe bIjA paNa daSTAMta dvArA samajI zakAya che. jemake taMtu che temAMthI kapaDuM banAvavuM hoya sau prathama to taMtu evA hoya ke jemAMthI kapaDuM banavuM joIe mATe taMtumAMthI kapaDuM bane te eno svabhAva thayo. pachI kapaDuM taratane tarata to banatuM nathI. banatA je TAIma thAya te kAla. badhuM ja barAbara karyuM paNa jo kapaDuM banavAnI bhavitavyatA ja na hoya to? mATe kapaDuM taiyAra thAya te enI bhavitavyatA thaI. ane kAMtanArano purUSArtha paNa joIe. e vinA kapaDuM taiyAra thaI zake nahi! have kapaDuM taiyAra thayA pachI ene bhogavanAranuM karma hoya to e bhogavI zake.. - A ja pramANe A pAMca kAraNo AtmAmAM ghaTAvIe-nigoda e jIvanI bhavitavyatA che manuSyapaNAnI prApti e puNyakarma nI nizAnI che enA vagara manuSyatva azakya che temaja jIvanI bhavasthiti paripakva bane che kALathI mATe kALa e bhavaparipAka kahevAya tyArabAda mokSaprApti mATe je je mArgo batAvyA che te te mArgadvArA pracaMDa purUSArthanI jarUra paDe che. te te mArgamAM vIrya ullasita karavuM paDe che mATe vIrya ullAsa te purUSArtha kAraNa che. ane chelle kAraNa che svabhAva. jo jIvano mokSagamana svabhAva ja na hoya to te mokSe jaI zakto nathI.mATe bhavyatva e svabhAva che. jo abhavyatva svabhAva hoya to mokSa na thAya. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 saMsAra bhAvanA A pramANe dareka kAryamAM pAMca kAraNo hoya che. ahiM jIva anAdi kALathI saMsAramAM rakhaDe che. temAM preraka tatva che niyati. niyati eTale ja bhavitavyatA. jIva cAre gatimAM bhaTake che. cAragatimAM bhaTakavAnuM kAraNa che karma. karmae baMdhana che baMdhanathI jIvabaMdhAyelo che jema pAMjarAmAM paMkhIpurAyeluM hoya to te paravaza che te ja pramANe jIva karmathI paravaza che. anaMta pudgala parAvartakALathI jIvanuM bhramaNa cAlu che eka pudgalaparAvarta eTale anaMtI utsarpiNI avasarpiNI. AvA anaMtA pudgalaparAvarta sudhI jIva bhamyo che ane haju bhamI rahyo che. saMsAra bhAvanA bhAvatI vakhate tamArA AtmAnI sAthe ekAMtamAM vAta karajo. tamArA AtmAne prazna karajo ke A janma-maraNanA pherA kyAre aTakaze? A saMsArathI mukta kyAre thavAze? sukha-duHkha zuM kAyama Take che? cAra gatimAM bhramaNa karIne chevaTe jIva zuM hAMsala kare che? mAro jIva anaMtA bhramaNathI kyAre mukta thaze? dararoja A ciMtana karavuM jarUrI che. ane ciMtana karavA dvArA emAMthI sAttvana meLavavuM joIe. khuda granthakAra bhagavaMta ahIM cAra mahatvanI vAto upara prakAza pheMke che jIva anaMta rUpo (zarIro) dhAraNa kare che. (janma-maraNa) anaMtIvAra bhramaNa kare che. bhava saMsAra anAdino che. cAra gati rUpa saMsAra che. A jIve eka ja vAra nahi ba sekaDovAra zarIro dharyA. navA navA bhavomAM navA navA rUpo lIdhA. Aje je mAtA hoya AvatA bhavamAM patnI bane che. A janmamAM je pitA che, AvatA janmamAM te putra bane che. Aje je mitra che, te zatru bane che. bahena patnI bane, patnI mAtA bane, rAjA nokara thAya, bhAI zatru thAya. AvA saMbaMdho satata badalAyA kare che. vaLI A jIvanuM bhramaNa paNa cAre gatimAM thAya che. narakamAM tIvra duHkho tiryaMcagati ane manuSyagatimAM paNa duHkha, Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7pa zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 devagatimAM kaMIka dekhAtuM sukha paNa nAzavaMta ja che. cAre ya gatinA duHkhono vicAra karIe tyAre devagatimAM mAnasika duHkha pArAvAra hoya che. jo devanuM hRdaya vajanuM banela na hoya to mananI ciMtAothI dayanA 1000 TukaDA thaI jAya teTalI azAnti hoya. IrSyA lobha ane krodhanI AgamAM baLe che. vaLI saMpatti milkata ane vimAno devIo AdinI taratamatA hovAthI satata e ucATamAM rahe che. temaja maryA pachI manuSyatvanI khAtarI nathI. kemake devo roja jeTalA ave che. teTalI to manuSyanI saMkhyA ja che. mATe manuSyapaNAmAM AvanAra devatAo bahu ja juja hoya che. ane emane agAuthI maraNano saMketa paNa AvI jAya che. eTale chellA cha mahinA to enA kheda-ciMtA ane ucATamAM pasAra thAya. marIne tiryaMcagatimAM javAnuM hoya tevA devo kALo kalpAMta kare che. AvA to agaNita duHkho emanA jIvanamAM hoya che. manuSyagatinA duHkhano paNa koI pAra nathI. sukhI jIMdagI jIvatA mANasane paNa kALanI thapATa kyAre lAge te khabara na paDe. eka vAvAjhoDuM, eka dharatIkaMpano AMcako, mANasane hato nahato banAvI mUke che. jIvananirasa banI jAya che AvA agaNita duHkho manuSya gatimAM rahelA che. vaLI tiryaMca naraka gatinA duHkhono paNa ApaNe vicAra karIzuM. kalaya saMsAramatidAruNaM, janmamaraNAdibhayabhIta re| moharipuNeha sagalagrahaM pratipadaM vipada mupanIta re // 1 // . mahAmahopAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAjA zAnta sudhArasagranthamAM saMsAra bhAvanAnA geyASTakamAM pharamAve che ke moha zatru vaDe gaLethI pakaDIne tuM Dagale pagale vipatti pAmyo che. he jIva! tuM A saMsArane janma maraNanI paraMparAvALo ane atyaMta DarAvanAro mAna. ati dArUNa saMsAra che tema svIkAra. saMsAra kharAba che. bhUMDo che tevo svIkAra karavo e paNa kaThIna kAma che. mATe pahelA to saMsArane kharAba mAnavAno che. kemake saMsAramAM mohazatru jIvane satAve che. moha zatru che. je jIvane duHkhI kare tene zatru kahevAya. moha bhayAnaka zatru che. mIThI chUrI jevo che. bahArathI to lAge badhuM sAruM sAruM, paNa aMdarathI. to mAranAro che. mohathI jIva muMjhAya che. parapadArtho upara mamatva bhAva vadhe che. ahaM ane mama A be maMtro jagatane vaza karavA mATe moha rAjAe mukayA che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra bhAvanA ane mohAnya mANasa draSTi ja gumAvI bese che. ene saMsAra mITho lAge che. khUba khUba game che. ane jene "saMsAra game che eno saMsAra Ubho rahe che." jo saMsArane khatama karavo hoya to saMsAra pratye bhArobhAra napharata hovI joIe. manamAM kaDavAza hovI joIe. basa pachInuM kAma AsAna banI jAya. kadAca tamArI tAkAta ochI haze to paNa saMsAra tamane kazuM ja karI zakaze nahi. kemake saMsAramAM rahIne paNa e saMsAra pratye dveSa karato haze eTale rAga jAgavAnI saMbhAvanA nahi rahe. saMsAra DarAmaNo bihAmaNo che. jemAM duHkho sivAya kazuM ja nathI. vicacagatinA kho pazuyonimAM paravazapaNAnuM duHkha, IcchA mujaba khAvA-pIvAnuM maLe nahi. bhAra vahana karavAno che. ThaMDI garamI sahana karavAnI. AvA to besumAra duHkho pazuone che. vAcA na hovAthI duHkha vyakta karI zake nahi. ghoDA-baLadaUMTa vigere bojo upADIne bicArA banI jAya. gadheDA-kUtarAM bhUMDa Adine cAre taraphathI tiraskAra maLe. temaja beIndriya-teIndriya-caurindriya Adi jIvonI karUNatA to kevI che? koI saMjJA nahi mana nahi ane IcchAo nahi AvA aneka duHkho, janma maraNo, avyakta paNe bhogavavA paDe che. naraka gatinA dukho narakamAM jIvane jarAya zAnti nathI. satata nArakIno jIva maravAnI IcchA rAkhe che. kemake enA dukho ane vedanA gaNI zakAya nahi varNavI zakAya nahi eTalI che. puNya prakRtinA 42 bheda ane pApa prakRtinA 82 bheda che. temAM naraka gati ane narakAyuazubha che ane tiryaMca gati azubhabatAvI che paNa tiryaMcAyu zubha-batAvyuM che. AnuM kAraNa zuM? khabara che? manuSya gati ane manuSyAyuM zubha devagati ane devAyu zubha. paNa naraka gati-narakAyu azubha. e paNa barAbara che paNa tiryaMcanI gati ne azubha gaNI ane tiryaMcanA AyuSyane zubha gaNyuM che. navatattvanI 16mI gAthAmAM batAvela che sura nara niriAu tityayara" sura nara ane tiryaMcAyu-tIrthakara nAmakarma e zubha prakRti che. tiryaMcanA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 zAntasudhArasa vivecana bhAga-1 AyuSyane zubha kema gayuM? narakanA Ayune zubha kema na gamyuM? enuM kAraNa e che ke tiryaMcagati to dekhItI rIte azubha che ja. paNa tiryaMcanA jIvone maravAnI IcchA thatI nathI. maraNathI bacavA mATe eno prayatna satata cAlu ja hoya che jyAM jyAM maraNAMta kaSTa Ave evuM hoya tyAre paNa enI jIjIviSA prabaLa hoya che tyAre narakamAM? satata niraMtara tyAM maravAnI ja IcchA hoya che jaldI maraNa Ave to sAruM evI bhAvanA nArakIne hoya che. mATe narakanA AyuSyane azubha gayuM che evuM te zuM duHkha hoya che narakamAM...! traNa prakAranA duHkho dazaprakAranI vedanA kSetra kRta dukha narakanuM kSetra ja duHkhadAI che. tyAM garamI ThaMDI, tarasabhUkha AdinA duHkhano koI pAra nathI. tyAM eTalI pracaMDa durgadha hoya che ke eno eka aMza jo pRthvI para Ave to e durgadhathI AkhuM eka nagara sApha thaI jAya. AvA daza prakAranA duHkho ne joIe 1. pudgala sAthe je saMbaMdha hoya che te agni karatAM vadhAre duHkha ApanAra hoya che. 2. UMTa kegadheDAnI cAla karatAM paNa vadhAre azubha cAlanArakI jIvone hoya che. tapelA lokhaMDa upara paga mUkavAthI je vedanA thAya enA karatAM paNa adhika vedanA tyAMnI bhUmi upara cAlatA thAya che. 3. nArakInA jIvonI AkRti ati vikRta hoya che. 4. uparathI paDatA padArthothI thatI vedanA zastranI dhAra karatAM paNa vadhAre tIvra hoya che. 5. emano varNa ati bhayaMkara hoya che. aMdhakAra jevo kALo. 6. tIvra durgadha, saDI gayelA pazu karatAM paNa vadhAre hoya che. 7. atyaMta kaDavo rasa hoya che. 8. sparza-vichI ane agni karatAM paNa vadhAre tIvra sparza che. 9. tyAM no zabda paNa ati pIDAkArI hoya che. 10. emanA bhAvo paNa vadhu pIDA karanArA che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 saMsAra bhAvanA tyAMnI bhUmi bhAga zleSma vijhA maLa mUtrathI bharelo hoya che. tyAM mAMsa-hADakA rUdhira cAmaDuM Adi verAyela hoya che te jagyA smazAna karatAM paNa bheMkAra lAge che tyAM jIvo rahIne dukhI bane che. temaja.. - ThaMDInuM pramANa tIvra hoya che. koI nArakajIvane poSa mahinAnI kaDakaDatI ThaMDImAM himAlaya upara vastra rahita paNe suvaDAvavAmAM Ave to ene huMphano anubhava thAya. vicArajo ke nArakamAM kevI pracaMDa ThaMDI haze. - vaizAkha mahinAnI pracaMDa garamI paDatI hoya te veLAe madhyAhnanI veLAe cAre dizAmAM agnijavALAo phelAyela hoya tyAre koInarakajIvane tyAM lAvavAmAM Ave to ene apUrva ThaMDakano anubhava thAya kemake A garamI karatAM narakamAM anaMtagaNI garamI che. - haMmezA tarasyA ne tarasyA ja hoya che. kadApi tarasa maTatI nathI. - nArakInA jIvo sadAya khaNatA ja rahe che charI cappa ke koI paNa sAdhana kadAca maLI jAya ane tenAthI khaNe to paNa khaNaja maTatI nathI. - haMmezA paravazapaNuM ja hoya - nArakInA jIvone satata tAva rahe che. je manuSyanA tAva karatA anaMtagaNo vadhAre che. - zarIramAM sadA dAhavara rahe che. -avadhi ke vibhaMga jJAnanA kAraNe AvatA bhayane paNa jue che jethI bhayAkULa rahe che. - ane te sadeva zokagrasta ja hoya che. A sivAya paNa narakanA jIvone vedanAo hoya che. je parasparakRta vedanA kahevAya che. * nArakIjIva bIjA nArakIjIvane kUtarAnI jema mAravA doDe che jevI rIte katalakhAnAmAM pazuonA TukaDA karavAmAM Ave che. evI rIte eka nArakI bIjA nArakI jIvane kSetrathI utpanna thayela zastra vaDe TukaDA karI nAkhe che. tyAM samya draSTi AtmA hoya to tatvaciMtana kare che ane samatAbhAve duHkha sahana kare che. mithyAtvI jIva khUba pIDAno anubhava kare che ane karmabaMdhana kare che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 79 zAnta sudhArasavivecana - bhAga-1 paramAlAmI devo paNa jo tenI vedanA Ape che. ati tama loDhAnI pUtaLIo sAthe jIvane AliMgana apAve che. - tapAvelA sIsAno rasa pIvaDAve che. - garama garama telathI snAna karAve che. - bhaDabhaDatI AgamAM nAkhe che. - bhAlAthI vadhe che. - ghANImAM pIle che. - karavatathI vehare che. - garama garama retImAM cAlavAnI pharaja pADe che. - vAgha-siMha jevA rUpo karI DarAve che. - kUkaDAnI jema paraspara laDAve che. - talavAranI dhAra jevA asipatra vanamAM calAve che. - hAtha-paga-kAna-AMkha vigere aMga-upAMgane kApI nAkhe che. Ama ati duHkha Ape che. chatAM te jIvo AtmahatyA karIne mArI zaktA paNa nathI jyAre AyuSya samApta thAya tyAre ja mare che. vaLI temane 500-500 jojana UMcA uchALe che. AvI rIte narakamAM pAravagaranA duHkho che. ApaNo AtmA cAre ya gatimAM jaI Avyo che. bhagavAna mahAvIrane gautamasvAmie prazna karyo ke hemaMte, naraka keTalI che?javAba sAta. prazna- mAro AtmA narakamAM keTalIvAra jaI Avyo che? he gautama tAro ja nahi mAro paNa AtmA sAteya narakamAM anaMtIvAra jaI Avyo che. prabhuno A javAba hato. svajana tanayAdi paricaya guNai- riha mudhA badhyase muDha re pratipadaM navanavairanubhavaiH paribhavairasakRdupagUDha re // 2 // dhaTayasi kvacana madamunnate : kvacidaho hInatA dIna re| pratibhavaM rUpamaparAparaM vahasi bata karmaNAdhIna re // 3 // jAtu zaizava dazAparavazo jAtu tAruNya madamatta re| jAtu durjaya jarA jarjaro jAtu pitRpati karAyatta re // 4 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 saMsAra bhAvanA upAdhyAya zrI vinaya vijayajI mahArAja saMsAranA svarUpanuM varNana karatA jaNAve che ke.. re mUDha! svajano ane parijano sAthe je tArA mIThA saMbaMdho che. te nirarthaka che. zuM tAre Dagale ne pagale navA navA anubhavo vALA saMkaTonI parezAnI nathI? tAro parAbhava thato nathI? tuM jarA zAntithI vicArI jo. je kaMI svArthanA sabaMdho che te kyAre tUTI jaze enI khabara paDaze nahi. saMsAranA koI saMbaMdho zAzvata nathI. "to huM tane plenamAM mokalIza." eka bhAI musApharI karavA TrenamAM jaI rahyA hatA. rastAmAM akasmAta thatA keTalAya musApharonI sAthe A bhAI paNa mRtyu pAmyA. sarakArI dhoraNe rAhata kAma zarU thaI gayuM. dareka mRtakanA nikaTanA sagAne 10 hajAra rUA. nA vaLataranI jAherAta thaI. A bhAInI DeDaboDI paNa ghare lAvavAmAM AvI. ghare zokAtura vAtAvaraNa thaI gayuM. badhA ja raDe che. putrapatnI temaja parivAramAM gherA duHkhanI chAyA pharI vaLI. keTalAka divase badhA zAMta thayA. chatAM enI patnInuM rUdana aTakatuM ja nathI. badhAne ema ke thoDA divasa pachI duHkha visAre paDI jaze kahyuM che ne "duHkhanuM osaDa dahADA" chatAM A patnI roja raDe che. eTale chevaTe eno dikaro kahe che. mammI, jebanavAnu hatuM te banI gayuM? pappA gayA. have pAchA AvavAnA nathI. mATe raDavAnuM choDa. Ama duHkhI thavAno koI matalaba nathI tyAre enI mammI zuM javAba Ape che? khabara che? e kahe che beTA, e gayA ane huM nathI raDatI paNa jo tArA pappA TrenanA badale plenamAM gayA hota to sArU hatuM.... kema? kAraNa ke TrenamAM mRtyunuM vaLatara 10 hajAra rUA. che ane plenamAM rUA. 1lAkhanuM vaLatara che. jo tArA pappA plenamAM gayA hota to ApaNane 1 lAkha rUA. nuM vaLatara to maLata. basa A kAraNa che mAre raDavAnuM dikaro kahe che kaMI vAMdho nahi! mammI, tuM ciMtA na kara. huM tane plenamAM mokalIza. basa! AvA svArtho saMsAramAM che. vaLI saMsAramAM saMbaMdho badalAyA kare che. mAtA-pitA-patnI vigere Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 saMbaMdhomAM parivartana thAya che. mAtA patnI ane patnI dikarI bane vagere... are eka ja bhavamAM paNa saMbaMdho kevo AkAra le che enuM zAstrIya daSTAMta paNa ApaNe joIe. kuberadatta - kuberadattA.... mathurA nAmanI moTI nagarI hatI temAM eka kuberasenA nAmanI gaNikA rahetI hatI. te roja navAnavA purUSono sahavAsa karI AjIvikA calAvatI hatI. aneka purUSonA saMbaMdha dvArA ene garbha rahyo ane pUrNamAse eka joDakAno janma Apyo. bALaka ane bALikA. thoDA divasa to eNe stana pAnAdi karAvyuM paNa pachI e vicAre che ke ApaNe rahyA vezyA... A bALakone saMbhALavA ke dhaMdho karavo? roja navaDAvavA dhovaDAvavA sAphasUphI karavI dhavaDAvavA. AvI badhI paLojaNa kema thAya? vaLI evo vakhata paNa maLe nahi mATe kaMIka karavuM paDaze! bahu ja vicAranA aMte eka moTI majabUta peTI lAvI emAM gAdI pAtharI banne bALakone suvaDAvI emAM mUkI dIdhA. ane be sonAnI vIMTI paNa mUkI temAM bannenA nAma kotarAvI dIdhA. dIkarAnuM nAma kuberadatta ane dikarInuM nAma kuberadattA. dasa divasanA mAsuma bALako mA vihoNA banI gayA kemake A peTI baMdha karIne yamunA nadInA vahetA pANImAM mUkI devAmAM AvI hatI jethI rAma bharose jyAM jAya tyAM kharI..kharekhara vezyAne dayA jevuM kazuM hotuM nathI. mAnuM dayALu dila paNa kevuM kaThora ane naThora bane che. bIjI bAju zaurIpurI nagaranA be mitra zeThIyAne dararoja yamunA kinAre pharavA javAnI Teva. dararoja banne mitro sAthe ja jAya ane sAthe ja Ave A to rojano niyama hato. eka suvarNaprabhAte banne pharatA hoya che to e vakhate be bALako sAthe pelI peTI paNa taNAtI taNAtI AvI rahI hoya che. banne vepArIoe vicAryuM ke A peTImAM koI mAla hovo joIe mATe ApaNe banne jaNAe emAMthI je nIkaLe te sarakhe bhAge vahecI laIzuM. ane pachI gupacUpa nadImAMthI peTI kADhI ne ghare lAvI kholIne joyuM to rUDArUpALA gamI jAya evA be bALako dIThA ane karela samajutI anusAre banne jaNAe vaheMcaNI karI dIdhI. eke putra Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 saMsAra bhAvanA lIdho eka putrI. baMnenA nAma vALI sonAnI vIMTI paNa meLavI lIdhI ane vIMTI anusAre kuberadatta ane kuberadatA nAma pADavAmAM AvyuM. banne bALako puNyazALI hovAthI uchera lADakoDamAM thAya che. banne judI judI jagyAe ucharI rahyA che. kuberadata ane kuberadattA banne svasthAne bhaNI gaNIne lADa-pyArathI moTA thayA. mAtA-pitAno apAra pyAra maLyo. banne rUpavAna to hatA ja paNa guNavAne ya hatA. yogya uMmara thatA bannenA mAtA-pitAe arasa parasa paraNAvI dIdhA. bhAI bahena pati-patnI banI gayA. juo to kharA-saMsAranI kevI vicitratA che. je saggA bhAI bahena hatA e Aja bhavamAM pati patnI banI gayA. re! saMsAra tAruM svarUpa ja kaMI. nirALuM che. bhAI bahenane to jarAya khabara nathI ke ame bhAI bahena chIe. paNa... eka vakhata copATanI ramata ramatAM ramatAM kuberadattanI AMgaLImAMthI viTI nIkaLI gaI ane kuberadattAnA khoLAmAM jaIne paDI. saMsAra sukha bhogavatA majAka mastIne gammata karatA kyAreka jIvanamAM vaLAMka paNa Ave che. kuberadatAe vIMTI jotAM ja vicAryuM ke mArI ane AnI banne vIMTI eka sarakhI ja lAge che. nAma paNa sarakhA ja che. amArUM rUpa paNa sarakhuM che bannenI AkRti paNa samAna che. Ama kema haze? Ama vicArI te ramata paDatI mUkIne uThI gaI enI mA pAse gaI ane kahyuM ke mA, satya hakIkata zuM che? te kaho, zuM tame ja amArA mA-bApa cho? mA kahe ke hA beTA, ame ja tArA mA-bApa chIe. zA mATe Ama pUchavuM paDyuM. chatAM kuberadattAnuM mana mAnyu nahi bahu Agraha kare che tyAre enI mAtA kahe che ke huM kazuM jANuM nahi tArA pitAne pUcha. chevaTe pitAne Agraha karIne pUchatA badhI satya hakIkata jANavA maLI. kharA mAtA-pitA to koNa haze?paNa ame sagAbhAI bahena chIe e vAtanI khAtarI thaI gaI. ane pachI to banne chuTA paDI gayA. kuberadattA potAnA piyara AvI gaI ane vicAre che ke re kevo vicitra che saMsAra! A mAyA ane mohanA kAraNe ja bhAI varyone bhAI bhogavyo. nA.. have eka kSaNa paNa A saMsAramAM rahevuM yogya nathI. ane eka pAvana paLe... Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 zaurIpurI nagarImAM tapasvI sAdhvIjI bhagavaMta padhAryA. emanI amI bharI draSTi ne pAmI ne kuberadattA dhanya banI gaI. saMsArano tyAga karI zramaNI banI gaI. karela pApano pazcAtApa ane tIvra tapanA prabhAve nirmaLa evuM avadhijJAna paNa prApta karyuM. - A tarapha kuberadattavicAra kare che ke A gAmamAM have rahevuM sAruM lAgatuM nathI. kemake ghara gharamAM mArI vAta thAya che. "bena varIne bena bhogavI" mATe anyatra javuM eja salAmata che. Avo vicAra karIne eka vakhata zaurIpurI nagara choDIne bhAgya ajamAvavA mathurA nagarImAM pahoMcI gayo. bhAgyanI balihArI paNa ajIbogarIba che. mathurA nagarImAM yogAnuyoga kuberasenA vezyAne tyAM ja utare che. ene khabara nathI ke A mArI mAtA.... hA....janmadAtA mA che. kuberasenA paNa jANatI nathI ke A mAro dIkaro che. ane chevaTe banne jaNa sAthe rahetA arasa parasa paraNI gayA. mA bane che patnI, dIkaro bane che pati, Ane kahevAya karmanI kamAla. saMsAranuM sukha bhogavatA janma thAya che. eka bALakano. banneno lADako ane pyAro bALaka che. Ama keTaloka samaya vItI jAya che. ane eka samaya Ave che. parivartanano. kuberadattA sAdhvIjI ke jemane avadhijJAnano divya prakAza prApta thayo che e prakAzamAM potAno bhUtakALa dekhe che. eno janma... mathurAnagarI ane mAtAno paricaya meLave che. atyAre mAtA zuM kare che? bhAI zuM kare che? e drazya jotAM ja saMsAranI viSamatA ane bhISaNatA joI kamakamA AvI gayA A zuM? mAtAnI sAthe ja vilAsa, mAtA-dikaro ja pati patnI. re ajJAnatA! zI tArI kamAla mAre vahelI take tyAM javuM jarUrI che ane A akAryathI emane pAchA vALavA jarUrI che. chevaTe gurUNIjInI AjJA meLavI kuberadattA sAdhvIjI vezyAne tyAM AvI ane utArAnI vyavasthA mAMgI. sarala hRdayathI vezyAe paNa utaravA mATe thoDo bhAga phAjala karI Apyo. sAdhvIjI tyAM utaryA ane jJAna-dhyAnatapamAM magna banI samajAvavAno moko zodhe che. te veLA kuberadatta bahAra gayo hoya che. kuberasenA aMdara kAma karatI hoya che. bahAra ghoDIyAmAM sutela bALaka ekAeka jAgIne raDavA lAgyo. A taka sAdhvIjIe jhaDapI lIdhI ane bALaka pAse AvIne utAvaLe utAvaLe bole che ke he bALaka tuM chAno rahI jA. kema raDe che? raDa nahi. jo Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 saMsAra bhAvanA huM tane eka gIta saMbhaLAvuM. pachI sarasa hAlaraDuM gAya che. bhAI tuM beTo mAro, devara vaLI bhatrIja pitarAIne pautra Ima saMbaMdhanA bIja ...1 bhAI pitA mAtAmaha bhartA beTo sasaro teha cha saMbaMdha dharU chuM tArA janakathI huM sasneha.... ...2 mAtA, pitAmahI bhojAI vahu sAsu vaLI zoka cha saMbaMdha dharAve mujathI mAtA tuja avaloka.............3 A sAMbhaLI kuberasenA gharamAMthI doDI AvI ane zramaNIne kahevA lAgI ke A asaMbaddha aTapaTu zuM bolo cho? zuM AvuM bolavuM tamane zobhe che? evAmAM kuberadatta paNa AvI jAya che. saghaLI hakIkata jANIne e paNa pUche ke A badhuM zuM che.? tyAre sAdhvIjI kahe che ke huM je boluM chuM te sAcuja kahuM chuM. asatya bolavAnA mAre pratyAkhyAna che. juo - A je bALaka che tene mArI sAthe cha saMbaMdha che - (1) A bALa mAro bhAI che . enI ane mArI mAtA eka ja che. (2) mAro putra che. - kemake mArA patino putra che. (3) mAro diyara che. - mArA patino nAno bhAI che mATe kemake bannenI janmadAtA kuberasenA che mATe) (4) mAro bhatrIjo che. - mArA bhAIno putra hovAthI (5) mArA kAkA paNa che. - kemake mArI mAtAnA patino bhAI paNa (6) mAro pautra paNa kahevAya - mArI zokayanAbeTAno putra putrano putra) ane te kuberadatta tArI sAthe paNa mAre cha saMbaMdha che. jo sAMbhaLa(7) tuM mAro bhAI che. - ApaNe eka ja mAtAnA udaramAM janmyA - chIe. (8) tuM mAro pitA che. - kemake mArI mAtAno pati che. (9) tuM mAro pitAmaha (dAdA) che. - A bALaka je mAro kAko che tenA tame pitA cho. (10) tuM mAro pati che. - kemake te mArI sAthe lagna karela che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 (11) tuM mAro putra che. (12) tuM mAro sasaro che. - (13) mArI mAtA che (14) mArI pitAmahI che. ane A kuberasenA sAthe paNa mAre cha saMbaMdho che: kemake mArI janmadAtrI che. - 85 mArI zokayano tuM putra che mATe mAro paNa putra ja che. (15) mArI bhojAI (bhAbhI che) (16) mArI putravadhu paNa che. mAro diyara (bALaka)no tuM pitA hovAthI - tuM mAro pitAmaha che. tArI patnI mArI dAdI che. - tu mAro bhAI hovAthI tArI patnI bhAbhI che. kemake mArA putranI patnI che. kema ke eka saMbaMdha (naM. 11)thI tuM mAro putra che. mArA pati(kuberadatta)nI mAtA che. mArA patinI patnI che. sAsu che. (10) mArI (18) mArI zokya che. Ama tamArI sAthe mAre aDhAra saMbaMdha che je A eka ja bhavamAM baMdhAyA che. zramaNInI A vAta sAMbhaLI kuberadatta tarata ja oLakhI gayo. kuberadattA e be vIMTI batAvI. kuberasenA banne vIMTI oLakhI gaI. enI AMkha sAme janma-vIMTI peTI ane yamunA nadI taravarI gayA. satya hakIkata samajatAM banne hIbake hIbake dhrusake dhrusake raDI paDayA. pazcAtApanI AgamAM saLagavA mAMDyA. saMsAra pratye virakita jAgI ane saMsArano tyAga karI tapa ane japanA prabhAve Atma kalyANa karyuM. mATe AvA saMbaMdhomAM rAga dveSa karavA na joIe. "bhale saMbaMdha e akabaMdha lAge paNa kadIka, kyAreka tUTe koInI DaMphAsa kadI na cAle jyAre aMjaLa khUTe" parezAnImaya saMsAra ! vaLI saMsAramAM Dagale ne pagale parAbhava-parezAnI AvyA ja kare che kyAMya zAnti maLatI nathI. koIne putranuM duHkha, koIne parivAra nuM duHkha, koIne ghara na maLe, to koIne vara na maLe, maLe to sAru-suMdara na maLe. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 saMsAra bhAvanA koI lagna pachI tarata ja pati gumAve to AkhI jIMdagI kADhavI muzkela thaI paDe. mATe ja kahyuM che ne... -- bAlyAvasthAmAM mAtA, yuvAvasthAmAM patnI ke pati ane vRddhAvasthAmAM putranuM maraNa atyaMta dukhadAyI hoya che. koI ne saMtAno mUMgA-laMgaDA janma, nirdhanatA maLe, nokara sArA na maLe ghaNI dIkarIo hoya AvA to keTalAya duHkho ane parAbhavo AvatA hoya che. vaLI saMpatti Ave tyAre mANasa garviSTha thaI jAya che ane nirdhana bane to dIna banI jAya che, paiso ghaNo hoya tyAre jamInathI addhara cAle, mAtApitAnuM sanmAna jALave nahi, dhana rakSAnI satata ciMtA karyA kare. ema karIne chevaTe duHkhI banI jAya che. karmanI parataMtratA saMsAramAM duHkha Ave che karmanA kAraNe. cAre gatimAM bhramaNa karmanA kAraNe ja thAya che. abhilASAo pUrNa na thAya. IcchA mujaba jIvavAnuM maLe nahi A badhAmAM karmasattA ja kAraNa bhUta che eNe adrazya rahI ne paNa samagra saMsAra upara Adhipatya jamAvI dIdhuM che. je AtmA karmane samaje tene toDavA mATe udyama kare te svataMtra banI zake. je duHkhothI Dare nahi karmajanya bhogavilAsamAM lalacAya nahi te ja karmone toDI ne siddha-buddha mukta banI zake che. pratyeka janmamAM navA rUpo kyAreka pRthvIkAyamAM to kyAre apUkAyamAM koI vAra agni to koI vAra vAyanuM rUpa dhAraNa karavuM paDe che. koIvAra vanaspati-beIjiya-teIndriyacaurijiyanuM rUpa dhAraNa karavuM paDe. kyAreka gAya-bheMsa-gheTA-bakarA-uMTa-hAthI bhaMDa-kUtarA-bilADA-uMdara Adi paMcendriya tiryaMconA rUpo dhAraNa karavA paDe che. kyAreka manuSya to kyAreka deva. kyAreka narakamAM javuM paDe che. saMsAra raMga maMca upara jIvAtmA nATaka karyA ja kare che. karma nacAve tema nAce jIvaDo mATe aMgrejImAM kahyuM che WORLD is Stage Life is DRAMA MAN is ACTOR God is DIRECTOR Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 sArI duniyA eka prakAranuM sTeja che temAM jIMdagInuM nATaka bhajavAya che. mANasa eTale ke jIvAtmA ekaTara che ane goDa eTale karma samajavuM "te DAyarekTara che te nacAve tema jIva nAce che." bhava maMDapamAM re nATakanAcIyo. judA judA abhinaya kare che. anaMta kALathI nATaka thaI rahyuM che. vaLI manuSya janma mAM paNa pahelA zaizavadazA pachI madonmata tAruNya dazA ane chelle durjaya jarAthI jarjarita banI jaIe chIe ane pachI chevaTe motanA mukhamAM dhakelAI jaIe. A saMsAra bhAvanA bhAvatI vakhate nIcenI navI bAbatono roja vicAra karo - moha raNanI satAmaNI. - saMsAra bihAmaNo che. - tamAma saMbaMdho adhUrA che. athavihina che. - kadama kadama upara parezAnI Ave che. - saMpattimAM abhimAna ane nirdhanatAmAM dIna paNa. - karma ne Adhina jIvana che. - dareka janmamAM navA-navA rUpo dhAraNa karavA paDe che. - saMsAra eka prakAranI nATayazALA che. - bAlyatva, yuvAvasthA-vRddhatva ane mRtyu Ave che. A pramANe vicAra karIne saMsAranI bhayAnakatAne samajavI ane devaguru-dharmanA zaraNe javuM. vrajati tanayo'pi nanu janakatAM, tanayatAM vrajati punareSa re| bhAvayanvikRtimiti bhavagatestyajatamAM nRbhavazubhazeSa re||5||kly0 // yatra duHkhArti gadadavalavairanudinaM dAse jIva re| hanta tatraiva rajyasi ciraM mohamadirA mada kSIba re // 6 // kalaya0 // darzayan kimapi sukha vaibhavaM saMharaMstadatha sahasaivare vipralambhayati zizamiva janaM kAlabaTuko'yamatraiva re ||7||kly0 / sakala saMsArabhayabhedakaM jinavaco manasi nibadhAna re vinaya pariNamaya niHzreyasaM vihita zama rasa sudhA pAna re // 8 // zAntasudhArasa granthamAM trIjI "saMsAra bhAvanA" nuM varNana cAlI rahyuM S Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 saMsAra bhAvanA che. agAunI ja vAtane puSTa karatA upAdhyAyajI bhagavaMta pharamAvI rahyA che A saMsAramAM putraepitA bane ane pitA putra bane che AvI vikRtino tuM vicAra kara. mAnava dehanI zubha sAmagrI tArI pAse che mATe pApa rUpI aMdhakArano tuM tyAga kara. tuM jarA vicAra ke A viSamasthiti sarjAI che to emAM kAraNa zuM che? A jIva sadAya pApa karmamAM rata hoya che mATe tuM evo purUSArtha kara jethI tArA pApo ghaTe. saMsAra Akho ya pApamaya che e pApathI pAchA pharavuM te zANapaNa che. mATe ja kahevAya che. bhUla karavI e nahi paraMtu bhUla karyA pachI nA samajavI ke na sudhAravI, ke na kabUla karavI, te patananI pagadaMDI che..... vaLI madirAnA pAnathI jema jIvonI buddhi bhraSTa thAya che tema moha rUpI madirAthI A jIva herAna thAya che mATe ja jAtajAta ne bhAtabhAtanI ciMtA karyA kare che ane duHkha zokanI AgamAM pratidina zekAya che. chatAM paNa hajuM eTale khedanI vAta che ke tuM tyAM ja AnaMda pAme che. dArUDIyo dArU pIne unmatta bane ane pachI game tyAM paDayo rahe. ukaraDAmAM paNa sUI jAya. gaMdakImAM paNa svarganA sukhanuM darzana kare. evI rIte mohanA nazAmAM mANasa badhuM ja bhUlI jAya che. jIvananI sAcI majhA mANavI hoya to satya jIvana banAvavuM paDaze ane enA dvArA ja kalyANa thaze. sAcA haze e saune praphullita banAvaze khoTAnA rUpane ya suzobhita banAvaze attaranA biMdu ja paDaze kAgaLanA kla para mAnava, ene paNa e suvAsita banAvaze. granthakArazrI jaNAve che ke A kALa - (samaya) e jAdugara che. saMsAranA jIvone sukha samRddhinI lAlaca Ape che. lalacAve che, ane pachI ekAekabadhuM sameTI le che. bALakanI jema mANasane (AtmAne) A kAlabaTuka Thage che. mANasa badhuM ja UbhuM kare che moTuM sAmrAjya ekaThuM kare che gADI-vADIne lADI meLave che. aphasosa e che ke kSaNavAramAM ja Ayakhu pUruM thaI jAya che ane hAthamAM kazuM ja AvatuM nathI. badhuM ja kSaNamAM adrazya thaI jAya che. game Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 teTalI rajhaLapATa karavAmAM Ave to paNa chevaTe zUnya ja che. gAjara kyAMthI maLe ? 89 eka kuMbhArano gadheDo kyAreya sIdho na cAle. haMmezA ADo avaLo ja ghUsI jAya. sIdho cAle to ene gadheDo kema kahevAya ? rojanA A kramathI kuMbhAra paNa kaMTALyo. chevaTe koI DAhyA mANase salAha ApI ane gadheDAne sIdho kema calAvavo e badhuM samajAvyuM. ane e upAya barAbara kAragata nIvaDayo. gadheDo barAbara sIdho cAlavA lAgyo. have kyAMya ADo avaLo jato nathI. zuM upAya ajamAvyo kuMbhAre. khabara che tamane ? DAhyA mANasanI salAha anusAra teNe eka lAkaDI lIdhI ane lAkaDInA eka cheDe dorI bAMdhI ne eka gAjara laTakAvyuM ane bIjo cheDo potAnA hAthamAM rAkhyo. pachI gadheDA upara besI gayo evI rIte lAkaDI rAkhI ke gadheDAnI pITha uparathI pasAra thaI gAjaravALo cheDo cheka moMDhA upara jAya eTale moMDhAthI gAjara cAra AgaLa cheTe rahe. bIjo cheDo kuMbhAre pakaDI rAkhyo. have gAjara gadheDAne dekhAya che mATe khAvAnI lAlace sIdho saraLa cAle che ane mAne che ke hamaNAM gAjara maLyuM samajo.. bolo e gAjara gadheDAnA moMDhAmAM Avaze kharUM ? kyAre ene maLaze? sabhA- kyAreya gAjara gadheDo meLavI nahi zake ! basa AvI ja sthiti saMsAranA sukha mATenI che. jema jema gadheDo AgaLa vadhe tema tema gAjara paNa AgaLa vadhyA ja kare e pramANe jema jema sukhanI pAchaLa mANasa pAgala bane tema tema A sukha AgaLa ja jAya che. hAthamAM AvatuM nathI ema karatAM karatAM kALa rUpI jAdugara AvI badhuM parivartana karI jAya che. kyAMka vAMcelI A paMktine yAda karo. jIvaMta naeN paNa lothapotha karavAnuM kAma- kALanuM ! 8ii mUke uchaLatA kUvAne paNa nIsa.... samudrane paNa mUTha mArIne e sAva sUkavI nAkhe... AkAzamAM uDatA paMkhIne charI mUke stabdha.... eka ja dUa karamAvI nAMkhe gulAbanA vartavana.... ane murajhAvI nAkhe manuSyanA AyuSyamaya mana.... Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 saMsAra bhAvanA pAraNAmAMthI mazAnanA bAraNA sudhI enI halUmata. kALarna koI divasa koInuM paNa sUtaka lAgatuM nathI... AvA mahAkALanI gartAmAM mANasa kyAMya pheMkAI jaze !! jinavANI samalAnI khANI. pApa, mohamadirAanemahAkALanI tripuTIthI bacavA zuM karavAnuM? zuM prayatna karavAno? granthakArazrI svayaM jaNAve che ke.... jinavANI e ja upAya che. "sakala saMsAra bhayabhedaka" asAra, nisAra, kSaNika, duHkhamaya ane pApamaya evA A saMsAramAM seMkaDo bhaya che. jIvane kyAMya zAnti nathI. saMsAra eTaleja dukha, ciMtAnI khANa. Avu ciMtana karatAM saMsAra pratye jIvane tiraskAra jAge vairAgya bhAva puSTa bane e vakhate jinavANI AtmAmAM ThaMDakanuM AropaNa kare. jinavacana e jIvanamAM khUbaja agatyano phALo Ape che. jo jIvana mAM jinavANI na hoya to jIva kyAMya bhaTakato hota. mATe ja jinavacanano Adara karavo joIe. mahApuNyano udaya hoya to ja jinavacana maLe che. zAstramAM keTalAya daSTAMto jinavacananA prabhAvanA Ave che. rohiNeya cora muni banyo, zreNIka tIrthakara banaze. IndrabhUtiprathama gaNaghara banyA. nayasAra ne samyakatva maLyuM. AvA anekAneka dAkhalAo jinavANIno prabhAva batAve che. vItarAga paramAtmA je ghora akhaMDa sAdhanA kare che. tenA mAhAbhyathI temanI vANIno raNakAra kaMIka judo ja hoya che. upadezamALAmAM vANInA ATha guNo batAvyA che madharatA -darekane gamI jAya evI mIThI madhura hovI joIe. nipuNatA :-caturAI yukta hoya yukti saMgata vALI. alpatA -alpa mAtrAmAM khapa puratI ja bolavI. zakAraNatA - kAraNa vagara baDabaDa karavuM nahi. namratA -namrapaNe uccArAyela. atucchatA-gaMbhIra arthavALI, tuccha nahi. buddhiyuktA:- buddhi saMgata hoya ane dharma saMrakatA - dharmavALI hoya. vItarAga paramAtmAnI vANI ghara-ghara ane ghaTa-ghaTamAM phelAI jAya che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 koInI vANI mArA gharamAM ja phelAya che. koInI vANI mAtra gAmamAM ja phelAya che. koInI vANI mAtra dezamAM ja phelAya che jyAre mahApuruSanI vANI AkhI duniyAmAM phelAI jAya che. cha prakAranI vANI na bolavI joIe (1) asatya (2) tiraskArabharI. (3) kaThora (4) avicArI (5) jhaghaDA ghora (6) kaSAya bharelI. Iti ThANAMge. jarUra pUratuM ane kArya pUratuM ja bolavuM. zakya hoya to mauna ja rAkhavuM hitAvaha che. juo vadhAre avAja kare che mATe jhAMjharanuM sthAna page. alpa avAja kare che mATe hAranuM sthAna che. mauna rahe te mATe mugaTanuM sthAna mata ke. ane bolavAnI jarUra paDe tyAre paNa satya ane madhura jabolo. apriya, asatya kadI bolazo nahi athavA kalyANa mATe bolavuM hoya to ja bolazo. jeno maMtrI mIThA bolo, te rAjA vinAza pAme. jeno guru mIThA bolo te dharma vinAza pAme. jeno veda mIThA bolo tenuM zarIra vinAza pAme. mATe avasare jakaDavuM zobhe che. cAra prakAranI vANI batAvI che. madhano ghaDo ane madhanuM DhAMkaNa. madhano ghaDo ane jheranuM DhAMkaNA jherano ghaDo ane jheranuM DhAMkaNa jherano ghaDo ane madhanuM DhAMkaNa eTale ke... zuddha hRdaya ane madhura vANI zuddha hRdaya ane kaTu vANI kaluSita hRdaya ane kaTu vANI kaluSita hRdaya ane madhura vANI. AmAM prathama prakAra ja sarva zreSTha che. sAmAnya mANasonI vANIthI kaDavAza phelAya che. jyAre jinavANInA Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAra bhAvanA prabhAvathI pudagalanI tRSNA maTe che. kaSAyanI agni zame che. karmano kAdava haTe che. viveka pragaTe che ane kartavyano bodha thAya che. 0mATe ja nayanane kaho ke jyAM jyAM tArI najara paDe tyAM tyAMthI UMDuM satya zodhaje. kAna ne kaho ke sAMbhaLe temAMthI UMDo bodhapATha leje. vAcAne kaho ke je je uccAre temAMthI satya TapakAvaje ane kAyAne kaho ke jyAM jyAM tuM hAjarI Ape tyAM tyAM sevAnI saurabha prasarAvaje. jinavANI mAtra sAMbhaLavAnI ja nathI aMdara paNa utAravAnI che. jinavANInA mAhAbhyathI jIvana sumadhura bane che. te e jinavANIne tuM manamAM dhAraNa kara. jethI kalyANakArI evI muktinuM sukha pAmI zakAze. vaLI A jinavacana zamarasarUpI amRtanuM pAna karAvanAra che. samatAnI prApti jinavacanamAM ja rahe che. zAzvata sukha prApta karavA mATe samatA jarUrI che. ane samatAnI prApti mATe jinavacana Avazyaka che. A jinavacananA sahAre jaldI jaldI virakta banI saMsAra tyAgI bano eja zubhakAmanA. pIyUSa paraba jyAM gurujanonI pUjA thAya che, jyAM nyAyathI dravya meLavAya che. ane jyAM paraspara kalaha thato nathI tyAM sukha saubhAgya ane lakSmIno vAsa hoya che. ane.. jyAM jugAranuM poSaNa thAya che. jyAM svajanono dveSa ane IrSA thAya che. jyAM ALasa rahetI hoya ane jyAM Avaka ane kharcanI tapAsa thatI na hoya tyAM duHkha-daridra ane daubhagya rahe che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 93 che ke ekatva bhAvanA ja / eka eva bhagavAnayamAtmA jJAnadarzana taraMga saraMga : sarvamanya dupakalpitametad vyAkulI karaNameva mamatvam // 1 // A AtmA eka ja che. ane eja prabhu che. bhagavAna che. AtmA ja jJAna-darzananA taraMgamAM masta che. ane enA sivAya je che te badhuM ja kalpita che mamatva che ane vyAkULatA vadhAranAra che. A saMsAramAM jIva ekalo ja bhaTake che koI enI sAthe AvatuM nathI e darzAvavA saMsAra bhAvanA batAvyA pachI upAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAjA zAnta sudhArasanAmanA granthamAM cothI ekatva bhAvanAnI vyAkhyA kare che.... Aje ApaNe AtmA upara vicAra karavAno che. AtmA zuM che? enuM ciMtana manana karavAnuM che. AtmA eTale ApaNe pote.... svayaM... bhAvonI vizuddhi vaDe Atmadravyane nIrakhavAnuM che. eka vAta dhyAnamAM rAkhajo ke AtmA arUpI che, nirAkAra che, ane eTale ApaNe joI zakavAnA nathI. paNa ApaNe AtmAne jovAno nathI anubhavavAno che. sukha-duHkha, rAga-moha, karmabaMdhakarmakSaya, puNya-pApa vigere pravRtti je dekhAya che teno anubhava AtmAne thAya che. vaLI mANasa marI jAya to enuM zarIra ahiM hovA chatAM ema kahevAya che ke A marI gayo. eTale AtmA cAlyo gayo. mATe AtmA e ja bhagavAna che. vizuddha caitanya svarUpa che. AtmA sivAya je dekhAya che te badhuM ja mamatva che, vikalpanuM vizva che. AtmA anaMta sukhamaya che, anaMta darzanamaya che. anaMta cAritramaya, anaMta guNamaya che. siddhazilA upara birAjamAna siddhabhagavaMto jevuM ja pUrNAnaMdI svarUpa ApaNuM che. jagatanA tamAma AtmAo AvA guNa saMpanna che mATe anaMta AtmA samAna che. tamAma AtmA eka samAna che ema mAnavuM. AtmAnA pAMca mULabhUta guNo. sava - jIvavAnI IcchA cita - jANavAnI IcchA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 AnaMda :- sukhanI IcchA (avinAzI sukha) Izitva :- svataMtratAnI IcchA.... karmakSaya... vazitva H- sattAnI IcchA (svapaNuM...) ApaNo AtmA Avo viziSTha guNavAna che ane mATe ja AnaMdaghanajI mahArAje gAyuM che..... ahIM ahIM huM mujane kahuM. AmAM AtmAnI ja stuti gAI che. ekatva bhAvanA ..mukta AtmA ja bhagavAna AtmA mAyakAMgalo nathI. bicAro ane lAcAra nathI... paNa AtmA e bhagavAna che kevI sarasa ane AnaMda dAyaka vAta karI che. AtmA bhagavAna che e vAta ja eka ullAsa ane umaMganI laherakhI jagADe che. AtmA samartha che. AtmA sarvavyApI che. ane eTale ja roga, zoka, ciMtA, Adhi-vyAdhiupAdhi ane vyAkULatA Adi karmajanya paristhitimAM paNa zAnta ane upazAnta banavAnuM che kemake AtmAthI bhinna padArtho sAthe mAre kazo ja saMbaMdha nathI. have ApaNe AtmaciMtana karavuM jarUrI che. kemake ciMtananA sAta phaLo pratyakSa jovA maLe che. vairAgya :- ciMtana prabhAve vairAgya bhAva pragaTa thAya che. parapadArthonI Asakti chUTe che. karmakSaya :- Atma ciMtanathI mohakSINa bane che. vizuddhajJAna :- AtmA ane saMsArano bheda samajAya. cAritranA pariNAma :- AtmA sukhI bane tevA vicAro kare. sthiratA H- jyAM tyAM bhaTakatuM mana AtmAmAM kendrita bane. AyuSya :- mana ane vacana uparano kAbU AyuSya vadhAre ane sAru kare. bodhi prApti :- rAga dveSa mAMdA paDe. AtmA eka che paNa vibhu che. anaMtajJAnI che akSaya-amara ane ajara che. A pramANe ciMtana karatAM vizuddha Atma sattA tarapha javAnuM che ane ema karatAM nirmaLa AnaMdanI prApti thaze jyAM sudhI Atma tatvajJAnanI oLakhANa na thAya tyAM sudhI bhavanI paraMparA paNa cAlu ja rahevAnI che. AtmAthI je bhinna che te mAruM nathI. e mamatva che, mamatvathI ja duHkhI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 zAnta sudhArasa vivecana bhAga-1 banAya che. mAruM nathI tene mAruM mAnavuM e jaDatA che. AtmAnI sAthe joDAyela zarIra manuSyatva, strI-purUSa yuvAna vRddha ane nAnA-moTApaNuM vigere sAthe AtmAne kaMI saMbaMdha nathI te AtmA nathI. potAnA vyaktitvane bhUlavuM jarUrI che. arUpI AtmA sAthe saMbaMdha joDavA mATe bAhya rUpa nAma ane padArtho sAthe nAto toDavo paDaze. AtmA sAthe tAdAtma sAdhavA mATe bahAranI duniyAthI atIta thaI javuM paDe. AtmAnaMdano anubhava tyAre ja thAya ke paricayathI dUra thaIe. kahyuM che ke... "paricaya pAtaka dhAtaka sAdhu zuM re." AnaMdaghanajI mahArAje stavanamAM jaNAvyuM che ke sAdhu eTale sAdhaka. sAdhaka eTale AtmaramaNatA ane Atma ramaNatAmAM paraparicaya e patana karanAra che. mATe AtmAnI sAcI oLakhANa karIne saMsAranA padArtho pratye virAga bhAva keLavavo eja. abudhaiH parabhAva lAlasA lasadajJAna dazAvazAtmabhi : paravastuSu hA svakIyatA viSayAveza vazAd vikalpate // 2 // kRtinAM dayiteti cintanaM paradAreSu yathA vipattaye / vividhAti bhayAvahaM tathA parabhAveSu mamatvabhAvanam // 3 // mUrkha ajJAnI mANaso viSayonA AvezamAM rata bane che khedanI vAta che ke parabhAvanI lAlasAmAM DUbelAo para vastuomAM potApaNuM mAne che. je mANaso bIjAnI strIone A mArI strI che, evI kalpanA jo kare to te duHkhI thAya che evI ja rIte je potAnuM nathI.parabhAva che emAM mamatva bAMdhe che te vividha pIDAonuM kAraNa bane che. mUrkha ane ajJAnI mANasone svabhAvadazA ane parabhAvanuM jJAna hotuM ja nathI teo dharmakriyA kare paNa AtmAnI svabhAva dazA zuM che e khyAla na hoya. vaLI pAMce IndriyothI maLatuM je sukha che temAM ja Asakta hoya. paradravyo ne potAnA mAne emAM ja rAjI thAya. ane svabhAva dazAnA jJAnane samajI na zake. chevaTe duHkhI thAya. ApaNe jyAM sudhI parabhAvamAM ramatA hoIzuM tyAM sudhI svabhAva dazAnuM Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatva bhAvanA sukha nahIM maLe. stavanamAM paNa kahyuM che.. zAna anaMta sukha anaMtu vAhane kSayika bhAve varte che tuja guNa ne paNa hu pApI ramaNa kara parabhAvamAM to kima pAchuM savArUpa ramaNanuM sukha je. jyAM sudhI saMsAranI lAlasA chuTaze nahi tyAM sudhI sAcuM sukha paNa maLI zakaze nahi. upAdhyAya vinayavijayajI ma. atre draSTAMta Ape che ke... jemake koI mANasa pArakI strIne joIne ema kahe ke A mArI strI che, to loko ene tyAM ne tyAM TIpI nAMkhe ane chevaTe e duHkhI thAya agara parastrI sAthe rati kriIDA kare to paNa ene aneka prakAranA duHkho Ave che. rAvaNa parastrImAM mohAyo to chevaTe rAjya parivAra ane jAta paNa gumAvavA paDyA. basa evI ja rIte je mANaso paradravya ne svadravya mAne te paNa duHkhI thAya che ane svadravya eTale Atma dravya, potAnA AtmA sivAya bAkI badhuM ja para che. je ApaNuM che te kadI parAyuM thAya nahi ane je pArakuM che te potAnuM nahi thAya. mATe paradravyomAM mamatvabhAva rAkhavo nahi ghara, baMgalo, gADI, paiso ophisa parivAra ane bIjI seMkaDo vastuo sAthe mamatvabhAva joDI dIdhuM che. ane eTale ja jIvanamAM duHkha-ciMtA-upAdhi Ave che. kaMI tuTI gayuM. nUkazAna thayuM koI marI gayuM eTale tarata ja enI asara tamArA manamAM paDaze. paNa jo ekatva bhAvanuM ciMtana karazo to ema thaze ke A jIva ekalo ja Avyo ane ekalo ja javAno che. mATe vicAronI ciMtana dhArA AgaLa vadhe ke huM zuddha svarUpI AtmA chuM. huM jJAnamaya sukhamaya ane AnaMdamaya chuM. jagatanA tamAma AtmAo mArA jevA ja che mATe samatva rAkhuM vigere vicAraNA dvArA moha ane mAyA jALathI mukta bano eja... adhunA parabhAva saMvRttiM hara cetaH paritovaguNThitam // kSaNamAtma vicAra candana drumavAtormirasA spRzantu mAm // 4 // ekatAM samatopetA menAmAtman vibhAvaya labhasva paramAnanda sampadaM namirAja vat // 5 // - - Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhAraNa vivecana - bhAga-1 he mArA mana ! parabhAvanA AvaraNo cIrIne jarA mukata cA jethI AtmavicAra rUpa caMdanavRkSanI zItala havA tane sparzI zake ! vaLI he Atman ! samatvabhAvanI sAthe tuM ekatvabhAvanI anubhUti kara jevI namirAjanI jema paramAnandanI saMpatti meLavI zake ! jarA vicAra karajo ke unALAnI kALajhALa garamI hoya AkAzamAMthI jANe aMgArA varasatA hoya eve vakhate najIkamAM caMdananA sugaMdhI vanamAMthI mITho-madhuro maMda-maMda pavana Avato hoya te veLAe keTalo AnaMda hoya paNa jo gharanA bArIbAraNA baMdha hoya to e pavanano sparza kyAMthI hoya? mATe jo pavananA sparzanI laherakhI joItI hoya to AvaraNa dUra karavA paDe. basa evI ja rIte. caMdana vRkSanI havA eTale Atma vicAra.. Atma vicAranA zItala pavanane mANavo hoya to have parabhAvarUpI AvaraNone dUra karavA paDaze. jyAM lagI parapadArthamAM AnaMda haze tyAM sudhI AtmAno svabhAva janya AnaMda prApta nahi thAya. anAdi kALathI ApaNe pudgalano ja vicAra karIe chIe ane ema ne ema anaMtakALa vyatIta thaI gayo. have... adhunA.... eTale ke atyAre. manuSya janmamAM ane e paNa phakta kSaNa eTale thoDI kSaNo mATe tAre Atma vicAra karavo joIe. anaMta kALathI nigodamAM rahevuM paDyuM che tenuM kAraNa che pudgala rAga. anaMta janma maraNanA duHkhone veThIne anaMta duHkha tyAM sahana karato rahyo enAthI je karmanI nirjarA thaI tene akAmanirjarA kahevAya. tethI karmono bhAra kaMIka ocho thayo. eTalebAdaranigodamAM Avyo. tyAM paNa asaMkhyakALa pasAra karyo. AtmAnA vikAsanI A prAraMbhika dazA hatI ahiM paNa pula pratye tIvra kheMcANa-rAga che ane eTale ja vividha gatimAM bhramaNa che. joIe AtmAno vikAsakrama kevo che. vanaspatimAMthI nIkaLI pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAyukAyAdi ekandriyamAM asaMkhya kALa nirgamana thAya. tyAMthI beIndriya te Indriya caurindriyamAM paribhramaNa kare pachI ghaNI muzkelI ane puruSArthapachI paMcendriya paNuM pAmyo. tiryaMcagatimAM rahIne viSayo pratye Asakti ane pudgala pratyenA rAganA kAraNe narakagatimAM janma maLyo. tyAM aneka prakAranI vedanA. duHkha tADana Adi duHkho sahana karyA. A jIva narakamAM ekAda be vAra nathI gayo paNa anaMtI vAra gayo che. anaMtIvAra ApaNA jIve narakanA duHkho sahana karyA che. tenuM kAraNa che Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 ekatva bhAvanA parapadArtho pratye Asakti. - narakagatimAM anicchAe duHkhone bhogavavAthI je karmanI nirjarA thaI teakAmanirjarA kahevAya tenA kAraNe jIva thoDo haLavo thayo. eTale manuSyagati maLI. narakaanetiryaMcagatimAMthI jIvano chuTakAro thayo manuSyagatimAM Avyo. bhagavAne manuSyagati ne uttama gaNAvela che. mAnava janmane bhagavAne khUba vakhANyo che. ApaNe jIvanI gati ane Agati paNa vicArI laIe. manuSyagatimAM cAre gatinA jIvo utpanna thaI zake ane manuSyo paNa cAre gatimAM jaI zake... deva marIne deva ke narakamAM na jaI zake ane naraka paNa deva-nArakamAM utpana na thAya. deva marIne pRthvI, ane vanaspatimAM utpanna na thAya. pRthvI apa ke vanaspatinA jIvo deva gati na meLavI zake. manuSya agni vAyumAM jAya paNa agni vAyu manuSyamAM na jaI zake (vizeSa jANakArI nIcenA koSTaka dvArA maLI zakaze.) amuka jIva marIne amuka-amuka gatimAM jaI zake te gati ane amuka gatimAM amuka-amuka jIvo marIne Ave te Agati kahevAya. arthAt pUrvabhavanI apekSAe Agati kahevAya ane pachInA bhavanI apekSAe gati kahevAya. Agati (pUrvabhava) jIvabheda gati (pachIno bhAva) ekendriya | 7 ekendriya pRthvI pANI vanaspati />vikalendriya ja aMce. tiryaMca // > manuSya vikalendriya che. paMce. tiryaMca manuSya devaloka / ekendriya , vikasendriya paMce tiryaMca agni vAyu 7 ekendriya Jtravikasendriya paMce. tiryaca paMce. manuSya // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 (be devaloka sudhInA devo bAdara paryApta pRthvI-apa-pratyeka vanaspatimAM jaI zake che te sivAya ekendriyanI gati ke Agati deva-nAraka sAthe nathI. vaLI agni-vAyu marIne manuSyamAM jaI zakto nathI.) ekendriya , 7 ekendriya vikasendriya - / >vikalendriya paMce tiryaMca - paMce. tiryaMca manuSya (vikalejiyanI gati ke Agati deva-nAraka sAthe nathI.) ekendriya - ekendriya vikasendriya paMce tiryaMca paMce. tiryaMca manuSya manuSya manuSya - vikalendriya | ha ja che deva nAraka nAraka ekendriya 7 vikasendriya pRthvI, pANI, vanaspati vikasendriya paMce tiryaMca manuSya - deva / ? '>paMce. tiryaMca = manuSya ha ha deva | nAraka nAraka (manuSya agni, vAyumAM jAya, paraMtu agni vAyu manuSyamAM na jAya) paryApta paMce. tiryaMca - yugalika (saMmUcchima ke garbhaja) ) (manuSya >devalokamAM ja paryApA garbha manuSya ne tiyaca Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 - a paryApta garbhaja paMce. ekatva bhAvanA (ekendriya, vikasendriya, samU. manuSya, yugaliko, deva, nAraka ane aparyAptA jIvo yugalikomAM janma laI zaktA nathI.) paryApta paMce. tiryaMca paryApta bAdara pRthvI apu (saMmUcchima ke garbhaja) / pratyeka vanaspati paryApA garbha manuSya | lo>paryApta paMce. garbhatiryaMca (yugalika ke ayugalika) ka ] paryApta garbhaja manuSya (saMpU. paMcendriya tirthI bhavanapati, vyaMtara sudhI; ane garbhaja paMce. tiryaMca Ai devaloka sudhI jaI zake che.) paryApta paMce. tiryaMca (saMmUcchima ke garbhaja) | paryApta garbhaja manuSya ja > paryApta garbhaja manuSya (ayugalika) . (saMmUpaMce. tiryaMca pahelI naraka sudhI; ane garbhaja paMce. tiryaMca sAte naraka sudhI jaI zake che.) jANavA jevuM ahIM labdhi paryApta-aparyAptanI apekSAe vicAravuM. aparyApta saghaLA jIvo; tathA paryApta ekendriya-vikalendriya-samU. manuSya: marIne yugalika (manuSya-tiryaMca)mAM, devamAM, narakamAM na jAya. temAM tela-vAyu to manuSyamAM paNa na jAya. te tiryaMca gatimAM ja jAya. 4prayatA saMma, paMce. tiraMtha : marIne aMtadvapanA yugalika (manuSya-tiryaMca)mAM, bhavanapatimAM, vyaMtaramAM, pahelI narakamAM (4 prahara sudhI) jaI zake che. A pafiA garbhaja paMce. tiH yugalika (manuSya-tiryaMca) mAM, Ai devaloka sudhImAM, ane sAte narakamAM jaI zake che. temAM bhujaparisarpa be naraka sudhI, khecara traNa naraka sudhI, catuSpada cAra naraka sudhI, ura parisarpa pAMca naraka sudhI; ane jalacara sAta naraka sudhI jaI zake che. 4 pamiA garbhaja manuSya badhe jaI zake che. (strIvedI cha naraka sudhI ane purUSavedI sAta naraka sudhI jaI zake che.) * yugaliko : marIne devalokamAM ja jAya che. temAM himavaMtahiraNyavaMtanA yugalika manuSyo pahelA devaloka sudhI; harivarSanaramya Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 101 uttarakurunA yugalika manuSyo bIjA devaloka sudhI; ane aMtardIpanA yugalika manuSyo bhavanapati vyaMtara sudhI ja jAya che. yugalika tiryaMcamAM catuSpada ke khecara ja hoya che. jalacara, uraHparisarpa ke bhujaparisarpa yugalika na hoya. temAM yugalika catuSpadanI gati-Agati te-te kSetranA yugalika manuSyonI jema ja samajavI ane yugalika khecaranuM AyuSya aMtarlIpanA manuSya jeTaluM hovAthI temanI gati-Agati badhe aMtarlIpanA manuSyanI jema samajavI. ApaNane je manuSya janma malyo che te uttama koTino che. paNa vaiSayika sukho ane saMsAranA moha-mAyAnA padArthomAM jo Asakta banI jaIzuM to manuSya janma gumAvI besIzuM. mahApuNyodaye ane pracaMDa purUSArthanA yoge prApta thayela manuSya janmano sadupayoga karI levo joIe. viSayono bhoga karavA chatAM paNa tRpti thatI nathI, AgamAM ghI nAMkhavAthI Aga zAMta na thAya paNa vadhe evI ja rIte bhoganI IcchA vadhyA ja karavAnI, sAgaranuM pANI pIvAthI jema tarasa chIpe nahi ulaTAnI vadhe tevI rIte vaiSayika sukho bhogavavAthI vadhAre ne vadhAre bhogavavAnI tRSNA jAge che. jIvane paulika sukho sArA-pyArA lAge che paraMtu e sukhonA bhogopabhoganA pariNAmano vicAra karato nathI. aMte duHkhI thAya che. paudgalika sukhamAM Asakta jIva AvI koI vAta samajato ja nathI. ene to vartamAnakALanuM ja jJAna hoya che. "kAla koNe dIThI che,' basa Aje bhogavo. paNa jema kiMpAka nAmanuM phaLa khAtA svAdiSTa lAge chatAM aMte maraNa ApanAra che tema zarUAtamAM viSaya sukho mIThA lAge paNa pariNAme duHkhadAyaka che. mana-vacana-kAyAnA yoge AtmAnA zuddha svarUpane samajavuM joIe. kemake AtmA mULa svabhAvamAM ajJAnI nathI paNa karmathI DhaMkAyelo hovAthI zaktihIna banyo che. e karmanA AvaraNane choDavAnuM che. jyAM sudhI karmapulo haze tyAM lagI AtmA duHkha sahana karyA karaze. karma paravazapaNAnA kAraNe AtmA potAnA tamAma zreSTha guNo bhUlI gayo che, ane enA zuddha ane zreSTha svarUpane paNa gumAvI dIdhuM che, pudgalanI mAyAnA kAraNe AtmA potAnI jAta paNa visarI gayo che! pula eTale zuM? pudgalo kone kahevAya? Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 ekatva bhAvanA je pANImAM ogaLI jAya. je agnimAM baLI jAya te pudgala che. * je chAyA dekhAya, prakAza dekhAya che. je AkAra che. te badhuM ja pudgalano paryAya che. pugalano dharma che saDavuM paDavuM ane nAza thavo. je carmacakSuthI dekhAya te pudgala che. AtmA arUpI che. mATe cakSuthI dekhAto nathI eTale paudgalika nathI. je vadhe- je ghaTe, je nAza pAme te pugala. tenA anaMtA paryAyo che. te parivartanazIla che. mATe tenA upara rAga ke dveSa na karAya, prApti ke aprAptimAM harSa-zoka na karavo. AvA pudgalanuM AvaraNa dUra thaze tyAre ja Atma vicAra rUpa caMdana vRkSanI zItalahavAno sparza thaze. AtmAnaMda meLavavA mATe AtmaciMtana karavuM paDaze. AtmaciMtana karatAM jIva ekatvamAMthI samatvamAM Ave che. mATe ja granthakAra bhagavaMta AgaLanI gAthAmAM jaNAve che ke AtmAnuM! tuMnamirAjanI jema paramAnaMdanI saMpatti prApta kara. "mirAjavatu" kahI namirAjAnI jematuM Atma vicAra kara, tAruM zuM ane pArakuM zuM eno vicAra kara. uttarAdhyayana sUtramAM Indra ane namirAjano saMvAda rocaka ane hRdayaMgama che te bhagavAna mahAvIra svayaM batAvela che. namirAja mithilA nagarInA mahArAjA hatA. ekavAra emane zarIramAM dAhajvara utpanna thayo. rANIo sevA kare che, bAvanA caMdana ghase che. ThaMDaka thavAthI uMgha Ave che. paNa hAthe paherela kaMkaNano avAja thavAthI jAgI jAya che ane kahe che ke A avAja baMdha karo. rANIo vicAre che ke avAja baMdha tyAre ja thAya ke caMdana ghasavAnuM baMdha karIye ane caMdana ghasavAnuM baMdha thAya to ThaMDaka kyAMthI Ave ane ThaMDakanA abhAve UMgha paNa na maLe chevaTe bahu vicArIne saubhAgya-sUcaka eka-eka kaMkaNa rAkhI bAkInA kaMkaNa kADhI nAkhyAM. rAjAne zAntithI uMgha AvI gaI. jAgyA tyAre rANIne pUchyuM ke avAja kevI rIte baMdha thayo. to rANIoe kahyuM ke eka kaMkaNa hatuM mATe avAja ne Avyo basa.. A ja vAta upara rAjA vicAramAM garakAva thaI gayo. be hoya to avAja thAya. be hoya tyAre kaleza kaMkAsa ane ciMtAo Ave ekamAM kaMI ja nahi. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 103 jyAre tame nAnA hatA tyAre paNa sAheba zIkhavADatA hatA ke ekaDe eka ane bagaDe be.. eTale be bheLA thAya to bagaDe Ama vicArIne putrano rAjyAbhiSeka karI vairAgya vAsit banela rAjavIe bhoga, sukha-vaibhava ane rAjyano tyAga karyo. sAdhu banyA jyAre. teo mithilA choDIne cAlyA tyAre sarvatra rUdana, zoka ane kolAhala thaI gayo. prajAno rAjA pratye aphATa prema hato Indre potAnA avadhijJAnanA AlokamAM namirAjarSine mithilA choDIne jatA joyA, Indre brAhmaNanuM rUpa dhAraNa karyuM ane rAjarSine maLyA. praNAma karI rAjarSine pUchayuM kiM nu bho ajja mihilAe kolAhalaga saMkulA / succaMtidAruNA saddA pAsaesu gihe sua // 'he rAjarSi, Aja mithilAmAM, mahelomAM ane gRhomAM sarvatra rudana, vilApAdi zabdo saMbhaLAI rahyA che ! kAraNa zuM che ?' rAjarSie kahyuM, 'he brAhmaNa, udyAnamAM raheluM manorama vRkSa pracaMDa AMdhItophAnamAM paDI jAya che tyAre enI upara beThelAM pakSIo duHkhI thAya che, AzrayahIna thAya che eTalA mATe teo kraMdana-rudana kare che. eTale ke loko potAno svArtha naSTa thavAthI raDe che. mArI pravrajyAne kAraNe raDatA nathI.' devendre kahyuM : 'rAjarSi, Apa mithilA tarapha juo to kharA ! mithilA AgamAM baLI rahI che. ApanA aMtaH puramAM Aga lAgI che. rANIvAsa baLI rahyo che. Apa kema e tarapha jotAM nathI ?' rAjarSi samatAthI bolyA : suhaM vasAmo jIvAmo jisiMmo natthi kiMcaNaM / mihilAe ujjhamANIe na meM DajjhaI kiMcaNa // he brAhmaNa, ame sukhathI jIvIe chIe, sukhathI rahIe chIe, mAruM kazuM nathI, mithilA baLI rahI che, mAruM kazuM baLatuM nathI. vittaputtakalattassa nivvA vArassa bhikkhuNo / piaMNa vijjai kiMci appiaMpi Na vijjaI // bahu khu muNiNo bhaddaM, aNagArassa bhikkhUNo / savvao vippamukkassa egaMtamaNupassoo // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatva bhAvanA 'he brAhmaNa, strI, putra vagere svajanono tyAga karanArA ane sarva pApavRttiono parihAra karanArA bhikSuone koI vastu priya nathI hotI, koI vastu apriya nathI hotI. emane to sarvatra samabhAva - samatva hoya che. 'he brAhmaNa, parigrahathI sarvathA mukta aNagAra evA bhikSuone to huM ekalo chuM evI ekatvanI mastImAM ghaNuM sukha maLe che. tyAre Indre kahyuM : he rAjarSi, ThIka che tamArI vAta, paraMtu tame killAprAkAra banAvIne, gopura, aTTAlikAo, yuddhanAM sthAna, zastrAgAra ItyAdi badhuM ja vyavasthita banAvIne jjo. rAjarSie pratyuttara Apyo H saddhaM ca nagaraM kiccA, tava saMvaramaggalaM / khaMti niuNa pAgAraM tiguttaM duppadhaMsagaM // dhaNuM parakkamaM kiccA, jIvaM ca IriaM sayA / dhi ca keaNaM kiccA, sacceNaM palimaMtha // tava nArAya jutteNaM bhittuNaM kammakaM cuaM / muNI vigaDhaM saMgAmo bhavAo parimuccaI // . he brAhmaNa, pAmavA mATe zastra vagere paNa banAvI lIdhAM che, sAMbhaLo : 'zraddhA' nAme nagara vasAvyuM che. 'prazama'ne nagarano mukhya daravAjo banAvyo che. 'kSamA'ne gaDha banAvyo che. manogupti, vacanagupti, kAyaguptine aTTAlikA, khAI ane zastra banAvyAM 104 che. meM eka abhinava nagara vasAvyuM che. zatru upara vijaya vIryollAsane dhanuSya banAvyuM che. pAMca samitinI dhanuSyanI dorI banAvI che. dhairya'ne dhanuSya pakaDavAnI mUThI banAvI che. 'tapa'nAM bANa - tIra banAvyAM che. he brAhmaNa, tapanA tIrothI karmazatrune mArIne muni saMgrAma vijetA bane che ane saMsAramAMthI mukta thAya che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 zAnta sudhArasavivecana - bhAga-1 IndranuM citta AnaMdita thAya che. te kahe cheH rAjarSi, vAstuzAstra anusAra prAsAda, viziSTa racanAvALAM ghara ItyAdinuM nirmANa karAvIne pachI niSkramaNa karavuM! rAjarSie kahyuM: saMsaya khalu sokuNai, jo magge kuNaI gharaM / jattheva gantumicchijjA, tattha kuvvijja sAsayaM // je mANasane potAnI yAtrAmAM saMzaya hoya che, te mANasa mArgamAM ghara kare che. jeNe yAtrAno nizcaya karI dIdho che, te to potAnA ISTa sthAna upara pahoMcyA pachI ja Azraya kare che. te brAhmaNa, eTalA mATe huM muktine ja Azraya banAvavA prayatnazIla chuM. tyAre InTe kahyuM: "he rAjezvara, dhanavAnone mArIne athavA vagara mAryo corI karanArA corone, nagaranI bahAra kADhIne nagaranuM kSema karyA bAda jajo. kAraNa ke e Apano rAjadharma che. IndranI vAta sAMbhaLIne rAjarSie kahyuM: he brAhmaNa, je niraparAdhI hoya che, ene ajJAnane kAraNe manuSya sajA kare che. enAthI nirdoSa loko duniyAmAM daMDAya che ane doSita loko chUTI jAya che. ajJAnane kAraNe aparAdhIne daMDa na maLe ane niraparAdhI daMDita thAya, evo rAjA nagaranuM, prajAnuM kSema karanAra kevI rIte kahevAya? Indra rAjarSinI adveSa bhAvanAnI parIkSA karavA kahyuM: "rAjanuM, tamArI vAta sAcI che. paraMtu je rAjAo tamArI AjJA nathI mAnatA ene AjJAdhIna karIne jjo! rAjAone AjJAdhIna karavAnI tamArAmAM zakti che." rAjarSie kahyuM jo sahassaM sahassANaM, saMgAme dujjAe jinne| egaM jijijja appANaM, esa me paramo jao // he brAhmaNa, durjaya saMgrAmamAM je subhaTa dazalAkha sainiko upara vijaya pAme che, te subhaTa jo viSaya kaSAyamAM pravRtta evA atidurjeya eka AtmAne jItI le che, te parama vijetA kahevAya che. appANameva jujjhAhi kiM te jujheNa bjjho| appaNAmevamaggANaM jaittA suhamehae // he brAhmaNa, AtmAe AtmAnI sAthe yuddha karavAnuM che. anAcAromAM Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 ekatva bhAvanA pravRtta AtmAnI sAthe yuddha karavAnuM che. bahAranA duzmanonI sAthe laDavAthI zuM lAbha? AtmAthI AtmA upara vijaya pAmanAro muni parama sukha pAme che. paMcindriyANI kohaM mANaM mAyaM taheva lobhaM c| dujjayaM ce va appANaM savvamappe jie jiaN|| he brAhmaNa, pAMca Indriyo -krodha, mAna, mAyA, lobha ane durjaya mana - A badhAM Atmavijaya prApta thatAM sahajatAthI jItI zakAya che. eTalA mATe bahAranA zatruonI upekSA karIne huM Atmajaya pAmavAmAM prayatnazIla chuM. Atmajaya prApta thayA pachI badhuM ja jItI zakAya che.' namirAjarSi brAhmaNa vezadhArI Indrane je uttaro ApI rahyA che, enI eka eka vAta upara eka eka pravacana ApI zakAya tema che. paraMtu eTaluM dIrgha pravacana ApavuM nathI. saMkSepamAM samajI gayA hazo. khUba saraLa bhASAmAM badhI vAto samajAvI che. mahatvapUrNa vAtole che - samatvanI ane ekatvanI. namirAjarSi Indrane keTalA samabhAvathI uttara Ape che.? emanI aMdara AtmAnuM vizuddha svarUpa prakaTa karavAnI keTalI utkaTa bhAvanA che? te aMdarathI keTalA saMtuSTa haze? eTalA mATe to temaNe kahyuM: suhRvasAmo nIvAno ame sukhapUrvaka rahIe chIe ane jIvIe chIe. khUba mahattva pUrNa vAta che. AtmAnI mastImAM rahevuM ane jIvavuM bIjuM zuM joIe? InTe kahyuM: "rAjanuM, moTA moTA yajJo karAvIne zramaNa-brAhmaNa vagerene bhojana karAvIne; gAyo vagerenuM dAna ApIne; ISTa, miSTa ane priya viSayasukho bhogavIne svayaM yajJAdi karyA pachI tyAgamArga upara jjo." namirAjarSie kahyuM: jo sahassaM sahassANaM, mAse mAse gavaM de| tassAvi saMjamo seo aditassAvi kiMcaNaM // "he brAhmaNa, koI mANasa pratimAsa 10-10 lAkha gAyonuM dAna Apato hoya ane eka mANasa eka paNa gAyanuM dAna Apato na hoya, paNa hiMsA vagere pAponA parihArarUpa saMyama pALe te zreSTha che' InTe kahyuM: "ThIka che ApanI vAta, paraMtu gRhasthAzrama paNa atiduSkara Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 107 che. eno tyAga karIne anyanI-saMnyAsAzramanI IcchA kema karo cho ? he rAjana, gRhsthAzramamAM rahIne pauSadhavratamAM rata raho !' namirAjarSie javAba Apyo : mAse mAse ujo bAlo, kusaggeNaM tu muMjae / na so suakaravAya dhammassa, kalaM agdhaI solasiM // he brAhmaNa, koI ajJAnI manuSya eka eka mahinAnA upavAsanA pAraNe ati alpa AhAra grahaNa karato hoya, chatAM paNa te tIrthaMkara praNita munidharmanA soLamA bhAga samAna paNa na hoya ! tIrthaMkaroe munidharmane ja mukhyarUpe muktimArga batAvyo che - gRhasthAzramane nahIM.' Indre kahyuM : 'he rAjana, sonuM, maNi, motI, mUlyavAna vastro, vAhana, dhanabhaMDAra ItyAdinI vRddhi karIne aNagAra banajo.' namirAjAe kahyuM : suvaNNarUpassa, upavvayA bhave, siA hu kelAsasamA asaMkhayA / narassa buddhassa na te hi kiMci IcchA hu AgAsasamAaNaMtiyA // 'he brAhmaNa, meru parvata jevA sonA-cAMdInA asaMkhya pahADa maLI jAya, to paNa tRSNAtura manuSyane alpa paNa saMtoSa thato nathI, kAraNake IcchA AkAza samAna anaMta hoya che. ' eTaluM ja nahIM. puDhavI sAlI javAceva hiraNyaM pasubhissai / paDipuNNaM nAlamegassa, i i vijjA tavaMcare // he brAhmaNa, bhUmi, javAdi dhAnya, sonuM vagere dhanasaMpatti, pazu Adi vaibhava eka jIvAtmAnI IcchApUrti mATe paryApta nathI, evuM samajIne bAra prakAranuM tapa karavuM joIe. Indre kahyuM : 'he rAjana, AzcaryanI vAta che ke Apa vidyamAna adbhUta bhogono tyAga karIne avidhamAna svarganAM sukhonI cAhanA karo cho. aprApta bhogonI anaMta IcchAothI hata-prahata thaI rahyA cho. tame vivekI cho. aparyApta bhogonI IcchAthI prApta bhogono tyAga na karavo joIe.' namirAjarSie kahyuM H machAmA, vitaMtramA, gamA, AsIvasovA 1 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 ekatva bhAvanA kAme patthayamANA ya akAmA jaMti duggiN|| ahe vayai koheNaM mANeNaM ahasA gii| mAyA gai paDigdhAo lohoo duhao bhayaM // he brAhmaNa, zabda-rUpa-rasa-gaMdha ane sparzanakAmasukha zalyarUpa che. kAMTA jevA che. jhera jevAM che ane kALA nAga jevAM che.kAmabhogonI IcchA karavA mAtrathI jIva naraka - tiryaMcagatimAM utpanna thAya che. kAmabhoga bhogavavAnI vAta to dUra rahI. he brAhmaNa, krodhathI narakagati maLe che. mAna-abhimAnathI nIca gati maLe che. mAyAthI satino nAza thAya che ane lobhathI A bhavamAM ane parabhavamAM aneka bhaya utpanna thAya che. devarAja Indrane 'namirAjarSinovairAgya jJAnamUlaka che e vAtanI pratIti thaI gaI. tene ati harSa thayo. teNe potAnuM IndrarUpa prakaTa karyuM ane namirAjarSinA caraNomAM bhAvapUrvaka vaMdanA karIne stuti karI. he rAjarSi, Ape krodhane jItI lIdho che. mAna-abhimAnane harAvI dIdhAM che. mAyAnuM visarjana karyuM che ane lobhasvAdhIna karI dIdho che. he rAjarSi, ApanI kevI zreSTha saraLatA che? kevI apUrva namratA che? kevI alaukika kSamA che? ane kevo alaukika asAdhAraNa saMtoSa che?" pUjya, Apa uttama guNothI saMpanna cho, eTalA mATe vartamAna jIvanamAM uttama cho ane paralokamAM paNa uttama hazo. Apakarmamukta banIne uttamottama sthAna muktimAM jazo.' A pramANe ekatvabhAvanAne AtmasAt karavAthI Indra mahArAjAne suyogya javAbo namirAjarSi ApI zakyA. ane tyArabAda advaitanI prakhara sAdhanA karI temaNe AtmakalyANa karyuM. saMsAranA tamAma padArthonI aMdara jyAre bhinnatAnuM darzana thAya che. tyAre ja AvI utkRSTa sidhdhinI prApti thaI zake che. je cAra pratyeka buddha mahAtmAo jaina zAsanamAM thaI gayA. temAMnA eka pratyeka buddha namirAjA thaI gayA. ekatvabhAvanA ne bhAvatI veLAe namirAjarSine najara sAme lAvI jIvana sArthaka karIe. ane parapadArtho pratyenA mamatva bhAvathI mukta thaIe have geya kAvyASTaka joIe. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 109 vinaya ciMtaya vastutattvaM jagati nijamiha kasya kim / bhavati matiriti yasya hRdaye duritamudayati tasya kim // 1 // eka upadyate tanumAneka eka vipadyate / eka eva hi karma cinute saikakaH phalamaznute // 2 // yasya yAvAn paraparigraho vividha mamatA vIvadha : / jaladhivinihita pota yuktyA patati tAvadasAvadha : // 3 // svasvabhAvaMmadyamudito bhuvi vilupya viceSTate / dRzyatAM parabhAvaghaTanAt patati viluThati jRmbhate // 4 // pazya kAJcana mitara pudgala milita maJcati kAM dazAm / kevalasya tu tasya rUpaM viditameva bhavAddazAm // 5 // eva mAtmani karmavazato bhavati rUpamanekadhA karmamalarahite tu bhagavati bhAsate kAJcana vidhA // 6 // jJAna darzana caraNa paryavaM parivRttaH paramezvaraH / eka evAnubhava sadane sa ramatA mavinazvara H // 7 // rUcira samatAmRta rasaM kSaNa mudita mAsvAdaya mudA / vinaya ! viSayAtIta sukha rasa rati rudaJcatu te sadA // 8 // he vinaya, tuM vastunA pAstavija spa3parnu yiMtana 32, 3 mA 4gatabhA mA potAnuM zuM che ? The nA dhyabhAM mApI bhati... puddhi utpanna yAya cha tene du: duritano sparza para DepI rIte thaI zajhe ? (1) zarIradhArI jIva ekalo ja janme che ane ekalo ja mare che te meso urbha jAMdhe che bhene tenuM iNa te meso bhogave che. (2) judA-judA mamatvanA bhArathI dabAyela parigrahanA boja vaDe jema bhAra vadhavAthI jahAja samudramAM DUbe che tema jIva paNa saMsAra sAgaramAM iso ne Biso tarato gAya che. (3) madirAthI matta banela AdamInI jema A jIva paNa parAbhAvanA paMdhana thI paDecha. bhIna para mANoTe che bhane gAMDA nI ma bhaTache che. (4) halakI dhAtu sAthe milana thavAthI jema sonuM potAnuM nirmaLa rUpa Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 ekatva bhAvanA gumAve che tema parabhAvamAM ramaNa karavAthI AtmA potAnuM nirmaLa rUpa gumAvI bese che. (5) karmavazapaNAthI AtmA aneka prakAranA rUpa dhAraNa kare che paNa karmarahita thaye chate zuddha sonAnI jema AtmA camakI uThe che, jhaLahaLI uThe che. (6) jJAna darzana ane cAritranA bhAvothI paripUrNa evA eka paramezvara (AtmA) ja mArA anubhava maMdiramAM sadeva ramatA raho. (7) samatA amRtarasano AvirbhAva thayo che. tuM kSaNa bhara teno svAda le. Indriyajanya sukhothI atIta evA zAntarasamAM rahe. vinaya, tAruM mana AnaMda pAmaze. (8) granthakAra upAdhyAya zrI vinayavijayajI mahArAja zAnta sudhArasa granthamAM ekatva bhAvanAnA geyakAvyamAM jaNAve che ke. vastunA vAstavika svarUpane jANa. vAstavika eTale zuM ane avAstavika eTale zuM? e vicArIe...!je vastuno kyAreya nAza na thAya te vAstavika ane jemAM pheraphAra thAya te avAstavika tene paryAya kahevAya. dareka dravyanA anaMta paryAya hoya. ane paryAya vinAzI hoya, dravya avinAzI hoya. jema ke mATIe dravya, teno ghaDote paryAya, bhale ghaDo nAza pAme paNa e pudgala rUpe to che ja. ApaNe A tattvajJAna khAsa jANavuM che ane jIvanamAM utAravuM che. dravya ane paryAya rUpa je vastu che temAM ApaNuM zuM che? A saMsAramAM kaI evI vastu che je tArI sAthe AvavA vALI hoya. AtmA avinAzI che. jJAnAdi guNa eja mArA che bIjuM kazuM ja mAruM nathI. AvI bhAvanA dvArA kyAre paNa duHkha durita ke zokapraveza karI zakato nathI. saMsAranA padArtho ke saMbaMdho maLe ke tuTe paNa AtmAne kazuM nukazAna nathI ema vicAravuM. A anAdi saMsAramAM jIva ekalo ja Ave che ane ekalo ja jAya che. garbhamAM jIva ekalo ja utpanna thAya che ane ekalo ja janma pAme che. ekalo ja maraNa pAme che. karma bAMdhanAra paNa te ekalo ja che ane tenuM phaLa paNa te ekalo ja anubhave che. tAruM karma anya koI bhogave nahi. tuM jevA karma bAMdhe e tAre ekalAe ja bhogavavA paDe che. tuM jarA vicAra karaje ke A saMsAramAM te kaI vedanA nathI bhogavI? Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana- bhAga-1 111 tArA duHkhamAM koI bhAgIdAra banyuM nathI. "prazamarati' nAmanA granthamAM batAvyuM che ke jIva jyAre kSapakazreNI mAMDe che tyAre anaMta gaNAvizuddha bhAvomAM varte che. e vakhate jagatanA tamAma jIvonA karmo jo enI pAse AvI jAya to baLIne bhasmIbhUta thaI jAya. paNa evuM banatuM nathI ke koInA karmo koI bhogave. - ekalo ja jIva mare che, narakamAM ekalo ja duHkha bhogave che ane svargamAM paNa ekalo ja jAya che. manuSyagatimAM agara pazuyonimAM paNa ekalo ja jAya che. mATe Atmahita paNa ekalAe ja karI levuM. anaMta kALa saMsAramAM vItI gayo have Atmahita karI levuM joIe. ArAdhanA karavI che paNa ekalA ekalA na phAve. tapa karavo che paNa sAthe koI joIe vigere bahAnAbAjIne choDIne ekAkI ja ArAdhanAmAM lAgI jAva. egohe nalthi me koI nAha manassa kassaI"- huM ekalo ja chuM. mAruM koI nathI ane huM koIno nathI. A pramANe bhAvanA AtmasAt karavI ane Atmahita mATe prayatna karI paraMparAe zAzvata mokSa sukha meLavavA mATe prayatna karavo joIe. zarAbI mANasane jema sArAsArano viveka hoto nathI tema parabhAvamAM rata mANasano viveka paNa cAlyo jAya che. te zUnyamanaska banI jAya che. - pAMcamI geya gAthAmAM upAdhyAyajI jaNAve che ke..parabhAvamAM AtmA potAnuM svarUpa paNa gumAvI beTho che. AtmAnuM svarUpa zuddha-vizuddha che. jema sonuM zuddha ane pavitra hoya che paNa jo pittaLa jevI halakI dhAtumAM bhaLI jAya to potAnuM nirmaLa rUpa gumAvI bese che eja rIte AtmA saMsAranA cakkaramAM phasAI gayo che. pudgalanA mohamAM jakaDAI gayo che. pudgala rUpI che jyAre AtmA arUpI che ene pugalano saMga koI rIte yogya jaNAto nathI. chatAM anAdinA saMskAranA kAraNe jIva tyAM kheMcAI jAya che. karmanA kAraNe jIva A raMgabhUmi upara judA judA khela kare che. kyAre pazu to kyAre deva kyAreka naraka to kyAreka mAnavanuM rUpa dhAraNa kare che temAM paNa ghaNI viSamatA ane vicitratA jovA maLaze. kIDI-maMkoDI mAchalI-kAcabA -deDakA gAya-bheMsa haraNa baLada gheTA bakarA vAgha-siMha ziyALa varU AvA to nAnA moTA keTalAya svAMga A jIve racyA. vaLI garIba zrImaMta rAya-raka rogI-nirogI rUpavAna-kurUpa ItyAdi judA-judA rUpa A jIva lIdhA che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatva bhAvanA 112 karma jema nAca nacAve tema jIve nAcavAnuM che. karma jaDa che. pudgala che te cetana AtmAne nacAve che. A AtmA karma melathI mukta banI jAya to zuddha suvarNanI jema camakI uThe, mokSamAM karma nathI. vikAra nathI AtmA upara eka paNa DAgha nathI. "IndriyonA sukho karma jaLyuM che. Atmika sukha karmANI maLe che." mATe karmajanya padArtho upara mamatvake Asakti rAkhavI nahi. ekatvanI daDha bhAvanAzALI jIvane koI zakti calAyamAna karavA samartha banatI nathI. have AtmA kevo che eno vicAra karIe... AtmA e ja paramAtmA che. "pappA to paramA" te jJAna darzana ane cAritra guNathI yukta che ane paripUrNa che. Indriyo rUpI che enA viSayo rUpI che jyAre AtmA arUpI che. AtmA anaMta zaktimAna che. jJAnAdino abhyAsa satata cAlu rAkhavAno che. AtmAne Indriyo sAthe joDavAno nathI ane tyAMthI vimukha karavAno che. viSayothI vimukha banIne adhyAtmamAM jenI ruci thAya ane mokSa jenuM lakSya thaI jAya te AtmajJAnI kahevAya. te AtmajJAnI paramAtmAne anubhava maMdiramAM rAkhI zake che. granthakArazrI ahiM jaNAve che ke Avo AtmA je paramezvara che te svAnubhava maMdiramAM ramamANa ho.. paramezvaraH eka evAnubhava sadane ramatAmavinazvara : A AtmA e ja mahAna che mATe kahevAya ke "tuM tAruM dhyAna kara samatA sudhAnuM pAna kara" AtmAnuM svarUpanirvikalpa che. AtmajJAnInA ciMtanamAM koI vikalpanI mAyAjALa hotI ja nathI. enI buddhi, enuM mana ane enuM hRdaya paramAtmamaya ja hoya che. pratidina tame ekatva bhAvanuM ciMtana karatA raho pachI hRdayamAM samatArasano AvirbhAva thaze. zAnta sudhAno rasa e bAhya sukhathI khUba-khUba dUra che eno jarA AsvAda le. samatAsudhAne thoDuM cAkha pachItane majA AvI jaze. pachI satata zAntasudhA sarovaramAM snAna karatA raho. pAMce IndriyonA jherane dUra karo ane nijAnaMdanI prApti karo, eja zubha bhAvanA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 5 anyatva bhAvanA paNa paraH praviSTa : kurute vinAzaM lokoktireSA na mRSeti manye nirvizya karmANu bhirasya kiM kiMjJAnAtmano no samapAdikSTam // 1 // khidyate nanu kimanya kathArta : sarvadaivaM mamatA paratantra : cintayasya nupamAnkathamAtmannAtmano guNamaNIna kadApi // 2 // / lokomAM eka kahevata che ke.. parAyo gharamAM ghuse to vinAza vere te kharekhara asatya nathI. jJAnathI zuddha ane pavitra evA AtmAmAM ghusI gayela karma paramANuoe kayA kayA kaNo pedA nathI karyo? upAdhyAya vinaya vijayajI mahArAja zAnta sudhArasa nAmanA graMthamAM have pAMcamI anyatva bhAvanAnI zarUAta kare che. AtmAmAM zAntarasane jagAvavA mATe AtmAthI anya zuM che te jANavuM jarUrI che ane anyathI zuM nukazAna thAya te paNa samajavuM joIe. he AtmAnuM! tuM pArakI ciMtA karIne kema duHkhI thAya che? mamatA ne parataMtra thaI sarvadA tuM pIDA pAme che. anupama evA AtmAnA guNa maNIone zodhIne eno kema vicAra karato nathI? enI sAme kemadraSTipAta karato nathI! pArako ghusavAthI vinAza thAya che. hamaNAM hamaNAM evA samAcAra sAMbhaLavA-vAMcavA maLe che ke dAgInA dhovA mATe koI ajANyA mANasa Ave ane chevaTe dAgInA laIne cAlyA jAya, matalaba pArako gharamAM ghusI jAya to vinAza verIne jAya. rAjyamAM dezamAM ke gharamAM durjana, zetAna ghusI jAya ane pachI saMpatti Arogya ke saMtAna saMbaMdhI duHkha zoka ke trAsa phelAvI de che. mATe ja vinayavijayajI mahArAja lokokitanuM dRSTAMta Ape che. paraH praviSTa : kurute vinAzam DAhyA ane anubhavI purUSo, mATe ja jaNAvI gayA che ke je te upara jaldI vizvAsa mukazo nahi. AtmA ane karma e ja rIte AtmAmAM para eTale ke karma ghuse to vinAza verI de che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 anyatva bhAvanA jJAnI bhagavaMto jaNAvI gayA che ke AtmA ane karma judA che. AtmA apaudgalika che, karma paudgalika che. AtmA arUpI che. karma rUpI che. anAdi kALathI karma AtmA sAthe joDAyela che. kSIra-nIranI jema ekamekamAM maLelA che. anaMta zaktivALA AtmAne karma judA judA nAca nacAve che. ajara, amara ane acala AtmAmAM praveza karIne karma-rAjAe AtmAne moTI pachaDATa ApI che. je AtmAe kyAre paNa maravAnuM nathI tenA lamaNe anaMta janmamaraNa noMdhAI gayA. are ! eka zvAsozvAsamAM sADI sattara janma-maraNa ApI dIdhA. jene kyAreya gharaDo thavAnuM nathI enA nasIbamAM ghaDapaNa AvI gayuM. jene kyAre rogI nathI banavAnuM tene rogagrasta karI nAkhyo. are ! anaMtajJAnI AtmA ajJAnI banI gayo. parama sukhI mahAduHkhI thaI gayo. A badhuM banavAnuM kAraNa che karmano praveza. sukha-duHkha-Adhi-vyAdhi-upAdhi-roga-zoka janma-maraNa A badhuM ja karmanA kAraNe ja thAya che. AtmA ane karma judA che. have tamAre e samajavAnuM che ke AtmA ane karma banne judA che. bhinna che. huM karmothI bhinna chuM karmo mArAMthI judA che. karma pudgala che. AtmA ane karmo e bannenA mArga nyArA che. AvA jJAna pAchaLa uddeza e che ke pudgala pratye mAyA na baMdhAya. AjakAla pudgala pAchaLa tame gAMDA banI gayA cho. eTale kyAreka uddeza na hovA chatAM vAtacIta daramyAna pudgala rAga chato thAya che. juo 50 tolA dAgInA zarIra upara caDAvIne lagnamAM jaI rahela patnIne zuM kahezo tame ? ali, dAgInA sAcavaje ? matalaba ! patni jAya enI ciMtA nahi dAgInA sacavAvA joIe. pudgalathI ja krodha-mAna-mAyA-lobha kAma-IrSyA-niMdA Adi pedA thAya che. pudgalanA saMgathI ja janma-jarA-maraNa Ave, pudgala premathI ja karmabaMdha thAya. jo vikArano vinAza karavo hoya, viSaya vAsanAthI mukta banavuM hoya to pudgala prema choDavo ja rahyo. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 AtmAthI pudgala anya che AvuM bheda jJAna bhejAmAM utAravuM paDe che. TuMkamAM A pudgalathI kazuM ja sukha nathI mATe enA mohane choDavo joIe. muMbaInuM eka draSTAMta tamane kahuM. muMbaImAM zreSThivarya zrI mANekalAla cunIlAlane tyAM ghara derAsara hatuM. dararoja trikALa bhakti kare. khUba ja dharmiSTha ane bhAvuka AtmA hatA. dayA kSamA ane namratAno abhUta guNa hato. eka vAra eka gRhastha tyAM darzana karavA Avyo. darzana karIne bahAra nIkaLatAM pahelA koI na dekhe tema tyAM rahela rUA. 80 hajAranI kiMmatanI ratna pratimA uThAvI le che. paNa catura mANeka zeThanI najara bahAra A drazya na rahyuM. teo tarata ja kaLI gayA ke A duHkhiyAro sAdharmika che. zeTha mANekalAle e corane premathI bolAvyo. sAdharmika bhaktino lAbha ApavAno apUrvaAgraha karyo. zeThanIvAta pelo TALI na zakyo. juo zeThanI kevI udAratA che ! cora tarIke jANavA chatAM kazuM kahetA nathI. ene premathI jamADe che ane vAtavAtamAM jANI le che ke jugAra ramatAM ramatAM 80,000 rUA. gumAvyA che. A vAta jANIne tarata ja zeThe rUA. eMzI hajAra rokaDA enA hAthamAM mukyA ane kahyuM ke jo bhAI have pachI kyAre ya jugAra ramIza nahi ane jyAre paNa muzkelI paDe to AvI jaje mArI pAse. pelo cora to.. kApo to lohI na nIkaLe evo thaI gayo. zeThanA pagamAM paDIne dhrusake dhrusake raDavA lAgyo. zeThajI! mane mApha karo huM tamAro gunegAra chuM. meM bhagavAnanI corI karI che. tamArA jevA mahApurUSane huM oLakhI na zakyo. Aja pachI huM kyAre paNa jIvanamAM jugAra ramIza nahi ane enA jIvananuM parivartana thaI gayuM. pudgalano rAga ocho hoya to ja A zakya bane che. jarA vicArI jo jo ke mANekalAla zeThanI jagyAe tame hota to zuM karata! sabhA - mArI mArIne hADakAM khokharA karI nAMkhIe. basa eja sucave che ke pudgala upara keTalo rAga che tamane! AtmAthI bhinna evA pugalono praveza AtmadravyamAM thavAthI AtmAnI sthiti bagaDI gaI. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 anyatva bhAvanA ApaNe anyatva bhAvanA bhAvavAnI che. anya tamAma padArthone oLakhavAnA che. anaMta kALathI jIva saMsAramAM rakhaDe che. bhaTake che. ane duHkhI thAya che. A mArI mAtA; A mArA pitA; A mAro putra; A mArI putrI; A mArI patni ke A mAro pati ItyAdi je mamatva bhAva che, te rAga janita che. te pulanA kAraNe ja che. parAI ciMtA ane mamatAnA kAraNe ja tuM pIDAno zikAra bane che. anaMtakALathI A vedanA tuM sahana karyA kare che. AtmAnA guNo upara najara kara! pudgalanA mohamAM phasAyela AtmA potAnA ja guNono vicAra karato nathI. ApaNA AtmAmAM be-pAMca guNo nathI anaMta guNo che guNono khajAno bharelo che. tuM jarA to yAda kara ke tArI keTalI zakti che. atyArasudhI mAM bahAranA ratno ja joyA paNa AtmAmAM rahelA sAcA ratno joI zakyA nathI. avinAzI ane amara ratnono tAre vicAra karavAno che. jJAna, darzana, cAritra, virya A badhA ja guNo sarvocca che. mahAna che. jyAre kSaya pAme tema nathI. avinAzI ratno sAme ja hoya to paulika vAtomAM koNa mAthuM mAre!? jyAre jyAre saMsAramAM Adhi-vyAdhi upAdhi roga zoka dveSa ke krodhAdi kaSAyo humalo kare tyAre tyAre A anyatvabhAvanuM ciMtana karajo. padgalika padArtho ane Atmika padArthonuM bhinnapaNuM jANajo. satata AtmaguNonuM ciMtana karazo. ema anyatvano vicAra karavo. yasmaitvaM yatase bibheSi ca yato, yatrA nizaM modase yadyacchocasi yadyadicchasi hRdA yatprApya peprIyase / snigdho yeSu nijasvabhAvamamalaM nirloThya lAlapyase tatsarvaM parakIya meva bhagavan nAtmanna kiMJcattava // 3 // he Atman ! tuM jenA mATe yatna kare che. jenAthI tuMre che. jyAM tuM niraMtara khuza thAya che hRdayathI tuM AnaMda vibhora banI jAya che je padArtho meLavIne tuM ALoTavA lAge che te padArthonI pAchaLa pAgala bane che te sarva padArtho parAyA che. "na kiMcat tava" temAM tAruM kazuM ja nathI. ! Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117. zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 baI parAyuM che! Atma svabhAvane bhUlIne jIva... artha-kAma-kuTuMba ane zarIra mATe khUba ja prayatna kare che. potAne ISTa evA padArtho meLavavA mATe bharapura prayatno kare che. rAta divasa mahenata-majurI karI che. e padArtho maLatAM ja tArI khuzIno koI pAra raheto nathI. na maLe to tane udAsI gherI vaLe che. maLyA pachI jatAM rahe to tuM zokamagna banI jAya vyAkULa banI jAya. padArtho maLatAM pAgalanI jema nAcavA mAMDe che. upAdhyAyavinayavijayajI mahArAja jaNAve che ke tuM jenA mATe ATalo garva kare che temAM tAruM potAnuM zuM? eno to vicAra kara. zuM ApaNuM ane zuM parAyuM te samajI levAnI jarUra che. anaMtA janmomAM ApaNe samajI zakyA nathI ke ApaNI sAthe zuM Avaze? saMsAranA tamAma padArtho ane tamAma saMbaMdho svArthanA sagA che. juo.. cAra divaso mahI so salAma karI gaLI jAya che. mAThA divaso mahIM eja sAme dhUkI jAya che. koNa kahe che ke paDachAyo sAtha na choDe koi ti aMdhAre paDachAyo paNa sAtha choDI jAya che. mATe ja je parAyuM che tene samajI levAnI jarUra che. jyAM sudhI tame bahAranI duniyAmAM jotA rahezo tyAM sudhI bhaya zoka rogavigere tamane parezAna karaze ja. aMdaranI duniyAmAM tamAre DokIyuM karIne jovAnI jarUra che. paudgalika moha ane mUcchane temaja bhautikalAgaNIone dUra karavA mATe AtmAne oLakhavo paDaze. AtmAne oLakhyA pachI viSayo ane vikArone dUra karavA paDaze. kadIka to tuM vicAra kara... sukhaDanA TukaDA ghasI nAMkhyA mALAnA pArA ghasI nAkhyAM kaTAsaNA ghasI nAkhyAM. caravaLAnI dAMDI ghasI nAMkhI upAzrayanA pagathIyA ghasI nAMkhyA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 anyatva bhAvanA paNa, aMtaranA viSayo keTalA ghasAyA? bAhya-vaiSayika AkarSaNo ne ghaTADavA mATe jaDa ane cetana vaccenuM bheda jJAna meLavavuM paDaze. Aje eka jamInanA TukaDA mATe bhAIo jhaghaDaze paNa be bhAIo mATe kyAre jamInano TukaDo jhaghaDato nathI. tijorImAM paDela dAgInA mATe sAsu-vahu-derANI jeThANI jhaghaDaze paNa koI di tame evuM sAMbhaLyuM ke sAsu-vahu mATe aMdara paDela dAgInA jhaghaDayAM hoya? mATe ja jaDa padArtho pratyenA mohane ocho karo. je jaDa che te parAyuM che ane je pArakuM che te koI divasa potAnuM thavAnuM nathI. mATe parAyA pratye koI AkarSaNa na jAgavuM joIe. je mANasa parAyA ne potAnuM mAne che. te mithyA draSTi che. ApaNe samya draSTi meLavavI che. jaDa ane cetananuMbinapaNuM jaNAI Avaze tyAre AtmA jaDapadArthomAM moha nahi pAme. meM dareka padArthone jJAna draSTithI nihALaze. eTaleja kahyuM che ke jAnI mahelAM rahe paNa tenA manamAM mahela na hoya basa e ja pramANe bhojana, svajana, saMpatti vagere bAbatamAM ciMtana karavuM "saMsAramAM rahevAnI chUTa paNa ramavAnI chUTa nahi" rahevAnuM kAma tana kare ramavAnuM kAma mana kare. manane koI bhautika padArthomAM joDe nahi te jJAnI. mATe AvuM viziSTa jJAna meLavavuM jarUrI che. "saMpatti ane sAdhanothI bhale saMpanna hoya paNa jJAna vagara te samRddha nathI. saMpanna koI paNa hoI zake che. samRddha to jJAnI ja hoya." "jagatane AMjI nAkhe te jJAna nathI paNa jIvana ane jIgarane mAMjI nAkhe te jJAna che." ApaNe satya jJAnano prakAza meLavI AtmA sAthe aikya sAdhIe. jyAM lagI AdhyAtmikatA nahi Ave tyAM sudhI kaleza-kaMkAza, jhaghaDA hiMsA krodha-mAna-mAyA-lobha-rAga-dveSa, azAnti Adi jIvanamAM vadhyA ja karavAnA. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 119 AtmAne oLakho ApaNI mULa vAta che ApaNA AtmAne oLakhavo. AtmAne jANavo eTale nirmaLa Atma tattvano vicAra karavo. AtmAne jANavo eTale sarva jANI levuM. AtmAne jANavo eTale duniyAnA tamAma dagAthI bacavuM. mithyA, chaLa ane prapaMcathI bacavAnuM che. mithyAdraSTino parityAga karavAno che. eTale ja granthakArazrI pharamAve che ke AtmAne juo, jANo ane oLakho. tuM tArI jAtane ja oLakhato nathI mATe thApa khAI gayo che ane eTale ja saMsAramAM phasAI gayo che. "huM zarIrathI alaga chuM" A anyatva bhAvanAnuM mahatvanuM ciMtana che. A ciMtanane prekTIkala jIvanamAM utAravuM joIe. eka vAra bhedajJAna thaI jAya pachI enA upara roja roja thoDuM-thoDuM ciMtana karatA raho. sAthe-sAthe jIva-ajIva vigerene paNa jANavAnA che. jIva-ajIvane jANyA vagara tame AtmAne jANI zakazo nahi. mATe e jJAna meLavavuM paNa jarUrI che. chevaTe... ATalo nizcaya karo... huM svahita mATe prayatna karIza. AtmAthI para IndriyonA viSayomAM rata banIza nahi. paulika padArtho mATe manane kaluSita karIza nahi. roja AtmaciMtana dvArA jIvanane dhanya banAvIza. A pramANe jIvana jIvavAthI AtmAnaMdanI prApti thaze ane tame svayaM kahezo ke.. "moha mAyA choDa de Inase nAtA toDa de." jo ApakI pahicAna karAde vaha jJAna hai, jo ulajhe hUe ko sulajhAe vaha dhyAna hai| jo sabase pratipala milatA hai AdamI ___para jo apane ko milAde vahI nirvANa hai| duSTA : kaSTa kadarthanAH kati na tAH soDhAstvayA saMsRtau, tiryaMGanArakayoniSu pratihatacchinno vibhinno muhuH / sarvaM tatpirakIyaM durvilasitaM vismRtya teSveva hA / S rajyan muhyasi mUDha ! tAnupacaran nAtmanna kiM lajjase // 4 // Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 anyatva bhAvanA he Atman, A jagatamAM evI kadarcanA pIDA ke du:kha che ke je teM sahana na karI hoya. pazu ane narakapaNAmAM tuM vAraMvAra haNAyo che. tArA TukaDe TukaDA karAyA che. te badhuM ja parapadArthonI AsaktinA kAraNe banyuM che are, kheda ane du:khanI vAta che ke e badhuM ja bhUlI ne pAcho tuM mUDhatA AcarIne tyAM ja (parapadArthomAM) AnaMda pAme che. kema tuM lAjI marato nathI ? zAntasudhArasakAra ahiM jIvane thoDo upAlaMbha Ape che. he murakha ! tuM kema lajjA pAmato nathI. tane zarama AvavI joIe. kema ? jo sAMbhaLa atyAra sudhImAM te je duHkha-trAsa ane pIDA sahana karI te badhI ja pudgalanA kAraNe jema-jama pudgala upara rAga vadhato gayo tema tema duHkha vadhatu gayuM. naraka ane tiryaMca gatimAM seMkaDo du:kho sahana karyA. keTalIye vAra tuM kapAyo-chedAyo enuM kAraNa che bhautika sukhamAM magnatA. have tuM jarA vicAra ke ATalo trAsa paDayo, mAra paDyo chatAM tArA manobhAva kevA che ? juo tamane eka rUpaka kahuM. eka sAkaranA pANIthI bharela glAsa paDela che. tame vicAro cho ke thoDIvAra pachI jelapAna karUM. tyAMja najIkamAM rahela daramAMthI eka kIDI nIkaLI. sAkaranI sugaMdha ene AvI. kIDIne Ameya yojanagaMdhI tarIke oLakhavAmAM Ave che. yojana dUrathI gaMdhane oLakhI zake. dhIme dhIme kIDI glAsa samIpe Ave che. mIThAza mANavA ane meLavavAnI adrazya IcchAthI glAsa upara caDe che ane upara caDIne mIThAza levA pANImAM khAbake che. ane pachI taraphaDIyAM mAre che. mIThAza to bAjue rahI paNa bacavAnI koziSa kare che. e vakhate ekAeka tamArI najara pANImAM jAya eTale . dayALu evA tame dhIme rahIne AMgaLI dvArA kIDIne bahAra kADhI eka bAju mukI do. thoDI vAramAM kIDI svastha banI jAya ! have huM tamane puchu chuM ke A kIDI kaI tarapha jaze ? sabhA - pharIthI glAsa tarapha ja jaze ? eka vAra kIDIne kaDavo anubhava thaI gayo che chatAM e bhUlIne pharI tyAM ja jAya. A enI mUrkhatA che. paNa kIDI ajJAnI che. sAcuM kahejo ke saMsAramAM aneka prakAranI viTaMbaNA anubhavatA tamArI gati kaI ? tame pAchA kyAM jAo ? sabhA - sAheba, e to kahevA jevuM nathI. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 121 bhale tame na kaho paNa ame samajI gayA chIe. mATe ja vinaya vijaya jI mahArAja kahe che- he, mUDha, ATalo duHkhI banyo che.chatAM punaH kema tyAM ja jAya che ? tArI murkhAmInI paNa hada hovI joIe. kIDI to ajJAnI che.tuM to manuSya che eka vAra kaDavA anubhavo thayA pachI vicAravuM joIe. kaMIka bodha prApta karavo joIe. ekanI eka bhUla be vAra karavI ke vAraMvAra karavI te buddhimatA nathI. mUrkhatA che. eTale have tuM tAro rAha badala. pudgalamAMthI manane pAchuM khecI le. naraka nigoda ane tiryaMcagatimAM ghasaDI janAra IcchAo upara kAbu rAkha. pudgala pratye virakta bano ane Atmahita thAya e mujabanI pragati karo. prayatnazIla bano. AtmakalyANa eja sAdhanA che pAyA vinAnA makAno jema TakatA nathI tema vaiSathika sukho kyAreya AtmAne sukhI karI zaktA nathI jJAna- darzana cAritra ketanAM cetanAM vinA sarvamanyat vinizcitya yatasva svahitAptaye // 5 // jJAna-darzana ane cAritramaya cetanA (AtmA) vinAnA bAkInA badhA padArtho anya tevo nizcaya karIne Atmahita mATe tuM yatna kara ! AtmA jJAnAdi guNo yukta che enA sivAyanA je padArtho che te badhAM ja parAyA che. IndriyonA viSayo, pudgalanA padArtho vigereno bhoga jIvana mATe karavAno che temAM Asakti na hovI joIe. saMsAra bhogavavA chatAM saMsAra pratye vairAgya hoya, mana enuM nirlepa hoya. jJAnI ane ajJAnI bannenA draSTikoNa bhinna haze. jJAnI vastuno bhogaupabhoga karavA chatAM temAM lepAto nathI, zAstramAM kahyuM che ke sAdhu, sAdhvI AhAra le to te sauMdarya vadhAravA mATe nahi paNa zarIra TakAvavA mATe, vasro pahere te sArA dekhAvA mATe nahi paNa zarIra DhAMkavA mATe. AhArAdi padArtho no upayoga saMyama nirvAha mATe karavAno hoya che. mATe muninuM bhojana paNa Atma kalyANa mATe hoya che. haribhadrasUri ma. jaNAve che ke.. sAdhunI tamAma kriyA svarUpa dharma vyApAra te yoga che. ane te mokSanI sAthe joDanAra hovAthI tene yoga kahevAya. eTale sAdhune bhojana karavuM. kApa kADhavo, gocarI levA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 anyatva bhAvanA javuM, paraThavavuM Adi kriyAo yoga jANavI. kemake A kriyA AtmakalyANa mATe thAya che. jyAre ajJAnIno draSTikoNa judo hoya che. jJAnI vicAre che ke bhUkha ebimArI che. mATe eno upacAra karavo joIe. bhojana pratye cikitsAdraSTi haze jyAre ajJAnI vicAraze ke bhojana svAdiSTa hovuM joIe madhura hovuM joIe. te svAda mATe khAze. zarIrane hRSTapuSTa karavA mATe tenuM bhojana haze. eTale ja kahyuM che ke svAda mATe khAvuM te ajJAnatA che. jIvavA mATe khAvuM te AvazyaktA che. dhamacaraNa mATe khAvuM te ArAdhanA che. jJAnI eja che ke je bhojana karatI vakhate paNa evo ja vicAra kare ke eka pula (zarIra) bIjA pudgala (bhojana)nuM bhakSaNa kare che. huM (AtmA) bhoktA nathI paNa draSTA ja chuM. jJAnIno badho ja vyavahAra jJAnamaya ja haze. jJAna e rageraga mAM phelAI gayuM haze. phakta mAInDamAMja jJAna nahi paNa jIvanamAM ya jJAna haze. jIbhamAM rahela zAna pradarzana bane che. jIvanamAM rahela zAna sudarzana bane che. granthakAra jaNAve che ke tuM tArA hita mATe prayatna kara. jenAthI Atmahita thAya enuM anukaraNa kara. jo IcchAothI AtmAnuM ahita thAya che to IcchA ne roka. jo parapadArthonI prAptithI AtmAnuM ahita thAya che to parapadArthone choDa tuM jevI pravRtti karIza tevo tAro karmabaMdha thaze. jJAnIno karmabaMdhanimitta mAtra ja haze. jJAnIne baMdhAyela karma koI tIvra phaLa to nahi ja Ape. to Atmahita mATe karma baMdha na thAya athavA thAya to maMda thAya evo prayatna karavo joIe. eTale ja padArtho pratye Asakti choDavI joIe. vartamAnanA padArtho pratye anurAga nahi. bhaviSya mATe AkAMkSA icchA nahi te zAnI. Avo jJAnAtmA pApathI lipAto nathI. jJAnasAramAM paNa kahyuM che keH AkAzamiva paMkena nAso pApena lipyate / jema kAdavathI AkAzakharaDAtuM nathI tema AtmA pApathI kharaDAto nathI. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 23 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 AvA AtmAnA jJAna-darzana ane cAritra guNo e ja potAnA che. bAkI badhuM ja anya che evo vicAra karI tAro AtmA duHkhI na bane evo prayatna tuM kara. AtmAnA duHkhono vicAra kara. atyAra sudhImAM tame DaoNkTara pAse tananA roga mATe raDyA, mitra pAse mananA roga mATe raDyA paNa gurU pAse AtmAnA duHkho mATe keTaluM raDyA? mATe AtmAthI anya padArtho pratyenuM AkarSaNa ghaTADatA jAo jyAre tamArA puNyano udaya kALa jAgato hoya tyAre padArtho vipula pramANamAM maLatA hoya che. e vakhate padArtho pratye AkarSaNa thatuM hoya che. game tema karIne e AkarSaNa to choDavuM ja rahyuM kemake AkarSaNathI ja pApodaya zarU thAya che. padAthoM maLe che purayodayathI paNa game che pApodayathI mATe e padArtho pratye jarA paNa rUci nahi, AkarSaNa nahi. A padArtho IcchavA joga to nathI ja evuM sadAya ciMtana karavuM ane to ja pApodayathI maLela duHkha ane kaSTa sahana karavAnI zakti paNa ApoApa maLI jaze. mATe Atmahitano sAco purUSArtha to e che ke pudgalo pratye AkarSaNa ghaTADavuM, mana-vacana-kAyAthI Asakti toDavI paDaze. basa jaldI lhI anyatvane samajIne AtmakalyANa sAdho eja.... vI kAlIghaNA kisa kAmanI agara usameM pAnI nahi vo samAja kisa kAmakA agara urameM zAnI nahi vinaya ! nibhAlaya nija bhavanam, taku-ghana-suta-ana-svAnAviSa, kiM nijamiha kugate ravanam // 1 // vinaya, yena sahA zrayase'tivimohA-didamaha mitya vibhedam / tadapi zarIraM niyatamadhIraM tyajati bhavantaM dhRtakhedam // 2 // janmani janmani vividha parigrahamupacinuSe ca kuTumbam teSu bhavantaM parabhava gamane nAnusarati kRzamapi zumbam // 3 // tyajamamatA paritApa nidAnaM paraparicaya pariNAmam / bhaja niHsaMgatayA vizadIkRtamanubhavasukharasamabhirAmam // 4 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 anyatva bhAvanA che vinaya, tArA gharane saMbhALa. zarIra-saMpatti, suta-dhara ke svajana vigeremAM tAruM koNa che ke je durgatimAM paDatAM tane bacAvaze.? 1 ati mohacI jene tuM tAruM gaNe che te zarIra paNa ati caMcaLa che. tane e khinna karIne zithila ane parAsta karI deze. 2 pratyeka janmamAM tuM kuTuMba kabilA race che, vividha prakAranA parisara bheLAM kare che, paNa jyAre tAre paramavagamanano avasara Ave che, tyAre e badhuM ja ahiM ja rahe che. ghAsanuM taNakhaluM paNa tArI sAthe AvatuM nathI. 3. Asakti ane Avezane vadhAranAra mamatvane choDa. parapadArthonA saMgane choDa. teno saMparka, AkAMkSA choDa. ane niHsaMgatA vaDe anubhavarasanA abhirAma sukhano anubhava kara. tAruM ghara saMbhALa - tAruM ghara kayuM? tuM kyAM rahe che? jarA yAda kara, tuM koNa che? vinaya, nimAyanina bhavanam-upAdhyAyavinayavijaya mahArAja potAnA AtmAne uddezIne bhavya prANIone jaNAve che ke he vinaya, tAruM ghara saMbhALa. bolo, tamAruM ghara kyuM? tame raho cho te baMgalo? sabhA - hA, sAheba e ja amAruM ghara che ne? basa tyAre, tyAM ja tame mAra khAI jAo cho. kharekhara tamAruM ghara eTale AtmAnuM sthAna. dareka bhavamAM tame ghara mATe jhajhumyA cho. manuSya ghara mATe... kIDI dara mATe..... paMkhI mALA mATe saMgharSa kare che. paNa AtmAnA sthAnano koIe vicAra karyo nathI. tamArI jAtanuM tame nirIkSaNa karo. huM zAzvata AtmA chuM. "ego me sAsao appA nANadaMsaNa lakkhaNo" jJAna-darzana lakSaNavALo mAro AtmA zAzvata che. AvuM ciMtana have karavAnuM che. tame tamAruM ja ghara bhUlI gayA eTale paragharane ja jovA lAgyA. bAhya draSTi ja thavA lAgI. paraghara eTale parapariNati, parapadArtho ane temAM Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 je dharmazodhe te mithyAdraSTi. ane jenija gharanuM avagAhana kare te samyadraSTi. cAra AkarSaNo saMsAranA. tamane cAra vastuo evI maLI che ke emAM ne emAM ramyA karo cho eTale svabhuvanane jovAno TAIma ja maLato nathI. parAyA gharamAM ja paDI rahyA cho. "AtmapariNati e ApaNuM ghara che parapariNati e parAyuM ghara che" parAyA gharamAM ramavAnA cAra AkarSaNo upAdhyAya vinayavi.ma.batAve che ane enA kAraNe ja jIva bhaTake che. (1) zarIra (3) dhana (3) putrAdi parivAra (4) sadana (ghara). zarIrano atirAga Asakti AtmAno vicAra karavA na de. jIvane anAdi kALathI zarIra lAgeluM che. eTale e evo ja vicAra kare ke zarIra eja AtmA che. mATe zarIra sukhI thAya evA prayatno satata thayA kare che. Indriyajanya sukho zarIrathI ja bhogavAya che. zarIra ane AtmAne eka ja mAnavA te ajJAna che. zarIrano rAga anarthanuM kAraNa che. jyAM sudhI zarIra upara rAga haze tyAM sudhI dveSa-jhaghaDA-kaleza kaMkAsanuM vAtAvaraNa rahevAnuM ja. anartho duHkho ane pIDAthI bacavuM hoya to zarIrane AtmAthI juduM mAno. huM AtmA chuM AvuM tattvajJAna jIvanamAM utAro. zarIra vinAzI che. jaDa che. huM avinAzI chuM, cetana chuM. AvuM bheda jJAna meLavavuM joIe. hA. zarIrane sAcavavuM joIe paNa kyAM sudhI! kevI rIte? "AtmAnA bhoge zarIraneharagija sAcavavAnuM nathI. zarIranA bhoge AtmAne sAcavavAno jyAM sudhI ISTa maMjhilanI prApti na thAya tyAM sudhI zarIrane saMbhALavAnuM che. mATe ja kahyuM che. zarIra naukA che, jIva nAvika che, saMsAra samudra che. jyAre saMsAra samudra nA kinAre pahoMcIe tyAre ja naukA choDavAnI che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 anyatva bhAvanA eTale zarIranA sahAre saMsAra samudra taravAno che. paNa uddeza eka ja hoya ke AtmA ja mahatvano che. juo eka vyavahAru draSTAMta ApuM. cAra divasa pachI tamAre tyAM traNa rUA. nA kavaramAM rUA. 3 lAkhano eka ceka bahAragAmathI AvavAno che. agAuthI tamane meseja maLI gayA che. phona dvArA sAmenI pArTIe jaNAvI dIdhuM che. ane barAbara cAra divase tamArA hAthamAM eka kavara AvyuM. emAM rUA. 3 lAkhano ceka che enI tamane khAtarI che. have kavaramAM eka evI rIte phITa karela che ke kavaranA mApamAM ceka samAI gayo che. jarA jagyA rahI nathI to tame ene kevI rIte phADazo? sabhA- sAheba jALavIne, ceka na phATe enI kALajI rAkhIzuM. keTalAka samajadAra cho tame. sAcavIne kavara phADI emAMthI eka kADhI lezo. ceka na phATe tenI kALajI rAkhazo. have huM pUchuM chuM ke pheDela kavarane zuM karazo? tijorImAM mUkI rAkhazo ne? sabhA -nA sAheba, kavara jaze kacarA peTImAM. kema? sAcavIne rAkho ne? kAma lAgaze! nA kavara na sacavAya. e kazA kAmamAM na lAge. basa A ja vAta adhyAtma jIvanamAM samajavAnI che. A zarIra eTale 3 rU. nuM kavara ane AtmA eTale 3 lAkha rU. no ceka. bolo? tame kone sAcavo cho? ceka ne ke kavarane? sabhA - bolAya evuM ja nathI......! bhAI kavaranI paNa kiMmata kharI paNa kyAM sudhI ? AtmA rUpI ceka hAthamAM na Ave tyAM sudhI. tame zarIrane sAcavavAmAM paDI gayA eTale mAra khAI gayA. AtmA ane zarIranuM bheda jJAna meLavI ApaNA AtmAne oLakhavo joIe. anyatva bhAvanA eja zIkhave che ke tuM mUrchA-Asakitane choDa! cetana tuM tArA ghera cAla. dehAdhyAsa bhAvane tyAga. maLela zarIrathI tuM dharma ArAdhI le ane AtmAnA potAnA gharane saMbhALI le. tArA gharamAM apAra ane parama AnaMda che. sadaiva tyAMja ramaNa karo. te ghara zAzvata che. avinAzI che. paramasvarUpI cetanA che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 127 mAnavI dhanane paNa potAnuM gaNe che, dhana pAchaLa pAgala bane che. paNa dhanathI sukha maLe che te bhrAmaka mAnyatA che. nathI maLavAnI khuzI saMpattimAM, A mojAo raDIne kahe che jagatane bhItara mAMhe motI bharyA che chatAMya samaMdaranA jIvana mAAM thaI gayA che. paiso kamAvavA, kamAyA pachI sAcavavAmAM mANasa keTalo purUSArtha kare che enA pratye Asakti rAkhe che ane paisAne ja sarvasva gaNe che. paisA mATe anyAya anIti ane daMbha AcaravAnuM kAma kare che. paisA mATe mANasa mA-bApa-putrAdine paNa tarachoDe che. eTale ja kahyuM haze. janama janamAkA pyAra bhI aMgAra bana jatA che. dosta bhI duzamana kA taraphadAra bana jAtA he. hadisA kacha aisA hotA hai jaba pAsa se nahi hote. beTe apane bApA gAra bana jAtA hai. arthavAsanA bhayaMkara koTinI che. mammaNazeThane sAtamI narakamAM laI janAra A AsaktibhAva ja che. mATe anAsakta banavuM. je ahiMnuM che te ahiM ja rahI javAnuM che. mATe AtmAnuM sAcuM dhana je jJAna-darzana ane cAritra che tene barAbara oLakhI.. e dhana meLavavA tuM prayatna kara. te ja zAzvata che. ane te ja parama AnaMdanuM kAraNa che. ahIMnuM dhana kyAre cAlyuM jaze enI khabara paDaze nahi mATe dhanathI AtmA anya che evuM ciMtana sadA karato raheje. putra-ghara savajanAdi...! jema AtmA zarIrathI bhinna che tema putra-panyAdi svajana-parivAra paNa AtmAthI bhinna che. mAtA-pitA, putra-putrI, bhAI bahena A badhA ja saMbaMdhonI jALa vikasatI jAya che. emAM svArtha, dveSa ane niMdA paNa bhaLe che. arasa-parasa sneha ane sadbhAvathI rahevAnA badale jhaghaDA ane kaMkAsanuM vAtAvaraNa khaDuM thaI jAya che. vicArabheda ane matabhedanA kAraNe parivAra khaMDita banI jAya che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 anyatva bhAvanA vaLI A svajano-parivAra paNa potAnA svArthane ja mukhya gaNe che. temaja A parivAra anaMtA janmomAM anaMtIvAra malyo che. dareka janmamAM sadasyo badalAyA kare che. koI kAyama sAtha ApatuM nathI. bUre dino meM nA bhAI aura jAyA kAma AtA hai| phakta apanA kamAyA aura bacAyA kAma AtA hai| saMsAranI dharI upara chevaTe jIve ekalAe ja bhamavAnuM che. upAdhyAyajI mahArAja chelle prazna kare che ke putra-dhana-zarIra ke parivAromAMthI bola! durgatimAM jatAM tane koNa bacAvaze? keTalI mahatvapUrNa vAta che. A bAhya sukho tane duHkha ke durgatimAMthI bacAvavA mATe samartha nathI. to pachI AtmA jenAthI bhinna che tenI sAthe AtmIyatA kema bAMdhI zakAya? je kadI mArA banyA nathI tene mArA mAnavAnI meM bhUla karI che. paradravyomAM mamatAnA pragADha baMdhanathI baMdhAI gayo chuM. anaMtakALathI AvI bhUlanI paraMparA AcarI che eTale ja jyAre mAtA pitAno viyoga thayo tyAre huM haiyAphATa rahyo chuM. putre dago dIdho tyAre te khUba duHkha anubhavyuM. mitro ane anya svajano jyAre tArAthI vimukha thayA tyAre tArA kALajAmAM joradAra coTa lAgI. je saMpattine meM mArI mAnI te jyAre nAzapAmI tyAre huMcodhAra AMsue raDyo. mAruM zarIra jyAre rogagrasta banyuM tyAre vedanAthI bhAMgI paDayo. A badhuM zuM sUcave che. gADha mamatva bhAva mATe satata ciMtana karo. anyohaM svajanAt parijanAt A tamAma padArtho sAtheno mAro saMbaMdha karmajanya che te maLe to bhale ne na maLe to bhale. mAre emAM rAjI-nArAjI keLavavI nathI. pachI zoka uga dUra thaze ane parama AnaMdanI anubhUti thaI zakaze. Asaktine vadhAranAra evA mamatvabhAvane tuM choDI de. enA mATe parAI vastunA saMparkane choDa. je padArtho sAthe nathI AvavAnA enI AkAMkSA zA mATe? cAra divasanA cAMdaraNA para juDI mamatA zA mATe Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 je nA Ave sAthe tenI khoTI mAyA zA mATe? tuM tadana niHsaMga ane nirapekSa banI jA. tamAma saMbaMdhothI para banI jAtoja anubhava rasanuM sukha maLI zakaze. AtmAmAMthI jharato je sAtvikarasa te anubhavarasa che. evuM sukha meLavavA mATe bhautika sukha choDavuM paDaze tuM sukhane aMdara jo. bahAra phAMphA mAravA choDI che. aMtarmukha banI jA... atyAra sudhImAM mAtRmukha, pitRmukha ane patnI mukha banyo che paNa have antarmukha bana. je bahAra sukha gote te bAhAtmA je aMdara sukha gote te aMtarAtmA pathi pathi vividha pathaiH pathikaiH saha kurute kaH pratibandhanam / nija nija karma vazai : svajanai : saha saha kiM kuruSe mamatA bandham // 5 // vividha rastAomAM yAtrika banatA sahayAtrIo sAthe zuM baMdhana hoya ? potapotAnA karmanA kAraNe bheLA thatA svajanonI sAthe zuM mamatAnuM baMdhana hoya? he vinaya tAruM ghara saMbhALa. upAdhyAyajI mahArAja pharamAve che ke he cetana ! janmanA sTezanathI zarU thayela tArI yAtrA maraNanA sTezane pUrNa thaze. A jIvanayAtrAmAM vacce vacce keTalAya yAtriko joDAze. keTalAya yAtriko chUTA paDaze. emAM kaMI harakhazoka na hoya. TrenamAM keTalAya musApharo maLe ne keTalAya chUTA paDe paNa tamane eno AnaMda zoka na hoya. A to bhAI yAtrA che. bheLAM thaI ne chUTA paDIe. e chuTA paDe to duHkha nahi kemake enA pratye mamatva nathI. pAlitANAnI koka dharmazALAmAM tame utaryA ho ane tamArI bAjunI rUmamAM koI aNajANa kuTumba Utarela hoya. pachI koI tamane prazna kare ke A kuTumba kyAMthI AvyuM? tame zuM kahezo.. khabara nathI. . Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13) anyatva bhAvanA pachI tamane pUche ke A loko kyAM javAnA che? tyAre tame zuM kahezo... khabara nathI. have e jAya to tamane zoka thAya? Ave to AnaMda thAya? nA. kema? kemake e koNa che. kyAMthI AvyA kyAM javAnA? e ja tamane khabara nathI. to pachI duHkhasukha thAya ja nahi! basa e ja rIte tamAro parivAra kyAMthI Avyo? javAba Apo... tamane khabara che? bolo kyAMthI Avyo tamAro parivAra.....? sAheba khabara nathI.... tamAro parivAra kyAM javAno che?..... e paNa khabara nathI... to pachI ema saMyoge ke viyoge ATalo saMtApa kema? harSa kema? mamatva ja emAM kAraNa che. vinayavijayajI ma. e ja vAta jaNAve che ke musApharImAM jemAM musAphara joDAya ane chuTA paDe paNa tene kazuM vizeSa thatuM nathI ema jIvanayAtrAmAM paNa kuTuMbIjano judA-judA saMbaMdhothI joDAya che ane samaya pUrNa thatAM vidAya le che. enA pratyeno mamatva bhAva paNa choDI devo joIe, he cetana! tuM tArA AtmAne saMbhALa. nija gharano khyAla kara, tArA AtmAno uddhAra tAre ja karavAno che. bIjI koI vyakti tAro uddhAra karavA nahi Ave. saMsAranI pAra tAre jAte ja utaravAnuM che. darekanA AtmA judA che. dareka AtmA svataMtra dravya che ane potAne svAdhIna che ane anya padArthothI AtmA bhinna che. A rIte anyatva bhAvanAnuM ciMtana karavA dvArA jIva parama sukhane pAme che. kyAre ya duHkhI thato nathI. pArakAne potAnA mAnavAthI duHkha Ave che. AtmabhAvamAM ramaNa karavA mATe satata anyatva bhAvanAne gAtA raho. enuM roja gAna karo. zuddhAtmaka vArdanuM ciMtana karI paramapada prApta karIe e ja bhAvanA. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 131 praNaya vihIne dadhadabhiSaMgaM sahate bahu saMtApam / tvayi niHpraNaye pudgala nicaye, vahasi mudhA mamatA tApam // 6 // tyaja saMyogaM niyata viyogaM kuru nirmalamavadhAnam / nahi vidadhAna : kathamapi tRpyasi, mRgatRSNAghana rasa pAnam // 7 // bhaja jinapati masahAya sahAyaM zivagati sugamo pAyam / piba gada zamanaM parihRta vamanaM zAntasudhArasamanapAyam // 8 // praNaya rahitamAM praNaya karavAthI ghaNo saMtApa sahana karavo paDe che. pudagalano samUha paNa tArA upara prema vagarano che. te phogaTa mamatAnA tApane vahana kare che. 6 niza karIne viyoga thavAno che evA saMyogane tuM choDa nirmaLa avadhAna kara. jhAMjhavAnA jaLanuM rasapAna kemeya karIne tane tRta nahi kare. 7. asahAya ne sahAyabhUta tIrthaMkaranuM tuM dhyAna dhara. A ja mokSa mATe sugama upAya che. rogane zamana karanAra tApane zAnta karanAra zAnta sudhArA rasanuM tuM pAna kara. 8 upAdhyAyavinayavijayajI mahArAja zAntasudhArasanI anyatva bhAvanA nA aMtima bhAgamAM jaNAve che ke jene tArA pratye prema na hoya tenI sAthe prema karavAthI saryuM. tuM enI pAchaLa pAgala banI jAya ene meLavavA koziSa kare paNa e to apAra vedanA ane pIDA ja ApavAnuM kAma karaze, kema ke tAro prema ekapakSI prema che. A saMsAramAM maLelA jIva ochA hoya che. baLelA jIva ja vadhAre jovA maLe che. jene ApaNA pratye prema na hoya tene prema-sneha batAvavo nahi. hA. tamAma jIvo pratye maitrI bhAva rAkhavAno che. paNa ahIM pula pratye je tame kheMcAI gayA cho eTale kahe che ke jene tArI sAthe koI lAgaNI ja nathI enA pratye jo tuM prema batAvIza to ghora duHkho ja sahana karavA paDaze. je jaDapadArtho che tene na to rAga hoya ke na to 'Sa kema ke e jaDa che chatAM vicitratA e che ke cetanAtmA enA pratye rAgadveSa dhAraNa kare che. mATe eTaluM ja vicAravAnuM che ke " pula mane prema karatA nathI to mAre zA mATe Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 pudgalane prema karavo.'' pudgalanI toDa-phoDa thaze to tame raDI UThazo paNa tamArI toDa-phoDa ke hAni thaze to pudgalane enI koI ja asara nahi thAya. eTale pudgalo pratye parivAra pratye, saMpatti pratye udAsIna bhAva keLavavAno che. ApaNuM Atma dravya Atmaghara ApaNe saMbhALavAnuM che. tyaja saMyogaM niyata viyogaM : anyatva bhAvanA je saMyoga nizce karIne viyogamAM palaTAI javAno che evA saMyogane paNa tyaja. eno saMyoga ja na kara. je padArthonA saMyogamAM tame sukha mAnyuM haze to enA viyogamAM duHkha Avaze ja. mATe saMyogamAM khuza thavAnuM nathI. A badhI mAyAjALa ja che ema mAnI e prasaMgoe paNa udAsIna bhAvathI rahevAnuM che. beMkanA kezIyara pAse rojanA lAkho rUpiyA Ave ane lAkho rU|. jAya e to tamane khabara ja haze paNa jyAre ene rU|. ApavA paDe tyAre duHkha lAge kharUM ? kacavAtA mane Ape ? kAle Avajo ema kahe ? bolo zuM kare ? bhA ApI de. ene kyAM gharanA ApavAnA che ! * eTale ApatI vakhate ene duHkha na lAge... kema ? Agamana vakhate AnaMda nahi, vidAya veLAye duHkha nahi. sanmAna vakhate ahaMkAra nahi, apamAna vakhate nukazAna nahi. jo masta nahi maraNe zasta nahi. saMyoga vakhate majA nahi, viyoga vakhate sajA nahiM keziyarane duHkha nathI kemake paisA AvatI vakhate AnaMda-harSa na hato mATe ApatI vakhate kheda nathI pudgala pratye paNa tame evAja bhAva keLavo ke A kyAM mAruM che. sabhA- evA bhAva to nathI keLavAtA. keLavavA ja paDaze. to ja pudgala rAga ocho thaze. ane to ja duHkha, zoka hIna thaze. pudgalarAgane ocho karavA mATe ja anyatvabhAvanuM ciMtana che. tame vicAro ke je pudgalo malyA che te badhA ja zuM kAyama tamArI sAthe ja rahevAnA che ? zuM tamAro sAtha e kadI nahi choDe ? zAnta citte A prazna tame tamArA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 AtmAne pUchajo. saMyoga e viyoganuM kAraNa che. ane duHkhanuM nimitta che. saMthArA porisinI A gAthA tamane AvaDatI ja haze. saMjogamUlA jIveNa pattA duHkha paraMparA / tamhA saMjoga sambandhaM savvaM tiviheNa vosiriyaM // pattA duHkha paraMparA. duHkha zAnAthI Ave che. tame enA mULa sudhI jAo. patnIe duHkha ApyuM. putre trAsa Apyo. bhAIe dago karyo. bhAgIdAre kapaTa karyuM. Avu badhuM ghaNIvAra sAMbhaLavA maLe che. paNa hakIkata ApaNe nathI jANatA. A badhA to nimitto che. duHkhanI paraMparAnuM kAraNa che- saMyoga. mATe ja saMyoga saMbaMdhane mana-vacana-kAyA e vosirAvAnA che. saMyoga janya sukhamAM jIva eTalo Asakta banI gayo che ke badhuM ja bhAna bhUlI gayo che. e sukhamAM AtmAnA nirmaLa svabhAvane paNa bhUlI javAyo che. eTale grIkAra kahe che tuM nirmaLa svarUpane dhAraNa kara. AtmAnuM anaMta sukha bhUlI jaIne sAmAnya sukhamAM Ajano mANasa DubakI khAya che. emAM ja masta banI gayo che. jo eka vAra svarUpa ramaNanA sukhano AnaMda maLI jAya to sAmAnya - pudgala janya sukhamAM koI majA Ave nahi. "amRtano svAda mANyA pachI sAkara bheravAi lAge jyAre pugalajanya sukhone tuM choDIza to ja tane Atmika sukha meLavavAnI jhaMkhanA jAgaze. pudgalanA sukho eTale jhAMjhavAnA jaLa. enI pAchaLa tuM game teTalo doDe to paNa jhAMjhavAnA jaLa tane maLaze nahi ane keme karIne tArI tarasa maTaze nahi. ulaTAnuM doDadoDa karavAthI vadhumAM vadhu tarasa lAgyA karaze. eTale mRgatRSNA jevA jaLanI pAchaLa tuM doDa nahi. ApaNe alaukika sukha meLavavAnuM che e alaukika sukha eTale zAnta sudhAnuM pAna karavAnuM che. e mATe zuM karavAnuM? jina bhakti e ja muktino upAya tuM jinezvarane oLakha ane emane bhaja. A saMsAramAM jyAre cAre bAju svArthano dAvAnaLa saLagI rahyo che tyAre eka mAtra prabhu ja niHsvArtha bhAve baMdhu banI rahyA. A saLagatA saMsAramAM asahAya-besahArA jIvane Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 anyatva bhAvanA sahAya Ape che jinapati... basa e jinane bhaja. to ja enuM phaLa tane maLaze. jo... dekha.. gulAbanI sugaMdha sau prathama gulAba ja mANe motIno sparza sauthI pahelA chIpa ne ja maLe sAdhanAnI phala siddhi sauthI pahelA sAdhakane ja maLe eja rIte bhaktane ja sau prathama bhagavAna phaLe. mATe paramAtmAne bhajavAnA che. bhakta banIne prabhu pAse javAnuM che. mastaka paramAtmAnI sAme jhUke che tene koInI pAse mUkavuM paDatuM nathI. paramAtmA bhaktane paramAtmA banAvI de che. potAnuM svarUpa nijabhakta ne Ape che. paramAtmAne prArthanA hoThathI nahi, paNa haiyethI karavAnI che. anyatva bhAvanAnA A ciMtanamAM chellI gAthAmAM granthakAra jinapatine bhajavAnuM jaNAve che mATe ApaNe thoDuM ciMtana jinabhakti upara paNa karIye. jagatane raMjADanAra hoya to rAga-dveSa ane kAma. A traNa tattvo upara ApaNe vijaya meLavavAno che. enA mATe enA vijetA pAse javuM paDaze. rAgAdi vijetA jagatamAM eka mAtra jinapati che. anyatva bhAvanAnA ciMtanamAM ApaNane jinezvara deva ja sahAya karaze. rAga-dveSa-kAma vijetA prabhuja ApaNA tAraNahAra che. paramAtmAno acittva prabhAva che, apUrva mahimA che ke mahArAgI - paNa mahAtyAgI banI jAya. mahAkrodhI samatAvAna thaI jAya, kAmI nirvikArI banI jAya. je prabhue pudgalano rAga choDayo, saMbaMdhanuM mamatva choDayuM, emanA prabhAve ApaNe nIrAgI ane niHsaMgI banavAnuM che. paramAtmatatvamaya ApaNe banI javAnuM che. AtmAmAM rahela malinatA haTI jAya eTale e paramAtmA bane che. anaMta guNanA dhAraka paramAtmAno AtmA sphaTika jevo svaccha ane nirmaLa che. bhagavad kRpAnA baLe ApaNo AtmA paNa evo ja nirmaLa bane. vaLI- prabhu niSkAraNa baMdhu che. anaMta karUNAnA sAgara che, sAkSAta parabrahmanA avatAra che. jagatamAM bhaTakatA azaraNa asahAya jIvone sahAya karanArA che. evA prabhunuM bhajana ja muktimAM javAno sugama upAya che. eTale Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 ja to kavie kahyuM nahi hoya ne? ke.... "mukti karatAM bhakti bhalI muja mana vasI" zivagati mATe sugama ane saraLa upAya che bhakti. mokSe javA mATe traNa rastA che. eka kaTa . jJAnayoga-jJAna upArjana karI karma nirjarA karI mokSe javAya paNa A yoga kaThina che. zorTa kaTa - tapa yoga-tIvra tapa karI karmanirjarA karavI. AmAM zArIrika zakti jarUrI che. mATe kaThina che. saraLa kATa - bhaktiyoga - paramAtma bhaktimAM koI jAtanI zaktinI apekSA nathI. je nirapekSa bane te bhakti karI zake. A pramANe saraLa-sugama mArge javA aTala bhakti mArga che enA prabhAve zAnta sudhArasanuM pAna thAya che. zAnta sudhA kevI che. gadazamana che. rogane zAnta karanAra che. mananA - tananA ane AtmAno roga jenAthI nAza thaI jAya che. AtmA haLavo phUla banI jAya che. parama tRptino oDakAra prApta thAya che. tApa ane saMtApane dUra karanAra che. AvA zAntasudhArasanA pAnane roja karo... dararoja anyatva bhAvanuM tame ciMtana karatA rahejo. jyAre priya vastuno saMyoga thAya tyAre khuza na thavuM. jyAre priya vastuno viyoga thAya tyAre zoka na karavo. zarIra-saMpatti-parivAra e AtmAthI bhinna che. paulika viSayomAM koI jAtanuM sukha nathI. svajana-parijana sAthe AvatA nathI ke duHkhamAM bhAga paDAvatA nathI. saMsAranA sukho, viSayo bhUMDA che. kharAba che. tamAma saMbaMdho, asthira anitya che. A pramANe roje roja ciMtana karI paramasukhanA bhoktA bano eja. A pramANe anyatya bhAvanAnu ciMtanapUrNa thayuM. upAdhyAyajI mahArAja have chaThThI azuci bhAvanAnuM vivecana karaze. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 ka - azucibhAvanA che azuci bhAvanA phI sacchidro madirAghaTaH parigalattalleza saGagAzuciH zucyA'mRdya mRdAbahiH sa bahuzo ghauto'pi gaGagodakaiH / nAdhatte zucittAM yathA tanubhRtAM kAyo nikAyo mahA bibhatsA'sthi purISa mUtra rajasAM nA'yaM tathA zuddhayati // 1 // chidravALI madirAno ghaDo, jemAMthI zarAba Tapakato hoya AvA apavitra ghaDAne mATIthI sArI rIte sApha karavAmAM Ave, gaMgAjaLa vaDe ghaNIvAra dhovAmAM Ave chatAM pavitratAne dhAraNa karato nathI te pramANe bibhatsa hADakA, maLamUtra zleSma ane lohIthI kharaDAyela jIvonuM zarIra ghaNA badhA prayatno karavA chatAM zuddha thatuM nathI. 1 ApaNe atyAra lagI pAMca bhAvanAnuM ciMtana-varNana sAMbhaLyuM have upAdhyAya vinayavijayajI mahArAjA chaThThI bhAvanAmAM azucinuM varNana kare che. A bhAvanA prAyaH karIne zarIra upara ja kendrita banela che. AtmA ane zarIra bhinna che e vAta anyatva bhAvanAmAM jaNAvyA bAda zarIra upara rAga kema na karavo? e vAta azuci bhAvanAnA mAdhyamathI jaNAvaze ane eTale ja anyatvapachI azucibhAvanAno krama lIdho che. jIvane sauthI vadhu Asakti prema hoya to enA zarIra upara che. e zarIrane sAcavavA ghaNA prayatno karaze. upavAsa, AyaMbilAdi tapa paNa zarIranA kAraNe nahi kare. anAdi kALathI jIvane zarIra joDAyela che e paNa eka be nahi paNa pAMca-pAMca zarIramAM AtmA gherAyela che. te pAMca zarIra A pramANe jANavA. 1 tejasa 2. kAmaNa 3. vekiya 4. AdhAraka 5 dArika tejasa ane kArmaNa zarIra AtmA eka gatimAMthI bIjI gatimAM jAya tyAre paNa sAthe ne sAthe ja hoya che devanA bhavamAM vaikriya zarIra hoya ane Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 137 manuSya tathA tiryaMcanA bhavamAM audArika zarIra hoya-labdhi yoge vaikriya zarIra paNa karI zake. cauda pUrvadhara mahAtmAne saMzaya paDe tyAre kyAreka AhAraka vargaNAnA pudgalo dvArA AhAraka zarIrane banAve che. ApaNI mukhyatve vAta audArika zarIrane Azrayine ja thaze. zarIra upara rAga Asaktine choDavAnI. zarIranI racanA samajavAnI che. kevaLa samajavAnI nahi paNa jIvana mAM utArIne AtmAne nirmaLa karavAno che. kema ke... aMtarAtmA nirmaLa na bane te jJAna nathI, mAhitI che aMtarAtmA pavitra na bane te samajaNa nathI, jANakArI che. aMtarAtmA zuddha na bane te vidvattA nathI, saMgraha che. mATe zarIra kevuM gaMdu che. enI jANakArI ja nahi paNa samajaNa keLavavAnI che ane enA pratye moha ocho karavAno che. Aje tamAro moTA bhAgano samaya zarIranI TApa-TIpa ane coksAI mATe ja jAya che. zarIra khAtara game te tame karI zako cho eTale kahevAya che ke roganA DarathI mANasa khAvAnuM choDI de che paNa motanA DarathI pApa karavAnuM choDato nathI. granthakArazrI jaNAve che ke zarIra sAthe rAtadivasa rahevAnuM che. enI sAthe ja jIvavAnuM che chatAM enI tarapha Asakti rAkhavAnI nathI. bahu kaparU kAma che. mATe tAre khAsa samajavAnuM che. zuM tamane gaMdakI, gaTara ke azuci game ? ukaraDo hoya to tame kevA thaI jAo. basa A zarIra pratye evuM ja vicAravAnuM che. eka ghaDo che, emAM zarAba bharelo che. A ghaDo chidravALo che temAMthI zarAba TapakyA kare che. ane ghaDo Akho gaMdo gobaro thaI gayo che. have e ghaDo durgaMdha maya che. cAre bAju enI durgaMdha phelAtI hoya che. A ghaDAne jo gaMgA jaLathI dhovAmAM Ave agara mATIthI sApha karavAmAM Ave to paNa enI durgaMdha jAya nahi. te ghaDo svaccha thAya nahi. apavitra ghaDo chevaTe apavitra ja raheto hoya che. zarIrane chidravALA zarAba ghaDAnI upamA ApI che. zarIramAM gaMdA Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 azucibhAvanA hADakA-maLa mUtra-parU-lohI zleSma ane vIrya bharelA che. apavitra padArthathI zarIra gaMdu che. A zarIrane game teTaluM sApha karo to paNa e pavitra nahi thAya. zarIramAM tame je bhojanapANI nAMkho cho te gaMdakI pedA kare che. duniyAnI phekTarI to hajuya sArI kahevAya ke emAM gaMdo kacaro kAcomAla (romaTiriyala) nAMkhavAmAM Ave ane jyAre enuM utpAdana(proDakazana) thAya tyAre mAla svaccha manoraMjaka hoya che. jyAre zarIra phekTarImAM tame sAro tAjo mAla padharAvo cho ane jyAre tenu proDakzana ! jovuM paNa na game. AvA zarIra upara-rUpa upara jIva rAgAMdha banIne na karavAnA pApo karI bese che. paNa dhyAnamAM rAkhazo ke rUpa paNa kyAre kurUpa banI jaze eTaleja vicAro.... "rUpamAM bUDhApAnuM darzana karo. mIThAImAM viSTAnuM darzana karo kapaDAmAM cIMtharAnuM darzana karo." to te te padArtho upara rAga nahi jAge. kema ke adhUrU darzana ja rAgavikAra jagAve che. TuMkamAM zarIra nAzavaMta che eka vakhata tamane dago ApIne javAnuM che mATe dehAdhyAsa toDavAno che. tuM zarIrane apavitra ane kutsita samaja. maLamUtranuM ghara ane durgaMdhamaya A zarIra che evuM citana karavAnuM che. vaLI A zarIrane game teTaluM cokhkhu karavAmAM Ave to paNa te apavitra thaI jAya che. sArI rIte mAvajata karavA chatAM te rogagrasta banI jAya che. juo granthakAra ja A bAbatamAM zuM jaNAve che snAyaM snAyaM punarapi punaH snAnti zuddhAbhiradbhi : vAraMvAraM bata malatanuM candanai racaryante / mUDhAtmAno vayamapamalA prItimityAzrayante no zuddhayante kathamavakaraH zakyate zoddhameva // 2 // mUDhAtmana vAraMvAra snAnAdi karIne zarIrane svaccha kare che. caMdanano lepa karIne potAnI jAtane nirmaLa mAne che ke ame apamala (svaccha) chIe paraMtu A mAtra bhramaNA ja che kema ke ukaraDo kemeya karIne svaccha karI zakAto nathI-2 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 zarIrane svaccha rAkhavA mATe mANasa vAraMvAra snAna kare che. Rtu pramANe bhAre mAhyalA sAbuno upayoga kare che. zarIranI durgadha dUra karavA mATe caMdanano lepa karAya che. zarIra upara attarano chaMTakAva karavAmAM Ave che. kadAca kSaNabhara mATe zarIra sugaMdhamaya banI jaze paNa vaLI pAcho parasevo thaze ane durgadha cAlu thaI jaze. tame game teTalo prayatna karo paNa zarIra svaccha thaze ja nahi. ukaraDAnA DhagalAne kevI rIte sApha karI zakAya? durgadha mArato kacarAno Dhagalo hoya ane enA upara tame ekAda-be boTala senTanI ThAlavI do to zuM e durgadha dUra thaze kharI? na ja thAya ne? basa tyAre jema ukaraDAne svaccha karI zakAya nahi tema A zarIrane paNa svaccha karI zakAtuM nathI. mANasa ghasI-ghasIne snAna kare, sArI brAnDanA sAbu vApare ane pachI e mAne ke huM svaccha thaI gayo chuM. mAro badho ja mela jato rahyo che to A mAnyatA bhUlabharelI che. enI narI bhramaNA che e bhramaNAmAM mUDhAtmA jIve che ane zarIra pratye pAgala banI jAya che. jo ke bAhya rIte zarIrane cokhkhuM rAkhavuM paDe che ane eTale snAnAdi karAvavuM paDe che. zarIrane bhojanavigere paNa karAvavuM jarUrI che. dharma ArAdhanA avasare paNa zarIranI pavitratA rAkhavI jarUrI che. eTale snAna, bhojana e jarUrI to kharuM ja...paNa... zarIra upara rAga nahi, Asakti nahi. snAna karavuM paDe che. mATe karo. bhojana karavuM paDe che mATe karo. paNa rAgathI nahi, premathI nahi badhuM ja upekSA ane tiraskArathI karo. sAcavavA khAtara sAcavo. khavaDAvavA khAtara khAo. juo. tamane eka zeThanuM draSTAMta ApuM.. eka nagaramAM eka zeTha rahetA hatA. Ama to sukhI ane saMpanna hatA. gAmamAM sAruM mAna hatu ane rAjamAnya purUSa hatA. ghare nokaracAkara paNa ghaNA hatA. premALa patni hatI. khoTa hatI khoLAno khuMdanAranI. ghaNI mAnatA-AkhaDI-cAkhaDIe chevaTe zeThANIne putra prApti thaI. mANasane sukha maLe che paNa paripUrNa sukha to nathI ja maLatuM. zeThazeThANIno have sukhano suraja ugyo che ghera pAraNuM baMdhAyuM che. janmanI khuzAlImAM zeThe gAmane mIThuM moM karAvyuM. utsavanI ujavaNI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 azucibhAvanA karI. dhIme dhIme lADakoDathI dikaro ucharavA lAgyo. pa-6 varSanI uMmare nAnAnAnA bALako sAthe zeTha putra paNa ramavA lAgyo. bALa sulabha ceSTAo ane ramatamAM eka vAra gAmanA goMdare pahoMcI jAya che. zeThe potAnA putranI saMbhALa rAkhavA mATe eka nokara rAkhyo hoya che. te nokara bALakane ramavA laI jAya ane enI saMbhALa rAkhe. have eka vakhata banyuM evuM ke gAmanA goMdare ramatA bALakone joI tyAM eka cora Avyo. coranI najara haMmezA ghareNA upara ja hoya ane potAnuM kArya karavA mATe koI sArA-narasAno vicAra paNa na kare. enI draSTi haMmezA mAla kyAM maLaze enI tarapha ja hoya. A zreSThi putranA zarIra upara suvarNa alaMkAro sArA pramANamAM hatA. hAthamAM, gaLAmAM kiMmatI suvarNa alaMkAra joI coranuM mana pIgaLyuM. game tema karI A dAgInA taphaDAvI lauM paNa enI kArI phAvI nahi kemake zreSThiputranI saMbhALa rAkhanAra nokara tyAM hAjara hato. chatAM cAlAka cora ramata nihALavAmAM jANe tallIna banI gayo hoya evo dekhAva karavA lAgyo ane nokara paNa ramata jovAmAM ekAgra thayo eTale enI najara cukavI zreSThiputrane upADIne cora bhAgyo. najIkamAM ja eka aMdhArIyo kUvo hato tyAM jaI bALaka bUmAbUma karI mUkaze e bhaye bALakanuM khUna karI nAMkhyuM ane dAgInA laIne lAzane kUvAmAM nAkhI dIdhI. eka akArya anya akArya karAve. ghaNI mAnyatA ane IcchAonI pUrti karanAra ekano eka putra Ama akALe upaDI jAya e kaMI sAmAnya ghaTanA nathI. zeThANI haiyAphATa rUdana kare che. keTalA aramAno sevyA hatA. keTalI IcchAo keLavI hatI jenA Agamane gharane mahela karyuM hatuM. e bALakanuM ekAeka khUna thaI jAya to kaMI mAne AghAta na lAge. bALaka eTale AnaMdanuM pratika bALaka eTale mAtAnuM hRdaya bALaka eTale mugdhatA. jene bALaputrano viyoga thAya ene ja khabara paDe ke putra viyoganuM duHkha e zuM che? Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 banavA kALa banI gayuM. mahelamAM sopo paDI gayo. cAre bAju AjaMda chavAI gayo. rAjyamAM hAhAkAra thaI gayo kema ke zeTha rAjamAnya hatA ane lokapriya hatA. chevaTe rAjyanA mANaso dvArA bALakanI lAza meLavavAmAM AvI ane tapAsanA aMte khanI cora paNa pakaDAI gayo. ene jelamAM puravAmAM Avyo. hAthe page beDI nAMkhI dIdhI. jethI jelamAM rahIne paNa chaTakI na zake. A tarapha eka vAra zeTha rAjAnA najIvA gunhAmAM sapaDAyA ane rAjA paNa zeTha upara barAbara gusse bharAyA. eka vakhatanA mitra-mAnItA evA zeThane rAjAe kArAgRhamAM pUryA paNa vicitratA e hatI ke je kArAgRhamAM potAnA putrano khunI cora hato teja kArAgRhamAM eka pegaDAmAM cora ane bIjA paigaDAmAM zeThane nAMkhyA. eka beDInA be paigaDA-ekamAM zeThano paga bIjAmAM corano paga. zeThane eTalI chUTa ApavAmAM AvI hatI ke gherathI ISTabhojana lAvIne jamavuM. eTale zeThANI jamavAnI veLAye TIphIna laIne AvyA. premathI zeThane jamADyuM. cora joto rahI gayo ane zeThANI jamADIne cAlyA gayA. sAMje zeThane kudaratI hAjate javAnuM thayuM eTale corane kahyuM ke cAla mArI sAthe mAre hAjata karavA javuM che kema ke ekane kyAMya paNa javuM hoya to bIjA nI jarUra paDe ja e rIte bane baMdhanagrasta hatA. core ghasIne nA pADI dIdhI huM nahi AvuM. chevaTe zeTha bahu karagaryA eTale core kIdhuM ke tamArA gherathI je bhojana Ave che temAMthI mane paNa Apo to ja huM tamArI vAta mAnuM. putranA khUnIne bhojana...! zeTha vicAramAM paDI gayA paNa chUTako ja na hato eTale ka-mane coranI vAta kabUlI. eTale core paNa zeThane hAjata vagere javAmAM sahAya karI. bIjA divase zeThANI gharanuM svAdiSTa bhojana laIne AvyA premathI zeThane jamADe che. tyAre zeThe paNa e bhojana corane ApyuM. A joIne zeThANI rAtAcoLa thaI gayA. A zuM? mArA vhAlA dikarAnA mAranArane bhojana karAvavAnuM? koNa Icche putrakhUnIne bhojana ApavAnuM, e vakhate to zeThANI kazu ja na bolyA. cAlyA gayA paNa manamAM mUMjhavaNa thavA lAgI. ane pachI to rojano zirasto banI gayo. roja zeThANI jAya. zeThane Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 azucibhAvanA Ape ane zeTha corane Ape jo na Ape to zeThane takalIpha hatI. thoDA divasamAM zeTha kedamAMthI mukta thaI gayA ane ghera AvyA. AvatAMnI sAthe ja zeThANI gusse bharAyA. kevA vicitra cho tame? tamAro jIva kema cAlyo? zeTha zeThANIne ThaMDI pADatA kahe ke are zuM thayuM? ATalA gussAmAM kema cho? mane vAta karo to khabara paDe ne? zeThANI kahezuM vAta karuM? tame roja roja ApaNA gharanuM bhojana ApaNA ja lADakavAyAnA hatyArAne kema ApatA hatA? jenA pratye tiraskAra rAkhavAno hoya, jenI upekSA karavAnI hoya are jenuM kALu moM paNa jovAnuM na hoya ene bhojana? ApaNA lADakA dikarAnA mAratA eno jIva kema cAlyo haze? kevI rIbAmaNa thaI haze putrane? AvA putra khUnIne tame bhojana ApI zako kevI rIte. basa A vAta upara mane khoTuM lAgyuM che. zeTha bolyA are gAMDI huM paNa samaju chuM ke putranA khUnIne bhojana na apAya. mArA kALajAmAM keTalo ArtanAda hato paNa mAre na chUTake ene bhojana Apavu paDayuM kema ke ame eka ja heDamAM baMdhAyA hatA mATe mAre kudaratI hAjate javA vakhate enA sahArAnI jarUra hatI. eTale ja huM ene bhojana Apato hato premathI nahi. jyAre jyAre bhojana ApuM tyAre tyAre mArI AMkha tiraskArathI bharAI jatI hatI. satata mane eja vAta satAvatI hatI ke putrakhUnIne huM bhojana ApuM chuM. ApavuM to na hatuM chatAMya ApavuM paDe che. A sAMbhaLI zeThANIno krodha zAnta paDayo. A kathA kahI zAstrakAro ApaNane jaNAve che ke jema putrakhUnIne bhojana tiraskArathI ApavuM paDe che tema zarIrane paNa rAgathI, ke premathI nahi paNa anAsakta bhAve nirlepapaNe sAcavavAnuM che. A zarIra ArAdhanAmAM sahAya Ape TakI rahe nAza na pAme eTale bhojanAdi ApuM paNa enA pratye prema to nahi ja Asakti to nahi ja. jyAre jyAre zarIrane bhojanAdi ApavuM paDe che tyAre AMkhamAM AMsu hoya hRdaya raDatuM hoya. bhAre vedanA hoya. zuM thAya na chUTake zarIrane sAcavavAnuM che. basa AvI bhAvanA zarIrano moha ocho karAvaze rAga maMda paDavAthI AtmaciMtana vadhu thaze. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 143 karpUrAdibhiracito'pi lazuno no gAhate saurabhaM nA janmopakRto'pi hta pizunaH saujanya mAlambate / dehopyeSa tathA jahAti na nRNAM svAbhAvikI vistratAM nAbhyakto'pi vibhUSito'pi bahudhA puSTo'pi vizvasyate // 3 // kapUra vigere sugaMdhI padArtho vaDe lepana karavA chatAM jema, lasaNa saurabha phelAvatuM nathI. jIMdagIbhara upakAra karavA chatAM duSTa mANasa jema saujanya prApta karato nathI. te pramANe A zarIrane paNa game teTaluM zaNagAro jamADo, ke aneka rIte puSTa karo to paNa te tenI svAbhAvikI durgadha choDaze nahi! A zlokamAM upAdhyAyajI mahArAja zarIrane lasaNanI upamA Ape che. agAu zarIrane madirAghaTa ane kAdava ukaraDAnI upamA ApI che. A rIte zarIrane 3 upamA ApI che bIjI eka vAta e kahI che ke durjana-duSTa mANasa upara tame game teTalA upakAra karo chatAM te sudharato nathI. lasaNa jevuM durgadhamaya ane durjana jevuM avizvasanIya A zarIra che. zarIranI durgadha kyAre jaze nahi ane zarIra kyAre dago Apaze te kahevAya nahi. lasaNa upara kapura attara ke bIjI sugaMdhI vastuo nAkhavAmAM Ave to paNa lasaNa durgadha choDaze nahiM. sugaMdha phelAvaze nahi. durgadha ja rahevAnI. tevI rIte zarIra upara sugaMdhI dravyanA lepa karavA chatAM durgadhavALu ja rahevAnuM che. AvA durgadhamaya zarIra upara AMdhaLo sneha nA rAkha. bIjI vAta e che ke zarIra dagAbAja che. koI duSTa upara tame upakAra karo, ene ugAro ane ene UMce lAvavAnA tamAma prayatna karo paNa durjana enI durjanatA choDato nathI. zrIpALakumAre dhavala zeTha upara agaNita upakAra karyA hatA maleccharAjAnA trAsamAMthI choDAvyA, na cAlanAra vahANa cAlatA karyA. koMkaNanA rAjAe dehAMtadaMDanI sajA karI to emAMthI paNa bacAvyo. AvA to seMkaDo upakAro karyA chatAM paNa dhavala zeThe potAnI durjanatA na choDI. eka vAra zrIpALane samudramAM padharAvI dIdhA. eka vAra rAjAne khoTI kAna bhaMbheraNI Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 azucibhAvanA karI. chevaTe hAthamAM khaMjara laIne mAravA gayA. jo ke enuM puNya paravArI gayuM hatuM eTale chevaTe e ja durjana dhavala maraNa pAmyo. ane sAtamI narake gayo. TuMkamAM zrIpAle seMkaDo upAyo ene bacAvavA karyA chatAM dhavala sajjana na banyo. tame zarIra suzobhita bane mATe ene zaNagAro cho. paNa dhyAnamAM rAkhazo ke emAM kadAca zarIra suMdara lAgaze paNa suMdara banaze nahi. jAtane zaNagAravAmAM je kharcA thAya che te saMsAra vRddhinuM kAraNa banaze. jagapatine zaNagAravAmAM je kharcA thAya che te saMsAra aMtanuM kAraNa banaze. zarIrane zaNagAravA pAchaLa to dravya ane samayano game teTalo bhoga Apo paNa eno koI matalaba nathI. gaMdI gaTara upara sTenalesa sTIlanuM DhAMkaNa caDhAvavAthI aMdaranI gaTara-gaTara maTI jatI nathI. saDelA sapharajana upara AkarSaka pekIMga caDhAvavAthI aMdarano mAla sudharI jato nathI. tame zarIrane hRSTapuSTa karo. to paNa e tamane sAtha-sahakAra nahi Ape e tamArA upara apakAra ja karaze. kemake zarIra svayaM dagAbAja che. zarIrane bhojana ApavAnA cha kAraNo che. - kSudhA vedanIyane zAnta karavA mATe - vaiyAvacca- sevA bhakti karavA mATe - IAMsamati pALavA mATe - saMyama nirAbAdhapaNe pALavA mATe prANa dhAraNa karavA mATe - dharma ciMtana karavA mATe A cha kAraNa sivAya bhojana karavAnuM hotuM nathI. Aje mANasa jIbha ne rAjI rAkhavA mATe khAya che. zarIra ne haSTa puSTa banAvavA mATe khAya che. . Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 phakta peTa bharavA mATe, saMyamAdinuM sucAru pAlana karavA mATe ja. lukakha-sukhu bhojana karavAnuM che. mAla-malIdA uDAvAnA nathI. ane zarIra jeTaluM majabUta banaze teTalA bhogo vadhaze. prAyaH karIne alamasta zarIravALo tapazcaryA ochI karaze. Aja zarIranI dagAbAjI che. koIka ja hRSTa puSTa zarIra vALA tapazcaryA-paropakAra ane saMyama sAdhanAmAM agresara jovA maLe che. zarIrane sAcavavA chatAM A zarIra bhoga ane pApamAM Asakta banIne AtmAne duHkhI karI de che mATe ja vizvasanIya nathI. A zarIramAM kyAre rogano praveza thaze enI khabara nahi paDe. tame ILyuM haze ke kAle upavAsa karIza paNa zarIra bIjA ja divase phariyAda karaze Aje mAthu duHkhe che tAva che, ema karIne tapamAM aMtarAya Avaze. mATe jyAM sudhI zarIra sazakta hoya, sAruM hoya tyAM sudhI sukRta karI lo. zarIra kyAre dago deze e kahevAya nahi. * eka bhAIne mAsakhamaNa karavAnI IcchA. zarIra sAruM ane taMdurasta hatuM paNa ekAeka asAdhya roga AvI gayo ane emanI bhAvanA adhUrI rahI gaI. * eka bhAIne gharanuM tamAma kAmakAja sameTI be varSamAM dIkSA levAnI IcchA hatI. patnI-putrI AdinI vyavasthA thaI jAya pachI vicArIe. chevaTe badhI ja vyavasthA, samaya, ane saMyogo anukULatA thatA gayA paNa dIkSAnA manoratha pUrNa thAya e pahelAMja zarIramAM kensarano roga thaI gayo. dIkSA laI na zakyA. AvA seMkaDo dAkhalA ApaNane maLaze. A zarIra eTale kAcano kuMbha. kyAre phUTI jAya enI khabara paDe nahi. eTale azucimaya zarIra upara tuM atyadhika rAga nA kara. enA mamatvane choDa. pUrvanA mahApurUSomAM juo- gajasukumAla. bhagavAna neminAthanA caraNamAMdevakIno lADakavAyo ane kRSNanA bhAI gajasukumAle dIkSA lIdhI. mokSe javAnI tAlAvelI hatI bhagavAnanI rajA laI smazAne jAya che. kAussagamAM rahe che. mAtAe kahyuM hatuM ke he putra, tuM dIkSA to le paNa huM ja tArI chellI mA banuM have tAre koI mA karavI nahi. kevI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 azucibhAvanA uttama bhAvanA devakInI haze eTale ja kahyuM che ne ke "mA maLo to devakI jevI ane panI maLo to mayaNA jevI maLajo. smazAne UbhA rahela gajasukumAlane sasarA somile joyA. kALajhALa gusse bharAyo are ! ANe to mArI dikarIno bhava bagADyo ene dIkSA ja levI hatI to zA mATe lagna karyA? evA duSTa vicArothI gajasukumAlanA mAthe mATInI pALa karI emAM agni pragaTAvyo. taDa taDa mAthu baLavA lAgyuM chatAM muni samatA bhAvamAM lIna che. agni kAyanA jIvanI virAdhanAnI ciMtA kare che. zarIra to nAzavaMta che. zarIra baLe che, AtmA to zAzvata che. AvA anAsakta bhAve smazAnamAM dhyAnalIna munivarane kevaLajJAna maLe che. nirvANa prApta karI mokSe paNa pahoMcI jAya che. mATe ja kahevAnuM mana thAya che zarIranI sAthe ja rahelI cAmaDI utarI jAya toya mahAtmAne kaMI nahi ane zarIrathI para rahela kapaDuM bagaDe toya ApaNe garama hAya jevA thaI jaIe." azuci bhAvanAnA mAdhyamathI ApaNe viSaya ane kAmathI virakata banIe. yadIya saMsargamavApya sadyo bhavecchucInAma zucitvamuccai / / amedhyayone vapuSo'sya zauca saMkalpa mohoyamaho ! mahIyAn // 4 // ityavetya zucivAdamatathyaM pathyameva jagadeka pvitrm| zodhanaM sakala doSamalAnAM dharma meva hRdaye nidadhIthA : // 5 // jenA saMparkamAM AvanAra pavitra vastuo paNa malina thAya che. evA zarIramAM pavitratAnI kalpanA karavI te mahA ajJAnatA che. A pramANe zarIranA vivAdane khoTo samajIne hitakArI evo dharma ja jagatamAM pavitra che sakala doSa rUpI melane dUra karanAra dharmane ja hRdayamAM dhAraNa karo... pavitra padArthone paNa zarIra apavitra karI de che. zarIranA saMsargamAM sArA padArtho Avaze to e paNa malina thaI jaze. tame savAre sapheda-camaktA zubhra vastra dhAraNa karyA haze te sAMje paDaye gaMdA thaI jaze. zuM kAraNa? basa Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 147 zarIrano saMsarga thayo ane vastra bagADavAnuM cAlu thayuM. AvA zarIrane pavitra ke mAnavuM, rUpavAna mAnavuM te narI mUrkhatA che. zarIranuM sauMdaryabAhya ja che. aMdara to hADa mAMsa majjA ane gaMdakI ja bharelI che. AvA zarIra upara rAga na karAya. bAhya dRSTithI zarIra kadAca rUpavAna lAge paNa zarIranI bahArano bhAga aMdara jAya ane aMdarano bhAga bahAra Ave to A zarIra jovuM paNa na game. kensara vigere rogo thaI jAya ane rakta parU Adi jyAre bahAra nIkaLe tyAre eja zarIra ne joI tamane dhRNA pedA thAya eTale rUpanuM abhimAna paNa nathI karavAnuM ane strI rUpane joIne AkarSita paNa thavAnuM nathI kema ke A je dekhAya che te vAstavika rUpa nathI. vAstavika sthiti to judI ja che. enA mATe bAhya draSTi kAma nahi lAge. tattvadraSTinI jarUra paDaze. juo jJAnasAramAM u. yazovijayajI mahArAja zuM kahe che. rUpe rUpavatI draSTi draSTavA rupaM vimuhyati / majjatyAtmani nIrUpe tatvadraSTistva rUpiNI pugalanA svarUpane jonArI dRSTi bAhya rUpane joIne temAM moha pAme che paNa, tatvadRSTi (AtmacetanyavALI) to AtmAne viSe ja magna thAya che. bAhya draSTi H sudhAsAra dhaTitA bhAti suNdrii| tatvadraSTistu sA sAkSAt viNmUtra piTharodarI // 7 // bAhyadraSTi strImAM amRtanA sArathI ghaDAyela suMdarInuM darzana kare che ane tattvadraSTi enI aMdara mUtra, mAMsa ane hADakAne sAkSAta dekhe che. mATe zarIranA rUpa lAvaNya joIne mohAI javAnuM nathI enI aMdara paNa DokIyuM karavAnuM che. vaLI A zarIra parivartanazIla che. Aje bALapaNa, kAle yuvAnI, aMte bUDhApo ane maraNa. game tevuM rUpa hoya to paNa kSaNavAramAM karamAI jAya che. AvA zarIramAM pavitratAnI kalpanA paNa na karAya. pavitra mAnavuM e pUrI ajJAnatA che. dravyazoca karavAnuM ucita nathI paNa bhAva zocano ja Adara karavo joIe. lobha pramAda tRSNAno tyAga e ja kharo zaucavAda che. A pramANe zarIra saMbaMdhI zaucane khoTo mAnIne pavitra evA bhAva zaucane jANo. zarIranI zuci e zuci nathI, eka jAtano rAga ane moha ja che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 acibhAvanA jenAthI AtmA vadhAre malina bane che. badhAja pApo-doSonuM prakSAlana kare, malinatAne haTAve ane pavitratA bakSe eja sAco zauca che. e zauca ja AtmAne hitakArI che. A jagatamAM pavitra evo dharma ja AdaraNIya che. mATe tame dharmane ja hRdayamAM sthApana karo. ja dharmathI ja jIvana TakI zake che. dharma ja jIvanamAM sarvasva che.dharma mATe kahevAya che ke... durgati prapatat prANI dhAraNAt dharma uccate ! durgatimAM paDatA prANIne dhArI rAkhe te ja dharma che. je mANasa dharma mATe samaya phALave che enA mATe dharma mokSa phALavyA vagara raheto nathI. mATe satata dharma dhyAnamAM ja lIna rahevuM joIe. dharma bhavaaTavImAM sArthavAha che. dharma ja sahAro ane AdhAra che. dharmanA prabhAve ja sukha-zAnti ane samRddhinuM Agamana thAya che. AtmAnI zuci-pavitratA ane zuddhatA meLavavA mATe pavitratama evA dharmane manamAM lAvo. A dharma 10 prakArano batAvela che. kSamA-mArdava Adi daza yati dharmanuM vivecana temaja dharmanA prabhAvathI jIvana kevuM maMgalamaya bane che ane dharmathI jagatane zuM lAbha thAya A saghaLuM vivecana dharma ciMtana nAmanI bhAvanAmAM granthakAra svayaM ja karavAnA che. temaja saMvara bhAvanAmAM yatidharmanI spaSTa samajaNa paNa ApavAmAM Avaze. atyAre granthakArazrI azuci bhAvanAnuM vizeSa varNana kevuM kare che e ApaNe joIe. bhAvaya re vapuridamati malinaM vinaya ! vibodhaya mAnasa nalinam pAvanamanucintaya vibhumekaM, paramamahodaya mudita vivekam ! dampati reto rudhiravivarte kiM zubhamiha malakazmalagarte / mRzamapi pihitaH stravati virUpaM ko bahU manute'vaskarakUpam // 2 // he vinaya, A zarIra atyanta gaMdu che te tuM vicAraje. tArA mana kamaLane vikasIta kara. temaja parama mahodaya vALA viveka saMpanna parama Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 149 pavitra evA eka mAtra paramAtmAnuM ciMtana kara. strI ane puruSanA raja-vIryathI banela maLa ane gaMdakInA DhagalAthI A zarIramAM sAruM zuM thaze ? ghaNI sArI rIte sApha karavA chatAM jemAMthI vikRti ja hoya che tevA gaMdakInA durgadhI kUvAne koNa buddhimAna purUSa sAro gaNe? upAdhyAyavinayavijayajI mahArAja zAnta sudhArasa nAmanA A granthamAM chaThThI azauca bhAvanAnA geya kAvyamAM bhavyAtmAone dharmabodha mATe pharamAve che ke.. tuM be jAtanA vicAra kara. eka to A zarIra ati gaMdu-malina che. bIjuM, zarIramAM rahela mana rUpI kamaLane jANa. zarIra kevuM gaMdu. enI utpatti kevI rIte thaI? strInA raja ane purUSanA vIryathI A zarIra nirmita thayuM. pAyAmAM ja gaMdakI malinatA ja paDI che. nava nava mahinA sudhI e gaMdI gaTaramAM jIva UMdhe mAthe laTakyo che. azuci padArtho vacce tuM jIvyo che ane rahyo che. AvI gaMdakImAM jo AzvAsana hoya to e che mAnavInuM mana. mana! badhAne nathI maLatuM. puNyodayanA prabhAve mana maLe che. mana eTale hRdaya. azucimaya zarIramAM rahela hRdaya rUpI kamaLamAM tuM paramAtmAnuM dhyAna dhara... eka mAtra vibhu-prabhu ke je parama mahodayanuM kAraNa che, Atma vikAsa ane unnati mATe paramAtmAnuM dhyAna eja sarvazreSTha che. atyAra sudhImAM tame jAte zarIrane sAcavavAmAM ja samaya kADhayo che. have paramAtmAmAM samaya gALavAno che. aMtaHkaraNamAM tuM paramAtmAne sthApita karI de. manane kamaLanI upamA ApIne upAdhyAyajIe kamAla karI dIdhI che. kamaLa sugaMdhI hoya, komaLa hoya, svaccha hoya ane AphlAdaka hoya mATe manane kamaLa jevuM karI emAM paramAtmAnuM dhyAna karavuM. arihaMta paramAtmAnI bhaktinI tAkAta che ke ghora pApAtmAne paNa paramAtmA banAve che ! AvA arihaMta prabhunA prabhAve zarIra uparanI Asakti ane moha choDavA prayatna karavAno che. vaLI A zarIra kevuM azucimaya- durgadha mAratuM ane dagAbAja che. e Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 azucibhAvanA vAta svayaM granthakArazrI jaNAve che. / bhavati sacandraM zuci tAmbUlaM kartuM mukhamAruta mnukuulm|| tiSThati surabhi kiyantaM kAlaM mukhamasugandhi jugupsita lAlam // 3 // asurami gandhavaho'ntaracArI AvarituM zakyo na vikArI / vapurupajisi vAraMvAraM hasati budhastava zaucAcAram // 4 // mukhamAMthI suvAsa AvatI rahe eTale mANasa kharAsa Adi sugaMdha padArca yukata pAna khAya che paNa A mukha ja durgadhabharyA lAkha jevA tatvothI lepAyela che to moDhAmAM surabhi pavana (zvAsa) keTalo samaya Take? A zarIramAM vyApta durgadhamaya vAyu dabAvI zakAto nathI DhAMkavA chatAM DhaMkAto nathI tema chatAM A zarIrane tuM vAraMvAra sudhe che. cAhe che. tenA upara paMDitajano vase che. juo to kharA kevo A zauca AcAra? A zarIra durgadhamaya che. gaMdakIthI bhareluM che. zarIramAMthI gaMdA padArtho jhare che. durgacchanIya ane azucino avatAra evA zarIra upara rAga zuM karavo? cAhe game tenuM zarIra hoya paNa te zarIra upara moha karavo ghaTe nahi. chatAM manuSya A zarIrane pavitra karavA ghaNA upAyo kare che. jema ke moMDhAmAMthI durgadha AvatI hoya mATe sugaMdhI padArtho yukta pAna khAya che. zarIra upara attara lagAve che. phUlothI zaNagAre che. vastro upara sugaMdhI dravyo nAMkhe che paNa A badhA upAyo nirarthaka che kemake moTuM ja svayaM durgadha padArthovALuM hoya to aMdara rahela padArtho kyAMthI sugaMdhI bane? kemake zarIrano svabhAva ja durgadha che. ukaraDA upara senTanI boTala khAlI karavAno matalaba kharo? satya hakIkatane nahIM pIchANatA saMsArIjano zarIra upara mamatvabhAva rAkhIne phare che. ane ene pavitra gaNe che. kharekhara to zarIranI zuddhino tAro je zaucAcAra che te taddana murkhAmI bharelo che. je pavitra che ja nahi e kevI rIte pavitra banI zake? Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 mATe ja.... svayaMnA zarIra pratye virakta bano jenAthI rAganI mAtrA ghaTaze. anyanA zarIra pratye virakta bano jethI kAmanI mAtrA ghaTaze. vizuddha Atma svarUpanuM ciMtana karo. jenAthI moha mAMdo paDaze. jyAre jyAre koInA dehane, rUpane ke lAvaNyane juo tyAre tyAre Asakti karavAnA badale azucibhAvanuM ciMtana karo-manana karo, jethI tarataja Asakti chuTI jaze, moha chuTI jaze, mana nirmaLa banI jaze. pratidina azucibhAvanuM raTaNakaravA dvArA nirvikAramana, zAnti samatA nuM pAna karyA kare eja abhyarthanA... dvAdaza - navarandhrANi nikAmaM galadazucIni na yAnti viraamm|| yatra vapuSi tatkalayasi pUtaM manye tava nUtana mAkUtam // 5 // azita mupaskara saMskRtamannaM jagati jugupsAM janayati hannam puMsavanaM dhainavamapi lIDhaM bhavati vigarhitamati janamIDham // 6 // kevalamalamaya pudgalanicaye azucIkRta zuci bhojana sicye| vapuSi vicintaya paramihasAraM zivasAdhana sAmarthya mudAram // 7 // yena virAjita mida mati puNyaM taccitaya cetana ! naipuNyam / vizadAgamamadhigamya nipAnaM viracaya zAntasudhArasa pAnam // 8 // zarIranA bAra ane nava azacimArgo dvArA satata gaMdakI jhare che te zarIrane tuM pavitra mAne che te tAro koI navo ja abhiprAya lAge che. (5) sArI rIte taiyAra karela svAdiSTa bhojana paNa zarIra dvArA jagatamAM jugupsA pedA kare che. pavitra manAtuM gAyanuM dUdha paNa mUtra svarUpe gaMdakI phelAve che. (6). A zarIra kevaLa manathI vyApta yugalano Dhagalo ja che. suMdara sarasa bhojanane paNa azuci, apavitra karanAruM che. A zarIramAM mokSa Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 azucibhAvanA apAvavAnuM sAmarthya che te teno parama sAra che tenuM ciMtana kara (7) A zarIrane mahApuNyazALI kahI zakAya tevI kaLAnI bAbatamAM vicAra kara ane Agama rUpI jaLAzayane jANIne zAnta sudhAnA rasano AsvAda mANa (8) A zarIramAM strInA bAra ane purUSanA nava azuci dravyothI niraMtara gaMdakI jharyA kare che. chatAM ApaNe zarIrane sAruM suMdara gaNIe chIe. pavitra mAnIe chIe. granthakAra jaNAve che ke A tArI koI navI-vicitra paddhati che kemake najara sAme gaMdakI dekhAya che chatAM tame te jovA taiyAra nathI. vaLI A zarIramAM tame sArAmAM sArA padArtho nAMkhazo to paNa zarIra tene paLavAramAM gaMdA karI deze. navA ja vastro paherelA hoya paNa kalAkamAM to parasevAthI gaMdA thaI jAya che, koI paNa vastu zarIranA saMsargamAM Ave che te jugupsanIya thaI jAya che. pavitramAM pavitra vastu zarIrane ApavAmAM Ave to paNa e apavitra thaI jAya che. AvA zarIrano moha rAkhavo joIe nahi. zarIrane sAphasupha karavuM, teno moha rAkhavo, taMdurasta dekhAvA mATe daMbha karavo vigere ajJAnatA che. mANasa jyAre mohamAM taNAya che tyAre te hAsyAspada bane che, tyAre tene sArA-narasAnuM bhAna rahetuM nathI. eka paTela ane paTalANI nAnA evA gAmaDAmAM rahe. ekavAra paTelane koI kAma prasaMge zaheramAM javAnuM thayuM. paTela to zaheramAM pahoMcyA. ane eka bahumALI ImArata AgaLa jaI ubhA rahyA tyAM temaNe eka kautuka joyuM. teo jyAM UbhA hatA tyAM eka baMdha bAraNAnI kebIna jevuM hatuM. tevAmAM eka vRddha bAI tyAM AvI. teNe e kebInanuM kALuM baTana dabAvyuM to tenA bAraNA jAduI rIte khUlI gayAM, vRddhA e kebInamAM gaI ane tarata ja tenA bAraNA Apo Apa baMdha thaI gayAM. paTela to A dezya AzcaryathI joI rahyAM hatAM. tyAM to pharI kebInanuM bAraNuM khulyuM ane temAMthI eka svarUpavAna strI nIkaLI ane Tapa-Tapa karatI cAlI gaI. kebInanA bAraNA pharI ApoApa baMdha thaI gayAM. paTela to A dezya AMkho phADI phADI joI rahyA ane temaNe manamAM ne manamAM kaMIka manasubo karyo. paTela tyAMthI bhAgyA ane potAnA ghare pahoMcI gayA. ghera jaI paTalANIne kahyuM ane sAMbhaLe che? jo huM zaheramAM jaI Avyo tyAM meM Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 eka jAduI oraDI joI. temAM gharaDI DozI besI jAya to thoDIvAramAM yuvAna thaI bahAra Ave, mATe tuM cAla mArI sAthe! tuM have DosI thaI gaI che. tane huM yuvAna banAvI dauM. paTalANI kahe mAre nathI yuvAna thavuM, huM nahI AvuM. paTele paTalANIne bahu samajAvyA ane paTalANI mAnI gayAM. paTela paTalANI zaheramAM AvyA ane pelI bahumALI ImAratamAM gayAM ane tyAM jaI pelI jAduI oraDIAgaLa paTalANIne laI gayAM. paTalANIne kahyuM ke have tuM pAMca miniTamAM yuvAna thaI jaIza. ema kahI paTele kebIna AgaLanuM kALu baTana dabAvyuM to tarata kebInanA bAraNA khulI gayAM. paTele paTalANIne dhakko mArI kebInamAM haDaselI dIdhAM ke tarata kebInanA bAraNA baMdha thaI gayAM. have paTela kebIna sAme rAha jotAM ubhA rahyAM. thoDIka vAra pachI ekadama kebInanuM bAraNuM khulyuM. emAMthI eka yuvAna chokarI AMkhe gogalsa, pagamAM uMcI eDInA pagarakhAM paherI Tapa-Tapa karatI bahAra nIkaLI. paTele jhaDapathI ke chokarIno hAtha pakaDI lIdho ane bolyA kema paTalANI!tame kevA suMdara yuvAna thaI gayAM. paNa chokarIe to bUmAbUma karI mUkI. loko bhegA thaI gayA. paTela kahe ke A chokarI mArI paTalANI che. meM mArI gharaDI paTalANIne A kebInamAM dhakelI ane te turata yuvAna thaI pAchI AvI gaI. mATe A chokarI to mArI bairI che. huM tene mArA ghera laI jaIza. ToLAmAMthI koI bolyuM. A to ApaNA ramezabhAInI bebI che. paTalANI kyAMthI hoya? A mANasa koI guMDo lAge che. mAro sAlAne, tyAM to asala paTalANI dAdaro utaratAM utaratAM, paTelane gALo bhAMDatAM bhAMDatAM nIce AvyAM. paTalANI barAbaranA vipharyA hatAM. loko paNa vipharyA hatA. paTele samaya varte sAvadhAna, rasama ajamAvI paTalANIno hAtha jhAlI tyAMthI bhAgI chUTayA. paTela moha dazAnA kAraNe jhaMkhavANA paDI gayA. mATe mohanI ajJAnatAne dUra karavI joIe. zarIrano moha ane rUpanuM abhimAna jIvane muzkelImAM mukI devAnuM kAma kare che. - juo. sanatakumAra cakravarti. tene paNa kAyAno moha jabaro hato. temane temanA rUpanuM abhimAna jabaruM hatuM. abhimAna kula 8 prakAranA che. temAM A cothA naMbaranuM abhimAna hatuM. eka vAra devo temanI parIkSA karavA AvyA. tyAre rAjA snAna karatAM hatAM. devoe rAjAne kahyuM oha! zuM tamAruM rUpa che ! Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 azucibhAvanA zuM tamAruM teja che ! rAjA sagarvabolyA A to kaMI rUpa nathI haju to huM mArA badhAM dAgInA paherIza tyAre temane mArA asalI rUpanA darzana thaze. rAjA potAnA kiMmatI vastro tathA alaMkAra vigere potAnA zarIra upara dhAraNa karIne banI-ThanI pachI devone kahe ke juo have mAruM rUpa kevuM che ! tyAre devoe kahyuM ke rAjana, ApanI AbhuSaNothI vibhUSita kAyA tamane dekhItI rIte khuba suMdara lAge che. paraMtu ATalA samaya mAtramAM A kAyAmAM 16-16 rogono upadrava thaI gayo che. ane A vakhate cakravartine satyajJAna thayuM. mohano nazo utaryo ane vairAgya jhaLahaLI uThyo ane cAritra grahaNa karavA nIkaLI paDyA. mATe zarIrano koI bharoso nathI. tene game teTaluM sAcavo, game tevA pauSTika khorAka khavaDAvo, rasAyaNa khavarAvo, vITAmInanI goLIo Apo to paNa A zarIra koInuM thayuM nathI ane thavAnuM nathI mATe zarIrano moha tyajI devo joIe. zarIra jyAre gharaDuM thAya che, ghaDapaNa Ave che. tyAre pANIyArAnI pANInI goLI gaMgA nadI jeTalI dUra lAge che. gharanA uMbarA DuMgara samA lAge che. gAmanuM pAdara paradeza jevuM lAge che. " zarIrane game tevuM sajAvo, svaccha karo, hRSTapuSTa karo, paNa te to pApa ja karatuM raheze. AtmAne azuddha karatuM raheze. jyAre sAruM zarIra maLyuM hoya tyAre e zarIrano upayoga tapazcaryAmAM karI levo joIe. zarIra bhogAsakta-pApAsakta banIne AtmAne duHkhI ja kare che. mATe ja zarIranI mamatA choDavAnI che ane zarIranI azucitAnI vicAraNA karavAnI che. dagAbAja zarIra upara vizvAsa karavAno nathI. zarIra sAruM hoya tyAM sudhImAM sukRta karI lo. dharma ArAdhanA karI lo. "rAga ane rIkSA doya khavIsA" rAga ane rIsa mokSa mArgane rokanAra che. yuvAnI, sattA, saMpatti ane ajJAnatA jIvane mamatva gADha karAve che. zarIrano rAga e eka mUrkhatA che, ajJAnatA che. mATe zarIrano rAga tyajavo joIe. A zarIra agnimAM chevaTe bhasmIbhUta thaI javAnuM che. "jJAnasAra" tattvadraSTi aSTakamAM lakhela che ke. lAvaNya laharI puNyaM vapuH pazyati bAhyadRg / tattvadaSTi : zvakAkAnAM bhakSyaMkRmi kulA kulam // bAhyadraSTi manuSya sauMdarya - taraMganA mAdhyamathI zarIrane pavitra jue Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 155 che. jyAre tattvadraSTi manuSya ene ja kUtarAone, kAgaDAone khAvA yogya kRmithI bharyuM bharyuM bhojana mAne che. zarIra gaMdA pudgalanI apavitratAthI bhareluM che. tenA saMparkamAM AvanAra padArthone paNa te ghRNAspada banAvI de che. miSTAnnane viSTA ane dUdhane mUtra banAvI de che. paraMtu emAM eka sArabhUta tattva che te che- mokSa mArganI ArAdhanA karavAnuM sAmarthya !!! mAnavadehamAM mokSa prAptinI ArAdhanAno puruSArtha karavAnuM sAmarthya che. mATe zarIranA mAdhyama dvArA mokSa prApti mATe jIve prayatnazIla rahevuM. jJAnI bhagavaMtoe mokSa prAptinA daza adhikAro batAvyA che. azuci pudgalanA samUha rUpa A zarIra dvArA ja e adhikAra anusAra prayatna karavo joIe. e daza adhikAranA nAma A pramANe che. (1) aticAranI AlocanA (2) gurUnI sAkSIe vrata grahaNa karavA (3) corAzI lAkha yoninA sarva jIvone khamAvavA (4) aDhAra pApasthAnaka vosirAvavA (5) cAra zaraNa grahaNa (6) duSkRta garhA (7) sukRtanI anumodanA (8) zubha bhAvamAM ramaNatA rAkhavI (9) AhAratyAga (aNasaNa) (10) navakAramaMtranuM satata raTaNa he cetana ! AvuM uttama ane devo karatAM paNa suMdara (mokSa prApti hovAthI) evA A zarIrane prApta karIne tuM vicAra kara ke tane ghaNuM badhu maLI gayuM che. eTale ja nirdoSa evA jinAgamarUpI jalAzayane barAbara jANI le. ane te AgamamAM ja tuM snAna karIne zuddha bana. ane zAntasudhAnA rasano bhoktA bana. tatvajJAna pahelA ArAmAM 10 hajAra varSe eka vAra varasAda paDe. bIjA ArAmAM 1 hajAra varSe eka vAra varasAda paDe. trIjA ArAmAM 100 varSe eka vAra varasAda paDe. cothA ArAmAM 12 varSe eka vAra varasAda paDe. pAMcamA ArAmAM dara varSe eka vAra varasAda paDe. eTale e e ArAnI bhUmimAM eTalI zakti che. vicArajo ke tamArA haiyAnI dharatI kevI che ? vItarAga vANInuM pANI tamAre da22oja joIe. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 Azrava bhAvanA Azrava bhAvanA hi yathA sarvato nijarairApatadbhi : prapUryeta sadyaH payobhistaTAkaH tathaivAzravai : karmabhi : saMbhRto'GI mavecAvura - zaMvata : pavitta ? jevI rIte cAre taraphathI vahetA jharaNA, pANI vaDe taLAvane pUrNa bharI de che tevI rIte Azravo vaDe jIvAtmA karmathI bharAI jAya che, AkuLavyAkuLa ane gaMdo bane che. upAdhyAyavinayavijayajI mahArAja zAntasudhArasamAM sAtamI Azrava bhAvanAnuM varNana karatAM jaNAve che ke jIvAtmA sarovara jevo che. jema ke koI sarovaramAM AjubAjuthI vahetA jharaNAnuM pANI ThalavAya eTale e sarovara puruM bharAI jAya, vyAkuLa banI jAya ane kAdava vaDe gaMdu paNa banI jAya che. basa evuM ja che jIvAtmAnuM !! jemAM Azravo dvArA karmanuM jala satata paDe che. niraMtara karmono praveza AtmAmAM thayA ja kare che jethI AtmA vyAkuLa caMcaLa ane gaMdo banI jAya che. karmanA kAraNe jIva asthira bane che. sukha-duHkha, AnaMda-kheda, saMyogaviyoga A badhuM ja karmathI ja bane che. ane karma jenA dvArA Ave e Azrava mATe karmane dUra karavAno prayatna karavo joIe. jo ke karmane dUra karavA mATe no prayatna karavA chatAM bamaNA jorathI navA karmo AtmAmAM praveza kare che eTale sarvathA karma rahita dazA prApta karavAmAM muzkelIno anubhava to thaze ja A ja vAtane upAdhyAyajI have pachInI gAthAmAM samajAve che. yAvatkiJcidivAnubhUya tarasA karmaha nirjIryate tAvaccAzrava zatravo'nusamayaM siJjanti bhUyo'pi tat / hA kaSTaM kathamAzrava pratibhaTA : zakyA niroddhaM mayA ? saMsArAdatibhISaNAnmama ha hA mukti H kathaM bhAvinI // 2 // s Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 157 ghaNA kheda ane du:khanA uddagAro sAthe upAdhyAyajI kahe che coka purUSArtha karIne jaladI-jaladI karmone bahAra kADhuM chuM eTalAmAM to AzravarUpI zatruo pratisamaye pharIthI ghaNuM karmajala lAvI de che. are! kheda che ke kevI rIte Azrava zatruo mArA vaDe rokAya ? hA ! hA ! ati bhISaNa evA saMsArathI mArI mukita kevI rIte thaze ? anAdikALano eka krama che ke pratyeka samaye AtmAmAM karmo praveza kare che. pUravegathI cArebAju karmo AtmAmAM ThalavAI rahyA che ane karmone dUra karavA mATeno upAya alpache. thoDo prayatna kare, thoDA upAyothI karmane haTAve. tyAM ja pharIthI AtmArUpI taLAvamAM AzravanI nIka vaDe karmono bharAvo thaI jAya che. karavuM? kevI rIte Azravane rokavA? karmono saphAyo kema karIne thaze? are... are !! A duHkhathI huM kevI rIte mukta banIza! zuM mAro AtmA mokSe nahIM jaI zake? jyAM sudhI Azravone rokavAmAM huM saphaLa na thAuM, tyAM lagI mArI mukti paNa nahI saMbhave. khUba kheda ane duHkhanI vAta che ke mAro AtmA AzravonA kAraNe saMsAramAM ja bhaTakyA karaze. Azrava bhAvanAnuM ciMtana karatAM-karatAM mAro AtmA viSAdamAM DUbI jAya che. zuM evo koI upAya nathI ke huM Azravane rokI zakuM ! eka to huM karmothI bharAyelo chuM ne vaLI navA navA karmo AvI rahyA che. kyA kAraNathI karmo AvatA haze? evI kevI AzravanI nIka che?karmo cAra kAraNothI Ave che te kAraNo upAdhyAyajI batAve che..... mithyAtvAvirati kaSAya yoga saMjJA - zvatvAra : sukRti bhirAzravA : pradiSTA : / karmANi pratisamayaM sphuTairamIbhi baMjanto bhramavazato bhramanti jIvAH // 3 // indriyAvrata kaSAya yogajA :, paJca paJca caturanvitAtrayaH paJca viMzatirasatkriyA iti, netravedaparisaMkhyayApyamI // 4 // mahAmanISI purUSoe mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 Azrava bhAvanA nAmanA cAra Azravo batAvyA che. Azravo dvArA prati samaya karma bAMdhatAM jIvo bhramaNAnA kAraNe jagatamAM bhaTake che. 3 pAMca Indriyo, pAMca avata, cAra kaSAya ane traNa yoga temaja 25 asat kriyA maLI kula 42 bheda AzravanA thAya che. 4 mithyAtvAdi cAra Azravo mukhya che. tenA 42 peTA bhedo che. A AzravathI jIva saMsAramAM bhaTake che. A granthanI zarUAtamAM "paMcazravAkboghare" kahI pAMca AzravanI vAta karI hatI. ahiM cAranI kare che. kemake pramAdane avirati gaNI lIdho che. paNa peTAbhedamAM je asalkiyAno ullekha karyo che te pramAdanA bhedo ja che. ema jANavuM. - mithyAtvA:-vastutatva upara azraddhA-viparita mAnyatA,temithyAtva kahevAya. je vastu yathArtha hoya temAM paNa zaMkA kare, satya vastunuM darzana thavA na de temaja samaktithI je viparIta che. karmabaMdhanuM mukhya kAraNa che. ane pahele guNa sthAnake jeno baMdhodaya hoya che. avirati -bIjo Azrava che avirati, avirati eTale asaMyama, jemAM doSathI viramaNa eTale aTakavApaNuM na thAya. doSa ane pApamaya jIvana hoya. mithyAtvane choDyA pachI jIva aviratimAM aTavAI jAya che. tenA pAMca bhedo che. (1) hiMsA (2) asatya bhASaNa (3) corI (4) maithuna ane (5) parigraha. hiMsA - koI jIvane haNavo, bAMdhavo, bhUkhyo rAkhavo, vedanA pahoMcADavI, duHkha thAya tevuM vartana karavuM ItyAdi hiMsAnA ja prakAra che. asatya -juThuM bolavuM. khoTI sAkSI bharavI, khoTA Aropa karavA, khoTI sahI karavI, banAvaTI dastAveja karavA, kapaTa niMdA karavI. koInI gupta vAta pragaTa karavI vigere juThanA prakAro che. kanyA, go, Dhora ke bhUmi saMbaMdhI moTA juThAo paNa kadI bolavA nahi. eka vAta dhyAnamAM rAkhajo ke. sAcuM bolavAnA aneka phAyadAo paikI eka phAyado e che ke e yAda rAkhavAnI mAthAkUTa karavI paDatI nathI. juTha yAda rAkhavuM paDe che ! corI:- nahi Apela grahaNa karavuM te corI-adA, mAlamAM ghAlamela karavI. nakalI mAla vecavo, koIne corI mATe preraNA karavI, Teko Apavo, Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 zAnta sudhArasa vivecana- bhAga-1 teno mAla levo ItyAdi corInA prakAra jANavA. thinA sevana - strI purUSanI ratikrIDA eTale maithuna, kanyA, vezyA ke aparigRhita ke anya strInI sAtheno upabhoga, svastrI mATe paNa ati kAma bhAva, sRSTi viruddha kRtya ane atizaya kAmecchA ItyAdi maithuna aviratinA prakAro che. parigraha -mUccha parigrahaH A zAstra vAkyAnusAre padArthonuM mamatva e ja parigraha kahevAya. dhanadhAnyAdi saMgraha karavo. maLe to khuzI. jAya to nArAjI A parigraha ja che. samaju jano A aviratino tyAga kare. have kaSAyonA svarUpane samajIe. kemake kaSAyo AtmAnA guNone pragaTa thavA detA nathI. mATe yatkiMcit kaSAyonuM varNana karavAmAM Ave che. kaSAyonuM savarUpa anAdikALathI jIvanuM saMsAra bhramaNa A kaSAyonA kAraNe thAya che. cheka agyAramA guNasthAnake gayela AtmAne paNa nIce pADanAra hoya to kaSAya ja che. kaSAyanA cAra bhedo che. krodha, mAna, mAyA, ane lobha A caMDALa cokaDI khataranAka che. kodha - AtmAnA parama tejanI vikRti mAna :- AtmAnI parama garimAnI vikRti mAthA - AtmAnA rApara prakAzaya zaktinI vikRti lobha - AtmAnA anaMta jJAnanI vikRti. vAcaka zreSTha zrI umAsvAti bhagavAna paNa prazamaratimAM jaNAve che ke krodhathI prItino nAza thAya, mAnathI vinayano nAza thAya, mAyAthI vizvAsa bhaMga thAya ane lobhathI sarva guNo nAza pAme. mATe cAre kaSAyo bhayaMkara che. tyAjya che. cAre kaSAyone kramazaH joIe. koi kaSAya - krodhathI magajamAM jJAnataMtuo upara kharAba asara thAya che. zarIra garamA garama thaI jAya che. krodhIne koI mitra hoto nathI. eno koI cAhaka hoya nahi. krodhathI tridoSa utpanna thAya-pote tape, bIjAne tapAve ane snehano Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azrava bhAvanA 160 nAza kare. krodhanA samayamAM zarIranuM rakta garama banI jAya. hAvabhAvamAM pharaka paDI jAya eTale ja kahyuM che ke. "maiMne dekhA hai ki vidA ke samaya mAtra pItte do nAte hai maiMne dekhA hai ki buDhApe ke samaya netrItve ho nAte hai maiMne dekhA hai ki loga gore hote hue bhI krodha ke samaya lAla aura pIle ho jAte hai" // krodhanA duSpariNAma vicAravA joIe, je jIvanamAM aMdhakAra phelAve che. kAraNa ketanamAM krodha, manamAM vera e aMdhakAra che. jIvanamAM kadI krodha na thAya enI takedArI rAkhavI joIe. kemake jIvanane jo uttama kakSAe laI javuM hoya to krodhanA phaLa paNa jANI levA joIe. je AtmAne kyAreya urdhvagatimAM laI jaI zake nahi. krodhano tyAga eTale ja AtmaramaNatA. bIjuM, krodha e mohanIya karmano bheda ja che. ane vaLI karmane jeTaluM sAcavazo eTalI tamane muzkelI Apaze. durgatino mArga batAvaze. tamane caMDakAzikanuM draSTAMtato yAda haze ja. eka nAnakaDI bhUlamAM kaSAyane vaza paDIne saMyama jIvana gumAvI dIdhuM. vaLI juo, krodhanI lIlA kevI! sAdhunA bhavamAMdravya-kSetra-kALa-bhAvathI jo vicArIe to mAravA mATe phakta ogho ja hato. kSetramAM upAzraya jevI nAnakaDI jagyA, kALathI jIvanano aMtima samaya ane bhAva bALa sAdhune jarA phaTakArUM! basa ATalo ja krodha karyo ane sIdhA pheMkAI gayA tApasapaNAmAM! tyAM krodhe emane jANe krodha karavAnI anukULatA ApI hoya tema oghAnI jagyAe kuhADI maLI. upAzrayanA badale moTo Azrama ApI dIdho ane samaya yuvAvayathI maraNa sudhIno temaja bhAva hatA ke je koI mArA bagIcAmAM Ave te badhAne jAnathI mArI nAkhuM. chevaTe tyAMthI marIne caMDakauzika thayo. tyAM paNa krodhe kevo paraco batAvyo! kuhADI gotavA javuM paDe nahi eTale draSTimAM jhera ApyuM. jagyA AkhA jaMgalanI maLI gaI ane kALathI janmathI ja veravRtti ApI temaja aparAdhI niraparAdhI je Ave te tamAmane mAravAnI duSTa buddhi Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 161 maLI. Ama krodhe eno vyApa vadhArI dIdho! eto sAruM thayuM ke prabhuvIra maLI gayA ane, enuM kalyANa thaI gayuM. eTale ja krodhane kAbumAM rAkho. i prakAranA manuSyo batAvyA che. uttamottama :- jIvanamAM kadI krodha na kare - mAnasarovara jevo. uttama - krodha thAya paNa kSaNamAM ja zAMta thAya - vIjaLInA jhabakArA jevo. madhyama - ghaDI, be ghaDI rahe. pachI zAMta - nAnA TamaTamIyA dIvA jevo vimadhyama - 24 kalAka krodha rahe pachI zAMta - sagaDIjevo adhama :- 5-6 divasa Take - nIbhADA jevo. adhamAdhama :- jIvanabhara rahe, keme ya zAMta na paDe - kArakhAnAnI bhaThThI jevo. jarA vicArI jojo....... tamAro krodha kevo che. agni ane sarpanI upamA pAmela krodhathI cheTA rejo. mAna kaSAya : jo tame jJAnI ho, dharma zravaNanA anurAgI ho to garvane choDI dejo. abhimAnI kyAreya AgaLa vadhI zake nahi. enAmAM namratA-vinaya hoya nahi. te dareka kSetramAM bhAre pachaDATa khAya. vaLI abhimAnano tyAga karavo muzkela che. chatAM paNa e tyAga ja muktie pahoMcADe che. tapa karatAM paNa mAnatyAga khUba ja mahatvano che. juo... sukhena sAdhyA tapasAM pravRtti ryathA tathA naiva tu mAnamuktiH AdyA na dattepi ziva parA tu, nidarzanAd, bAhubale : pradatte // tapa sukha-sukhe thaI zake che, paNa mAnatyAga nahi. chatAM tapa kadAca mokSana paNa Ape jyAre mAna tyAga to jarUra mokSa Ape ja. juo bAhubalinuM daSTAMta ! eka varasa tapa karavA chatAM bAhubaLIne kevaLajJAna na maLyuM. paNa jevuM abhimAna choDyuM, namratA AvI ne tyAM ja... "paga upADyo vAMdavAre upanyuM kevaLajJAna" bAra mahinAnA upavAsa abhimAna pUrvakanA hovAthI Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 Azrava bhAvanA kevaLajJAnano divya prakAza prApta thaI zakyo nahi, mATe abhimAna choDI vinayazIla banavuM kemake muktino mukhya guNa chevinaya. abhimAnathI vinayano nAza thAya. ane "viNaya mulo dhammo" dharmanuM mULa vinaya ja che. vinaya na hoya to dharma kriyAmAM Adara, bahumAna ke pratibhAva pedA thAya nahi. mATe abhimAna karavA jevuM nathI. Aje mANasa mAna-pAna pratiSThA AbarUno bhukhyo che ane eTale eno ahaM TakarAya che. ahaM ahaMnuM dhyAna karavA na de. Ajano mAnava pUche che. zuM karavAthI paiso maLe,? karavAthI pratiSThA vadhe.? ne zuM karavAthI AbarU jaLavAya!paNa zuM karavAthI mana bharAze, jIvana sArthaka banaze. zuM karavAthI Atma saMtoSa maLaze? evo prazna koI pUchatuM nathI. rAvaNa duryodhana vigere mAna kaSAyathI ja duHkha pAmyA che.. mAyA kaSAya : mAyAvI mANasano koI vizvAsa na kare. jema sarpazAMta sUto hoya to paNa te vizvasanIya banato nathI. bhale kadAca tame ekAdavAra mAyA - kapaTa karyuM haze. paNa lokonI najaramAMthI tame kAyama mATe utarI gayA hazo. parivAra samAja ke mitravartuLamAM tame napharatanI najare jovAzo. mAyA manamAM azAMti ubhI karaze. mAyA saraLatAno nAza kare che. mallinAthe mAyA karIne tapa karyo to paNa emane enuM karmaveThavuM paDayuM. strIno avatAra levo paDyo. mATe AvI mAyAne dUrathI ja choDI devI eja hitakArI che. sAcAmAM samakti rahe che. ane mAyAmAM mithyAtva hoya che! lobha kaSAyA kaSAyano cotho bheda che lobha, lobha eTale badhA ja durguNonuM ghara, ane sarva guNonuM vinAza sthAna. corI, parigraha, zikAra, niMdA, IrSyA Adi tamAma durguNo lobhamAMthI ja pedA thayA che. lobhanI dIkarI mAyA. mAyAno dIkaro mAra mAnano dIkaro RRdha, krodhano dIkaro droha drohanI dIkarI durgati, ane teno parivAra saMsAra mATe lobha badhA pApono dAdo thayo. badhA pApanuM mULa lobha che. lobhathI ja jIva herAna thAya che. tRSNA asaMtoSa mUccha e lobha ja che juo Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 dhana vadhAravAnI IcchA te - tRSNA jarUrI vastunI cAhanA te IcchA ati Avazyaka vastunI jhaMkhanA te - spRhA maLela vastune sthira karavAnI bhAvanA te - vAsanA tRSNAdino ghaTADo karI jIve saMtoSI banavuM joIye. kamasekama traNa vastumAM to saMtoSa rAkhavo joIe. savapatni, bhojana ane dhana !!! ajJAnI jIva sukha pAmavA mATe lobhano sahAro le che jANe ke jIvavA mATe jherano pyAlo pI rahyo hoya! zItaLatA meLavavA jema aMgArA upara paga na mukAya temasukha meLavavA lobha na karAya. lobha samasta pAponI jaDa che. lobha pApa nathI karato. paNa sarvavinAza kare che. "sarva guNa vinAzanam" lobha che. mATe lobhathI dUra rahevuM. kaSAyo bhaRNa karAve che - krodhAdi cAre kaSAyo AtmAnuM ahita karI saMsAra sAgaramAM bhamAvavAnuM kAma kare che. mATe kaSAyono tyAga karavo joIe. karyuM eTale saMsAra, ane Aya eTale lAbha. jenAthI saMsAranI vRddhi thayA kare te kaSAyo che. mATe kaSAya Azrava tyajI ne samatAno Azraya karavo. TaNayoga - mana-vacana ane kAyAnA yoga e paNa karmabaMdhanuM kAraNa che. zubhayogo zubha karmabaMdha karAve ane azubhayogo azubha karmabaMdha karAve. mananA vicAro, vANInA uccAro ane kAyAnA AcArone pavitra rAkhavA. have pramAdanA sthAnarUpa 25 asathiA samajAvIe chIe. vizeSa bodha mATe kriyAone alaga batAve che. 1. kAcikI :- zarIrane pramattabhAve pravRtta karavuM 2. adhikaraNIkI - hiMsAkArI sAdhano grahaNa karavA. talavAra kuhADA, baMdUka vigere rAkhavA - vecavA banAvavA. 3. praSikI :- jIva ajIva para dveSa rAkhavo. 4. pAritApanikIH- potAnA mAthA kuTavA, temaja bIjAne satAvavA rUpa je kriyA. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 Azrava bhAvanA 5. prANAtipAtikI - AtmahatyA karavI athavA anyane mAravo ke marAvavo. ka. AraMbhikI - AraMbha karavo - karAvavo temAM prasanna rahevuM, cItarelA kotarelA pazu-mANasano vadha karavo. 7. parigrAhikI:- pazu- pakSI - dAsa - dAsI Adi temaja dhana dhAnya makAna - jamIna dAgInA Adino saMgraha karavo - mamatva rAkhavuM. vigere. 8. mArA pratyacikI - kapaTa karavuM, chetarapiMDI karavI, ThagavAno bhAva rAkhavo. 9. mithyAdarzana pratyacikI - sarvajJa bhagavatta pratye azradhdhA. 10. apratyAkhyAnikIkriyA-paccakakhANa na karavuM. 11. daSTikIkriyA - jIva - ajIvane rAgathI jovA te 12. samRSTikikriyA--jIva ajIvane rAgAdithI sparza karavo 13. pratyacikI kriyA - bIjAnI vRddhi joI rAgadveSa IrSA karavI 14. samanvopanipAtikI :- tamArA vAhana jovA loko Ave tyAre koI prazaMsA kare to rAga thAya. niMdA kare to Sa jAge. athavA ghI-tela dudhanA bhAjana ughADA mUkavAthI jIvo paDe tevI je kriyA "samannA" cAre bAjuthI. virAdhanA thAya te kiyA. 15. aizaksikI - rAjA AdinA AdezathI yaMtrAdi banAve. 16. svahastikIH- potAnA hasta dvArA ke padArtha dvArA jIva ajIvonA ghAta karavo 10. AjJApanikI - jIvA jIvane AjJA karIne kaMI maMgAvavuM. 18. vidArINI - jIva ajIvane vidAravAthI athavA mAna sanmAnano nAza karavA rUpa je kriyA 19. anAbhogikIH- upayoga vagara pramAda kriyA. 20. anavakAMkSa pratyacikI - Ihaloka-paraloka virudhdha AcaraNa parastrI - dArU, jugAra vigere kriyA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 22. sAmudAyikI 23. premikI 21. prAyogikI :- mana-vacana-kAyA nA azubhayoga saMbaMdhI kriyA :- badhAye ekI sAthe je kriyA karI hoya te nATakAdi :- prema karavo, prema upaje tevA vacana bolavA 165 24. laiSikI H- pote dveSa karavo, anyane dveSa upaje tevA vacano bole 25. I pathikI :- karma baMdhananA hetu svarUpa je mithyAtvAdi cAra che. temAM 11-12-13mA guNa sthAnake phakta yoga ja hoya yogathI zAtAvedanIya karma bAMdhe te kriyA IryApathikI pariharaNIyA re ! sukRtibhirAzravA hRdi samatAmavadhAya / prabhavantyete re ! mRzamucchRkhalA vibhuguNavibhavavadhAya // 1 // kuguruniyuktA re ! kumati pariplutA : zivapurapathamapahAya prayatante'mI re ! kriyayA duSTayA pratyuta ziva virahAya // 2 // avirata citA re ! viSayavazIkRtA, viSahante vitatAni ihaparalokare ! karma vipAkajAnya virala duHkha zatAni // 3 // karijhaSamadhupAre ! zalabhamRgAdayo, viSaya vinodarasena / hA ! tamane re ! vividhA velanA vata ! ritivilsena // 4 // kalyANakAmI AtmAoe hRdayamAM samatA dhAraNa karIne Azravone choDavA joIe. e Azravo niraMkuza banI gayA to... guNonA vaibhavane vikherI nAkhaze.. || 1 || kugurunA cakkaramAM phasAIne athavA khoTI buddhino zikAra banI ne jIvAtmA mokSanA mArgane choDIne azuddha ane azubha kriyAo vaDe mokSano prayatna kare che... paNa ulaTo te mokSacI TIka TIka dUra pheMkAI jAya che. || 2 || aviratinA pariNAmathI viSayone vaza thayela jIvo A loka ane paralokamAM karma vipAkathI utpanna thayela seMkaDo bhISaNa du:khomAM phasAI jAya che. || 3 || hAthI, mAchalI, bhamaro, pataMgIyu ane haraNa A prANIo potAnA mana pasaMda padArthonI pAchaLa pAgala banIne bhaTake che... aho! Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 Azrava bhAvanA du:khanI vAta che.. pIDAno zikAra banIne vividha vedanAo prApta kare che. ane pariNAma svarUpa motanI gahana khINamAM paDI jAya che. || 4 || Avyavono tyAga karo - upAdhyAyazrI vinayavijyajI mahArAja zAnta sudhArasanI Azrava bhAvanAnA geya kAvyamAM pharamAve che ke AtmAmAM pApano praveza karAvanAra nIka eTale Azrava, ane te AzravothI AtmAmAM rahela guNo vera vikhera thaI jAya che. AtmA sphaTika jevo zuddha che. karmamalathI nahIM levAnAro ane pavitra che. paNa A Azravo AtmAne karmathI bhAre karI de che. kemake karmabaMdha Azravo dvArA ja thAya che AThakarma batAvyA che. pratyeka karmonA peTA bhedo ghaNA che ane dareka karmonA Azrava judA-judA che. ane e Azravo mukhya pAMca bhedomAM samAI jAya che. jJAnAvaraNIya tathA darzanAvaraNIya kamanA Azrava - jJAna-jJAnanA sAdhano ke jJAnInI AzAtanA karavAthI, nihavapaNu (avahelanA) karavAthI emanA upara dveSa rAkhavAthI, emanI upekSA karavAthI ke jJAnAdi pratye aMtarAya karavAthI jIva banne prakAranA AvaraNo upArjana kare che. azAtA vedanIya karmanA Agavo - dukha ApavAthI, eTale ke koIne ISTano viyoga, ane aniSTano saMyoga Adi karavA vaDe. temaja zokatApa AdithI jIva azAtA upArjana kare zoka -baMdhu AdinA viyogathI mAnasika rIte duHkhI banavuM. tApa - kaThora vacana vaDe baLyA karavuM. AnaMdanA-mAnasika saMtApa, mAthA phoDavA, hAtha-paga pachADavA rUdana karavuM ItyAdi. vadhaH-jIvono prANothI viyoga karavo, soTI, cAbuka AdithI mAravAM, hAthathI ke pagathI masaLavA ItyAdi paridevanA - koIne dayA Ave tema dIna banavuM. A duHkha, zoka Adi azAtA vedanIya karmonA Azravo jANavA. zAtAvedanIya :- gurunI bhakti, kSamA, karuNA, vratanuM AcaraNa, Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 167 kaSAya para vijaya, jIvo para anukaMpA dAna, sarAga saMyama, kaMIka saMyama, kaMIka asaMyama (saMyamAsaMyama) bAlatapa ItyAdi zAtA vedanIya karmanA Azravo jANavA. darzana mohanIya :- kevaLI, zruta, saMgha ane dharmano avarNavAda bolavo, unmArganI dezanA ApavI tathA mithyAtva ItyAdi darzana mohanIyanA Azravo jANavA. cAritra mohanIya H- kaSAyanA udayathI AtmAnAM tIvra pariNAma pUrvaka hAsya vigere dvArA viSayonI viSamatAthI ane AkarSaNAdi vaDe cAritra mohanIya karma baMdhAya che. narakanuM AyuSya :- bahuAraMbha samAraMbha, parigraha raudradhyAna, paMcendriya jIvanI hiMsA, A narakaAyunA Azravo jANavA. tiryaMca AyuSya :- guDha hRdaya, mAyA zalyasahitapaNuM, ane zaTha paNuM vigere tiryaMca AyuSyanA kAraNo che. manuSyanuM AyuSya :-prakRtithI alpa kaSAyo, dAnamAM rUci alpAraMbha, alpa parigraha, mRdutA ane saraLatA ItyAdi madhyamaguNo, manuSyAyu : nA Azravo che. devanuM AyuSya :- sarAga saMyama, akAma nirjarA, saMyamAsaMyama, ItyAdi devanA AyuSyanA kAraNo jANavA. azubha nAmakarma :- mana vacana kAyAnI vakratA, kapaTapaNuM azubha nAma karmanA Azravo jANavA. zubha nAmakarma :- saraLatA, nirabhimAnI paNuM. ItyAdi zubhanAmakarmanA Azravo jANavA. tIrthaMkara nAma karma :- darzana vizuddha, vinaya saMpannatA zIla-sadAcAra, jJAna, saMvega, tyAga, tapa, saMghasamAdhi, vaiyAvacca, arihaMta, AcArya, bahuzruta ane pravacananI bhakti, Avazyaka kriyAo zAsananI prabhAvanA ane pravacana pratye vAtsalyatA ItyAdi tIrthaMkara nAma karmanA Azravo jANavAM. ucca gautra H- abhimAna rahita paNuM, guNo vaDe alaMkRta, niraMtara jina bhakti, uccagotra karmano baMdha karAve che. tenAthI viparIta tathA paraniMdA ane AtmaprazaMsA nIcagotra karmano baMdha karAve che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 Azrava bhAvanA aMtarAyakarma-jinapUjAvigeremAM viddha kare, koI paNa dharmakriyAmAM viddha karanAro, hiMsAmAM tatpara evo jIva aMtarAya karma bAMdhe che. A ATha karmanA Azravo saMkSepamAM samajAvavAmAM AvyA che. (vizeSa jANakArI karmagraMthamAMthI meLavavI) A Azrayo dvArA jIva karmathI bhAre banIne saMsAra sAgaramAM DUbe che mATe Azravano nirodha thAya tevA prayatno karavA joIe NaNI baco - upAdhyAya bhagavaMta pharamAve che ke... he jIva! tuM kugurUnA cakkaramAM phasAIza nahi. kemake kuguruo tArI gatine kharAba karI nAMkhaze. mokSano sAco rasto batAvaze nahi. je khoTo rasto batAve te ku guru ane je sAco rasto batAve te sadguru. durbhAgyayoge jo daMbhI ane pAkhaMDI guruno samAgama thaI gayo to e khoTuM-khoTuM ja samajAvaze. tamane anukULa haze e ja karaze. paNa satyavastunuM jJAna thavA nahIM. ane ajJAnanI uMghamAMja jIvana vyatIta thaI jaze. je uMghe che, te gumAve che. juo je saune che, vo saba kucha khole che Amira meM rote hai, mATe ja cetanA uMgha nahi, have jAga, moha nIMda tyAga, sAthe mAjha lAga. kuguru je upadeza Apaze te paNa emanA svArthano ja haze koI kriyAmArga choDaze koI tapa choDe koI vyakti choDI potAnI manapasaMda vAta ja karatA hoya che. mIThI vANImAM upadeza to mokSa mATeno ja Apaze. paNa duSTa-kriyA ane azubha AcaraNathI ulTAnuM mokSa khUba ja dUra thaI jaze. kuguruonA moTA-moTA Azramo haze. AnaMda-pramoda ane bhoga vilAsanA sAdhano haze. bharapUra saMsArane bhogavatA thakA ema ja kaheze ke Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 ame mokSa mArganI sAdhanA karIe chIe. mATe kugurunI vAtamAM na AvatAM ene barAbara oLakhI levA joIe. avirati jIvane kare bhAre - avirati AzravathI jIvAtmAmana vacana ane kAyAthI pApana kare, to paNa pApanuM Agamana satata cAlu ja rahe che. kemake avirati eTale pApano praveza cAlu ja. tame koI pApa karatAM na ho paNa jo pApanI pratijJA na karI hoya to enuM pApa to cAlu ja rahe che eTale ja vivekI zrAvakoe 14 niyama grahaNa karI pApano praveza aTakAvavo. tame mAMsabhakSaNa dArU AdinuM sevana karatA nathI paNa enoniyama na hoya to enuM pApa lAge che. jemake tame makAnamAM lAITa phITIMga karAvI kanekazana lIdhuM hoya ane eka mahinA mATe bahAra gAma jAo tyAre lAITa-pANI -paMkhA Adi kazuM ja na vAparavA chatAM bila Ave ke nahi? sabhA - hA, bila to Ave ja ne? kema? tame vAparatA nathI to paNa! sabhA - hA. kemake kanekazana cAlu che, basa evI ja rIte pApanuM paccakakhANa na karIe to pApa na karavA chatAM pApa lAgyA kare. eTale kharekhara to pratijJA karavI-niyama grahaNa karavo khUbaja jarUrI che. vaLI mithyAtvanI sAthe jo avirati bhaLe to jIva bhayaMkara pApI banI jAya kemake.... samyaktanI sAthe avirati hoya to jIva mAne ke pApa choDavA jevuM che. paNa te choDI zaktonathI. jyAre mithyAtvanA udaya vakhate aviratino paNa udaya hoya to te pApane pApa tarIke svIkArato ja nathI samyaguM darzana cothA guNasthAnake hoya ane virati pAMcamAthI zarU thAya eTale samyagdarzanI jIva mAne kharU ke pApa choDavA jevuM che. paNa viratino pariNAma na hovAthI choDI zakto nathI. chatAM hRdayamAM tyAga-virati-maryAdA Adi guNo jaDabesalAka phITa thaI gayA hoya che. jemake kRSNa-zreNIka jevA rAjA samyagurdaSTi hovA chatAM viratinA pariNAma jAgatA na hatA. chatAM emanA parivArane khUbaja harSathI dIkSA ApatA hatA. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 Azrava bhAvanA virati vagara kadI mukti nathI A vAta emanA jIvanamAM, rageragamAM phelAI gaI hatI. avirati Azravane barAbara samajavo jarUrI che. avirati jIvane dArUNa duHkhomAM dhakelI de che. saMsAramAM paribhramaNa karAve che. mATe aviratinA pariNAmone jANIne jIvanane niyama baddha banAvavuM. viSayanI lolupatA : granthakArazrI ahiM pAMca IndriyonI viSamatA banAvatA pAMca draSTAMta Ape che. "ti Asa madhupAre'' ( o - 8 ) kari eTale hAthI, jhasa eTale mAchalI, madhupa eTale bhamaro zalabha eTale pataMgIyu ane mRga eTale haraNa A pAMceya prANIo IndriyanI paravazatAnA kAraNe duHkhI thaI jAya che. sparzanendriya paravaza hAthI (1) jaMgalamAM mukta paNe pharanAro hAthI, zikArInI jALamAM AbAda phasAI jAya che. zikArI loko eka moTo khADo karI temAM puMThA jevI koI vastuthI hAthaNIno AkAra banAve che. vana hAthI pharato pharato tyAM Ave che. hAthaNI ne joIne kAma vihvaLa banI jAya che. ane sIdhuM khADAmAM paDatuM muke che. basa A sparza IndriyanA kAraNe hAthI phasAI jAya che. tevI rIte puruSa strInA zarIramAM ane strI puruSanA dehamAM mohAI Asakta bane che. ane chevaTe vinAza pAme che. (2) rasanendriya paravaza - mAchalI rasanendriyanI lolupatAnA kAraNe mAchalI mAchImAranI jALamAM phasAI jAya che. upara jatI AvatI kUdatI ane svataMtra mAchalIne pakaDavA mAchImAra jALa nAMkhe ane temAM khAdya padArtho muke, mAchalI rasanendriya paravaza hovAthI khAvA jAya ane tyAM ja maraNa pAmI jAya che. Ama rasanendriyanuM paravaza paNuM hovAthI mAchalI vinAza pAmI jAya che. A khAvuM ne te khAvuM, game teTaluM khAvA chatAM jIva tRpta thato nathI mATe ja AhAra upara kAbu laI rasanAnI AsaktithI chuTo. (3) ghANendriyathI bhamaro : kamaLanI sugaMdhamAM Asakta banela bhramara e kamaLamAM ja keda thaI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 jAya che. ane chevaTe vinAza notare che. je gaMdhamAM Asakta banI lIna bane e vinAza pAme che. (4) caridraya paravaza pataMgIyuM, AMkha viSayamAM paravaza thatA pataMgIyAnI vAta have vicArIe. dIvolAITa ke prakAzanI AjubAjumAM tame ghaNA jaMtuo pataMgIyA joyA haze. dIvAnI jyotamAM lobhAIne jevA tyAM jAya tevA tarata khatama thaI jAya che. dIpakamAM pataMgIyuM apUrva sauMdaryanuM darzana kare che. emAM Asakta bane che. te vinAza pAme che. e ja rIte jIvAtmA koI sauMdarya jue rUpa nIrakhe, lAvaNya dekhe ane emAM caMcaLa thaI jAya che. tenuM mana nAcI uThe che. ekITaze e drazya joI rahe che. je joyuM e sparzavAnI IcchA kare, ane chevaTe AtmA ane mana ne dUSita karI mUke. mATe AMkhane viSaya paravaza na banAvavI. Indriyono gulAma sarvanAza pAme che. (5) zravaNendriya paravaza haraNa : gIta ane saMgItamAM moha pAmela haraNa jyAre sAMbhaLavAmAM tallIna bane che tyAre zikArI loko ene pakaDI le che ne chevaTe mArI paNa nAMkhe A jIvo phakta eka ja IndriyothI vinAza pAmatA hoya to jenI pAMce Indriyo chuTI hoya enuM to pUchavuM ja zuM? he jIva! jo tAre saMsArathI chUTavuM hoya ane mokSanI prApti karavI hoya to tuM Indriyo upara vijaya meLavI le. je Indriyone jIte che te ja zura che te ja vIra che. IndriyonA viSayo duHkhakAraka, duHkhaphalada che ema mAnI tyAga bhAvanA keLavavI. uditakaSAyAre, viSayavazIkRtA. yAnti mahAnarakeSu / parivartatere, niyatamanantazo janma-jarA maraNeSu // 5 // * kaSAyonA Aveza ane viSayonI paravazatAnA kAraNe bicArA jIvo anaMta janma-jarA ane maraNanA cakkaromAM phasAIne mahA narakamAM cAlyA jAya che. || 5 || manasA-vAcA re, vapuSA caJcalA durjaya durita bhareNa / upalipyante re, tata Azravajaye, yatatAM kRtamapareNa // 6 // Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 Azrava bhAvanA * mana vacana ane kAyAthI caMcaLa-asthira prANI pApanA bhArathI dabAIne karma rUpI kAdavacI kharaDAI jAya che. tethI anya tamAma kAryo bAju para rAkhIne Azrava upara vijaya meLavavA mATe prayatna kara... zuddhA yogA re, yadapi yatAtmanAM stravante zubhakarmANi / kAMcananigaDAMstAnyapi jAnIyAt hatanirvRtti zarmANi // * saMyamI AtmAonA zubha yogo paNa sArA karmone vadhAre che. jyAre mokSa mATe to A zubha karmo paNa beDI samAna che. hAthakaDI sonAnI hoya ke loDhAnI e hAya kaDI ja che. mauda svaivaM re, sAzravapApmanAM rodhe dhiyamAdhAya / zAntasudhArasavAnamanArata, vinaya ! vidhAya vidhAya // 8 // * he vinaya ! AzravarUpI pApone rokavA mATe tArI svaccha buddhine dhAraNa karIne AnaMda pAma, ane niraMtara zAnta sudhArasanuM pAna kara baco... kyAyothI.... graMthakArazrI pUrvanI vAtane puSTa karatAM pharamAvI rahyA che ke...krodha mAna mAyA lobha e kaSAyo... jIvane narakamAM nAkhe che.. mATe ja... kaSAyonI aMdara phasAyelo jIva anaMtA janma maraNa kare che... anaMta duHkhono anubhava kare che... kaSAya... sarva jIvone udvega karanAra che, verano anubaMdha karanAra che ane sadgatino nAza karanAra che. azubha yogane roko... mana vacana ane kAyAnA yogo... jo pApakArI haze to tamAro AtmA karmonA kAdavathI kharaDAyelo ja raheze yogo zubha hoya ke enAthI karmo to baMdhAya ja...!!! azubha hoya paNa zubha yoga hoya to sonAnI jaMjIra azubha yoga hoya to loDhAnI jaMjIra... Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 zA sudhArasa vivecana - bhAga-1 Akhara to bane ya jaMjIra che..! asaMyama, rAga, dveSa, zalya, vikathAo, vezyAo A badhAM azubha yogo che. tenAthI AtmAmAM azubha pApa karmono praveza thAya che. eTale pApa karmathI bacavuM hoya to azubha yogathI paNa bacavuM ja paDe. tevI ja rIte zubhayogothI pucakarmonAM anubaMdha thAya che. jema azubha karmothI duHkha trAsa ane durgati maLe tema zubha karmothI sukha, svarga Adi sadgatimAM janma maLe. bhautika sukho maLe tathApi zubha karmo paNa mokSamArgamAM bAdhaka che. mATe. banne prakAranA karmo tuTe evo puruSArtha karavo joIe... e vAta sAcI. ke. jyAM sudhI mokSanI prApti nathAya tyAM sudhI zubha yogo ArAdhanAmAM sahAyaka bane che. mATe.. mana-vacana-kAyAnA yogone zubha pariNatimAM rAkhavA. jo pApAnuMbaMdhI pUNyano udaya thAya to zarIra nIrogI maLe. yaza kIrtino udaya maLe. sattAnuM siMhAsana maLe. paraMtu... jIva bhoga vilAsa ane svArthamAMja racyo pacyo rahe. ane punyAnubaMdhi punyano udaya thAya to jIvane anukuLatAo maLe. sukha saMpati sattA maLe. ane sAthe sAthe buddhi paNa jAge... satkArya karavAnI bhAvanA paNa jAge. mATe... muktinI prApti na thAya tyAM sudhI. punyAnubaMdhi punya jIvane svastha rAkhe che. paNa, chelle banne prakAranA Azravo ne choDavAnA ja che. he vinaya! Azrava eka prakAranA pApo che. nirmaLa evA AtmAmAM pApa karmono praveza thayo che. mATe tuM karmone ane Azrayone jANa. kAraNa ke. karmono praveza AtmAne paribhramaNa karAve che... A Azrayo dvArA jyAre AtmAmAM karmono praveza thAya tyAre... A karmo cAra vibhAgamAM vaheMcAI jAya che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 Azrava bhAvanA 1. prakRti baMdha 2. sthiti baMdha 3. rasa baMdha 4. pradeza baMdha (1) prakRtibaMdha:- AtmA jyAre karma vargaNAnA pulo grahaNa kare che. e vakhate karmono svabhAva nakkI thAya che. ke A karmo baMdhAyA to enuM phaLa zuM maLaze? jema.. ke.. jJAnAvaraNIya karmathI jJAna rokAya...! vedanIyakarmathI vedanA maLe.. vigere karmono je svabhAva che. te prakRtibaMdha kahevAya (2) sthitibaMdha karma baMdhAyA pachI te karma keTalo samaya rahe? jemake jJAnAvaraNIya karmanI sthiti 30 koDAkoDI sAgaropamanI, mohanIya karmanI 70 koDAkoDI sAgaropamanI ItyAdi je sthiti eTale ke samayanuM pramANa nakkI thAya tene kahevAya sthiti baMdha. (3) rasa baMdhaHkarmano jusso, eTale ke pAvara je nakkI kare te rasa baMdha... jema ke... jJAnAvaraNIyAdi karma alpa-alpatara, bahu ke bahutara rasa vALuM hoya to eka sarakhuM karma hovA chatAM pariNAmamAM pharaka paDe che. udA. tarIke koIka lADavo kaDavo hoya. koI mITho hoya e rIte ahIM paNa samajavuM. (4) pradezabaMdha: karmavargaNAnA pudgalono jaththo je nakkI thAya te pradezabaMdha kahevAya, badhAM karmomAM tenA pradezo judA judA hoya che.... koImAM ochA hoya koImAM vadhAre hoya udA. tarIke koI lADavo 200 grAmano hoya koI lADavo 400 grAmano paNa hoya evI rIte jIve je rIte karmo grahaNa karyA hoya te pramANe tenA pradezanuM mApa nakkI thAya tene pradezabaMdha kahevAya. AvI rIte AtmAmAM AvelA karmo cAra rIte vaheMcAI jAya che. AtmAmAM karmo na Ave enI khUba-khUba takedArI rAkhavI paDaze. "enA mATe Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 175 jIve zuM karavuM?' evo prazna paNa svAbhAvika rIte tamane thAya? enA javAbamAM ema kahevAya....ke tArI buddhine svaccha kara... ane svaccha buddhine dhAraNa karIne pApane rokavA mATe tuM samartha banI jA..! deva-guru-dharma pratye zraddhA-samarpaNa ane zaraNAgati svaccha buddhi dvArA ja thAya che... buddhino durupayoga baMdha karo. buddhinA durupayogathI jIvanuM patana thAya che. ane buddhi nI zuddhi bhAvanAo thI ja thAya che mATe bhAvanAo vaDe buddhine zuddha ane pavitra karIne niraMtara zAntarasanuM pAna kara...!! bhAva zrAvaka bhAva zrAvaka banavuM hoya to nIce mujabanA cha guNo jIvanamAM utAravA joIe. (1) kRtavRta kama - vratakriyA karavAmAM udyamavaMta hoya, dharmavratanuM zravaNa karavAmAM tatpara hoya, sAMbhaLyA pachI vratanA prakAra jANe ane tenA aticAra jANe ane vratano svIkAra kare. svIkAryA bAda daDhatApUrvaka pAlana kare. (2) zIlavaMta - sadAcArIno saMparka kare. paragRhano tyAga kare, udbhaTa veza choDe, vikArI vacanano tyAgI hoya. bAliza ceSTA ane jugAra Adi vyasanothI mukta hoya. (3) guNavaMta. - zAstrano svAdhyAya kare, tapanuM AcaraNa kare. niyamanuM pAlana kare, vinayI hoya, durAgrahano tyAga kare. ane niraMtara jinavANInuM zravaNa kare. niSkapaTI hoya. (4) vyavahArI - khoTuM kavisaMvAdIna bole. saunI sAthe maitrIbhAva hoya. (5) garu zuzuSa - gurunA jJAna dhyAnamAM sahAyaka hoya, gurunA guNo bolanAra hoya. gurune auSadhAdinuM dAna kare. bahumAnabhAva rAkhI gurunI IcchAne anusaravuM. (6)pravacanA zALaH- zAstro bhaNe, tenA artha sAMbhaLe. utsarga ane apavAda mArgano jANakAra hoya. vyavahAra kuzaLa hoya. zubha bhAvathI dhAraNa karavo. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 saMvara bhAvanA saMvara bhAvanA yena yena ya ihAzravarodhaH sambhave niyata maupayikena / / Adriyasva vinayodyata cetAstattadAntaraddazA paribhAvya // 1 // je je upAyo dvArA azravo rokI zakAtA hoya.. te tamAma upAyone. AMtara draSTi vaDe vicArIne te upAyono Adara kara, te upAyone jIvanamAM apanAvI le. upAdhyAyazrI vinayavijayajI saMvara bhAvanA no prAraMbha karatAM jaNAve che ke je upAyo dvArA ApaNe Azravone rokI zakatA hoIe tenuM nAma saMvara bhAvanA. astrano saMvara: eTale ke Asavano nirodha e saMvara che. kula betAlIza prakAranA Azravo che pAMca Indriyo traNayoga pAMca avata paccIsa asakriyAo cAra kaSAya Ama kulle maLI 42 AsavonA nirodhane saMvara kahevAmAM Ave che. karmonA AvavAnA daravAjAbaMdha karavA te saMvara. saMvara bhAvanAnA kula 57 prakAra che. temAM mukhya 6 che. (1) guti (2) samiti (3) dharma (4) anuprekSA (5) parISaha jaya (6) cAritra. prathama ApaNe gupti viSe vAta karIzuM guptinA kula traNa bhedo. * mana vacana ane kAyA. (1) manaH-mananI zuddhi. manane paramAtmAmAM zubhaciMtana dvArA ekAgra karavuM. paramAtmAnuM zubha dhyAna dharavuMvi, sugurUne mAna ApavuM. teonuM kAyama manamAM raTaNa rAkhavuM. dhyAna dvArA mananI ekAgratA lAvavI kharAba vicArono tyAga karavo sArA saMkalponuM sevana karavuM e manogupti. (2) vacana - bolavAmAM vAtacitamAM vi. prasaMge vacananuM niyamana karavuM, bolavuM to koIne sAruM lAge tevuM, koIne hitakAraka hoya to bolavuM, samajI vicArIne bolavuM eTale ke kAma pUratuM bolavuM jema tema bolabola na Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 177 karavuM avasara pramANe bolavuM. nahi to mauna rahevuM Ane vacana gumi kahevAya (3) kAya gupti - eTale zarIra saMbaMdhI hAlavA cAlavAmAM uThavA besavAmAM kartavya akartavyano vivekahoya e prakAre zAririka vyApAranuM niyamana karavuM. hiMsA utpana kare tevA kapaDAM paheravA na joIe. ApaNA kapaDA evAM hovA joIe ke sAmA mANasane ApaNA pratye mAna upaje. have ApaNe samitinA bheda joIzuM samitinA kula 5 bheda. (1) Isamiti (2) bhASAsamiti (3) eSaNA samiti (4)AdAna bhaMDamatta nikSepaNA samiti (5) pAriSThApanikA samiti (1) IrSA samiti - koI paNa jIvane kaleza na thAya evI rIte sAvadhAnIpUrvaka cAlavuM uMce joIne ke ADA avaLA DAphoLIyA mArIne cAlavuM na joIe. (2) bhASA samiti - bolavAmAM saMyama rAkhavo joIe. ApaNA bolavAthI koI jIvanI hiMsA thAya tevuM bolavuM na joIe. bhASAnA cAra prakAra che temAMthI pahelo prakAra ja ucita che. bAkInA prakAro anucita jANavA. (1) priya ane satya bolavuM ()priya bolavuM ane asatyabolavuM (3) apriya bolavuM ane satya bolavuM (4) apriya bolavuM ane asatya bolavuM, (3) eSaNA samiti - jIvana jIvavA mATe Avazyaka nirdoSa sAdhano ekaThAM karavAmAM sAvadhAnIpUrvakanI pravRtti karavI. (4) AdAna-bhaMDa-matta nikSepaNA samiti:- vastumAtrane sArI rIte joIne ane pramArjita karIne ja upayogI vastuo levI mUkavI. dA.ta. savAramAM gesano cUlo saLagAvavo hoya to pUMjaNIthI pUMjavo joIe koI vAsaNa vAparavuM hoya to sArI rIte joI tapAsIne vAparavuM jethI temAM koI jIvAta hoya to marI na jAya. eja rIte vAsaNa, upakaraNa Adi tamAma cIja vastuomAM upayoga ane jayaNApUrvaka vartavuM joIe. (5) pAriSThApanikA samitiH jIvarahita jamIna para, joI tapAsIne Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 saMvara bhAvanA ane pramArjita karIne ja anupayogI vastuo tathA maLa mUtra vi. visarjana karavuM. samiti pAMca che. ane gupti traNa che. A aSTa pravacana mAtA kahevAya che. pravacana eTale ke prakRSTavacana eTale ke hitAzaya vALu vacana samiti e pravRtti che. ane gRpti e nivRtti che. A aSTa pravacana mAtAnuM sArI rIte pAlana karavAthI zIgha muktinI prApti thAya che. saMyamena viSayAviratatve, darzanena vitthaabhiniveshm| dhyAna mArttamatha raudra majalaM cetasaH sthiratayA ca niraMdhyAH // 2 // saMyama vaDe viSayo ane aviratIne roka ! sakhyam darzana vaDe mithyAtvane roka ! cittanI sthiratA vaDe Arta-raudra dhyAnane roka ! Indriyane jIto - pAMca IndriyonI paravazatAthI jIva duHkhI thAya che. ane aviratipaNAthI jIva parezAna thAya che. mATe saMyamanA bhAva vaDe viSayo ane aviratine jItavA joIe saMcama eTale-AtmA para anuzAsana!!tame tamArA AtmA upara zAsana karo. "jagatane jItavA karatAM jAtane jItavI bahu muzakela che." jeNe bIjAnA dilane jItyuM che. te kadAca nasIbadAra che. paNa jeNe potAnI jAtane jItI che. tenA jevo nasIbadAra bIjo koI nathI. mATe... jAtane jIto. ane to ja Indriyo upara, viSaya lolupatA upara kAbu AvI zake che. Indriyo ne kAbumAM to ApaNe sadAya AbumAM vairAgyabhAva keLavI ane Indriyanonigraha karavo. ane saMyamanA prabhAve avirati upara vijaya meLavI zakAya che. "ane samyagu darzanathI mithyAtvane jIto" upAdhyAya vinayavijayajI mahArAjA... mithyAtvane jItavA mATe samya darzana-saMvaranI vAta kare che. mithyAtvane samyaktathI dUra karo... Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 179 mithyAtva eTale - deva/guru/dharma pratye azraddhA kudeva, kuguru, kudharmamAM tatva buddhi AvI viparIta mAnyatA eTale mithyAtva. A mithyAtvano kSayopazama thAya tyAre AtmAmAM samyakta guNa pragaTa thAya che. mithyAtvano kSayopazama aneka rIte thAya che temAM khAsa karIne sadgurunA paricayathI mithyAtvano kSayopazama ane samyakatvanI prApti thAya che. A samyakatvano amUlya prabhAva che. phakta ekAda sekaMDa mATe paNa samyagadarzana maLI jAya to eno prabhAva batAvyA vinA rahe nahIM. eno prabhAva zuM che..? tamane khabara che? anaMtA saMsArane eka jhATake kApI nAkhe !!! samyagudarzana maLyA pachI saMsAranuM paribhramaNa alpa thaI jAya che. anaMta pugala parAvartano saMsAra ardha pudgala parAvarta jeTalo sImIta thaI jAya che. !!!! AvA samya darzana rUpI ratnane sAcavavA mATe ApaNe prayatna karavo rahyo. kema ke samyagu darzana maLyA pachI pAchu cAlI paNa jAya che. AtmA samya darzana seMkaDo vAra pAme ane seMkaDo vAra gumAve.. mATe samyagadarzanane surakSita rAkhavuM. ane ene surakSita rAkhavA mATe jinavANI zravaNa bahuM ja Avazyaka che. AvA samya darzana vaDe mithyAtvano rodha karavo... mananI sthiratA karavAthI ArtadhyAna ane raudra dhyAnane ApaNe jItI zakIe chIe. ArtadhyAnanA cAra lakSaNo che. (1) kaMdaNayA:- eTale ke kaMIka duHkha AvI paDe to jorajorathI moTA avAje raDavuM. (2) soaNayA:- koInI pAse dInatA batAvavI. (3) hippaNayA:- AMkhamAMthI AMsu pADavA. (4) vilavaNayA:- vAre vAre jema tema kaThora zabdo bolavA. tevI ja rIte. raudradhyAnanAM cAra lakSaNo. 3HUVAvo:- niraMtara hiMsA karavI- asatya bolavuM corI Adi kiravI te viduho - hiMsAdi sarva pApomAM pravRtti karavI. maUVIUvo? :- ajJAnathI kuzAstranA saMskArathI hiMsAdi pApomAM Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvara bhAvanA 180 dharmabuddhithI pravRtti karavI. AmarAMtoSe :- AmaraNAMta, thoDAka paNa pazcAtApa karyA vagara kAlasaurIkAdi kasAInI jema hiMsAdimAM pravRtti karavI. AvA ArtadhyAna ane raudra dhyAna ne rokavuM kevI rIte ? to granthakArazrI kahe che ke dharma dhyAnanA mAdhyame cittanI sthiratA pUrvaka tuM banne durdhyAna roka ! mananI ekAgratA rUpa sthiratAne lAva. krodhaM kSAntyA mArdavenAbhimAnaM hanyA mAyAmArjavenojvalena lobhaM vArAMrAziraudraM niruMdhyA : santoSeNa prAMzunA setuneva // 3 // krodhane kSamA vaDe, abhimAnane namratA vaDe, ujavapna evI saraLatAthI mAyAne ane saMtoSa rUpI setuthI sAgara jevA vizALa lobhane rokI le... (3) krodha Azravane jItavA mATe kSamA che. krodha upara kSamA dvArA vijaya meLavI zakAya che. kSamA dharmane AtmasAt karo. tamArA aparAdhIne paNa kSamA Apo. kSamAnI zakti upara vizvAsa rAkho. zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhue kevA kevA gunegArone paNa kSamA ApI hatI ? je kSamA Ape che. te krodhane kaSAyone zAMta kare che e ArAdhaka che, je kaSAyone upazAnta nathI karato te ArAdhaka nathI. are ! kSamA to guNa ratnonI peTI che. kSamAnI peTImAM to guNarUpI ratno bharyA che. A peTIne kadI gumAvazo nahi A peTIne haMmezA tamArI pAse rAkhajo. abhimAnano nigraha namratAthI thAya che abhimAnamAM manuSya gurUjanono paNa anAdara kare che. A sivAya anya jIvono paNa tiraskAra kare che. AvA abhimAnI mANaso AtmakalyANanA mArge AvI zakatA nathI. AvA lokono saMbaMdha bahAranI duniyA sAthe ja hoya che. abhimAnI jIvAtmA mokSa mArgano pathika thaI zakato nathI. vinamratAthI abhyasta rahevA mATe svadoSa darzana ane paraguNa darzana karatAM rahevuM joIe, hRdayamAMthI ahaMkAra ane tiraskAra dUra thatAM ja mRdutAnuM saMcaraNa thaze, mRdutA namratA tamArI aMdara divya ane pavitra vicArone janma Apaze tamArA hRdayamaMdi2ne svaccha, suMdara ane AkarSaka banAvI deze ane Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 zreSTha guNasamRddhi prakaTa thaze. mAyA svayaM eka moTI azuddhi che. mAyA eka pracaMDa Aga che. mAyAnI AgamAM tamAma AMtararguNa samRddhi baLIne khAkha thaI jAya che. sarvanAza thaI jAya che. eTalA mATe kahevAmAM AvyuM che ke azuddha-mAyAvI jIva dharmanI ArAdhanA karI zakato nathI. 181 eTalA mATe saraLatAthI mAyAne naSTa karo mAyA upara saMyama rAkho. sadgurUnI AgaLa saraLa bano, namra bano, emanAthI tame tamArI mAnasikatA chupAvavAno prayatna na karo. tame tamArA sadgurU pratye eTalA to zraddhAvAna raho ke tame temanI samakSa kaMI paNa Atmanivedana karazo to te vAto temanA sAgara jevA peTamAM samAI jaze ane haMmezA sadgurUo, sat puruSo, mAyA rahita jIvo pratye sneha pUrNa dRSTithI ja jue che. saraLa jIvAtmA ja sAcI ane yogya zaraNagati svIkArI zake che. zaraNA gati vagara samarpaNano uccatama bhAva prakaTa thaI zakato nathI. samarpaNa vagara dharma puruSArtha thaI zakato nathI. eTalA mATe saraLa bano ane saraLatAthI mAyAne kAbUmAM rAkho. graMthakAre lobhane samudranI upamA ApI che. A mahAsAgarane pAra karavo ghaNo ja kaThIna che. to AvA mahAsAgarane pAra karavA mATe saMtoSanA setu-baMdha (pula) upara cAlavuM paDaze. lobha samagra pAponuM mULa che. lobhe lakSaNa jAya. tamAma vinAzonuM Azraya sthAna lobha che. tamAma kaSAyonuM nivAsasthAna lobha che. jeTalA vinAzakArI tattvo che, jeTalA nukazAna karanArAM tattvo che te tamAme tamAma lobhanA Azraya sthAnamAM ArAma kare che. je lobha dazAne panAre paDyo e na to sukha pAmI zake che, na to koI zAnti prasannatAno anubhava karI zake che. ajJAnI jIva sukha pAmavA mATe lobhano sahAro le che. lobha tamAma pAponI jaDa che. lobhI kayuM pApa nathI karato ? e to koI paNa pApAcaraNa mATe taiyAra hoya che. A lobha sAgarane jItavA mATe saMtoSa rUpI pula banAvI do. saMtoSI banI jAo jethI lobhathI bacI zakAya, saMtoSae lobha Azravane jItavA mATe saMvara dvAra che. A rIte krodha-mAna-mAyA ane lobha A sarve kaSAyo nA Azrava dvArA AtmAmAM karmonuM Agamana thaI rahyuM che. ane kaSAyonAM A Azrava dvAra baMdha Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 saMvara bhAvanA karavA mATe kSamA-namratA saraLatA ane nirlobhatAno sahAro levo ja paDaze. ane A rIte Azrayone jItavA dvArA jIva saMvara bhAvamAM Ave che. guptibhistisRbhi revamajayyAn trIn vijitya tarasAdhamayogAn / sAdhusaMvarapathe prayatethA, lapsyase hitamanIhitamiddham // 4 // mana guti, vacana guti ane kAyamusi vaDe... mana-vacana-kAyAnA durjaya azubha yogone jaradImAM jadI jItIne... suMdara saMvara paca para vicaraNa kara jevI tane Icchita mukti avazya maLaze. azubha yogone jIto mana vacana kAyAnA yogono nigraha traNa gupti vaDe karavo joIe. A yogo atyaMta durjaya che. mATe tenuM niyamana karavuM joIe. khoTA saMkalpo.. khoTA vicAro, khoTI mAnyatAo, A sarvano tyAga karIne sArA saMkalpanuM sevana karavuM. tevI ja rIte bolavA para kAbu rAkhavo agara mauna dhAraNa karavuM tevacana guti che. temaja koI paNa vastu levA mukavAmAM ke besavA uThavAmAM viveka rAkhavo ane zArIrIka vyApAranuM niyamana karavuM te kAyamurti che. A pramANe gupti vaDe azubha yogone jItIne suMdara saMvara patha para vicaraNa thAya. jethI jaldImAM jaldI muktinI paNa prApti thAya che. enA mATe saMkalpa karavo joIe. vAraMvAra zubhayogonuM ciMtana karavuM ane azubhayogothI pAchA haThavuM. evaM ruddheSvamalahRdayai rAzraveSvAptavAkya zraddhAcaJcatsitapaTapaTu : supratiSThAnazAlI / zuddhayorgejavanapavanai : prerito jIvapotaH strotastI bhavajalanidheryAti nirvANa puryAm // 5 // A pramANe svaccha hRdaya dvArA AwvonA dvAra baMdha karIne sthira thayeluM jIvAtmA rUpI jahAja prAjJa puruSonA vAkyomAM zraddhA rUpa jagahanatA saDhathI susajaja banIne zuddha yoga rUpI javAthI taratuM taratu nirvANapurI sudhI pahoMcI jAya che. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 183 jahAja:- jIvAtmA saDha - jinavacanomAM zraddhA havA :- zuddhayoga nirvANapurI tarapha gamana: upAdhyAya vinayavijayajI mahArAje ahIM kamAlanI vAta karI che. jIvAtmAne nirvANapurImAM gamana mATe sahaja mArga batAvyo. AtmA Azrava vaDe karmathI bhAre banyo hoya to saMsAra sAgaramAM DubI jAya che. mATe Azravano rola karI ane saMvara bhAvamAM AvavuM jethI jIvAtmA sthira bane che. saMvaranA pa7 (sattAvana) bhedo che. agAu. gupti ane samitinuM vivecana karavAmAM AvyuM have tamArI samakSa daza yatidharmanuM vivecana karuM chuM. emAM prathama dharma che - kSamA ane chello dharma che.- brahmacarya harati ti dravirya : AtmAmAM caravuM pharavuM enuM nAma brahmacarya che. kSamA e taLeTI che. brahmacaryaezikhara che. mATe sau prathama kSamA guNa keLavavo joIe. dazaprakAranA dharmo A pramANe che. kSamA, mArdava, Arjava, zauca, satya, saMyama, tapa, tyAga, AkiMcanya, ane brahmacarya, A (10) uttama prakAranA dharmo che. kSamA - kSamA AtmAno svabhAva che. kSamA dhAraNa karavI e bahu kaThIna che. krodhanA nimitto Ave tyAre nIce mujabanA pa muddAo dhyAnamAM rAkhavA ane krodhathI bacavuM. (1) doSano sabhAva:- hoya to evo vicAra karavAno ke mArI bhUla che. mATe koI mane kahe che. mATe potAnI bhUla kabUlI levI ema gussA upara kAbu meLavavo. dhAro ke ApaNo koI doSa nathI ane ApaNI koI bhUla kADhe ke ApaNo koI doSa batAve tyAre tamAre evuM vicAravAnuM ke sAmI vyakti mArA viSe kaMI jANatI nathI e enI ajJAna dazA che. ane A rIte koI ajJAnI mANasa kaMI paNa bole to kSamA rAkhavI, potAnI Atmika sattAnI kasoTI thavAno prasaMga jANI jJAnI to tethI AnaMda pAme che. jJAnI puruSanuM lakSaNa e che ke bIjuM koI potAnI niMdA kare athavA potAnA upara krodha kare Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 saMvara bhAvanA to te vakhate potAnA manane sthiratAmAM rAkhe che. | (2) krodhathI thatAM doSonI vicAraNA - krodha karatI vakhate mukhane lAlacoLa karavuM paDe che. ane manano kabajo mUkI devo paDe che. krodha karavAthI vAtAvaraNa uga karanAruM thaI jAya che. krodhathI vaira baMdhAya che. krodha karavAthI mAnasika zaktino bahu nAza thAya che. tethI zarIra upara bahu asara thAya che. AvuM vicArI kSamA rAkhavI. (3) bALa svabhAva -mUDha mANaso jema tema bolatA hoya che. tyAre ApaNe vicAravAnuM ke te mArI sAme to nathI bolato ne, ane kadAca sAme bole to vicAravAnuM ke e mane mArapITa to nathI karato ne, ane mArapITa kare to vicAravAnuM ke te mane jAnathI to nathI mArato ne, ane kadAca jAnathI mAre to vicAravAnuM ke AtmA amara che. evuM vicArI kSamA dAkhavavI. (4) svakarma udaya - vyavahAramAM bIjA mANaso tArA upara kAraNe akAraNe krodha aneka vAra karaze te vakhate tAre mananI sthiratA jALavI rAkhavI emAM khUbI che. mana upara aMkuza rAkhanAra yogI te vakhate vicAre che ke Ato mArA karmano ja vAMka che. mArA kharAba karmano ja paripAka che. dA.ta. aMdhaka muni mahArAjanA saMbaMdhamAM banyuM hatuM. temanA banevIe cAmaDI utArI levA mANaso mokalyA hatAM tyAre temane vicAryuM ke A loko to mArA ghaNA upakArI che kAraNa ke ghaNA kALa chUTI zake evuM karmaRNa A loko turata ja mUkAvI zakaze mATe evuM vicAravAnuM ke AmAM jo koIno vAMka hoya to mArA karmano ja che. ema samajI kSamA rAkhavI. (5) kSamA-guNanuM mahatva - kSamAthI thatAM lAbhonuM ciMtana karavuM. kSamA karavAthI manano paritApa ocho thAya che. kSamA karatI vakhate bahu AnaMda thAya che. krodha e vibhAva dazA che. ane kSamA e savabhAva dazA che. ApaNe krodha karIzuM to sAmA taraphathI tenA badalAmAM te ja maLaze eTale pariNAme kharAbI thaze. tethI ulaTuM jo ApaNe kaSAya na karIe to magajano ukaLATa ke hRdayanI glAni thaze nahi mATe kSamA guNavALA prANIo jaldI mokSa prApti kare che. Ama kSamA e Atma dharma che. mATe niraMtara kSamAmaya rahevuM. have bIjo yati dharma che mAdevatA! te joIe. * mAIla -mAna kaSAya upara vijaya prApta karo, mRdu bano, hRdayane Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 komaLa-mulAyama banAvo, mada ane mAnano tyAga karo. mada ATha prakAranA che. teno tyAga karavo joIe, mada karavAthI koNa-koNa duHkhI thayuM te joIe, jema ke.. (1) jAti mada karavAthI harikeza muni caMDALa kuLamAM utpanna thayA. (2) kuLamAda :- ame AvA, amArA bApadAdAe AvAM AvAM kAma karelA e kuLamada che. maricie potAnA kuLano mada karyo to nIca gotra bAMdhyuM ane vAraMvAra brAhmaNa kuLamAM janma levo paDyo. () jaya mada - dazArNabhadra rAjAe potAnI riddhino mada karyo to Indra mahArAjAe tenuM abhimAna utArI nAkhyuM. . (3) baLada - baLano mada karavAthI zreNIka ane vasubhUtinA jIvo narkamAM gayA. tyAM nirbaLa banIne aneka duHkho sahana karyA. (4) rUpamada - sanatakumAra mahAna cakravartI rAjA hatA. ene zarIra upara khUba moha hato. temane temanA rUpano khUbaja mada hato. te madanA kAraNe temanA e rUpa rUpanA aMbAra zarIramAM aneka rogo utpanna thayA. (5) tapa mada:- tapasvIne paNa mada thaI jAya che. ane tethI tapanA phaLane hArI jAya che. emAM kuragaDu muninuM (pUrvabhavanuM) dAMta jANItuM che. G) zratamada - vidyAno mada, sthUlabhadrajIe vidyAno mada karyo. jethI gurUe cAra pUrvanuM jJAna ApyuM nahi. ) lAbhamada -cha khaMDanA lAbhathI madamAM AvI jaI sarvacakravartIthI moTo thavA subhUma sAtamo khaMDa sAdhavA gayo. ane lavaNa samudramAM tenuM vahANa DULyuM ane te marIne sAtamI narakamAM gayo. mRdutA guNanA prabhAvathI vaDIlo pratye vinaya bahumAna ane bhakti utpana thAya che. temaja nAnerA upara vAtsalya bhAva jAge che. ane abhimAna karavAthI svaprazaMsA thAya che ane eTale ja paraniMdA thAya che. mATe mArdavattAno svIkAra karavo. mRdu bano. hRdayane komaLa mulAyama banAvo. mAna-abhimAna hRdayane kaThora banAvI de che tame tamArI namratAne yathAvat rAkhavA mATe prayatnazIla raho e mATe tame potAnA doSo jotA raho bIjAnA guNo juo. * Arjava ti dharmano trIjo dharma che ArjavatA. ArjavatA eTale saraLatA, saraLa bano, bALaka jevI saraLatA jIvanamAM rAkho, koI divasa Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 saMvara bhAvanA mAyAvI banavuM nahi. mAyAne zAstrakAra nAgaNI kahe che. A kaSAya bahu mITho che. A karavAthI jIva mahAtIvra pApano saMcaya kare che. "mAyAvino iMtI para pesA" mAyAvI mANaso pArakAnA nokara thAya che, jevI rIte sApe samagra vizvano, AkhI mAnava jAtano vizvAsa khoI nAkhyo che, eno koI bharoso karatuM nathI. eja rIte mAyAvI, kapaTI vyakti paNa samAja mATe avizvasanIya banI jAya che, mAyA svayaM eka moTI azuddhi che. mAyA eka pracaMDa Aga che. eTalA mATe ArjavAthI saraLatAthI mAyAne naSTa karo. mallinAthe mAyA karI tapa karyo to strI paNuM pAmyA. * zauca - zaucano artha che pavitra banavuM, lobha tamane apavitra banAvI de che, tRSNA tamane gaMdA banAve che. eTalA mATe lobha ane tRSNAno tyAga karo, lobhane zAstrakAra AkAza sAthe sarakhAve che. AkAzano cheDo Avato nathI tema lobhano cheDo Avato nathI. AMtara vizuddhi mATe satata prayatnazIla rahevuM e zauca dharma che. doSa rahita AhAra levo te dravya zauca, ane zubha adhyavasAyanI abhivRddhi te bhAva zauca. * satya:- hitakArI bolo, potAne mATe temaja pArakAne mATe je hitakara hoya tevuM ja bolo, keTalIka vAto evI hoya ke je tamArA mATe hitakArI hoya paraMtu anyane mATe ahitakara hoya. evI vAto na karo, visaMvAdI vAto na karo, asatya na bolo, satyaniSThAne mahAna dharma mAno Ama satyavacana bolavuM ane parimita bolavuM. * saMyama - 17 bhede saMyamanuM pAlana karavuM. te A pramANe 5 avratano tyAga 5 Idriyono nigraha 4 kaSAyo para vijaya 3 daMDano tyAga (mana-vacana-kAya) athavA bIjI rIte 17 bhedo nIce mujaba che. (1 thI 8) pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, beIndriya, teIndriya, paMcendriyane mana-vacana-kAyAthI duHkha na ApavuM. (9) prekSya saMyama - AMkhothI nirIkSaNa karavuM! (10) upekSya saMyama-zrAvakone zAstrokta anuSThAnamAM joDavA. na Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 joDAya tenI upekSA karavI. (11) agrahaNa saMyama - bina jarUrIpadArthano tyAga, (12) apa hatya:- jIvA kULa bhikSAne paraThavavIte. (13) prasRjya:- pramArjana karI uThabesa karavA rUpa saMyama (14-15 - 16) manavacana kAyA no nigraha karavo. (17) upakaraNa saMyama jarUriyAta mujaba upAdhi rAkhe. * tapa-tapa karatA raho, tamArA karmo naSTa thaze. bAhya tapanI sAthe AvyaMtara tapanI ArAdhanAne joDI do, alabatta bAhya tapa AvyaMtara tapamAM pahoMcavA mATe ja che. bAhya tapa Abhyatara tapamAM sahAyaka hovo joIe. * tyAga:-aparigrahI banavuM! * akiMcanya -A navamo yatidharma che. vastuone choDatA rahevuM. jo tame zramaNa zramaNI ho to tamAre saMyamanA upakaraNo sivAya kazuM ja na to grahaNa karavAnuM ke na to saMgraha karavAnuM koI paNa pudgala dravya upara mamatA na baMdhAI jAya e vAtanI pUrI sAvadhAnI rAkhIne vartavAnuM, jIvavAnuM che. * bahacarya -brahmasvarUpa AtmAmAM viharavA mATe tamAre abrahmanuM sevana-maithunathI nivRtti levI paDaze. maithuna tyAga manathI paNa karavo paDaze eTale ke maithunanA vicAro paNa karavAnA nahi. brahmacarya pALavA mATe keTalIka upayogI sUcanAo anubhavIo karI che. tene ziyaLanI vADa kahevAmAM Ave che. tenuM varNana AgaLa Ave che. daza prakAranA yatidharma pachI bAra prakAranI anuprekSA jene niraMtara bhAvavI tenA nAma A pramANe 1. anitya - saMsAramAM sarva padArtho anitya che. kazuM zAzvata nathI. 2. azaraNa - saMsAramAM bhaTakatA jIvane koI bacAvanAra nathI. 3. saMsAra - saMsAramAM saMbaMdho parivartanazIla che. 4. ekatva - huM ekalo chuM, ekalo Avyo chuM, ekalo javAno chuM. pa. anyatva - huM svajanothI, vaibhava saMpatti vigerethI judo chuM. 6. azuci - A zarIra gaMdakInuM khAbocIyuM che. 7. Azrava - mithyAtva vigere AzravothI AtmA karmothI baMdhAya che. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 saMvara bhAvanA 8. saMvara - karmone rokavA te saMvara... 9. nirjarA - AtmAthI karmonuM kharI paDavuM te nirjarA 10. dharma-sarvajJa paramAtmAe kevo nirdoSa dharma batAvyo che? tevuM ciMtavavuM 11. lokasvarUpa caudarAjalokanuM ciMtana 12. bodhi durlabha - ratnatrayInI prApti khuba durlabha che. A bAra bhAvanAonuM upara pramANe niraMtara ciMtana karavAthI AtmA nirmaLa bane che. ane saMvara patha para prayANa karavA mATe tatpara bane che. have 22 pariSahonuM vivecana karavAmAM Ave che. A ra2 pariSaho mukhyatve sAdhu-sAdhvI mATe saMvaranA zreSTha upAya che. pariSaha -enA mukhya bheda 22 che. (1) mulA pariSaha - game tevI bhUkha lAge, sAme phaLothI lacI paDatuM vRkSa hoya to paNa te phala grahaNa na kare, pote rasoI banAvavAnI ceSTAna kare, vihAra karatAM game tevI bhukha lAgI hoya to paNa kaMTALe nahi. sAdhu kadI dIna bane nahi prasannatA pUrvaka bhUkha sahana kare. (pipAsA - tarasane sahana kare, tarasa lAge to paNa sajIva pANI na vApare, rastAmAM cAlatAM cAlatAM game tevI tarasa lAgI hoya. moTuM sukAI jatuM hoya to paNa sacitta pANI na vApare, game tevI garamI hoya to paNa tapa karavAmAM pAchI pAnInakare, eka ghaDo aLagaNa pANI vAparIe to sAta gAma bALavA jeTaluM pApa lAge che. (7) zIta pariSaha - ziyALAmAM game teTalI ThaMDI lAge to paNa zAstramaryAdAthI vadhAre vastra na rAkhe. ThaMDInA prahAra sahana kare. agni vaDe tApe nahi. 4) uSNa pariSaha - garamI unALAmAM game tevI lAge to pavana nAkhe nahi, viMjaNo calAve nahi. vijaLInA paMkhAno upayoga kare nahi. garamI sahana kare, snAna vilepana ke chatrIno Azraya na le. (5) daMza pariSaha - DAMsa, macchara, jU, mAMkaDanA pariSaha thAya to samabhAve sahana kare, manamAM jarA paNa kheda na kare, temaja te jIvo para dveSa na Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 9) acelaka pariSaha-jIrNaprAya vastro zAstranA pharamAna mujaba mUchabhAva rahita rAkhe, tenA upara Asakita na rAkhe, vadhAre vastro meLavavAnI ke saMgrahavAnI IcchA na kare. I arati pariSada - kaMTALo-saMyama pAlana karatAM aneka prasaMgo ke banAvo bane to paNa kaMTALo upajAve nahi. evA prasaMge dhairya dhare, saMyamamAM aprIti na kare. (9sI saMsarga :- strInA aMga upAMgo premathI jue nahi. tenI prArthanA tarapha dhyAna Ape nahi. kAmabuddhi kare nahi. sAdhvIe A hakIkata puruSa mATe samajavI. be caya -apratibaddha vihAra karavo. eka sthAne vadhAre vakhata rahe nahi. rAgAdi kAraNa utpana thaye chate turata anyatra cAlyA jAya. vihArathI thAke nahi. (10) vikI -sthira Asana karI dhyAna, kAyotsargAdi karatAM hoya tyAre game tevA upadrava thAya to paNa Asanano tyAga kare nahi. (11) zayyA - game tevI zayyA hoya paNa tene lIdhe rAgadveSa na kare. (13) Akroza - koI apamAna kare, uzkere, kaDavA vacana kahe evA sarve prasaMge manamAM krodha ANe nahi. samatAthI anyakRta tiraskAra sahana kare.. (13) vadhaH- koI lAkaDI vi. mAre, cAbakhA mAre, are! svavadha thAya to paNa dharma tyAga na kare. (14) yAcanA - (bhikSA) saMyamanirvAha mATe vastra ke vasati mAMgatAM manamAM kheda pAme nahi. pote kema bhIkha mAge? evo khyAla paNa na kare. eTale ke yogya yAcanA karatAM zaramAya nahi. (15) alAbha - koI jarUrI vastu na maLe, hoya chatAM koI Ape nahi, yAcanA karatAM chatAM na maLe, to paNa mananI samasthiti khove nahi alAbhane te sAco tapa gaNe. 1) roga - koI paNa jAtano roga thAya to jarA paNa vyAkuLa na thAya, karmano doSa vicArI tenI pIDA zAMtithI sahe, roganI pIDA samatAthI Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvara bhAvanA 190 sahe. auSadhanI paNa IcchA na kare. (10) vasaraparza - zayyA para taNakhalA hoya ke tRNa para zayyA karI hoya to taNakhalAnI aNIo vAge te sahe, manamAM kaleza na kare. (18) maLa - zarIranA maLa upara jugupsA kare nahi. zarIra upara mela thAya to snAna Icche nahi. melane sahana kare. (19) sakAra:- koI moTA moTA sAmaiyA kare, ke koI pradhAna ke koI moTI hastI potAnI pAse Ave to manamAM phUlAya nahIM potAno koI jagyAe satkAra na thAya to tethI viSAda pAme nahi. (20) prajJA - asAdhAraNa buddhibaLa hoya to teno mada na karavo mUrkha, alpajJa hoya to teno kheda na kare. jJAnane pacAve. jJAnIpaNAne lIdhe ahaMkAra na kare. (21) ajJAna - jJAnanA abhAve AtmavaMcana na kare, prajJApariSada anya vyakti prazna kare tyAre thAya che. eTale prajJApariSaha acakRta che. ane ajJAnapariSaha potAnA alpajJAnathI thAya che. eTale svayaMkRta che. ajJAnapaNAthI na AvaDe to bhaNatAM kaMTALavuM nahIM. - (22) adarzana - sUkSama vicAra vAMcI jANI tenI asahnaNA na kare, anya dharmanI prasiddhi joI mUDha dRSTi na thAya ane viziSTa karmone najare jotA jJAnane abhAve tyAgane nirarthaka na gaNe, zraddhA daDha rAkhavI. darzana mohanIyanA udayathI raramAM samyakatva pariSaha thAya che. A bAvIsa pariSaha maLe anukULa ane pratikULa sarvapariSaha sahana karavAthI mahAsaMvara thAya che. eTale te vakhata daramyAna jIva navAM karmo grahaNa karato nathI. A 22 pariSadomAM strI ane satkAra A be pariSaho anukULa pariSaha che tema ja zItaLa che. eka jIvane ekI sAthe vadhumAM vadhu 19 pariSaho hoI zake che. zIta ane uSNamAMthI eka hoya, caryA niSadyA ane zayyAmAMthI eka ja hoya. navamA guNasthAnaka sudhI badhA ja pariSaho hoI zake che. 10-11 ane 12mA guNasthAne 14 pariSaho hoI zake che. 13 mA guNasthAne 11 pariSaho hoI zake che. vedanIya karmanA udayathI thatA pariSado ahi hoya. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 jJAnAvaraNIya karmanA udayathI prajJA ane ajJAna pariSaho hoya. darzana mohanIyanA udayathI adarzanapariSaha hoya, lAbhAArAyanA udayathI alAbha pariSaha hoya, cAritra mohanIyamAM-jugupsAnA udayathI nagnatA, aratinA udayathI arati, purUSavedanA udayathI strI, bhayanA udayathI naiSelikI, krodhodaye Akroza, mAnodaye yAcanA ane lobhodaye satkAra pariSaha Ave che. A sivAya bAkInA 11 pariSado vedanIya karmanA udayathI Ave. zrRNu zivasukhasAdhana sadupAyam, sadupAya re.. sadupAya m| zruNu zivasukhasAdhana sadupAyam / S jJAnAdikapAvana ratnatraya paramArAdhanamana pAyam (shrRnnu)||1|| artha : zivasukhanA sAdhana rUpa sadupAyane vinaya tuM sAMbhaLa jJAna darzana cAritranI utkRSTa ArAdhanA rUpa te upAyo ne tuM sAMbhaLa!!! viSaya vikAramapAkuru duraM, kroghaM mAnaM saha maaym| lobharipuM ca vijitya sahelaM bhaja saMyama guNamakaSAyam // zrRNu // artha : viSaya vikArane dura kara, krodha mAna mAyA lobha rUpI zatruone sahaja rIte jItIne kaSAya rahita saMyamanI ArAdhanA kara !!! upAdhyAya vinayavijayajI mahArAja saMvara bhAvanAnuM varNana karatAM jaNAve che ke he AtmAnuM! mokSanuM je sukha che tenA sAdhanarUpa saddhapAyane tuM sAMbhaLa! kema ke upAyo vaDe ja AtmAe mokSamAM javAnuM che. ane e upAyo eTale jJAnadarzanacAritrarUpI ratnatrayI!temAM AgaLa vadha...! mokSanuM sukha meLavatAM pahelAM mokSanA svarUpane paNa jANavuM joIe jyAM sukhaduHkhahotuM nathI... nAnA moTAno vyavahAra hoto nathI, kevaLa Atmika AnaMdano anubhava thAya che. lokanA aMte siddhazilA upara siddha paramAtmAo birAjamAna hoya che. te siddhAtmAo paripUrNa hoya che. pharI pAchA A jagatamAM AvatAM nathI. AtmAnA anaMta AnaMdano anubhava kare che. AvuM mokSanuM sukha meLavavA mATe prayatna karavo joIe. enA prayatnamAM graMthakAra bha. jaNAve che ke Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 saMvara bhAvanA "ratnatrayInI ArAdhanA karavI" tatvArthasUtramAM paNa jaNAvyuM che ke samyagdarzana-jJAna cAritrANi mokSamArga : // samyagu darzana, sakhya jJAna, ane samagu cAritra e mokSanA mArga che. e traNe sAthe hoya to ja mokSa mArga kahevAya che. ekaluM jJAna, ekaluM darzana ke ekaluM cAritra mokSamArga nathI. A ratnatrayInI ArAdhanA karI jaldImAM jaldI mokSa meLavavo. kaSAya rahita evA saMyamanI sAdhanA karavAnI...! viSayanA vikArone dUra karavAnA saMyama dharmanuM pAlana karavAthI viSayanA vikAro dUra thAya che. AtmaguNanI puSTi thAya che. saMvara bhAvanA pa7 (sattAvana) bhedo paikI pAMca saMyamanA bhedo Aje tamane samajAvavAnA che. (1) sAmAyika - AtmAne viSama sthitimAMthI sama sthitimAMthI lAvavo te sAmAyika che. te be prakAre che (1) Itvarakathika (2) yAvatakathika (1) Indara kathika pAMca bharata kSetra ane pAMca airAvatakSetramAM pahelA ane chellA tIrthakaranA zAsanamAM je laghu dIkSA apAya chete. (2) yAvatukathika mahAvideha kSetramAM tathA 22 tIrthakaranA zAsanamAM je dIkSA apAya che. te vAva kathika kahevAya. kema ke tyAM zaruAtathI ja vaDI dIkSA hoya che. laghu dIkSA nahIM. zrAvako sAmAyika pauSadha kare te... Indara kathika jANavuM. (2) vedoparathAniya cAritra pUrvanA paryAyono cheda karI pharIthI mahAvratonuM sthApana karavuM te chedopasthApanIya! pahelA ane chellA tIrthakaranA zAsanamAM pahelA laghudIkSA ApavAmAM Ave ane jyAre vaDIdIkSA ApavAmAM Ave tyAre pUrvanA paryAyano cheda kare te. temaja eka tIrthakaranA munine bIjA tIrthakaranA zAsanamAM praveza karavo hoya tyAre te munine punaH cAritra uccarAvavuM paDe. te chedopasthApanIya! raratIrthakaronA zAsanamAM tathA mahAvideha kSetramAM A cAritrahotuM nathI. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 193 (3) parihAra vizuddhi cAritra : gacchanA parihAra pUrvaka AtmAnI viziSTha zuddhi mATe viziSTa prakArano je tapa karAya te parihAra vizuddhi cAritra kahevAya A cAritra prathama saMghayaNa vALA munio grahaNa karI zake, tIrthaMkaranA hAthe dIkSita thayelA hoya te athavA tIrthaMkaranA haste dikSita thayelAnI pAse dIkSita thayela A cAritra laI zake che. A cAritramAM 18 mahinAno viziSTa tapa hoya temAM 9(nava) sAdhuo joDAI zake. * cAra sAdhu tapa kare. cAra sAdhu tapasvInI vaiyAvacca kare... ane eka vAcanAdAtA hoya. prathama cha mahinA tapa karavo... je cAra sAdhu tapasvI. hoya te unALAmAMH- jaghanyathI upavAsa, madhyama chaThTha ane utkRSTa aThThama kare. ziyALAmAM :- jaghanyathI chaThTha, madhyamathI aThThama ane utkRSTathI cAra upavAsa kare. comAsAmAM H- jaghanyathI aThThama, madhyamathI cAra upavAsa utkRSTathI pAMca upavAsa je vakhate je Rtu cAlatI hoya te mujaba tapa kare pAraNe AyaMbila kare. viziSTa abhigraha kare. zakti mujaba jaghanyAdi tapa kare.. A pramANe... cha mahinA tapa kare... tyArabAda je cAra sAdhuo vaiyAvacca karanAra hatAM te tapa kare... ane pUrvanA cAra sevA kare... pachI vAcanA cArya cha mahinA tapa kare.... je tapa na kare. te dararoja AyaMbila kare.. kyAre'ka upavAsa paNa kare.. A tapasvI sAdhuo kyAre'ya apavAdane seve nahIM AMkhamAM paDela ghAsanA taNakhalAne paNa kADhe nahIM. trIjA pahore bhikSA jAya.. bAkInA samayamAM kAussaggamAM rahe. koIne navI dIkSA Ape nahIM. upadeza kyAreka ja Ape. navuM bhaNe nahIM, junAnuM punarAvartana kare.. je pUrvadhara mahAtmA hoya te A saMyama svIkArI zake.. jaMbusvAmi pachI A cAritra viccheda gayuM che. eTale hAlamAM AvA prakAranuM cAritra svIkArI zakAtuM nathI. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 saMvara bhAvanA () sUma saMpAya cAritraH dazamA guNasthAnake rahela AtmAne mohanIya karmanI satyAvIza prakRtino kSaya ke upazama hoya, paNa sUkSma lobhano udaya hoya te sUma saMparA cAritrA hAlamAM AvuM cAritra vidyamAna nathI. (5) yathAkhyAta cAritra - yathA-jevuM khyAta-kahyuM che arihaMta bhagavaMtoe kaheluM che tevuM saMpUrNa cAritra athavA mokSa ApavA mATe prakhyAta cAritra tenuM nAma yathAkhyAta cAritra 11 thI 14guNasthAnake rahelAM AtmAone AcAritra hoya che. A pramANe saMvaranA pa7 bhedo thayA. upAdhyAya vinayavijaya mahArAjA jaNAve che ke tuM kaSAya vinAnA saMyamane ArAdhI le... pAMca AzravothI virati kara! pAMca Indriyono nigraha kara...! mana-vacana kAyAnA daMDathI mukta bana..! A pramANe Azravone rokavAthI supratiSThAvALuM jIvAtmA rUpI jahAja zuddha yogo rUpI pavana ane jinezvaranA vacana rUpI saDhathI saMsAra sAgarane tarIne nirvANapurImAM pahoMcI jAya che. upazamarasa manu zIlaya manasA, roSadahana jalada prAyam / / kalaya virAgaM dhRtaparabhAgaM, hadi vinayaM nAyaM nAyam // zrRNu // 3 // krodha rUpI Agane bujhavavAmAM vAdaLA samAna upazama rasanuM parizIlana mana vaDe kara. vairAgyanI utkRSTa dazAne oLakhavAnI kozISa kara, hRdayamAM vinayane lAva. | ArtaM raudraM dhyAnaM mArjaya, daha vikalpa racanA nAyat / / yadiyamaruddhA mAnasavIthI, tatvavidaH panthA nAyam : // zrRNu // 4 // vikalponI jALane saLagAvI de. Arta raudra dhyAnane sApha karI nAkha. tattvane jANanArAo mATe mAnasika vikalpone janmAvanAra rasto yogya nathI. kriodha eTale Aga, krodha eTale dAvAnala.. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 zAntasudhArasa vivecana - bhAga-1 krodha sarvajIvone uga karanAro che. verano anubaMdha karAve durgatimAM pheMkI de. sadgati aTakAve. granthakAra zrIpharamAve che ke AvI krodharUpI Agane tuM upazamanA jaLathI bujhAvI nAMkha. zama-upazamanI prApti adhyAtma mArganI saphara vinA zakya nathI. mATe adhyAtmanI prApti mATe prayatna karavo joIe. ane pachI je zamarasanI prApti thAya che te avarNanIya hoya che. zamanI prApti thayA bAda jIva paramasukhI banI zake che. kema ke jJAna dhyAna-zIla-tapa Adi guNothI vibhUSita sAdhu je guNa nathI meLavI zakato eja guNa upazamayukta sAdhaka prApta karI zake che. ' upazama eTale samAna manavRtti. cittane viSama paristhitimAM paNa tulya rAkhavuM. roSa-krodha e Aga che. A Agane bujhavavA mATe jaLanI jarUra paDe. cittamAM lAgela krodha Agane zAnta karavA mATe upazama rasano varasAda varasAva. te varasAdathI Aga zAnta thaI jaze ane pachI tAro vairAgya pradIpta thaze. pratidina vairAgya bhAva daDha bane evo saMkalpa karo. jagatanA duHkho dAridratA, roga zoka ane janma-maraNAdinI paristhitino vicAra karI bhava pratye uga bhAva keLavavo. mananI musApharI siddhazIlA tarapha paNa karAvo ! kyAreka bAra bhAvanAnuM ciMtana to kyAreka kyAreka arihaMta guNagAna! kyAreka sidhdhanuM svarUpa to kyAreka vairAgyanA sukhanuM satata ciMtana karo. chevaTe cAritra vagara mukti nathI ja evuM saMkalpa baLa keLavI eka divasa pUrNa vairAgya vAsita banI javuM joIe. upazama bhAva ane vairAgya A bane maLIne jIvane tarata karmathI mukta karI de che. have granthakArazrI Arta-raudra dhyAnanI vAta kare che. te vinaya ! tuM vikalponI jALane saLagAvI de. je zAnta sudhAnA rasane mANavA tatpara banyo che te tatvavid che. ane tatvane jANakAra koI tuccha bAbatamAM phasAya nahi kemake tucchatAhInatAnI nizAnI che. tamane khabara haze ke prabhuno janmahinakULa - tucchakULa ke daridra kuLamAM thato nathI. bhikSuka yAcaka ke brAhmaNa kuLa e hIna kULa che tuccha kULa che. jevI rIte prabhu tuccha vigere kULamAM janma letA nathI. tevI ja rIte jemanuM hRdaya chIcharuM hoya tuccha hoya, kaMjusa hoya evA hRdayamAM Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvara bhAvanA 196 paNa prabhu AvatA nathI. haiyAmAM prabhujI ne paghArAvavA hoya to hRdayane atuccha karavuM paDe che. ane to ja zAntarasanI prApti jIvAtmAne thAya che. mATe saMkalpa vikalpane tilAMjali ApI de. ISTano saMyoga thAya ane aniSTano viyoga thAya tyAre jIva muMjhAI jAya che. paNa A to karmanA khela che ema mAnI upazamarasamAM lIna banavuM joIe. sagara cakrInA 60 hajAra putro maraNa pAmyA tyAre bhayaMkara AkraMdana rUdana karavA lAgyA. mUcchita paNa thaI gayA. ane bhAre vilApa karavA lAgyA A ISTa viyoga hato. sItAjI rAvaNanA saMsargamAM AvyA ane upadravonA bhoga banyA paNa AvA aniSTa saMyogomAM emaNe je satva dAkhavyuM te joradAra hatuM jyAre sItA garbhavatI hatA ane rAme emano tyAga karyo tyArabAda jyAre rAmasItAno milApa thayo tyAre ISTa prAptimAM paNa sItA vairAgyavAna hatA. rAjya choDI cAritra lIdhuM. ISTa prAptimAM prAya H AnaMda ja hoya chatAM kevuM nirlepapaNuM !!! mATe he vinaya ! vikalpone janmAvanAra ArtadhyAna ane raudradhyAnane choDI de. saMyamayogairavahitamAnasa - zuddhayA caritArthaya kAyam / nAnAmataRSine muvane, nizcinu zudghapathaM nAyam, // zRNu||, // 11 saMyamayogo vaDe jAgRti ane mananI zuddhi vaDe A mAnava. dehane sArthaka kara, judA-judA matanI mAnyatAvALA A jagatamAM tuM tAro paMca nizcita karI le. brahmavratamaGgIkuru vimalam, bibhrANaM guNasamavAyam / uditaM guruvadanAdupadezam, saMgRhANa zucimiva rAyam // zrRNu0 // 6 // guNonA samUharUpa nirmaLahmavratane dhAraNa kara, gurunA mukhacI nIkaLela pavitra evA upadezane grahaNa kara ! granthakArazrI AtmAne zuddhamArgano upadeza ApatAM jaNAve che ke A jagatamAM judI-judI mAnyatA dharAvatA ghaNA paMtho che.enA vAda-vivAdo ane Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 197 vitaMDAvAdamAM jIva phasAI gayo che. mAruM e sAcuM evI pakkaDa thaI gaI che. paNa hakIkatamAM sAcuM e mAruM ema hovuM joIe. AvA ekAntavAdanI mAnyatAvALA dharmo mAMthI mananI zuddhi jAgRti ane saMyamanA yogo vaDe zuddha mArgane jANavAno che, tuM tAro rasto nizcita karI le jo bhramaNAmAM rahIza to paribhramaNa cAlu ja raheze. mokSamArga ja zuddha mArga che.tema jANa, te jANavA zAstranuM adhyayana karavuM vratonuM pAlana karavuM ane mokSa mArganuM satata ciMtana karavuM. zAstrabuddhi dvArA kalyANakArI mArganuM ArAdhana karavuM joIe. jyAre haribhadra sUri brAhmaNa hatA ane tyArabAda zramaNa banyA tyAre teo bolI uThyA ke. ... pakSapAto na me vIre na dveSaH kapilAdiSu yuktimadvacanaM yasya tasya kArya : parigraha : vIra pratye mane koI pakSapAta nathI ane kapilAdi pratye dveSa nathI paNa jenuM vacana mane yukti saMgata lAgyuM ke meM grahaNa karyuM! AvI rIte mokSa mArga ne vicArI ne e mArga grahaNa karavo joIe. vaLI. jemAM seMkaDo guNo samAyA che, je Arogya karanAra che.manavacana-kAyAnI zuddhi karanAra che. vIrya-zakti skUrtine vadhAranAra che. evA nirmaLa brahmacaryane tuM dhAraNa kara. je brahmavratane dhAraNa kare che tene devatAo paNa sadA namaskAra kare : brahmacArI dhairyamUrti hoya che. sAtvika hoya che. samAdhi sAdhaka hoya che. nAradamunino A eka utkRSTa guNa hato jenA kAraNe game tyAM vinA saMkoce jaI zakatA hatA. ane A guNathI ja siddhapadanI prApti paNa sulabha thaI. brahmacaryavratanI navavADone paNa samajIne temAM aticAra na lAge tenI takedArI rAkhavI joIe. A che tenI nava vADo. ! (1) vasatI - brahmacaryanA pAlana mATe vasatI zuddha hovI joIe. jyAM strI, pazu ke napuMsaka na hoya evA prakAranI vasatImAM vasavuM. (2) kathAtyAga :-vikathAo, karmakathAo tathA brahmacaryamAM khAmI Ave evI vAtono tyAga karavo. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 saMvara bhAvanA (3) niSaNA - eTale Asana. besavAM uThavA vigeremAM viveka rAkhavo temaja je Asana para puruSa beTho hoya te Asana para strI traNa prahara na besI zake. ane je Asana (jagyA) para strI beThI hoya e jagyA upara puruSa be ghaDI na bese. (4) Indriyo - strInI IndriyonA tathA aMga-upAMga vigerenuM nirIkSaNa na kare. (5) zukyatara:-bhIMtanA AMtare strI-puruSanI kAmakrIDAdi saMbhaLAya tevA sthAnano tyAga karavo. () pUrva kIDIta - gRhastha avasthAmAM ke abrahma avasthAmAM je kriIDAo karI hoya, viSaya bhogo bhogavyA hoya tenuM smaraNa karavuM nahi. tene yAda paNa karavA nahIM. temaja brahmamAM lIna banavuM. (c) praNita AhAra tyAga jenAthI bhoga viSayo ane vikAro vadhe evA prakAranAM dUdha, dahIM, ghI ane snigdha, madhura temaja bhAre AhArano tyAga karavo. (8) ati mAtrA AhAra tyAga :jema bhAre AhArano tyAga karavAno che tema vadhAre paDatAM AhArano paNa tyAga karavAno che. ThAMsI ThAMsIne jamavuM nahIM. vadhAre paDatAM bhojana karavAthI vikAro pradIpta bane che. 9) vibhuSA tyAga - brahmacaryamAM khAmI lAvanAra navamA naMbaramAM Ave che vibhuSA. vibhuSA eTale zarIranI TApaTIpa zobhA ane zaNagAra teno tyAga karavo ane sAdAIthI jIvana jIvavuM. A pramANe brahmacaryanI nava vADonuM pratipAlana karavAthI AtmAvizuddha bane che. je je upAyo dvArA brahmanI vizuddhi thAya te upAyono amala karavo joIe. brahmacarya eTale AtmAmAM ramaNatA. brahmacarya eTale zikharanI sarvoccatA.. tene prApta karavA prayatna kara. brahmacaryanI daDhatA mATe niraMtara gurunA mukhethI pavitra evA jinavacano sAMbhaLavA. jinavANIthI vizuddhino prakarSa vadhe che. kemake vRkSane pANI maLe to e navapallavita thAya evI rIte vrata rUpI vRkSane jinavANI rUpI pANI niraMtara ApavuM joIe. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 199 saMyamavADmayakusumarasairati-surabhaya nijamadhyavasAyam / cetanamuyalakSapa kRtalakSaNa-jJAnacaraNaguNaparyAyam zrRNu0 // 7 // saMyama ane zAstrarUpI phUlothI tuM tArAM mana: pariNAmone maheMkatA rAkha. jJAna, cAritra vagere guNonA paryAyarUpa AtmAne sArI rIte oLakha. / vadanamalaGkaru pAvanarasanam. jinacaritaM gAyaM gAyam / savinaya zAntasudhArasamenam, ciraM nanda pAyaM pAyam, zrRNu0 // 8 // paramAtmA jinezvara devonAM jIvana-kavanane gAI gAIne mukhane alaMkRta kara. tArI jIbhane pAvana kara. vinayanI sAthe zAntarasanuM vAraMvAra pAna kara. sudIrdha samaya sudhI tuM parama AnaMdane prApta kara. granthakAra bhagavaMta chellI be gAthAomAM jaNAve che ke saMyama ane zAstra e be puSpa che. phUlanI sugaMdhathI vAtAvaraNa maheMkatuM banI jAya che. basa evI ja rIte he vinaya! tuM tArA mana pariNAmane maghamaghatAM karI de, tane be prakAranA phUlo maLyAM che. eka saMyama ane bIjuM zAstra. saMyama eTale niyaMtraNa, AtmAne niyaMtraNamAM rAkhavA mATe vrata, japa, yama ane niyama e jarUrI che. jenuM jIvana saMyamita hoya enuM jIvana saphaLa jIvana che. A saMyamanI prApti zAstra-buddhi vagara thatI nathI. mATe zAstranuM adhyayana, manana ciMtana ane parizIlana hovuM joIe. kAraNa ke ciMtananA sAta phaLo batAvyA che. (1) vairAgya (2) karmakSaya (3) vizuddha jJAna (4) cAritranA pariNAma (5) sthiratA (6) AyuSya ane (7) bodhinI prApti zAstra eTale AtmA upara anuzAsana kare ane AtmAnuM rakSaNa kare AvA prakAranA zAstranA adhyayanathI AtmAnI aMdara rahelAM corI, jUTha, hiMsA vigere durguNo dUra thAya che. temaja AtmA sukha duHkhavigere tamAma dhandrathI dUra thAya che. temaja munione to zAstra e ja cahyuM che. jJAnasAra nAmanA graMthamAM kahyuM che ke carmacakSane dhAraNa karanArAM badhAM ja che. devatAone avadhijJAna e AMkha che. siddha bhagavaMtone sarvajJapaNuM e AMkha che. paNa sAdhuone to zAstra e ja AMkha che. jJAnIo zAstra rUpI AMkha vaDe badhAM bhAvone dekhe che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 saMvara bhAvanA zAstranuM satata manana karavAthI vairAgya bhAva pradIpta bane che. A pramANe zAstra ane saMyamarUpI phUlo vaDe mananAM pariNAmo pavitra bane che. ane ethI karIne jIva samRddha thAya che. mATe ja kahyuM che ke. "cArI vicAravALo zrImaMta. kALA vicAravALo garIba "bhojana pacAvavA mATe hojarI joIe kalIne bhajana pacAvavA mATe hRdaya joIe kulIna" zAstra ane saMyamanA subhaga samanvayathI hRdayamAM pavitratAno pamarATa thAya che. zAstraadhyayana e AtmalakSI hovuM joIe. eTale ja granthakAra zrI jaNAve che ke jJAna, cAritra vigere guNonAM paryAyarUpa Atma svarUpane paNa jANa. AtmA sat citta ane AnaMda svarUpamAM che. AtmA zuddha svarUpavAna ha de te jAma saMsAranuM mULa che. huM AtmA che te satya mokSanuM mULa che. Idriyo ane kaSAyonA parivAravALo lubdha, mohAdhIna AtmA te huM nathI. huM koNa ane mAruM zuM? e zodhavAnuM che. enuM AtmajJAna thayuM ke pUrNatA pAmyA ja samajo, Atma bhedajJAna meLavavA mATe AtmAnAM ja cha kArakano saMbaMdha karavo joIe. jema ke (1) AtmA svataMtra rUpe jJAna darzanamAM kriIDA kare che. jANavAnuM samajavAnuM, jovAnuM ane parakhavAnuM kAma AtmA kare che. mATe AtmA chatAM (2) jJAna, darzana vigere pariNAmanuM AzrayasthAna AtmA che. AthI AtmA karma che. kema ke vyAkaraNanI draSTie je prApta karavAnuM hoya te karma kahevAya. (3) upabhoganA mAdhyamathI jANavAnI kriyAmAM AtmA upakAraka che. mATe AtmA kAraNa che. (4) AtmA zubha pariNAmanuM dAna pAtra che. mATe AtmA sAMpradAna che. (5) jJAnAdi paryAyomAM pUrva paryAyono nAza thavAthI ane eTale ja AtmAmAMthI eno viyoga thavAthI AtmA apAdAna che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnta sudhArasa vivecana - bhAga-1 201 (6) samasta guNa paryAyonA AzrayabhUta AtmAnA asaMkhya pradezarUpa kSetra hovAnA kAraNe AtmA adhikaraNa che. vyAkaraNanA niyamAnusAra kartA, karma, karaNa, saMpradAna, apAdAna ane adhikaraNa cha e rItomAM AtmA ghaTe che. AtmA sarvatra vyApI che. AvA AtmAnuM satata ciMtana karavuM. jethI karIne AtmA ane dehanuM bhedajJAna deDha thAya. eTale zarIra upara AvatI Apattio hasatAM moDhe sahana karI zakAya kemake AtmA chedAto nathI, bhedato nathI, nAza pAmato nathI ane marato nathI, eTale zarIra para AvelI ApattiothI AtmAnuM kaMI bagaDatuM nathI.A pramANe vizuddha Atma svarUpanuM ciMtana karavuM. upAdhyAya vinayavijayajI mahArAja saMvara bhAvanAnuM samApana karatAM jaNAve che ke jinezvara bhagavaMtonA caritrone gAvAM joIe. jinezvara prabhunA janma, dIkSA vigere kalyANakonA mAdhyamathI emanAM caritro gAvAM vaDe mukha ane jillAne pAvana karavI. yAda rAkho, ApaNe saMvara bhAvanAnuM ciMtana karI rahyA chIe. AtmAnI aMdara praveza karatAM karmone rokvA tenuM nAma saMvara. jinezvara prabhunAM jIvana caritronA zravaNathI vAMcanathI ane kathanathI AvatAM evA karmone rokI zakAya che. granthakAra bhagavaMta ApaNane preraNA kare che. jina caritronA gAnathI tArA moMDhAne alaMkRta kara. tArI jIbhane pAvana kara. jethI karIne tuM zAMti, samatA ane upazamarasanuM pAna karI zakIza. zAMta sudhArasano AsvAda mANI zakIza. zAMta sudhArasanA AsvAdathI lAMbA kALa sudhI AnaMdanI prApti thAya che. A pramANe saMvara bhAvanAnuM ciMtana pUrNa thAya che. saMvara bhAvanAne kevI rIte bhAvazo? huM kyAre parigraha choDIza. huM kyAre ghara choDIne aNagAra banIza. huM kyAre anazana karI samAdhi-mRtyune varIza A pramANenI bhAvanA bhAvatAM bhAvatAM sukha ke duHkhamAM, lAbha ke alAbhamAM, prApti ke aprAptimAM, jIvana ke mRtyumAM, zatru ke mitramAM, mATI ke suvarNamAM samabhAvane dhAraNa karavo joIe. A pramANa saMvara bhAvanAnuM ciMtana karatAM karatAM vahelAmAM vahelI take jIva parama padane prApta kare e ja abhyarthanA. upAdhyAyavinayavijayajIviracita zAnta sudhArasagranthanI ATha bhAvanAnuM varNana AcAryazrI vijaya ratnacaMdrasUrIzvarajI ma. e karela te samApta thayuM Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 Ta 3. Ta Ta Ta Ta mahopAdhyAyazrI vinayavijayajI viracita - zrI zAnta sudhArasa kAvya bhAvanA zloka saMkhyA geya gAthA prastAvanA 1. anitya bhAvanA 2. azaraNa bhAvanA saMsAra bhAvanA 4. ekatva bhAvanA anyatva bhAvanA 6. azuci bhAvanA 7. Azrava bhAvanA 8. saMvara bhAvanA 9. nirjarA bhAvanA 10. dharmaprabhAva bhAvanA 11. lokasvarUpa bhAvanA 12. bodhidurlabha bhAvanA maitryAdibhAva prastAvanA 13. maitrI bhAvanA 14. pramoda bhAvanA 15. karuNA bhAvanA 16. mAdhyastha bhAvanA upasaMhAra - prazasti 0 0 0 0 0 da 106 128 - 106 zloka geya gAthA - 128 234 gAthAmaya zrI zAMtasudhArasa kAvya Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 | mahopAdhyAya zrI vinayavijayajI) janma : vi.saM. 1961nI AsapAsa kALadharma : vi. saM. 1738 mAM rAMdera (surata). mAtAnuM nAma rAjezrI pitAnuM nAma tejapAla gurunuM nAma upAdhyAyazrI kIrtivijayajI zraddheya AcAryapravara : zrI vijayaprabhasUrijI (bhagavAna mahAvIranI 6ramI pATe AvelA AcAryazrI) sarjanayAtrA 0 krama' graMthanuM nAma zloka saMkhyA | bhASA | viSaya adhyAtmagItA 330 | gujarAtI | AdhyAtma ahaMnnamaskAra stotra - | saMskRta paramAtma stavanA Adijina vinaMti pa7gAthA | gujarAtI | paramAtma stavanA AnaMda lekha 252 padya | saMskRta | vijJapti patra AyaMbilanI sajhAya 11 gAthA gujarAtI | tapa mahattva IdUta kAvya 131 zloka saMskRta | saMdezamaya vivaraNa IriyAvahI' sajhAya | ra6 gAthA | gujarAtI | kriyA vivaraNa upadhAna stavana 24 gAthA | gujarAtI | kriyA vivaraNa | kalpasUtra subodhikA TIkA 4150 saMskRta | kalpasUtra upara vistRta TIkA | guNasthAna garbhita gujarAtI | AtmavikAsanuM vIrastavana vivaraNa jiceIyathAvaNa prAkRta savanA jinacovIzI 120 gujarAtI stavanA jinapUjana caityavaMdana 12 gujarAtI | kriyA vivaraNa 14 jina sahastranAma. 149 saMskRta | paramAtmA prabhAva dharmanAtha stavanA 138 gujarAtI | rUpakAtmaka kAvya nayakaNikA saMskRta | jaina nyAya (Logic) 17 nemanAtha bAramAsI gujarAtI | bAramahinA vivaraNa 18) neminAtha bhramara gItA gujarAtI | phAgu kAvya pratyAkhyAna vicAra gujarAtI paccakakhANa vicAra 27. 23 39 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 1 ( 87. 2, (kama graMthanuM nAma zloka saMkhyA | bhASA | viSaya 20| pAMca samavAya stavana 58 gujarAtI | paMca kAraNa vivaraNa 21paTTAvalI sajhAya - 7ra gujarAtI | zramaNa paraMparA 22 puNyaprakAza stavana gujarAtI | | Atma ArAdhanA | bhagavatI sUtra sajhAya gujarAtI sUtra stavanA 24 marudevA mAtA sakjhAya gujarAtI | marudevA stavana 25 lokaprakAza 20621 saMskRta | tattvajJAna gAthA (jaina vizvakoza) 26| vijaya devasUri lekha 34 gAthA | gujarAtI | vijJaptipatra 27 vijaya devasUri vijJapti 82 padya mizra saMskRta vijJaptipatra 28) vijaya devasUri vijJapti | gujarAtI | vijJaptipatra 29| vinayavilAsa 37 padya mizra hindI adhyAtma (170 gAthA.) viharamAna jina vazI |116 gAthA | gujarAtI | stavanA 31) vRSabhatIrthapati stavana 6 gAthA savanA | zAMtasudhArasa 234 padya 16 bhAvanA vivaraNa | zAzvata jina bhAsa J350 gAthA | gujarAtI| stavanA 34zrIpAla rAjA rAsa 750 gAthA | gujarAtI | | kathA jIvanacaritra 35 Sa trizanjalpa saMgraha 750 gAthA saMskRta | vAdavivAda 36/ SaDAvazyaka jIvana 43 gAthA | gujarAtI | kriyA vivaraNa 37sImaMdhara caityavaMdana 3 gAthA gujarAtI | stavana 38 sUrata caitya paripATI 14 gAthA gujarAtI | itihAsa vivaraNa (127 paMkti ) 34000 39, hema prakAza | hema laghu prakriyA saMskRta | vyAkaraNa vyAkaraNa 25OO. zrIpAla rAsanI racanA daramiyAna upAdhyAyazrI vinayavijayajI mahArAjano svargavAsa thaI jAya che. tyAra bAda emanA samakAlIna upAdhyAyazrI yazovijayajI mahArAja zrIpAla rAsanI bAkInI 500 gAthAnI racanA kare che ane e rIte vinavijayajInI chellI kRti pUrNa bane che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikhaGjuvArasA] zAMtino raMga pItA-pItA saMbhaLAto... zabdono dhabakAra ! raNakAra ! ghughave che ahiM... A nayano mahiM.. ahiM zAMti che... nirava zAMti che..., sAgara che... ane zAMta che. rasanI pyAlI che A...to..., chalake che... dinamAM divALInI jema... ja rAtre cAMdanInI jema... pI jAo...! ghUMTaDe...ghUMTaDe... pIdhA pachI bolI uThazo ! hAza...!