Book Title: Anusandhan 1996 00 SrNo 07
Author(s): Shilchandrasuri
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/520507/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anusaMdhAna moharite saccavayaNassa palimay (ThANaMga sUtra, 529) mukharatA satyavacananI bidhAtaka che prAkRta bhASA ane jaina sAhitya viSayaka saMpAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA 7 saMkalanakAra : muni zIlacandravijaya. harivallabha bhAyANI LAN JUMAR . . - . -0 7 . . zrI hemacaMdrAcArya kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRtisaMskAra zikSaNanidhi ahamadAbAda 1996 Jaf Education international Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU (ThANaMgasutta, 529) 'mukharatA satyavacananI vighAtaka che' anusaMdhAna prAkRtabhASA ane jaina sAhitya viSayaka saMpAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA saMpAdako : vijayazIlacandrasUri harivallabha bhAyANI kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi ahamadAbAda 1996 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anusaMdhAna : 7 saMparka : harivallabha bhAyANI 25/2, vimAnagara, seTelAITa roDa, ahamadAbAda - 380 015 prakAzaka : kalikAlasarvajJa zrI hemacandracArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi, ahamadAbAda, 1996 kiMmata : rU. 25-00 prAptisthAna : . sarasvatI pustaka bhaMDAra 112, hAthIkhAnA, ratanapoLa, ahamadAbAda - 380 001 mudraka : kriSnA prinTarI harajIbhAI ena. paTela 966, nAraNapurA jUnA gAma, ahamadAbAda - 380 013 phona : 7484393 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sampAdakIya ApaNo yuga saMzodhanano yuga che. ghaNuM badhuM sAhitya, kyA kyA daTAyekheM paDyuM che / tene zodhI kADhIne temAMthI maLatA jJAnane pragaTa karavAnI, jagata samakSa dharavAnI paNa eka judI ja majA che. to nIra-kSIra-vivecananI dRSTi keLavIne, paraMparAsvIkRta ke mAnya gaNAtAM tathyomA jyAM je kAMI mizraNa ke umeraNa ke parivartana thayeluM mAlUma paDe, tyAM tenA kharA/yathArtha tattva-tathya sudhI pahoMcavAnI dizAmAM yathAmati udyama karavo, e paNa eka anero bauddhika vihAra banI rahe tema 'anusandhAna' patrikA e AvA bauddhika vihAranI ane e vihAramA sahayAtrI banavAne zaktimAna hoya tevA sahunI patrikA che / dhImI gatie cAlatI tenI yAtrA Aje sAtamA mukAme pahoMce che, te paNa eka Azcaryajanaka saMzodhanaghaTanA che / A patrikAmAM vividha kSetranA agraNI gaNAtA thoDAghaNA zodhako ane sAhityikono rasa dhIme dhIme vadhI rahyo che, teno AnaMda ocho nathI / Ama chatAM, ame icchIe ke A patrikAmA saMzodhanakSetre nIvaDela vyaktionI jema ja saMzodhanakSetranA navodito paNa rasa letA thAya ane A kSetrane punaH samRddha banAvavAmAM sahayogI bane / saMzodhanavidyAnA jUnA jogI ane mAnya evA vidvAnonI peDhI have asta thatI jAya che / tAjetaramAM ja DaoN: arnesTa benDara (amerikA), DaoN. candrabhAla tripAThI (bhAratIya, jarmanI) jevA mUrdhanya saMzodhaka vidvAno svargavAsI thayA cha / AvA vidvAnonA astathI saMzodhanakSetre sarjAtA zUnyAvakAzane pUravo haze to navA navA saMzodhakone taiyAra karavA ja paDaze / 'anusandhAna' jo A mATernu mAdhyama banI zakaze to teno amane ghaNo AnaMda haze / mudraNakAryamA sahAyarUpa banavA mATe ame DaoN. nArAyaNa kaMsArAnA AbhArI chIe / -saMpAdako . Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. paDhamANuoga (anu. saM. 6 ) gatavizeSanAmnAM sUci : saMskRta stavana anumAnamAtRkA sAvacUri urdU bhASAbaddha traNa kRtio 10. zrIhIravijayasUrinI sajjhAya 11. prAkRta prayogonI pagadaMDI para 12 TraMkanodha : 9. upAdhyAya zrIudayavijaya- racita paTTAvalI visuddhI nRsiMhaviracitA bandhakaumudI mahopAdhyAya zrI yazovijayajIgaNikRta 101 bolasaMgraha zrI dharmamaMgala ziSya - viracita zrI ajapura (ajAra) nagaramaMDanapArzvanAthastotra ( bhASA) zrI zAMtidAsa - viracita zrI gautamasvAmI rAsa (caupAI) anukramaNikA 1. upAdhyAya zrIyazovijayajInA aMtima samaya tathA samAdhisthaLa viSe 2. zrI hemacandrAcAryanI ziSya paraMparA vize. 3. ajArA tIrthanA caityanI prAcInatA 4. muni premavijayajInI TIpanA gujarAtI zabdo 5. 'prabandhacintAmaNi' gata eka eka dRSTAMtakathA 8. Pk. alia- 'tied 13. carcApatra 14. jinavijayajIno eka smaraNIya bhAvodgAra 15. Short Notes 16. avasAna - noMdha saM. pradyumnasUra 1 saM. vijayazIlacandrasUri 12 saM. vijayazIlacandrasUri saM. vijayazIlacandrasUri saM. vijayazIlacandrasUri saM. vijayazIlacandrasUri saM. muni dharmakIrtivijaya saM. muni kalyANakIrtivijaya 85 saMpA. muni bhuvanacandra saM. muni mahAbodhivijaya ha. bhAyANI vijayazIlacandrasUri anuprAsanI yuktivALu padya ha. bhAyANI 6. 'zatruMjayamaMDana - RSabhadeva - stuti' : thoDI pUrti jayaMta koThArI 7. haribhadrasUrikRta 'yaMdappahacariya 'nI " muni bhuvanacandra salonI joSI H. C. Bhayani ha. bhAyANI ha. bhAyANI 21 43 51 168808 59 89 97 99 102 108 110 114 116 118 120 127 130 131 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAya zrIudayavijaya-racita paTTAvalI visuddhI saMpAdaka - pradyumnasUri paTTAvalIvizuddhi e nAno prakaraNa grantha che. 'vizuddhi' pada aMte Ave tevA grantho racavAnI paNa eka paraMparA maLe che. A pahelAM vi.saM. 1466mAM sahasrAvadhAnI AcArya zrI munisundarasUrijI mahArAje gurvAvali nAmano eka grantha racyo temanA samakAlInoe temAM khAmIo joI. e truTionI carcA thavA lAgI eTale AzrImunisundarasUrijI parivAranA koI vidvAna ziSye e badhI carcAno radiyo ApavA saMskRtamAM gurvAvalivizuddhiH nAmano grantha racyo je hamaNAM malyo che. e ja paraMparAne anusarIne AcArya zrI siMhasUrijInI paraMparAnA upAdhyAya zrIudayavijayajIe prAkRtabhASAmAM 108 + 4 = 112 padyabaddha A graMthanI racanA karI che. racanA prAsAdika ane pravAhI che. rajUAta tarkabaddha ane saMgata che. grantha racavA pAchaLanI pRSThabhUmino saMdarbha barAbara samajAyo nathI. AnI sAme kayo pUrvapakSa che te pakSanI zI mAnyatA che ? te jANI zakAya tevA sAdhano maLyA nathI paNa A 113 gAthAmAMthI pasAra thatAM eTalaM jANI zakAya che ke te samayamA tapAgacchamAM jagadguru zrI hIrasUrIzvarajInA paTTe vijayasenasUrijI AvyA temanI pATe vijayadevasUrijI AvyA ane vijayadevasUrinI pATe vijayasiMhasUrijIne pote potAnI hayAtImAM sthApyA. A je ghaTanA banI ke "pote sakriya hatA chatAM paTTadhara tarIke A siMhasUrijIne sthApyA" to zuM Ama sthApI zakAya kharA? eTale A ghaTanAne muddo banAvI je keTalAka prazno e vakhate carcAtA haze te badhAnA uttaro ApavAno ahIM upakrama che. . upAdhyAya zrI udayavijayajInA paricaya mATe paNa vizeSa kAMI jANI zakAyuM nathI. temano sattA samaya, guruparaMparA, anya grantha racanA vagere mATe hAla kAMI maLyuM nathI. AnI ekamAtra pothI maLI che. AvA granthanI jhAjhI nakalo maLatI nathI - vidvAno svayaM A vAMcIne tenA hArdane samaje.. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 // paTTAvalI visuddhi // paNamia pAsajiNiMdaM saMkhesarapurapaiTThiaM dhIraM / paTTAvalIvisuddhi, sammaM suaNANa daMsemi // 1 // paTTadharo pai gacchaM egoNegeva jesi gaNaNuNNu[ 0NNA] / guruNeva kayA vihiNA, NauNaM sA vIsasAvi bhave // 2 // gaNaNuNNAi kayAe, paTTo diNNo havijja NiyameNaM / AyariA hINaMtA paTTadharataM Nau sayaMbhu // 3 / / bhaTTArago NimittaM, paTTadharattassa taM ca takkajjaM / evaM ca kajjakAraNabhAvo ubhayaTThio NiyamA // 4 // saMtaMmi kAraNaMmI kajjuppattIi so havai siddho / teNa nimittAbhAve, kajjaM hoitti duvvayaNaM // 5 // jaha jaNNajaNagabhAvo pitiputtANaM dhuvaM sapiyaraMmi / saMtaMmiva nAsaMte puttuppattIiM saMbhavai // 6 // hoUNa puNo taMmia, ThiaMbhi bhAvaMmi tesimaNNayaro / pitiputtamAiyANaM saMto saMto vi vA hujjA // 7 // NauNaM so saMbaMdho ubhayalio savvaloasupasiddho / keNavi paDiseheuM sakko sakkovameNAvi // 8 // iyaraM viNaNNahAso saMbaMdheNaM havaMta vattavvA / saMbaMdho vaTviao kahaMci aNavaTThiA aNNe // 9 // evaM kajjaM kAraNaniyayaM Na hu kAraNaM viNA hoi / uppAviUNa kajjaM viramai puNa kAraNaM savvaM // 10 // tatto akajjajAyaM kAraNajAyaM nimittamAIyaM / aNNuNNaM niravikkhaM havei NiyameNa kayakiccaM // 11 // kajjaM va kAraNaM vA annA teNa kAraNAINaM / sabbhAvAbhAvANaM, kayAvi na muhaM paloei // 12 // Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] jai puNa kiMci vikajjaM, pariNAmiakAraNA pidabbhUyaM / to tassaya sabbhAvaM vaMchai NauNaM asabbhAvaM // 13 // jaM kAraNeNa diNNaM NiyakajjattaM tu kajjamittaMmi / taM taMmihu kajjataM vavaissara NAgayaddhAe // 14 // evaM puttapaputtAiyaM va buhavAyagAiyaM savvaM / uppattI samaNaMtaramavi bhaNNai savvakAlaMmi // 15 // eeNaM pitipamuhe saMtaMmi asaMta puttamAIyaM / na lahai tapputtattA iya vavaesaMti NikkhittaM // 16 // aNNaha piyA vi tassua, piyattaNeNaM Na hoi vattavvo / pitiviraheva navacco putto tapputtabhAveNaM ||17|| teNaM bhAMti keI guruMmi saMtaMmi tassa paTTadharo / jo surasuhapatto so na paTTadhAri ti taM micchA // 18 // ahisitto jaha rAyA piuNo niyameNa hoi paTTadha / tahaNuNNAyagaNo via, sUrI sagurussa paTTami // 19 // jeNaM diNNo paTTo nAdiNNo hoi dikkhamAivva / juggANaM, dAyavvattaNeNa diNNattaNaM siddhaM // 20 // aha dikkhamAi guruNA sakkhaM cia dijjae jahA juggaM / paTTadharattaM guruNo parukkhabhAve sayaM hoi ||21|| taM micchA, evaM cia kayAvi Nahu hoi taM samuppaNNaM / bhAvANaM nAbhAvo kAraNamiya jeNa logaThiI ||22|| nAkAraNaM ca kajjaM NoM puNa vivarIakAraNaM Na sayaM / evaM khu muNijjaMtaM, sattamadavvAu taM hoi ||23|| aha taM vihalaM bhaNNii guNNAjaNiyaM pi gurujaNe saMte / tA daMDassa viNAse ghaDassa kajjattaNaM sahalaM // 24 // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNNaM ca nANamAiya, guNehiM pavvajjamAiyaM va imaM / saMtehiM hoi saMtaM tehimasaMtehiM tamasaMtaM // 25 // tA Auassa thovA thovatteNaM kimittha saMpaNNaM / aNNaha thovaThiINaM vihalaM pavvajjamAI vi // 26 // aha jaha nANAi guNA taheva dIhAuyamAiyA vi guNA / egassAvi abhAve tA paTTadharattaNamajjuttaM // 27 // evaM juttaM vuttaM gaNaharabhAvo khaovasamio tti / taM pai dUsagabhUsagabhAvAbhAvAu Aussa // 28 // jeNa puNa nANadaMsaNacaraNaguNA dUsiA havaMti phuddN| dUsijjae gaNittaM teNaM micchattadAreNaM // 29 // jaha aggIo vAvaNNa diTThio amuNiUNa Thavio vA / kevala nAmeNa gaNI micchaddiThI sa parivajjo // 30 // yataH -- jaM jayai agIyattho jaM ca agIyatthaNIsio jayai / vaTTAvei ya gacchaM aNaMtasaMsArio hoi // 31 // 1. aha gaNaNuNNA egA, bIyaM dIhAuyattaNaM jaM ca / tadgamavi jattha bhave paTTadharo so havai NaNNo // 1 // taMmicchA jaM jugavaM dunnivi te huti Neya kassAvi / visarisasamaye hi puNo bhAvehi na hoi sAmaggI // 2 // miu piMDa daMDamAiya bhAvehiM jagameva miliehiM / hoi jahA sAmaggI kalasuppattAi samayaMmi // 3 // kiMca -- dIhAuyassa na jahA paTTo niyageNa goyamAivva / tahaNuNNAyagaNassavi imassa nasthitti katthavi No // 4 // vevIsamI gAthA pachI umeravA mATenA cihna sAthe A cAra gAthA svataMtra aGkapUrvaka bIjA patranI bIjI pUMThInA mathALe lakhI che. tethI te mULa graMthamA sAmela na karatAM pAdanoMdhamAM mUkI che. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NevaM kattha vi satthe dilu iTuM va gaNaharattassa / appAuattaNaM tuha pakappiaM dUsagatteNaM // 32 // jaM pi a katthavi guruNo appaDirUvAi dUsaNaM bhaNiyaM / taM pi na jAyamajAyaM karei gaNahAribhAvaM se // 33 / / aNNaha ThavaNANaMtara maMgAvayavaMmi duTThajai kiMci / dUsaNapaMtiniviThu dUsijja gaNittaNaM taMto / / 34 / / tamhA appaDirUvo na ya Thaviavvo tti hoi saMsiddhaM / Thavio puNa gaNahArI appaDirUvo vi saMbhavai // 35 / / jaha kaNNA pariNijjai rUvAisayaDDisaMjuyA samma / keNa vi miseNa puNa sA pariNIyA apaDirUvAvi // 36 / / pariNIya apariNIA jaha sA kaNNA Na hoi kaiyA vi / appaDirUvo vi tahA Thavio No aThavio sUrI // 37|| aNANA rUvAI NiyayA NiyayA havaMti tA dosA / appAuattaNaM puNa dosu vi eesu No bhaNiyaM // 38 // ANei kahavi jai tA appaDirUvAiyaMmi nannattha / aNiyattaNeNa taM pi hu samAhiaM puvvamiha sammaM // 39 / / vatthuThiIe puNa taM, bhAvijjaMtaM na dUsaNaM kaha vi / tA tattha samAhANaM suhAikaDuattaNapamoso // 40 // vaMsAvuccheaTThA ThavijjamANA vi puttu rajjaMmi / dIhAuccia hujjai iya niyamo jaM na loevi // 41 / / aha kahamusabhajiNo, jANato via samAue putte / sayamavi Thavei rajje pihu pihu vaMsassa rakkhaTThA // 42 // saMtaMmi sAmipAe te rAyANo a tesi puttAvi / bharahaniveNaM ThaviA, chaMdeNa nivA paputtAvi // 43 / / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] sakkhaM ci evaM khalu tAe saMtaMmi huMti rAyANo / jaha rAmakesavamuhA puttA vasudevapamuhaMmi ||44|| vasudevo vi a rAyA taheva rAyA samuddavijao vi / savvevi vA dasArA tesiM kesiMci puttAvi // 45 // evaM jAdavava'se jugavaM bahavo vi puttapitipamuhA / pai satthaM rAyANo bhaNiA usabhassa vaMse a // 46 // dahivAhaNa - karakaMDUpamuhA jayavijayadhammabhAIA / pitiputtA samakAlaM rAyANo jAyaabhiseA ||47 // kiM bahu bhaNieNaM vA jai sAmaMtA vi huMti rAyANo / tA Thavia saputtANaM nivattaNe ko Nu saMdeho // 48 // imevaM via jujjai aNNaha iha cakkavaTTimAINaM / saMte jaNagappamuhe na cakkipayamAiyaM hoi // 49 // eeNamimaM siddhaM bahuputto jo havei maharAyA / so chaMdeNa ThaveI pihu pihU rajjaMmi niyaputte // 50 NiyaNiyadesavisesaM pattA te tattha tattha rAyANo / rajjaM kuNaMti savve piuNo ANAi vaTTaMtA // 51 // jaNago vi tesimevaM sevaMtANaM karei supasAyaM / samabuddhI savvesuvi jaiNo gahiyaM vayaM hujjA // 52 // tesiM puNa jai ego mahabbalo hoi hou tA nUNaM / so aggajoNujo vA niyamo puNa ittha Na hu kovi // 53 // ThaviattaNAvisesA vaMse savvesi tesi parivADI / avvacchittiNimittaM havei egovi jA vaMse // 54 // samagaM ThaviANaM puNa gahittukAmo havei jai dikkhaM / ahavA so appAU rajjami Thavei to putaM // 55 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] ahavA piAgahAI pahANapurisA va jaM jahAjoggaM / jANaMti taM ThavaMti ya duNNa vi ego va paTTadha // 56 tamhA hu usabhapahuNo sayasaMkhA Asi nivaiNo puttA / ikkikkassa ya tatto, sahassaso nivaiNo te vi // 57 // jA koDilakhkhasaMkhA, pihu pihu AsIya subahu vitthAraM / saMte piyaraMmi nivA, taheva loaMmi raghuvaMse // 58 // evaM piyA piyAmahamAiya sattAi nivaiNo Asi / teNeM ci so vaMso vitthario suTTha sayasAhaM // 59 // jai jaNago egaM cia Thavei aNNaM tu taMmi avasaMte / taM ceva gaNai paTTe iga taya hINA va parivADI // 60 // piyaraMmi asaMte vA putta puttaM Thavei rajjami / Naya vA baMdhavaputtaM pahANapuriso vaNo Thavai // 61 // tA usabhasAmivaMse jA vuDDhI vaNNiyAsu bahusatthe / sA Na hu jujjai jujjai jai tA tehiM aNIikayA // 62 // evaM ca puMDarIappamuhANa vi gaNaharANa vaMsaMmi / viNayaM sayasAhaM titthaM vitthAramAvaNNaM // 63 // taha vaddhamANajiNavaratitthaM vaDapAyavuvva evaM pi / vuTTe (?) paramaM pattaM taM jujjai NaNNahA kahavi ||64|| tattha vi igassa guruNo, bahave vi bhavaMti sUriNo sIsA / kesiMcia puNa tesiM NiyaNiyaNAmeNa gaNamAi // 65 // jassa gaNo so NiyamA gaNahArI kayagaNaNuNNattaNeNa gaNahArI / so vi Thavei niyapae sa guruMmi virAyamANaM mi // 66 // ThaviUNaM kayakicco so jai, jiNakappamAimahilasai / appAuo va hoI, taThThavio taha vi tassa pae ||67 // Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] Na uNaM piyAmahassA jaM so saMto visiya na diTThovi / potteNa kAlagajjo, alakkhiUNo jahA Namio / / 68|| eeNa guruabhAve Thavei paTTami NaNNahA kahavi / jaM paTTadharo paTTe Thavei aNNo va kaiyA vi // 69 / / paTTadharo puNa guruNo parukkhabhAvaM viNA na hoi tti / savaNANarihaM vayaNaM, suaNANaM daMsiaM sammaM // 70 // gurUsIsapasIsANaM, jugavaM cia gaNaharattaNamiNaM jaM / tA siddhopaTTadharo, Thavio appAuo vi pae // 71 / / NaNu guruNA te ThaviA, saMtaMmi gurumi niyapae sIsA / tasseva te hu paTTe saMtassa ya vA asaMtassa ||72 / / jai no ThaviA huMtA pitAmaho tA niyaMmi paTTami / juggaM kaMcia sIsaM, ThAvaMto Na uNa sIsapae // 73 // majjhatthANa jaNANaM uppajjai kahavi No imaM vayaNaM / rAgaddosavaseNaM abhigahabuddhINa puNa kiM tu / / 74 / / jaM sIsapasIsANaM jugavaM ciya gaNaharattaNaM bhaNiaM / No taMmi pasiNamiNamo lahei avakAsamavi kiMci // 75 / / jamhA Thavei jo jaM so tappaTTami natthi niyamotti / jassuddeseNaM jo Thavio so tassa paTTami // 76 / / evaM ca igavaMsANa nivANaM pihu pihu rajjaMmi ThAvaNA jaha ya / niyayeNaNNeNahavA kIrai taha hoi ihayaM pi // 77|| tamhA evaM siddhaM jassa gaNo, Asi saguruNA diNNo / kaha so aNNassa gaNo diNNaM NA diNNa miya jamhA // 78 // tA tassa ceva paTTe, juggo jo hoi so u ThavaNijjo / evaM piyAmaho jai sakkhaM tA so Thavei tayaM // 79 / / 1. sAgaradattAyarieNa / Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 jaha vAidevasUrI paTTe umapa gaNAviI / teNaM pasannacaMdo sUrI Thavio niyayapaTTe // 80 // so appAU saggaM patto tA tassa ceva paTTami / jayaseharasUrivaro, paumappahasUriNA Thavio // 81 // jai tA piAmaho se kattha vi aNNattha ahava no hoi / to baMdhaveNa guruNo, Thappo so tassa paTTami // 82 // evaM jai so juggo, baMdhava sIso na appaNo hoi / ego dopaNa vi paTTe Thappo aNujeNa tA vihiNA ||83 || saMbhUyavijaya paTTe, jaha Thavio bhaddabAhuNA guruNA / ego vi thUlabhaddo, tao sa duNNaM pi paTTadharo // 184 // gurubaMdhU vi vidUre, jai katthavi hoi ahava No sUrI / tA samakulo vi sUrI Thavei NiyameNa tappaTTe // 85 // deviMdarapaTTe sa mANagutteNa sUriNA Thavio / jaha dhammaghoSasUrI, diNNo paTTo Na jaM micchA // 86 // itthamabhise apattA, NiyameNaM paTTadhAriNo jAyA / bahuAo sAhAo bahuAI kulAI tA juttaM // 87 // subahUNaM gacchANaM, evaM NANAvihAvi parivADI / sividdhamANa jiNavara titthaMmi bhavissaI suciraM // 88 // jaha naMdIe bhaNiA mahagirisAmissa paTTaparivADI / bahuAo bhiNNAo evaM paTTAvalIo tti // 89 // caurAsIi gaNAhivavarANaM tassaMkhayA gaNA tamhA / gaNabheyA puNa tesiM iya juttA bhiNNaparivADI // 90 // iya appAU, puriso paTTariho netti dUramukkhittaM / taM su bhAviavvaM, therAvaliAi kappassa // 91 // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] aNNaha je je sIsA, gurave khaMte havaMti lahuavayA / vuDDANaM pavvajjA, No dAyavvA tti sijjhai to / / 92 // aha sIsA vuDDA avi, paTTadharo kiMtu lahuvao ceva / taM pia ciMtiamittaM vuDDassa vi paTTadANAu / / 93 / / jaha siri jaMbUsAmI pabhavAo caudavarisalahuo vi / pabhavaM cia paTTadharaM kAsI juggattaNaM NAuM // 94 // jaMbussa asIvarisA pabhavassAuM havaMti paMcAsI / jaMbussa tahavi pabhavo, paTTadharo Asi kevaliNo // 15 // caurAsI gaNavaiNo, AsI tersi gaNAvi caurAsI / NiyaNiyasIse ThaviuM, ke via usabheNa saha siddhA // 96 / / egassa suhammassa, jaha parivADI imaMmi titthaMmi / aNNaMmi taheva bhave, iya rAgaddosajaM vayaNaM // 97 // tamhA jaha seTThINaM jaha va nivANaM jahA va aNNesiM / paTTaparaMparaNII, taheva ihayaM pi nAyavvA // 98 // Na ya vattavvaM saMpai, rAyANaM natthi puviA NII / teNeva rAyaputto saMte piyaraMmi no rAyA / / 99 / / jamhA na hoi rAyA so ahisittohavA aNahisitto / paDhamaMmi viroho sakkhaM, bIe No kiM vi NuvavatraM // 100 / / eeNa guruparukkhe sijjai paTTotti taMpi duvvayaNaM / ThaviavvA viNa bhUo juttIi vavaThThitaM jamhA // 101 / / aNNaM ca vAyagAiapayaM tu payaDaM havijja gurudiNNaM / paTTadharattaM puNa so jIvaMto va dAhitti // 102 // tA vaMdaNAi savvaM kiccaM jaM NimmiaM tayaM kammA / evaM pucchijjato pAvo bhUmiM paloei // 103 / / Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] tA vaMdanAi savvaM gaNaharapayavaMjagaM jagapasiddhaM / sammaM vibhAviUNaM siddhaMte vaNNiavihIe || 104 || guruNAguNNAyagaNo paTTadharateNa sUrivarasIho / pavayaNaudayagiraM (riM) mI sahasrakiraNovva dipto // 105 // caMduvva somaleso tihuaNa jaNahiyayaloaNANaMdo / nANakiriokkhevo saMviggapasaMsio sammaM // 106 // sirivijayadevasUrI paTTe sirivijayasIhasUrivva / bhAveNaM thuNiavvo dhiisikkhittIhiM saMjutto // 107 // paTTAvalIvisuddhI- sarUvameyaM suyANusAreNaM / udayavijayavaravAyaga- bhaNiaM naMdau disau bhaddaM // 108 // zrIH / itizrI paTTAvalI vizuddhi surUpaM kalyANaprazastimAlAvibhbhavatu // zrIrastu | Arogyamastu / saubhAgyamastu kSemaM subhikSaM jayavijaya RTTivRddhizcAstu // 1 vIrAt 584 varSe zrI vajrasvAmI svargaM gataH / zrI vajrasena sU. vIrAt 620 varSe svargabhAg / evaM ca sati SatriMzadvarSANi yugapradhAnatvaM syAtpaTTAvalyAM ca vajrasenasya trINi varSANi yugapradhAnatvamuktaM tatkathamiti ceducyate yugapradhAna - tvaM hi yugapradhAnatvayogyaguNAgame satyeva bhavati tena satyapi gurau tAdRzaguNAgame bhavatyeva / anyathA tu svargaM gatepi gurau syAnna veti na kopi niyamaH // Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nRsiMhaviracitA bandhakaumudI -saM. vijayazIlacandrasUri kAvyAlaMkAra zAstramA eka vibhAga citrakAvyo athavA bandhakAvyono che, ane te sahadaya bhAvakone ghaNo rasa ane camatkRti pamADe tevo che. A viSayane nirUpato eka nAnakaDo grantha atre prastuta che : bandhakaumudI. AnA praNetA nRsiMha nAme kavi che, jemanA sthaLa samaya jANavA, koI sAdhana atyAre mArA pAse hAthavargu nathI. pratino lekhana saMvata 18 mo zataka hovAnuM zrI puNyavijayajIe nirdezeluM che. A graMthanI hastaprati amadAvAda kIkA bhaTanI poLanA bhaMDAramA hatI, jenI phoTosTeTa nakala AgamaprabhAkara munirAja zrI puNyavijayajI pAse hatI. teoe te nakala, citra kAvya-viSayanA samartha jJAtA ane mArA mitra-kavi munirAja zrIdhuraMdharavijayajIne, varSoM pUrve, saMpAdanArthe ApI rAkhelI. temaNe tAjetaramAM te nakala mane saMpAdita karI prakAzanArthe soMpI, tenA AdhAre A graMtha saMpAdana pUrvaka atre rajU thAya che. prati 3 patranI che. lipi jaina nAgarI che, ane vaLI zuddhaprAya che. je te bandhanI AkRti paNa (kula 16) ApelI che. prAnte lekhakanI puSpikA nathI, te jotAM A prati kartAno svahasta hoya to te asaMbhavita nathI. __ madhya kAlamAM ApaNe tyAM khAsa karIne jaina munigaNamAM - citra kAvyonI racanApravRtti khUba vikasita hatI, teno khyAla te kALanAM citrakAvyo tathA tenI AkRtionAM pAnAM bhaMDAromAM joIe tyAre AvI zake che. A badhAM kAvyono mAtra saMcaya thAya to paNa eka-be moTA daladAra graMtho thAya, teTalI sAmagrI -- koI uddhArakanI pratIkSAmAM - bhaMDAromAM sacavAI paDI che. Aje to A viSaya kheDANa ane adhyayana ApaNe tyAM nahivata banyuM che, eTale A viSaya thoDo kaThina paNa banyo jaNAya che. zrI dhuraMdharavijayajI mahArAja, upara nirdezyuM tema, AnA adhikArI vizeSajJa che, teo dhyAna Ape to A aDhaLaka sAmagrIno uddhAra thAya, ane abhyAsIone ghaNuM mArgadarzana paNa maLI rahe. astu. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] 16 AkRtio paNa suvidhA khAtara pAchaNa ekI sAthe ApavAmAM AvI che. temAM kyAMka kSati hoya tema lAgyuM che, paraMtu mULa pratimAM jema che, temaja lagabhaga rahevA dIdhuM che. nRsiMhaviracitA bandhakaumudI namastasmai nRharaye, saMsArArNavasetave / bhaktinamrajanAnandasandohavidhihetave / / keSAJcidiha bandhAnAM lakSyadRSTayA(STaya)nusArataH / lakSaNaM zlakSNamasmAbhirbAlabodhavivRddhaye yathAmati nRsiMhena, kriyate bandhakaumudI // 3 // tatrA''dau padmabandhe-sarvapadAdyo varNaH sa evAntyaH, tathA zlokaprathamapAdAdau antyavarNa(:) pAdAnte ca varNatrayaM anulomapratilomAtmakam / prathamapAdAnte dvitIyapAdAdau ca varNatrayaM gatAgatam / tathA tRtIyapAdAnte ca caturthapAdAdau ca varNatrayaM gatAgatam / evaM cet padmabandha : // varatAta mahAdeva vadehAnte tano ziva / vazino lokapAlAMva 'balApAkRnnutArava // 1 // prastArastu // kalazabandhe - yo dvitIyo varNaH sa eva caturthaH, yaH SaSTha : sa eva saptamaH, yazcaikAdazaH sa eva zlokAntazca / dvitIyapAdAnte yadakSaradvayaM pratilomavilomena tRtIyapAdAdau karttavyam / uttarArddha yaH SaSThaH sa eva dvAdazaH / evaM cet kalazabandhaH / / gaurI girIndrajA jAtatanubhA bhAta dhIrasA / sA rarAjeha vividhaM yA vidyudyutisaprabhA // 2 // zaGkhabandhe - yazcAdyo varNa : sa eva dvitIyaH, yaH paJcamaH pUrvArdai sa evASTamaH, yaH SaSThaH sa eva navamaH / trayodazacaturdazapaJcadazaSoDaza(zA)zcatvAro varNAH pratilomena tRtIyapAdAdau kartavyAH / tRtIyapAdAnte yadakSaraddhayaM taccaturthapAdAdau 1. bale daityamapa(pA)karotIti sa indrastena nutastatra sambodhanam iti pratipArzve Ti. / 2. zabdagocaraH / 3. AkRti 1 / 4. AkRti 2 / Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] pratilomena kartavyam / prathame pAde paJcamo yo varNaH sa eva caturthapadAntya (:) anya d yathAprazastameva zaGkhabandhe || yathA sasatyajayadehAya dehArUDharasAnagha / ghanasAra namasteha hastezUlA'khilA zriya // 3 // chatrabandhe - dvitIyapAdAntyo varNaH sa eva tRtIyapAdAdau caturthapAdAnte ca karttavyaH / tRtIyapAde yazcaturtha (:) sa eva paJcamaH, yazcASTamaH sa eva navamaH, dvAdaza: sa eva trayodazaH / anyad yathAprAptam / evaM cecchatrabandhaH // yazca yathA yuSmAkaM bhUtaye bhUyAtsA bhavAnI bhavapriyA / yA tu devavapurbhAga-gamitA svasvarUpayA // 4 // chatrabandhAntare-yo dvitIyapAdAntyo varNaH sa eva tRtIyapAdAdau ca caturthapAdAnte ca karttavyaH / tathA tRtIyapAdAdau varNatrayamanulomapratilomAtmakam / tathA antimaM ca varNatrayamapi cecchatra bandhAntare || yathA zivena jagatAM saiSA, gaurI sakalasaMmatA / tArikA kAritA mAmA, yA yA mAtAstu tatsutA // 5 // zUlabandhe - ya Adyo varNaH sa eva tRtIya: paJcamazca; dvitIyapAdAntyo varNo ya: sa eva tRtIyapAdAdyaH, tatpaJcamazcaturthapAdAntyazca karttavyaH / tathA tRtIyapAde yaH SaSThaH sa eva saptamaH aSTamazca, caturthapAde varNadvayaM anulomapratilomAtmakam / evaM cecchUlabandhaH || yathA sarvasattvamaM vedmi tvAmIzaM nAzitaklama / , 'madamodamanA nAnA, nAma sArarasA dama // 6 // dhanurbandhe - prathamapAdAdau yadakSaradvayaM anulomAtmakaM taccaturthapAdAnte pratilomAtmakaM karttavyam / tathA dvitIyapAdAnte akSaradvayaM anulomaM tRtIyapAdAnte pratilomena syAt / tathA prathamapAdAntavarNadvayamanulomaM dvitIyapAdAdau dvitIyapAdAnte cadvarNadvayaM tadanulomapratilomarUpam / evaM ceddhanurbandho bhavet // 1. AkRti 3. / 2. AkRti 4. / 3. rakSikA iti pratipArzve Ti / 4. mado nudyate chidyate'neneti madano damano yasya iti prati prArzve Ti. / 5. AkRti 5 / Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] yathA - rakSa tvaM dhRtasadbhUte, bhUteza bhuvanatrayam / yantraprAyamidaM bhogibhogibhUSasadakSara // 7 // zarabandhe-prathamapAdAdyo varNo yaH sa eva tRtIyaH paJcamazca, yaH saptamaH sa eva dvitIyapAdAdyaH tRtIyazca, yaH prathamapAdAntyaH sa eva dvitIyapAde dvitIyaH, yo dvitIyapAde paJcamaH sa eva saptamaH tRtIyapAdAdyazca, dvitIyapAde ya : SaSThaH sa evASTamaH, tRtIyapAdAntyo yaH sa eva caturthapAde caturtho'ntyaH SaSThazca, caturthapAdAdyo yaH sa eva tRtIyaH paJcamazca caturthapAde sa ca saptamaH / evaM cet zarabandhaH // yathA -- sadAsavisarApatra patrapaGktigatAgatA / / gata evostvapAtrAsA yAlayAsAnasA nasA // 82 // churikAbandhe-prathamapAde yo dvitIyo varNaH sa eva caturthaH SaSTho, yo'STamaH sa eva tRtIyapAdAdyaH caturthapAdAntyazca kartavyaH / dvitIyapAde prathamavarNadvayamanulomapratilomAtmakaM tRtIyapAdAntyo varNaH yaH sa eva caturthapAdAdyaH kartavyaH / / yathA - zritAyatAdbhutA bhAntA mumAmAmudapApada / tAta tvaM vahasIzAna nantavyApi jaganmatA // 9 // churikAbandhAntare dvitIyapAde'kSaradvayaM yamakarUpam / punarapyakSaradvayaM yamakarUpam / asAvapi churikAbandho bhavati // yathA - klezapAzavazasthAya devadevapriyapriya / yaccha saukhyaM mahAdeva vandya mahyaM sadAzraya // 10 // anyacchurikAbandhAntare dvitIyacaturthaSaSThAkSarANyekarUpANi / aSTamaH dvAdazastRtIyapAdAntazcaturthAdizca amI ekarUpAH / tathA dvitIyapAdAdyo ya sa eva tRtIyaH yo dvitIyapAdAntyaH sa eva tRtIyapAdAdyaH caturthapAdAntyazca, tRtIyapAde yaH saptamaH sa eva caturthe dvitIyaH // yathA - sA rAjarAjarAjAja vAjavAjazikhizritam / [taM] yAmAyaprabhAvAja javAbhAjanayatsutam // 11 // SoDazakoSThAgArANi kRtvA prathamapaGktau koSThacatuSTaye catvAryakSarANi likhet / 1. AkRti. 6 / 2. AkRti 7. / 3. AkRti. 8. / 4. AkRti 9. / 5. AkRti 10. / Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] dvitIyapaGktikoSTheSu catvAryakSarANi likhet / tRtIyapaktikoSTheSu catvAryakSarANi likhet / caturthapaktikoSTheSu catvAryakSarANi likhet / pazcAd yathAkrameNa vAcayitvA punaruttarArddha tiryagvAcayet / tatzcottarArddhaM bhavati / tatra prathamapAdAdyakSaraM tRtIyapAdAdyaM bhavet / dvitIyaM utarAdhdai paJcamaM bhavati tRtIyaM. caturthapAdAdyaM caturthaM, caturthapAde paJcamam / punaH dvitIyapaktiprathamakoSThasthaM paJcamamakSaraM uttarArddha dvitIyaM aSTamAkSaraM uttarArdhe 'pi SaSThaM saptamamuttarArddha dazamaM aSTamaM caturtha pAde SaSTham / punastRtIyapaGktiprathamakoSThasthaM uttarArdhe tRtIyaM dvitIyamuttarArddha saptamam / yo varNaH pUrvArddha ekAdazaH caturthaH uttarArddha / punazcaturthapaGktiprathamakoSThasthamuttarArddha caturthaM dvitIyamaSTamaM tRtIyaM dvAdazaM caturthaM uttarArddha antyam / evaM pUrvArddhasya SoDazavarNA yAvantaH tAvanta uttarArddha yojanIyAH / evaM cejjAlabandho bhavet / yathA - devadhIraharAzrIrA jAtAbhAjananAgate / / dehajAnavarAtAnA dhIzrIbhAga rarAjate // 121 / / jAlabandhAntare pUrvArddha yattadeva punarabhyaset pAdacatuSTaye / evaM cet jAlabandhAntaram / tatra dvAtriMzatkoSThAgArANi kRtvA tatra prathamapaGkteraSTasu koSTheSu prathamapAdasyASTAvakSarANi likhet / dvitIyapaGktikoSTheSu punaH vAcayet / punarekAntaritatvena prathamapaktidvitIyapaktigatAkSarANi vAcayet // yathA - somAlaGkRtagAtrAyA samAnAkRtyagAtmayA / somAlaGkRtagAtrAyA samAnAkRtyagAtmayA // 132 // gomUtrikAbandhe pUrvArddha Adyo yaH so'nya eva bhavet / yaH pUrvArddha dvitIyaH sa uttarArdhe dvitIyaH, yazcaturthaH sa uttarArddha caturthaH, yaH SaSThaH sa uttarArddha SaSThaH, yo'STamaH sa uttarAddhe'STamaH, yo dazamaH sa uttarArddha dazamaH, yo dvAdazaH sa uttarArddha dvAdazaH yazcaturdazaH sa uttarArddha caturdazaH, yaH SoDazaH, sa uttarArddha SoDazaH / prAtilomyena uttarArddhasyAkSarANi vAcanIyAni / yathA - namaste kAlakaNThAya, kamalAkAntakapriya / samatAkArakamrAya, vimalAkAzalakSapa // 143 // 1. AkRti 11. 2. AkRti 12. 3. AkRti 13. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvatobhadre - catuHSaSThikoSThAgArANi kRtvA tatra prathamapaGktikoSThASTake prathamapAdAkSarANi aSTau likhet / dvitIyapAdAkSarANi dvitIyapaGktikoSTheSu likhet / tRtIyapaGktikoSTheSu tRtIpAdAkSarANi, caturthe caturthapAdAkSarANi likhet / paJcamapaGktikoSTheSu caturthapAdAkSarANi SaSThapaktikoSTheSu tRtIyapAdAkSarANi, saptamapaGktikoSTheSu dvitIyapAdAkSarANi, aSTamapaGktikoSTheSu prathamapAdAkSarANi likhet / prathamapAdAdyo yaH sa eva tRtIyapAde tRtIyaH / AdyapAde yo dvitIyaH sa eva dvitIyapAdAdyaH, yastRtIyaH sa eva dvitIyapAde tRtIyaH / tRtIyapAde prathamo yaH sa eva tRtIyapAde dvitIyaH, prathame caturthaH sa eka caturthapAdAdyo, yo dvitIyapAde dvitIyaH sa eva tRtIye caturthaH caturthe tRtIyazca / yo dvitIye caturthaH sa eva caturthe dvitIyaH / pAdacatuSTaye'pi pratipAdakaM varNacatuSTayamanulomapratilomAtmakam / evaM sarvatobhadraM bhavet // yathA vAmAsAni nisAmAvA mAnAsAdhvadhvasAnamA / [17] sAsAvAmA sAsAvAsA (sAsAvAnanavAsAsA) nidhvanatyatyanadhvani // 151 // dvitIyaH prathamo varNaH pade yugmAMhipUrvajaH / dvitIyAMhitRtIyo yaH sa tRtIyadvitIyakaH // 16 // sarvatobhadralakSyaitadavAdId rAjazekharaH / prastArastu tathA proktaH tathApyartho'pi vistRtaH // 17 // vAmaM kauTilyaM asyati kSipatIti vAmAsA / candraprabhAvavizadaM candanAtiratipradam / prabhAtinandapadezaM pravaraprakaTaM yazaH // 182 // yApAtyapAyapatitAnavatAritAyA yAtAritAyapativAgbhUvitAnimAyA / yAmAnitAvapatu vo vasusAsyageyA / yAgesyasAsurariporjayayAtyupAyA // 19 // rudraTAlaGkArAt kamalabandhAntaram // iti zrI nRsiMhaviracito bandhakaumudIgranthaH samApto'yam // 1. AkRti 14. / 2. AkRti 15. / 3. AkRti 16. / Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] AkRni 1 AkRti WEF MAIN AIMER klshbndhH|| 104 jAda na MAR bhA 16FRIN ymy-mH| AkRti 4 AkRti 3 FREM rUTa yadezara nyaja dhn-dhH|| sva shbndhH|| AkRti 6 AkRti 5 b15 K CHEME HEREFEREN2 elabandhaH / / ANWE4-44 AkRti 8 . bha HA. Sa HAMEED ri Na dhnmH|| zarabandha: Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19] AkRti ra AkRti bhInI vi a4mamadA dAtA SatT3B priya va vAzApa D dhurikAbanya dhurika banya AkRti 10 AkRti ACHERRY jA RADESF vAja vA hI jAnA bhAja 5 .1 dhurikAbanyaH / / jaalbndhH|| AkRti 12 | sa [ mAnA | kRtyagAtmayA / so mA ta gAtrA | yA / jAlandhaH / / Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bx ka XXXXXXXXXXXXXXXX ra ka mrA ya gomUtrikA bandhaH // ma vA mA mA na sA ni ni sA se mA vA to sA dhva dhva bi ha sA na mA kA la 21 AkRti 14 hx sA sA 24 4 45 vA na vA sA sA Wang vaha . . ni ni sA mA dhva sA na AkRti 15. 6 na tya tya tya na EA ni ni sarvatobhadra bandhaH // 20 4 4 4 dhva AkRti 13 na [20] W bx 16 KEND tx 5 sarvatobhadrabandhaH // (rAjazekhara) / vA na ma vA sA sA sA dhva dhva sA 22 2 1 mA D D a CHEE Bu Guo 3Nian 6 jaya * * AkRti 16 kamalabandhaH (rudrAlaGkAra // yA pa ya pA ti bhra kra D 4 w Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahopAdhyAya zrIyazovijayajIgaNikRta 101 bolasaMgraha : bhUmikA ___-saM. vijayazIlacandrasUri mahopAdhyAya zrIyazovijayajI gaNi vidjjagatamAM dArzanika ane samartha tArkika tarIke prakhyAta che, to dharmanA ane jainAcAra-vicAranA kSetramA teo saiddhAntika puruSa tarIke sarvamAnya che. saiddhAntika vicAro ane tenI prarUpaNA/ pratipAdanamAM temano bola akATya ane temaNe kareluM arthaghaTana nirvivAdapaNe sarvagrAhya gaNAya che. teoo jaina siddhantonuM yathArtha arthaghaTana karatAM aneka grantho racyA che. te granthomAM, vividha siddhAnto paratve anya jaina vidvAno/sAdhuoe karela prarUpaNAomAM jyAM paNa visaMgati ke vaiparItya hoya tena teoe atyaMta sUkSmekSikAthI, siddhAntanuM zuddha hArda pakaDIne, madhyasthabhAve, te te visaMgatio ane vaiparItyo pratye aMgulinirdeza karIne tenuM nirasana karyu che, ane zuddha mata/artha- pratipAdana karyu che. "prastuta 101 bolasaMgraha" paNa temanI A ja prakAranI eka racanA che. A grantha, keTalAMka varSo agAu, AcArya zrI yazodevasUrijInA prayatnathI chapAyela upAdhyAya yazovijayajInI anya cAreka racanAonI sAthe, eka pustaka rUpe pAlItANA jaina sAhitya mandirethI prakAzita thayela che, jemAM tenuM nAma "zrImada yazovijayajI gaNivarya dvArA saMgrahIta 108 bolasaMgraha" evaM ApavAmAM AvyuM che. e prakAzanamA prathamanA cAra bola nathI, ane te vize tenA prAraMbhe je sUcanA mUkavAmAM AvI che. temAM jaNAvyuM che ke - "prastuta saMgrahakI pANDulipi kA pahalA pRSTha kho jAne athavA naSTa ho jAne ke kAraNa kramAMka 1 se 4 taka ke prazna nahIM diye gaye hai| yahI kAraNa hai ki isa granthakA Arambha pA~cave bolase ho rahA hai|" ahIM A sUcanA vize eTaluM ja kahevAnuM prApta che ke eka ja prati nA AdhAre tenuM prakAzana karI devAno moha jato karIne anyAnya jJAnabhaMDAromAM upalabdha thaI zakatI A graMthanI vividha pratio meLavI hota to uparyukata sUcanA ApavI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [m] paDI na hota, ane pUrA bola ApI zakAyA hota. vaLI, e prakAzanamAM, A graMthanI samApti pachI evI TippaNI mUkI che ke ___ "yaha grantha 101 bola para hI samApta ho jAtA hai / sabhbhavataH zeSa bolaprArabhbha ke 5 boloMke samAna hI mUla pratimeM naSTa ho gaye haiM / " A TippaNI sAva nirarthaka eTalA mATe che ke e prakAzanamAM graMthano aMta paNa che ane te pachI kartAnI temaja lekhakanI puSpikA paNa che, jethI spaSTa che ke graMtha adhUro nathI ke teno aMtima aMza naSTa paNa nathI. vastutaH A graMtha' 108 bolasaMgraha" che ja nahi; A to 101 bolasaMgraha" ja che. A muddo, ahIM, kartAnA svahaste lakhAelI pratinA AdhAre ni:saMdeha siddha thaI zake che. ane prasaMgopAtta e paNa spaSTa tharbu ghaTe ke A graMtha e zrIyazovijayajI mahArAjanI potAnI racanA che, paNa temanA dvArA thayeluM saMkalana ke saMgrahamAtra nathI. arthAt saMgRhIta nahi, paNa viracita che. A graMthay prakAzana, ekavAra, upara kaDuM che, tema thaI gayuM che chatAM ahIM tenuM punaH prakAzana karavAnAM kAraNo e che ke - 1. pUrva-prakAzanamA je aMza nathI chapAyo, te aMza ahIM prApta che. 2. je pratinA AdhAre A vAcanA taiyAra thaI che te prati graMthakAra zrIyazovijayajIe svahaste lakhela-graMthanA kharaDArUpa- che, jene kAraNe vAcanA ekadama zuddha ane pUrNa maLe che. 3. pUrva-prakAzanamA AkhI kRti ane tamAma (5 thI 100) bolo azuddhaprAya temaja ghaNA aMzo-vAkyAMzo vagere vinA ja chapAyela che. prastuta vAcanAmAM te badhuM sahajapaNe ja zuddha-pUrNa jovA maLaze. 4. pUrva-prakAzanano AdhAra banelI prati saM. 1744mAM koI lekhake lakhelI prati hoI tenI bhASA ghaNI badalAyelI che. jyAre prastuta prati kartAnI svahasta hoI tenI bhASA temaja joDaNI-badhuM asala rupamA ja che, ane te ja rIte atre prastuta paNa thAya che. 12mA bolamAM zrIyazovijayajI mahArAje vividha graMthonA nAmo TAMkyA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [23] che, temAM "samayasArasUtravRtti" nuM paNa nAma che. te upara TippaNI karatAM pUrvaprakAzananA saMpAdake "isa prakArakA gantha kauna sA hai ? yaha jJAta nahIM hai| yahAM jo sAkSI grantha hai ve zvetAmbarIya haiM / ata: 'samayasAra' kI kalpanA nahIM kI jA sakatI hai|" AvI noMdha mUkI che, je barAbara nathI, ane saMpAdakanI ochI sajjatAnuM sUcana Ape che. "samayasAra" nAme eka prAkRta-gAthAbaddha racanA zvetambarAcAryanI paNa che, ane sabhbhavataH yazovijayajI tene ja TAMkatA hoya tema jaNAya che. samagrapaNe granthAvalokana karatAM jaNAya che ke upAdhyAya zrI dharmasAgarajI mahArAje potAnA granthomAM je keTalIka prarUpaNAo karI hatI, tene kAraNe temaNe guruo tathA gacchanAyako vagereno roSa vahoravo paDelo, mAphIpatro ApavAM paDelA ane potAnA amuka granthone jalazaraNa paNa karavA paDelA. chatAM te graMthono pracAra temanA parivAra dvArA zaru ja rahyo hovAthI te graMthonI amAnya karavI paDe tevI vAtomAM samAja anAbhoge paNa na kheMcAya, te hetuthI saiddhAntika spaSTatA karato A bolasaMgraha zrIyazovijayajI mahArAje racyo che, je temanA jevI atisamartha pratibhA mATe ja zakya ane nyAyya che. A granthanI kartAnA svahastAkSaranI prati mArA pUjya gurujI zrI vijayasUryodayasUrijInA saMgrahamAMthI prApta thaI che. tenA 8 patro che. doDatI kalame lakhAyelA kharaDA jevI o prati che, chatAM zuddha che. A pratinA aMtamAM "samyaktvanI dRDhatA karavI sahI" ema lakhANa pUrUM thAya che te sAthe ja kartAe svahaste 108 evo aMka lakhyo che, je 100- Ama paNa vaMcAya che, ane 108 ema paNa vAMcI zakAya che. saMbhava che ke AnI nakala karanArAoe 108 vAMcyuM hoya ane te parathI 108 bolasaMgraha evaM nAma pravatryu hoya. granthAnte koI varSa, sthala vagereno ullekha nathI. pratinA AThamA pAnAnI bIjI puMThI para upAdhyAyajIe svahaste karelI vividha DhUMkAkSarI ke sAMketika zAstrIya noMdho che. potAne koI ThekANe upayogamAM levAnA pATho ke padArtho jaDyA ke sUjhyA hoya tenI A noMdha karI rAkhI hoya tema lAge che. avasare A noMdha ukelIne vidvAno samakSa mUkavAnuM mana che ja. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] "101 bolasaMgraha " nI vAcanA ai namaH // sarvajJazatakAdikagraMtha mAhilA viruddha bola je dharmaparIkSA graMthamAMhi dekhADyA chai te mAhilA ketalAeka matabheda jANavAniM arthiM likhi chai // "utsUtrabhASIniM anaMto ja saMsAra hoi " ehavUM likhUM chai te na ghaTai, je mahAnizIthAdika graMthaniM viSai adhyavasAyavizeSanI apekSAI tIrthaMkaranI mahAAzAtanA karaNahAraniM saMkhyAtAdika 3 bheda saMsAra kahio chai, tathA marIcipramukha utsUtrabhASIniM asaMkhyAtAdika saMsAra paNi zAstriM chai // 1 // " nihanava tIrthocchedanI buddhi utsUtra bhASai te mArTi tehaniM anaMto ja saMsAra hoi, yathAchaMda te rItiM utsUtra na bhASai te mArTi tehaniM anaMta saMsArano niyama nahIM," ehavUM likhyUM chai te na ghaTai, je mATiM yathAchaMdaniM paNi sUtrocchedano pariNAma hoi ani tIrthocchedanI pariM sUtroccheda paNi bhAre kahio chai yogavIsI pramukha graMthamAM // 2 // " niyata utsUtra bhASai teha nihnava, aniyata utsUtra bolai te yathAchaMda" ehavUM likhyUM chai tihAM utsUtrakaMdakuddAla vinA bIjA koI granthanI sAkhi nathI // 3 // "yathAchaMdaniM utsUtra bolyAno nirdhAra nathI " ehavUM likhyUM chai te na milai, je mArTi AvazyakavyavahArabhASyAdika graMthamAM yathAchaMda utsUtracArIniM utsUtrabhASI ja kahio chai // 4 // "niyata utsUtrathI aniyataM utsUtra haluuM ja hoi" ehavUM kahai chai te na ghaTai, je mArTi eka jAtiniM pApi hiMsAdika AzravanI pariM niyatAniyatabhediM phera kahio nathI // 5 // "kIdhAM pApanUM prAyazcitta tehaja bhaviM Avai paNi bhavAMtariM nAvai," ehavaM likhyUM chai te na ghaTai, je mATiM paMcasUtracatuH zaraNAdika graMthani anusAriM bhavAMtaranAM pApanUM paNi prAyazcitta jANai chai ||6|| "abhavyaniM anAbhogarUpa ekaja avyaktamithyAtva hoi guNaThANuM na kahii", Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [25] ehavU vyAravyAnavidhi mAM likhyUM chai te ayukta, je mArTi guNasthAnakramArohAdika graMthai abhavyani vyaktAvyakta 2 prakAriM mithyAtva kahiuM chai // 7 // valI tihAM ehavU likhyUM chai, je "eka pudagalaparAvartta saMsAra zeSa jehani hoi tehani ja vyakta mithyAtva kahii" te sarvathA na ghaTai, je mATi tehathI adhika saMsArI paNi pAkhaMDi vyakta mithyAtvI ja kahiA chai aneM vyakta mithyAtva te guNaThANuM chai // 8 // ___ "anAbhogamithyAtvi vartatA jIva na mArgagAmI na vA unmArgagAmI kahii", ehavI kalpanA kari chai te koi graMthi nathI ani ima kahatAM saghalaI 3 rAzi kalpAi // 9 // ___ "abhavya avyavahAriyA mAM" kahiyA chai te upadezapadAdika graMtha sAthi tathA lokavyavahAra sAthiM paNi na milai // 10 // vyavahAriyA tathA avyavahAriyA' (?) jIva sarva, AvalikA asaMkhyeya bhAgasamayapramANa pudagalaparAvarta pachI avazya mokSiM jAi, ehavU likhyUM chaI, tihAM koi graMthanI sAkhi nathI / sAha{ bhuvanabhAnukevalicaritra, yogabindu pramukha graMthanI meliM vyavahAriyA thayA pachI anaMtA pudalaparAvarta paNi dIsai chai // 11 // "sUkSma pRthivyAdika 4, tathA nigoda 2, e cha bheda avyavahAriyA kahii", ehavU likhyUM chai te na ghaTai, je mATi upamitibhavaprapaMcA, samayasArasUtravRtti, bhavabhAvanAvRtti, zrAddhadinakRtyavRtti, pupphamAlAvRtti, dharmaratnaprakaraNavRtti, saMskRtanavatattvasUtrAdika graMthanI meliM prakaTa ja bAdaranigodAdika vyavahAriyA jANai chai, eka sUkSmanigoda ja avyavahAriyA kahiyA chai // 12 // "e upamitibhavaprapaMcAdikanAM vacana, panavaNA sAthi viruddha anAbhogapUrvaka ehavU likhyUM chai," te pUrvAcAryanI AzAtanAnUM vacana jinazAsananI prakriyA jANai te kima bolai ? || 13 // "tathA avyavahAriyA" ATalo pATha hAMsiyAmAM x AIM cihna karIne kartAe mUkyo che paNa te kyAM umeravo tenuM sUcana/cihna jovA maLatuM nathI; tethI (?) sAthe ahIM umerela che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] 'abhavya vyavahAriyAthI tathA avyavahAriyAthI bAhya chai, ehavUM paNi vyAkhyAnavidhizatakamAM likhyUM chai", te paNi kalpanAmAtra ja je mATai avyavahAra nigodamAM abhavyanI vivakSA nathI, ApAtamAtrai saMbhava ho to ho, paNi behuthI bAhya kalpanA nathI // 14 // 44 'anAbhigrahika mithyAtva abhigrahika sarikhuM AkaruM" ehavUM tatra ja likhyUM chai te paNi na ghaTai, je mATiM yogabindu pramukha graMthi anAbhigrahika Adi dharmabhUmikA guNarUpa dIsai chai // 15 // 46 "mithyAtvIniM devArAdhana adhyavasAya jIvahiMsAdika adhyavasAyathI paNi ghaNuM duSTa" ehavUM sarvajJazataka mAM likhyUM chai e ekAMta grahavo te khoye, je mATi Adi dhArmikani sAdhAraNadevabhakti yogabindu pramukha graMthamAM saMsAra-taraNanUM hetu kahI chai // 16 // "mithyAtvInA guNa te sarvathA ja guNamAM na gaNii " ehavUM kahai chai te paNi na ghaTai, je mATiM mithyAdRSTinA guNa AviM ja, sUdhUM pahilUM guNaThANu hoi, ehavUM yogadRSTisamuccaya graMthamAM kahiuM chai // 17 // " para samayamAM nahI niM svasamayamAM kahI, ehavI ja kriyA supAtradAna jinapUjA, sAmAika pramukha mArgAnusAripaNAnuM kAraNa", ehavUM kahiuM chai, te paNI ekAMta na ghaTai, [je mATakhaM ubhayasaMmata dayAdAnAdika kriyAI paNi mArgAnusAripaNuM yogabindu pramukha graMthaI kahiuM chaI ] // 18 // "utkarSathI apArddhapudagalaparAvartta saMsAra zeSa ho tehamAM mArgAnusArI" ehavUM likhyUM chai te paNi vicArakhUM, je mArTi upadezapadamAM vacanauSadhaprayogakAla caramapudgalaparAvartta ja kahio chai tathA yogabiMdu vIsavisI pramukha graMthAnusAriM paNi eka caramapudagalaparAvartta mArgAnusArIno kAla jANai chai // 19 // " samyaktvathI ghaNUM dUkaDo mArgAnusArI hoi, te saMgama - nayasArAdika sarikho ja paNi bIjo na kahii", ehavuM kahai chai te na ghaTai, je mArTi apunarbaMdhaka 1, samyagdRSTI 2, cAritrI 3 e 3 zAstri dharmAdhikArI kahiA cha, te to Apa ApaNai lakSaNi jANii paNi eka ekathI dUkaDApaNAno taMta nathI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [27] te mArTi jima samyagdRSTI cAritrathI vegalo paNi pAmii tima mArgAnusArI samyaktvathI vegalo paNi hoi te vAtanI nA nahIM // 20 // "mithyAtvInI kriyA vyAdhAdikanA manuSyapaNAniM sarikhI" ehavU likhyUM chai te mahAdveSa, vacana, je mArTi apunarbaMdhakanA dayAdika guNa upadezapadAdika graMthamAM vItarAganI sAmAnyadezanAnA viSaya kahiyA chai // 21 // ___"jainanI kriyAI apunarbaMdhaka hoi paNi anyadarzananI kriyAiM na hoi ja". ehavU je kahai chai te na mAnavU, je mArTi samayagdRSTI svazAstranI ja kriyAI hoi ani apunarbadha aneka bauddhAdika zAstranI kriyAiM aneka prakArano hoi ehavU yogabiMdu pramukha graMthi kahiuM chai / / 22 // "asadgrahaparityAgenaiva tattvapratipattirmArgAnusAritA' ehavaM vaMdAruvRtti kahauM chai te mArTi jainazAstranA tattva jANyA vinA mArgAnusArI na hoi ja" ehavo ekAMta paNi na ghaTai, je mATi e taMta grahatAM meghakumAra hastijIvaniM paNi mArgAnusAripaNu nAvai yogyatA lehai to koi doSa nathI // 23 // "bhagavatI mAM jJAnarahita kriyAvaMta dezArAdhaka kahio chaD te bhAMgAno svAmI khArIniM TIkAmAM bAlatapasvI vakhANyo chai, te mArgAnusArI ja mithyAtvI hoi e artha uvekhIniM e bhAMgAno svAmI dravyakriyAvaMta abhavya je kahai ch| ApachaMdai te na ghaTai," je mArTi abhavyAdikani dezathIi ArAdhakapaNUM nathI vyavahAriM ArAdhakapaNUM tehani chai" te paNi na ghaTai je mArTi e mugdhavyavahAra lekhAmAM nahIM liMgavyavahAranI pari kriyAvyavahAra paNi apunarbaMdhakAdi pariNAma vinA paMcAzakAdika graMthaI nirarthaka kahio chai // 24 // "nihnavai kriyAjJA nathI bhAgI ani samyaktvAjJA bhAgI chai te mArTi te dezArAdhaka tathA dezavirAdhaka kahii" ehavU likhyUM chai te sarvaviruddha, je mArTi te sarvathA AjJAbAhya ja kahiyA chai // 25 // "jehani jJAna chatai pAmyA cAritrano aMga hoi athavA cAritranI aprApti hoi te dezavirAdhaka ehavU bhagavatI vRttiM likhyUM chai tehamAM cAritranI aprApti deza virAdhaka na ghaTada" ehavU likhyUM chai te prakaTa pUrvAcAryanI AzAtanAnUM vacana, je mATiM paribhASA letAM koI doSa nathI // 26 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [28] savvappavAyamUlaM, duvAlasaMgaM jao jiNakkhAyaM / rayaNAgaratullaM khalu, to sav suMdaraM tamhi // (u. 694) e upadezapada gAthAmAM anyadarzanamA paNi jIvadayAdika suMdara vacana chai te dRSTivAdanAM, te mATi tehanI AzAtanAI dRSTivAdanI AzAtanA thAi, ehavA artha chai te UthApyo chai // 27 // tehanI vRttimAM - 'udadhAvive' tyAdi kAvyanI sAkhi likhI chaiM te ayuktI, ehavU kahiuM chai // 28 // te kAvyano artha pheravyo chai / / 29 // "mithyAtvInI kriyA - AMbAnA phalanA arthIniM vaTavRkSasarikhI; cAritrarahita jJAna posamAsi AMbAsarikhaM" ehavU likhyUM chai tihAM e ochU je apunarbaMdhakAdi kriyA AMbAnA bIjAMkurAdika sarikhI gaNI nathI / zrIharibhadrasUrinA ghaNA graMthamAM e artha pragaTa chai // 30 // "laukika mithyAtvathI lokottara mithyAtva bhArI" ehavU likhyUM chai eha paNi ekAMta nathI; je mATiM baMdhanI apekSAI laukika paNi bhAre dIsai chai / yogabiMdumAM bhinnagraMthirnu mithyAtva haluGa kahiuM chai abhinnagraMtha, bhAre kahiuM chai // 31 // "anumodanA tathA prazaMsA e 2 bhinna kahii" ehavU likhyUM chai te na ghaTai, je mArTi paMcAzakavRtti pramukha graMthiM pramodaprazaMsAdilakSaNa anumodanA kahI chai // 32 // . "mithyAdRSTInA dayAdika guNa paNi na anumodavA " ehavU kahai te na ghaTai, je mArTi parasaMbaMdhiyA paNi dAnarucipaNA pramukha sAmAnya dharmanA guNa anumodavA yogya kahiyA chai, ArAdhanApatAkAdika graMthiM tathA sAdhAraNaguNa prazaMsA e dharmabiMdu sUtramA paNi loka lokottara sAdhAraNa guNanI prazaMsA karavI kahI chai // 33 // "mithyAtvInA dayAdika guNa prazaMsii paNi anumodii nahi" ehavU kahai chai te mAyAnuM vacana, je mATi kharI prazaMsAI anumodanA ja Avai, ani Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [29] khoTI prazaMsAno to vidhi na hoi // 34 // " samyagdRSTI ja kriyAvAdI hoi" ehavUM kahai chai te na ghaTai, je mATiM eka pudgalaparAvartta zeSa saMsAra kriyAruci kriyAvAdI kahio chaI dazAcUrpiNa pramukha graMthiM // 35 // "mithyAtvIniM dayAdika guNiM kari paNi sakAmanirjarA na hoi " ehavaM likhyUM chai te na ghaTai, je mArTi meghakumAra jIva hastipramukhana dayAdika guNi saMsAra pAtalo thayo te sUtriM ja kahiuM chai te sakAmanirjarA vinA kima ghaTai ? tathA mokSani arthiM nirjarA te sakAmanirjarA kahI chan || 36 || "kavilA itthaMpi ahayaMpi " e vacana marIcInI apekSAiM utsUtra nahiM, ani kapilanI apekSAI utsUtra, te mArTi utsUtramizra kahii "ehavuM likhyUM chai te na ghaTai, je mATiM ima karatAM siddhAntavacana paNi samyagdRSTI mithyAdRSTInI apekSAI utsUtramizra thaI jAi tathA zruta bhAvabhASA mizra hoi ja nahIM ehavRMM dazavaikAlikaniryuktimA kahiuM chai / / 37) "marIcinUM vacana durbhASita kahii paNi utsUtra na kahii" ehavUM kahai chai te na milai, je mATiM paMcAzakavRttiM durbhASitapadano artha utsUtra kahio chai ||38|| "utsUtraleza marIcinUM vacana kahiuM chai te mArTi utsUtramizra kahii" ehavUM kahai chai te na ghaTai, je mATiM 'dravyastavamAM - bhAvaleza' paMcAzakAdika graMthi kahio chai te paNi bhAvamizra hoi jAi // 39 // "iyamayuktatarAdurantAnantasaMsArakAraNam" ehavUM zrAddhapratikramaNacUrNi kahiuM chai, tehano artha eha " e viparIta prarUpaNA ghaNUM ayukta durantAnantasaMsAranaM kAraNa, ihAM ehavuM likhyUM chai je durantAnanta zabdano artha na milai 'duranta' - te jehano duHkhi aMta Avai, 'anaMta' te jehano aMta nAvai e pUrvAcAryanA graMtha khaMDiyAnI khoTI kalpanA, je mATiM 'durantAnanta' kahatAM mahAnaMta kahii "kAlamaNaMtaduraMta" e uttarAdhyayanavacananI sAkhi, ihAM koI doSa nathI ||40|| "jinavacanano dUSanAra jamAlinI pariM nAza pAmaiM araghaTTa ghaTIyaMtra nyAI saMsAracakravAla bhamai ehavUM sUyagaDAMganiryuktivRtti kahiuM chai, te mATiM jamAliniM Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [30] anaMto ja saMsAra" ehavI kalpanA karai chai te na ghaTai, je mATiM dRSTAMtamAtriM sAdhyasiddhi no hi, nahiM to utsUtra prarUpaNA anaMtasaMsArahetu kahI chai, tihAM zrAddha-pratikramaNacUrNi zrAddhavidhyAdika graMthamAM marIci dRSTAMta kahio chai teha bhaNI marici paNi anantasaMsArI hui jAi / tathA sUtravirAdhanAI anaMtA jIva caturaMta saMsAra bhamyA jamAliniM pariM ehavUM naMdIvRttimAM kahiuM chai te bhaNi jamAliniM cyArai gati hui joIi // 41 // " jamAlI NaM bhaMte ! deve tAo devalogAo kahiM gacchahi kahiM uvavajjihi / go0 / cattAri paMca tirikkhajoNiya maNua devabhavaggahaNAI saMsAraM aNupariaTTittA tao pacchA sijjhihiti" (za09.u.33) e bhagavatI sUtramAM 'cattAri paMca' kahatAM 9 bheda tiryaMcanA leIi ima anaMtA bhava jamAlini thAi ehavUM likhyUM chai te na milaI / je mATiM ehavo viSama artha pUrvi kaiNiM vivario nathI tathA 9 bheda tiryaMcamAM paNi niyamiM anaMtA bhava Avai nahIM ||42|| koika tiryaMcanI kAyasthiti leI jamAliniM anaMtA bhava kahai chai te paNi kalpanA mAtra, je mATiM sUtriM bhavagrahaNa ja kahiyAM chai // 43 // "cyutvA tataH paJcakRtvo, bhAntvA tiryagnRnAkiSu / avAptabodhirnirvANaM, jamAliH samavApsyati // 1 // " e haimavIracaritrazlokamAM ehavUM kahiuM chai je jamAlI tihAMthI cavI 5 vAra tiryaMcamanuSyadevatAmAM bhamI mokSa jAsyai / ehathI anaMtA bhava nathI jaNAtA, tihAM koi kahai chai je 5 vAra tiryaMcamAM bhamatAM anaMtA bhava thAi te na milai, je mATiM bhavagrahaNiM bhamatAM anaMta bhava na ghaTai // 44 // "deva - kibbisiyA NaM bhaMte ! tAo devalogAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaNaM aNaMtaraM ca caitA kahiM gacchita kahiM uvavajjiti ? go0 jAva cattAri paMca NeraiyatirikkhajoNiyamaNussadevabhavaggahaNAraM saMsAraM aNupariaTTittA tao pacchA sijjhati bujjhati jAva aMtaM karaMti // ( za0 9. u. 33) e sAmAnya sUtriM sAmAnyathI deva kilbiSiyAniM 'cattAri paMca' zabda thI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [31] athavA 'jAva' zabdathI jima anaMto saMsAra lIjai tima jamAlini sUtriM paNi 'jAva' zabda 'tAva' zabda bAhiraMthI lei anaMto saMsAra kahavo ehavU likhyUM chai, te ghaNUM ja tANyuM pratibhAsai chai / tathA e sAmAnya sUtraja ehavU paNi saMbhavatUM nathI, je mATiM- "atthegaiyA aNAdIyaM aNavadaggaM dIhamaddhaM cAuraMtasaMsArakaMtAraM aNupariamRti" (za0 9. u. 33) e sUtra anaMta saMsAranuM Agali kahiuM chai te mATiM pahilaM sUtra jamAli sarikhA deva kilbiSiyAnUM ja saMbhavai // 45 // "atthegaiyA' e sUtra abhavya vizeSanI apekSAiM, je mArTi ehamAM chehaDai nirvANa nathI kahiuM" ehavU likhyUM chai te paNi na ghaTai , je mArTi asaMvuDani sUtraiM paNi chehaDaI nirvANa kahiuM nathI tathA bhavyaviSaya paNi ehavAM sUtra ghaNAM chai / / 46 // "tiryagmanuSyadeveSu, bhrAntvA sa katicid bhavAn / bhUtvA mahAvideheSu, dUrAnnivRtimeSyati / / " e upadezamAlAnI karNikA zlokamAM tiryaMcamanuSyadevatAmAM ketalAeka bhava karI jamAli mokSa jAsyai ehavU kahiuM.chai teNiM karI anaMtA bhava nAvai, tihAM koi kahai chaD je e bhava lokaniMdita ketalAeka lIdhAM bIjAM sUkSma ekendriyAdikamAM anaMtA jANavA",eha paNi ghaNuMja tANyuM jaNAi chai / je mATi nAma leI vyaktiM bhava kahiyA te thUla kima kahii, ani thAkatA anaMtA bhava paNi syA thakI jANyA ? // 47 / / "karNikAmAM dUri mokSiM jAsyai ehavU kahiuM te mATi ketalAeka bhava kahiyA to paNi thAkatA anaMtA levA" ehavU likhyUM chai te paNi potAnI ja icchAI, je mArTi " tiryakSu kAnapi bhavAnativAhya kAMzcid .deveSu copacitasaJcitakarmavazyaH / labdhvA tataH sukRtajanma gRhe videhe, janmAyameSyati sukhaikakhanirvimuktim // e sarvAnandasUri-viracitopadezamAlAvRttimAM 'dUra' pada vinApi ketalAeka ja bhava kahiyA chai // 48 // Jatin Education International Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [32] siddharSIya heyopAdeya upadezamAlAvRtti ketalIeka parati anaMtA bhava dIsai chai te mATi te paratinI apekSA tima kahavI, paNi bIjA graMthanI apekSAI parimita bhava ja jamAliniM kahavA ehavUM paramagurunUM vacana uvekhI anyathA ekAMta anaMtA bhava jamAliniM kahai chai te na ghaTai // 49 // " tiryagyonika' zabda ja siddhAntanI zIlIiM anaMta bhavano vAcaka cha, ehavUM likhyUM chai tihAM 'tiryagyonInAM ca' e tattvArthasUtranI sAkhi dIdhI chai te na ghaTai, je mATiM tattvArthasUtramAM kAyasthitiniM adhikAriM tiryacaniM anaMtakAla sthiti likhI chai paMNi tiryagyonika zabda zIlIiM anaMtA bhava AvaI ehavaM kihAMi kahiuM nathI // 50 // 'azakyaparihAra jIvavirAdhanAeM kevalIniM jIvadayAno kAyayatra niHphala thAi" ehavUM likhyUM chai te na ghaTai, je mATiM dezanA detAM abhavyAdikaniM viSaI jima kevalIno vacanayana niH phala na hoi tima vihArAdika karatAM kAyayattra paNi jAvo // 51 // 44 " tasya asaMceya (ya) u, saMceyayao a jAI sattAI jogaM pappa viNassaMti, NAtthi hiMsAphalaM tassa || " e oghaniryukti gAthAno ehavo bhAva chai je jJAnI karmakSayani arthiM ujamAla thayo tehaniM yatanA karatAM paNi jIvaniM aNajANavai tathA jANatAM paNi yatna karatAM na rAkhI sakAI teNi karI tehanA yoga pAmI je jIva viNasai chai tehanUM hiMsAphala sAMparAyika karmabaMdharUpa nathI kevala IryApratyaya karma baMdhAi ihAM jJAnI 11 guNaThANAno ja je lii chai to na milai, je mATi samAnyathI ja jJAnI ihAM kahio chai aniM azakya parihAra to yogadvArAMI kevaliniM paNi saMbhavai // 52 // "jIvarakSopAyanA anAbhogathI ja yatIniM jIvaghAta hui teTalyai te kevalIniM na hoi" ehavUM kahai chai te na ghaTai, je mArTi e rItiM sahaji ja kevalIniM jIvarakSA hoi to pantravaNAmAM 36 padi jIvakula bhUmi dekhI kevalIniM ullaMghana pralaMghana kriyA kahI chaiM te na milai te AlAvAno e pATha "kAyajogaM juMjamANe Agacchejja vA gacchejja vA ciTThejja vA NisIejja Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [33] vA tuaTTiejja vA ullaMghejja vA palaMghejja vA pADihAriyaM pIThaphalagasejjAsaMthAraM paccaSpiNatti" // 53 // varjjanAbhiprAya chatai anAbhogi jIvaghAta tathA tatkRtakarmabaMdhAbhAva yatIniM hoi aniM varjanAbhiprAya to potAniM durgatihetu karmabaMdha thAto jANI hoi te bhaya kevalIniM nathI te mATiM varjanAbhiprAya nathI anAbhogi jIvaghAta nathI e kalpanA karI chai te khoTI, je mATiM azuddhAhAranI pari jIvahiMsAI paNi kevalIniM svarUpi varjanAbhiprAya hoi tathA avazyabhAvI jIvaghAta paNi saMbhavai jima yatIni nadI UtaratAM // 54 // " vItarAga garhaNIya pApa hiMsAdika kisyUMDa na karai, ehavUM upadezapadamAM kahiuM chai, te mArTi dravyahiMsA kevalIniM na hoi, je mATi te lokadekhIti garhaNIya chai" e vAta kahI chai te na milai, je mATi pratijJAbhaMgiM ja gardA hoi paNi lokagarhAI taMta nathI aniM akaraNaniyamaI adhikAriM upadezapada padanUM vacana chaite bhaNI bhAvahiMsAno akaraNaniyama ja kevalIni dekhADyo chai // 55 // "upazAMtamohaniM mohanIyakarma chai te mATiM garhaNIya hiMsA pratisevA hoi to paNi mohanIyanA udaya vinA utsUtrapravRtti na hoi " ehavUM likhyUM chai te na milai, je mATi pratisevIniM utsUtrapravRtti ja hoi tethI avazyabhAvi dravya hiMsAniM doSa na kahii to ja 11 guNaThANai apratisevIpaNUM tathA sUtracArIpaNUM ghaTai // 56 // "garhaNIya pApa mohanIyamUla te upazAMtamohatAI ja hoi, aniM agarhaNIya pApa anAbhogamUla AzravacchAyArUpa kSINamohaniM paNi hoi " ehavUM likhyUM chai te koi graMthasyUM na milai / AzravacchAyA kahatAM Azrava ja Avai, te to agarhaNIya tumhAriM mati bhAvapApa chai, tehanI sattA kSINamohaniM kahatAM ghaNUMja viruddha dIsai // 57 // "mohanIyakarmanA udayathIM bhAvA zrava pariNAma hoi tehanI sattAthI dravyAzrava parimANa hoi," ehavUM kahai chai te na ghaTai je mATiM ima kahatAM dravyaparigraha paNi dharmopakaraNarUpa kevalIniM na joIi // 58 // eNi ja karI udita cAritramohanIya asaMyatIni bhAvA zravakAraNa pramattasaMyatani paNi sattAvarti cAritramohanIya dravyAzravanUM kAraNa tehamAM ayatanA sahita rAgadveSa ja Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [34] pramAda gaNii tehathI pramattasaMgata lagai dravyAzrava hoi ani apramattaniM mohanIyaanAbhoga 2 thI te hoii, ityAdika kalpanA paNa niSedhI jANavI / je mArTi apramattaniM dravyaparigrahani ThAmi e yukti na milai tathA cAritramohanIya sarvaniM udayathI bhAvazrva kahii to 4 guNaThANAdikiM na ghaTai | ketalAekano udaya lIjai to te yatIna paNi chai 3 kaSAyanI udayasattAnI meli bhAvazrava dravyAzravano pariNAma kahii to tehaniM kSaI chadmasthAnaM paNi dravyAzrava na huA joIi, tathA pramAdi bhAvAzrava kahio chai ityAdika na ghaTai // 59 // 'ayatanayA caran pramAdAnAbhogAbhyAM prANibhUtAni hinasti" ehavUM dazavaikAlikavRttimAM kahiu chai te mArTi pramAda anAbhoga vinA kevalIniM dravyahiMsA na hui" ehavI mUlayukti kahai chai tehaja khoTI, je mATiM avazyabhAvihiMsAnAM e kAraNa na kahiyAM / kevalA ayatanAni uddezi e kAraNa kahiyAM saghalai e hetu lIjaiM to AkuTTikAdika bheda na milai ||60 || 44 "kevalIniM dravyahiMsA hoi te sarva prakAra jANatAM hiMsAnubaMdhI raudradhyAna hui" ehavUM kahai chai te khoTuM, je mArTi iha kahatAM dravyaparigraha chai tehanA sarvaprakAra jANatAM saMrakSaNAnubaMdhI raudradhyAna paNi na vAriDaM jAi // 61 // pramattasaMyata zubhayoganI apekSAI anAraMbhI azubhayoganI apekSAI AraMbhI bhagavatIsUtramAM kahiyA chai tihAM 'zubhayoga te upayogi kriyA, azubhayoga te anupayogi' ehavUM vRttiM kahiuM chai te UveSI azubhayoga apavAdi kahai chai te prakaTa viruddha, je mATiM jANI mRSAvAda mAyAvattiyA kriyA bhaNI apramattani paNi prakaTa jANaiM chai tathA apavAdi paNi zAstrarItiM bRhatkalpAdikiM zuddhatA ja kahI chai to azubhayoga kima kahi ||62|| "AraMbhikI kriyA cha guNaThANai sadA hoi, " ehavUM likhyUM chai te na ghaTai, je mArTi anyatarapramattaniM kAyaduH prayogabhAvi ja AraMbhikI kriyA panavaNAsUtravRttimAM kahI chai / / 63 / / "kevalIniM apavAda nohi ja" ehavUM kahai chai te na ghaTai, je mATiM rAtriM hiMDana, zrutavyavahAra pramANa rAkhavA nimitta aneSaNIya AhAragrahaNAdika apavAda kevalIniM paNi kahiyA chai // 64 // Y For Private & Personal Use. Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [35] "te aneSaNIya AhAragrahaNa kevalIni sAvadya nathI te mATi tehathI apavAda na hoi, ani jo chadmastha aneSaNIya jANaI to kevalI bhojana na karai. kevalInI apekSAiM vyavahArazuddhi ima na hoi te bhaNI ata eva revatI azuddha jANai chai te bhaNI tehano karyo kolApAka mahAvIriM na lIdho" ehavI kalpanA karai chai paNi nirarthaka, je mATi rAtrihiMDanAdika chadmastha duSTa jANai chai to paNi bhagavaMtiM apavAdi AdariDaM chai, tathA niSiddha vastulAbha jANI uttamapuraSi AdarI te aduSTa kahI apavAda na kahii to apavAda kiMhAMi na hoi // 65 // " jANIniM jIvaghAta karai tehaja AraMbhaka kahii" ehavUM kahai chai te na milai, je mATiM ima kahatAM ekendriyAdika sUtri AraMbhi kahiyA chai te na ghaTai // 66 // "AbhogiM jIvahiMsA avazyabhAvIpaNai paNi yatIni hoi ja. nadI UtaratA jalajIva virAdhanA hoi chai te paNi sacittatA nizcaya nathI te bhaNI anAbhoga-janyAzakyaparihAraI" ehavuM kahai chai te na ghaTai, je mATiM vyavahAra sacittatA na Adarii to saghalai zaMkA na miTai, tathA nadImAM anaMtakAya nizcaiM sacittapaNi chai. AgamathI nizcaya thaI paNi dekhyA vinA anAbhoga kahIi to vizvAsI puruSi kahiyA je vastrAdikiM aMtarita trasajIva tehanI virAdhanAI paNi anAbhoga thAi ||67|| "yatIni anAbhogamUla ja hiMsA hoi tehamAM sthAvara sUkSma trasano anAbhoga kevalajJAna vinA na Talai aniM kuMthupramukha sthUla trasano anAbhoga ghaNI yatanAI Talai. ata eva nadI UtaratAM jala saMyama durArAdhana kahio paNi kuMthunI utpatti kahio te mATiM nadI UtaratAM jalajIvaniM anAbhogi saMyama na bhAjai" ehavI kalpanA karai chai te khoTI, je mArTi trasanI pari thAvarano Abhoga paNi yatIniM karavo kahio chi. ata eva 8 sUkSmAdika jovAnI yatanA dazavaikAlikagraMthiM prasiddha cha ||68 // ejanAdikriyAyuktasyArambhAdyavazyambhAvAd yadAgamaH "jAva NaM esa jIve eyai veyai calai phaMdaItyA0 yAvadAraMbhe vaTTaI" tyAdi. ehavaM pravacanaparIkSAI luMpakAdhikAri kahiuM chai ani sarvajJazatakamAM Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 kevalIniM avazyaMbhAvIpaNi AraMbha niSedhyo chai e paraspara viruddha chai // 69 / / "vinApavAda jANI jIvaghAta karai te asaMyata hui'' ehavU kahai chai te khoTuM, je mArTi apavAdi AbhogiM hiMsAiM paNi jima AzayazuddhatAthI doSa nahIM tima apavAda vinA azakyaparihAra jIvavirAdhanAiM paNi AzayazuddhatAI ja doSa na hoi. nahI to vihArAdika kriyA sarva duSTa thAi. siddhAntathI virAdhanAno nizcaya thaI potAnaM adarzanamAtriM jo vihArAdika kriyAmAM je virAdhanA chai te anAbhogi ja kahIi to niraMtara jIvAkulabhUmikA nirdhArI tihAM rAtri vihAra karatAM virAdhanAno anAbhoga kahavAi ||70 / / "nadI UtaratAM abhogi jalajIvavirAdhanA yatIniM hui to jalajIvaghAti viratipariNAma khaMDita hoi te bhaNi dezavirati thAi jANIni ekavratabhaMgi sarvavirati rahai to samyagdRSTI sarvaniM cAritra letAM bAdhaka na hoi' ehavU kahai chai te na ghaTai, je mArTi nadI UtaratAM dravyahiMsAi AjJAzuddhapaNai ja doSa nathI. tathA samyagdRSTI yogya jANIniM ja cAritra Adarai jima vyApArI vyApAra prati prichI thor3I khoTi hoi ani saMbhAlI lii to bAdhA nahIM paNi pahilA khoTija jANI koI sabalo vyApAra Adarai nahIM te prIchavU / / 71 / / "apavAdiM jinano upadeza hoi paNi vidhimukhi Adeza na hoi'' ehavU kahai chai te khoTuM, je mATiM chedagraMthi apavAdi ghaNAM vidhivacana dIsai chai // 72 / / "vastri galiuM ja pANI pIvU ihAM pIvAno sAvadhapaNA mATi vidhi nahi paNi galavAno ja vidhi" ehavU kahai chai te na milai, je mATi gAlana paNi zastra kahiuM chai. yata : "ussicagAlaNadhoaNe ya uvagaraNakosabhaMDe ya / bAyara AukkAe, eyaM tu samAsao satthaM // AcArAMgasUtraniryuktau // (a.1.ni.gA.113) // 73 / / "dravyahiMsAI dravyathI hiMsA- paccakkhANa bhAjai'' ehavU kahai chai te na ghaTai, je mArTi dharmopakaraNa rAkhatAM dravyathI parigrahanu paccakkhANa bhAjai ehavU digaMbariM kahiuM chai. tihAM vizeSAvazyakiM dravya-kSetra-kAlathI bhAvanuM ja paccakkhANa Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [37] hoi paNi kevala dravyathI bhaMga na hoi e rIti samAdhAna kariuM chai // 74 / / "zrAvakapratikramaNasUtravRttimAM hiMsAnI cobhaMgImAM 'dravyathI tathA bhAvathI na hiMsA manovAkkAyazuddha sAdhuni' e bhAMgo kahio chai tehano svAmI teramA guNaThANAno dhaNI ja je phalAvai chai ani caudamA guNaThANano dhaNI niSedhai ch| manavacanakAyayoga vinA tehathI zuddha na kahavAi jima vastra vinA vastri zuddha na kahiu te bhaNI" te khoTuM, jima jalasnAni jalasaMsarga TalyA pachI paNi jaliM zuddha kahii tima ayogIni yoga gayA pachI paNi yogi zuddha kahii te mATi sAdhu sarvaniM jivAriM dravyahiMsA guptidvArAiM na hui tivAriM cotho bhAMgo ghaTai / / 75|| "dravyahiMsA paNi hiMsAdoSasvarUpa'' ehavU kahai chai te na ghaTai, "samitasya-IryAsamitAvupayuktasya yA 'Ahatya' kadAcidapi hiMsA bhavetsA dravyato hiMsA, iyaM ca pramAdayogAbhAvAttattvato'hiMsaiva mantavyA, 'pramattayogAt prANavyaparopaNaM hiMsA' iti vacanAt (gA. 3932 vRttiH) e bRhatkalpavRtti vacani apramattani dravyathI hiMsA te ahiMsA ja jANai chai // 76 // bRhatkalpanI bhASyavRttimAM vastracchedanAdi vyApAra karatAM jIvahiMsA hoi, je mATi 'jihAM tAi jIva cAlai hAlai tihAM tAMi AraMbha hoi' ehavU bhagavatImAM kahiuM chai ehay prerakiM kahiuM te upari samAdhAna karatAM AcArya te bhagavatI sUtranA AlAvAno artha bhinna na kahio kevala imahaja kahiuM je AjJAzuddhani dravyathI hiMsA te hiMsAmA ja na gaNii / yata : "yadevaM 'yogavantaM' cchedanAdivyApAravantaM jIvaM hiMsakaM tvaM bhASase tannizcIyate samyaksiddhAntamajAnata evaM pralApaH / siddhAnte yogamAtrapratyayAdeva na hiMsopavarNyate, apramattasaMyatAdInAM sayogikevaliparyantAnAM yogavatAmapi tadabhAvAdityAdi" (gA. 3992 vRttiH) tathA'tra cAdyabhaMge hiMsAyAM vyApriyamANakAyayoge'pi bhAvata upayuktatayA bhagavadbhirahiMsaka evokta ityAdi" (gA. 3934 vRttiH)| eNi karI je ima kahai chai kevalInA yogathI dravyahiMsA na hoi tehani matii apramattanA yogathI ja dravyahiMsA na huI joIi. je mATi pahilai cothai bhaMgi karI apramattAdika sayogikevalI tAMI sarikhA ja gaNyA chai. tathA apramattani ja dravyahiMsA kahIM teNiM karI pramattasaMyatanaM paNi je dravyahiMsA kahai chai te Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [38] siddhAntaviruddha ityAdika ghaNUM vicAravU // 77 / / "jAvaM ca NaM esa jIve sayA samieyai veyai calai phaMdai jAva taM taM bhAvaM pariNamai tAvaM ca NaM esa jIve Arabhai sArabhai samArabhai" ityAdika bhagavatI maMDiyaputranA AlAvAmAM . "iha jIvagrahaNeDapi sayoga evAsau grAhyo'yogasyajanAderasambhavAt" e vRttivacana ullaMghIniM sayogi jIva kevalivyatirikta levo ehavU likhyUM chai teM pragaTa haTha jaNAi chai // 78 // "jihAM tAMi ejanAdi kriyA tihAM tAI AraMbhAdika 3no niyama na ghaTai, te mArTi AraMbhAdika zabdi yogaja kahii, yoga hui tihAM tAI aMtakriyA na hui ehavo e sUtrano abhiprAya'' ehavU kahai chai te apUrvaja paMDita, je mATi e artha vRtti nathI. tathA AraMbhAdika anyatara niyamani abhiprAiM sUtriM virodha paNi nathI e rItinAM sUtra bIjAI dIsai chai. tathA hi "jAva NaM esa jIve sayA samiyaM eyai jAva taM taM bhAvaM pariNamai tAva NaM aTThavihabaMdhae vA sattavihabaMdhae vA chavvihabaMdhae vA egavihabaMdhae vA no NaM abaMdhae" ityAdika tathA AraMbhAdika 3 zabdi eka yogano artha e paNi na saMbhavai ityAdi vicAravU / / 79 / / "tatsAkSAjjIvaghAtalakSaNa Arambho nAntakriyApratibandhakaH, tadabhAve'ntakriyAyA abhaNanAt, pratyutA'nikAputrAcArya-gajasukumArAdidRSTAntena satyAmapi jIvavirAdhanAyAM kevalajJAnAntakriyayorjAyamAnatvAt kutasta-tpratibandhakatvazaGkA'pi" (gA. 29 vRttiH ) ___ ehavU sarvajJazatakamAM likhyUM chaI te prakaTa svamataviruddha // 80 // zailezyavasthAyAM mazakAdInAM kAyasaMsparzena prANatyAge'pi paJcadhopAdAnakAraNayogAbhAvAnnAsti bandhaH, upazAntakSINamohasayogikevalinAM sthitinimittakaSAyAbhAvAt sAmAyika" ityAdika AcArAMgavRttiM kahiThaM chai. tathA ___ "selesiM paDivanassa je sattA pharisaM pappa uddAyaMti masagAdI / tantha kammabaMdho Natthi / sajogissa kammabaMdho do samayA" / Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [39] ehavU AcArAMgacUrNimA kahiuM chai tihAM caudami guNaThANai yoga nathI te mATiM tihAM kevalikartRka mazakAdivadha na hoi paNi mazakAdikartRka ja hoi, tadgatopAdAnakarmabandhakAryakAraNabhAvaprapaMcaniM athiM e graMtha chaD ehavI kalpanA karai chai te khoTI, je mArTi sAmAnyathI sAdhuniM avazyabhAvijIvaghAtani adhikAri ja e graMtha cAlyo chai. tathA caudami guNaThANai mazakAdikartRka ja mazakAdighAta kahii to pahilA paNi tehavo te hoi yukti sarikhI chai te mArTi mohanIyakarma hoi tihAM tAMiM jIvaghAtakartA kahii eha vacana paNi pramANika nahi, je mArTi pramAdi ja prANAtipAtakartA kahio chai ityAdika ihAM ghaNUM vicAravU ||81 / / "prAiM asaMbhavI kadAcit saMbhavai te avazyabhAvI kahii ehavo jIvaghAta anAbhogi chadmasthasaMyatani hoi paNi kevalIniM na hoi" ehavU kahai chai te na ghaTai, je mATi anabhimatapaNai paNi avarjanIya te avazyabhAvI kahii tehavo dravyavadha anAbhoga viNA paNi saMbhavai jina yatIni nadI UtaratAM // 82 / / "kevalInA yoga ja jIvarakSAnuM kAraNa" ehavU kahai chai tehani mati caudamai guNaThANai jIvarakSAkAraNayoga gayA te mATi hInapaNUM thayUM joIi // 83 / / ___ "kevalIniM bAdaravAyukAya lAgai tivAri tathA nadI UtaratAM avazyabhAvinI jIvavirAdhanA thAi tihAM je ehavU kalpai chai bAdaravAyukAya acittaja kevalIniM lAgai tathA nadI UtaratAM kevalIniM jala acittapaNai ja pariNamai" tihAM koI pramANa nathI, kevala yogano ja ehavo atizaya kahii to ullaMghana-pralaMghanapratilekhanAdi vyApAranUM nirarthakapaNuM thAi // 84 // eNi ja karI e kalpanA niSedhi je kevalI gamanAdipariNata hoi tivAriM Api ja kIDI pramukha jIva osarai athavA osariyA hoi paNi kevalInI kriyAiM prerI kriyA na karai, je mArTi ima kahatAM jIvAkula bhUmi dekhI kevalIni ullaMghanAdi vyApAra patravaNAmAMhi kahio chai te na milai tathA vastrapratilekhanA paNi na milai / / 85 // "abhayadayANaM e sUtranI meliM bhagavaMtanA zarIrathI jIvani sarvathA bhaya na upajai'' ehavU kahai chai te na milai, je mATi bhagavaMta vastrAdikathI jIva alagA mUkai tehani bhaya vinA apasaraNa na saMbhavai. tathA 'abhayadayANaM' e vacani Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [40] kevalizarIrathI koiniM bhaya na Upajai ehavUM kalpi to 'maMtA matimaM abhayaM vidittA' ityAdika sUtranI meli yatImAtranA zarIrathI jIvaniM bhaya upajavo na ghaTai // 86 // zrIvardhamAnani dekhIniM hAlI nATho tihAM koi ima kalpanA karai chai je '"tihAM hAlInA yoga kAraNa, pANi bhagavaMtanA yoga kAraNa nahi" te ati khoTaM, je mATiM 'bhagavaMtaM daTThUNa dhamadhamei' ehavUM vyavahAracUrNi kahi chai tehani anusAri bhagavaMtanA yoga ja tihAM kAraNa jANai chai tathA anyakartRka bhaya teramiM guNaThANi hoi to caudamA guNaThANAnI pari anyakartRka hiMsA paNi huI jAIi te to svamata viruddha // 87 // 'savvajiyANamahiMsaM' ityAdika sUtranI meliM je kevalIniM avazyabhAvinI hiMsA UthApai chai tehani matiM hiMsAidosasunnA ityAdika sUtranI meli sAmAnya sAdhuniM paNi te UthApI joIi // 88 // " jalacAraNAdika labdhimaMta yatIni jalAdikamAM cAlatAM jalAdika jIvano ghAta ja na hoi to sarvalabdhisaMpanna kevalIniM te kima hui" ehavUM kahai chai te na ghaTai, je mArTi labdhiphala sarva kevalIniM chai to hi paNi labdhiprayoga nathI // 89 // "ghAtikarmakSayathI UpanI jIvarakSAhetu labdhi prayuMjyA vinA ja kevalIni hui" ehavUM mAnai chai tehaniM matiM caudamiM guNaThANai mazakAdikartRka mazakAdivadha mAnyo chai teha paNi na milai, nahIM to teramiM guNaThANai paNi tehavo te mAnyo joIi // 90 // 4 " dravyahiMsAI kevalIni 18 doSarahitapaNUM na ghaTai" ehavUM kahai chai tehaniM matiM dravyaparigraha chatAM paNi 18 doSarahitapaNUM na milai // 91 // "prANAtipAta mRSAvAdAdi chadmasthaliMga mohanIya anAbhogamAM ekai vinA na hui te mATiM bAramiM guNaThANai mRSA bhASA karmagraMthAdikamAM kahI chaI sa saMbhAvanArUDha jANavI," ehavUM kahai chai tehaniM pUchavUM je dravyabhAva vinA saMbhAvanArUDha trIjo kihAM kahio chai kAlazUkarikaniM kalpita hiMsAnI pariM e saMbhAvanArUDha mRSAvAda levo ehavUM likhyUM chai tehani anusAriM to aMtaraMga bhAvabhRSAvAda ja bAramai guNaThANai Avai ||12|| Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [41] "pratilekhanA pramArjanAdika kriyA kSudrajaMtu bhayotpAdakapaNai apavAdakalpa kahii te chadmasthanUM liMga kevalIniM na hoi,' ehavU kahai chai te na ghaTai, te (je) mArTi utsarga apavAda TAlI trIjo apavAdakalpa kihAMi kahio nathI. icchAMi 3 bheda kalpi utsargakalpanAmi cotho bheda kalpatAM paNi kuNa nA kahai ? tathA kevalivyavahArAnusAriM pratilekhanAdika kriyA paNi kevalIniM chai te prIchavU / / 93 // "bilavAsI manuSya paNi jAtismaraNAdikiM mAMsabhakSaNa atiniMdita jANI pariharai chai, te mATiM mAMsabhakSaNathI samyaktvano nAza ja hoi' ehavU likhyUM chai te na ghaTai, je mATiM mAMsabhakSaNanI pariM paradArAgamana paNi mahAniMdita chai tehathI satyakividyAdhara pramukhani jo samyaktva na gayuM to mAMsabhakSaNathI kRSNAdikanuM samyaktva na jAi tihAM bAdhaka nathI / / 94 // "mAMsAhAra narakAyurbandhasthAnaka chai te mATiM tehanI anivRttiM samyaktva na hoi" ehavU likhyUM chai te na ghaTai, je mATiM mahAraMbha-parigrahAdika paNi narakAyubaMdhasthAnaka chai tehanI anivRtti prati jima kRSNAdikaniM samyaktva ch| tima mAMsabhakSaNanI anivRttiM paNi samyaktva hoi tihAM bAdhaka nathI / 95 // "tae NaM se duvae rAyA kaMpillapuraM NagaraM aNuppavisai aNuppavisittA vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvei uvakkhaDAvittA koDaMbiya purise saddAvei saddAvettA evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devApuppiyA ! vipulaM asaNaM 4 suraM majjaM maMsaM pasannaM ca subahapupphaphalavatthagaMdhamallAlaMkAraM ca vAsudevapAmokkhANaM rAyasahassANaM AvAsesa sAharaha te vi sAharaMti tae NaM te vAsudevappAmokkhA vipulaM asaNaM 4 jAva pasannaM asAemANA vihara(raM)ti" (jJA.sU.198) e SaSThAMgasUtravarNanamAtra ja ehavU likhyUM chai" ima saddahatAM nAstikapaNUM thAi, je mATi svargAdi sUtra paNi varNanamAtra kahatAM kuNa nA kahai ? // 96 / / "e sUtramA vAsudevaniM mAMsaparibhoga te AjJA dvArAMiM jANavo. AjJA paNi te te adhikArInI dvArAI, paNi sAkSAt nahi' ehavI kalpanA karI chai te na ghaTai. je mArTi AsvAdakriyAno anvaya vAsudevapramukhani kahio chai tehamAMthI vAsudevani AjJAdvArAI AsvAdanakriyAno anvaya kahii to vAkyabheda thAi ehavI kalpanA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [42] zAstrajJa na karai // 97|| "vidhipratiSThita ja pratimA juhAravI te tapAgacchanI ja paNi gacchAMtaranI nahIM' ehavU kahai chai ta na ghaTai, je mArTi pratiSThAdikanI sarva vidhi jotAM havaNAM pratimA vaMdananUM durlabhapaNUM hoi. tathA zrAddhavidhimAM AkAramAtriM sarva pratimA vAMdavAnA akSara paNi chaD avidhicaitya vAMdatAM paNi vidhibahumAnAdika hoi to avidhidoSa niranubaMdha hui ityAdika zrIharibhadrasUrinA graMthani anusAriM jANavU // 98 // "gacchAMtarano veSadhArI jima vAMdavA yogya nahi tima gacchAMtaranI pratimA vAMdavA yogya nahIM" ehavU kahai chai te na ghaTai, je mArTi liMgamAM guNadoSavicAraNA kahI chaD paNi pratimA sarvazuddharUpa ja kahI. yataH-- "jaiviya paDimAu jahA muNiguNasaMkappakAraNaM liMgaM / ubhayamavi asthi liMge Na ya paDimAsUbhayaM atthi // 1 // " -vaMdanakaniyuktau // 99 // jA jayamANassa bhave virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi NijjaraphalA ajjhatthavisohijuttassa // 1 // e gAthAmAM apavAdapadapratyaya virAdhanA nirjarAhetu hoi, ehavU piMDaniryuktavRtti vivariuM chai te UveSIniM je ima kalpai chai je ihAM virAdhanA nirjarApratibaMdhaka nathI jIvaghAtapariNAmajanyapaNAniM abhAviM varjanAbhiprAyopAdhinI apekSAI durbala chai te vatI, te khoTuM, je mArTi e kalpanAMI kadAci anAbhogahiMsA aduSTa Avai paNi apavAdanI hiMsA aduSTa nAvai tivAriM malayagiri AcAryanA sAthi virodha thAi te vicAra // 100 // "dRSTamaMDalani viSai je sAdhu dIsai chai tapagacchanA te TAlI bIjai kSetri sAdhu nathI" ehavU kahai chai te na milai. je mArTi mahAnizIthaduHkhamAstotrAdikani anusAri kSetrAMtariM sAdhusattA saMbhavai ehavU paramagurunUM vacana chai // 101 // / ityAdika ghaNA bola vicAravAnA chai te suvihita gItArthanA vacanathI nirdhArIniM samyaktvanI dRDhatA karavI sahI // 101 // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI dharmamaMgalaziSya-viracita zrI ajapura (ajAra)nagaramaMDanapArzvanAthastotra (bhASA) // saM. vijayazIlacandrasUri saurASTramAM dIva baMdaranI najIkanA UnA zaherathI cAra-pAMca kilomITaranA aMtare Avela jaina tIrthakSetra 'ajArA' te ja A stotramA varNavela ajapura nagara. rAmAyaNanA nAyaka rAmanA dAdA 'araNyaketu' rAjAe, potAnA 'ajapAla' evA bIjA nAma uparathI sthApeluM nagara te ajapura-evaM pratipAdana A stavanamAthI prApta che. te nagaramAM nirmelA jaina maMdiramA pratiSThita pArzvanAthanI pratimA-je hAla ajArA pArzvanAtha tarIke suprasiddha che tenuM varNana karatI, soLamAM zatakamAM racAyelI, A gujarAtI geya racanA che, je 37 kaDIomAM vistarelI che. tenI aMtima 2 kaDI jotAM, saMvata 1563mAM UnAnagaramAM comAsuM rahelA, 'dharmamaMgala' nAme gurunA ziSya (anAmI) koI manirAje A racanA karI hovAnaM pratIta thAya che. ane saM. 1679mAM UnAmAM ja cAturmAsa rahelA gaNi bhaktikuzale A prati lakhI che, tema tenI prAMtapuSpikAthI samajAya che. prati 1 pAnAMnI ja che. kRtimAM varNavelI ghaTanA saMkSepamAM A pramANe cha : prathama tIrthaMkara AdinAtha RSabhadevanA pahelA putra bharata cakravartI, temanA moTa putra rAjA AdityayazA; temanAthI 'sUryavaMza' pravayoM. te sUryavaMzamAM asaMkhya asaMkhya peDhIo vahI gayA pachI ghaNA kAlAMtare, ayodhyAmAM eka rAjA thayo, jenuM nAma araNyaketu hovAnuM A stotramA jANavA maLe che. jaina samAyaNa pramANe tenuM nAma 'anaraNya' maLe che. __ A rAjAnA putranuM nAma z2a dazaratha ane tenA putra rAma. rAjA araNyaketu digvijayArthe nIkale che, ane dakSiNamAM dezo jItatAM gurjara bhUmimAM te pahoMcyo tyAM ja tenA pUrvakarmanA yoge tenA zarIramA 18 jAtinA kuSTa sahita aneka rogo utpanna thaI gayA. vaidyonAM auSadho ane jyotiSI-tAMtrikonI kriyAo-badhuM ja te vyAdhione zamAvavAne vyartha nIvaDyu, tyAre maMtrInI salAhathI rAjA najIkamAM AvelA zatrujaya AMHISH-2MI6 . Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [44] tIrthanI yAtrA karavA gayo. yAtrA pUrNa thayethI rAjA svadeza pAchA pharavAno DhUMko mArga maMtrIne pUche che, jenA javAbamAM maMtrI rAjAne (tathA senAne) dIvabaMdare laI Ave che, jethI dariyAImArge jhaTa potAne ghera pahoMcAya evI tenI dhAraNA haze. dIvane 'dIvamaMdira' evA nAme kavi oLakhAve che te ahIM noMdhapAtra che. . rAjA dIva pahoMce che, te ja arasAmAM, koMkaNanA sAgarakheDU zeTha dhanasAranAM vahANo dariyAI tophAnamAM sapaDAtAM, zeThe adhiSThAyaka devanI sAdhanA karI che, jenA pratibhAvarUpe thayelI devavANIthI zeThe jANyu ke vahANa nIce pANImAM peTI che, temAM pArzvanAthanI mUrti che. te peTI kADho, te laIne dIva jAva, tyAM rAjAne soMpo, rAjA te mUtine pUjI tenuM snAtrajala zarIre copaDe to nIrogI thAya. * zeThe temaja karyu. rAjAe paNa pUjAnuM jala prayojI rogamukti meLavI. te ja rAtre te rogonA devo rAjAne svapnamAM AvyA, ane kahyu ke amAre to hajI cha mAsa tamArA zarIramA rahevArnu hatuM, paraMtu A mUrtinA prabhAva AgaLa ame lAcAra chIe. paNa amAre te samaya to pUro karavo ja paDe. mATe eka aja kahetAM bakarAnA zarIramAM ame cha mAsa vAsa karIzuM, paNa te rogiSTha ajane cha mAsa tamAre pAlavo paDaze. ema kahI rogo adRzya thayA. bIjI savAre prAMgaNamAM AvelA rogiSTha ajane rAjAe apanAvyo, ne cha mAsa tene pAlyo, tethI tenuM nAma thayuM ajapAla. e pachI rAjAe te ajane pALelo te sthAna para 'ajapura' nagara vasAvI, temAM maMdira racAvI, temAM te pArzvanAthanI pratimAnI pratiSThA karI, ane pachI pote ayodhyA cAlyo gayo. kavi kahe che ke A ghaTanA zrIbhadrabAhusvAmI kRta zatrujayakalpanA anusAra 11 lAkha 82 hajAra varSa pUrve ghaTI hatI. A thayo kathAsaMkSepa. ___ o ajapura te ja ajAgRha ane atyAranuM ajArA. ajArAmAM pArzvanAthanI pratimA atyAre paNa mojUda che. te kSetramA jyAM kyAMya paNa khodakAma thAya tyAM koI ne koI jaina mUti ke sthApatyakIya avazeSo paNa maLyA ja kare che. thoDA vakhata agAu paNa, ajArA pArzvanAthanI atyAre che tevIja 'senDa sTona'nI eka pratimA khaMDita hAlatamA maLI AvI hatI. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [45] vadhumAM, A gAmamAM eka sthAna (TIbo) che, te Aje 'ajayapAlanA corA' nAme oLakhAya che. tyAM khaMDita jaina zilpo goThavAyelA che, je deva tarIke pUjAya che ane grAma janonI AsthAno viSaya che. tyAM 2-3 vRkSo che, jenAM pAMdaDAM Aje tAva-tariyA vagere rogo maTADavAnA khapamAM Ave che, ane loko camatkArika vRkSa tarIke tenI mAnatA paNa rAkhe che. saMbhava che ke e oTA nIce kAMi aitihAsika avazeSo daTAyA paDyA hoya. lokadhAraNA evI che ke te oTA, utkhanana karavAthI apamaMgala thAya, tethI grAmajano khodavAnA pakSamAM nathI hotA. Aje A gAmamAM jainonI vastI nathI te paNa eka vicAravAjoga hakIkata che. ajapura pArzvanAthastotra (bhASA) aiM namaH // sArayasasisama kAya mAya 'sAraya' smrevi| . niaguru goyama pAya namevi tasa anumati levi // nayara 'ajjhAura' maMDaNau siri pAsajiNesara / mAnava-mAnasa-vaMchiattha - dAyaka alavesara / / nIlavarNa nava karataNu e trevIsamo jiNaMda / vAmAnaMdana vInavu e , niramAlaDI e, dIThai paramANaMda / maNorahIe dIThai paramANaMda // 1 // Adihi AdijiNaMdaputta bharahesara kahIi / SaTa khaMDa mAhiM jAsa ANa naravara siri vahIi / / tasasuta AdityayazA rAya baliM triNi khaMDa sAdhai / putra pautra-koDihiM karI sAyara jima vAdhaI // sUrijivaMsiiM upanA e saMkhAtIta rAjAna Avai karmanuM kSaya karIe ni0 / pAmai kevalanANa / ma0 // 2 // sAgara lAkha paMcAsa koDa puhate tava huA / ajianAha bIjA jiNaMda sAvatthiI giruA / / iNi pari anukrami sUriyavaMsi sAdhaI triNi khaMDa / Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [46] 'araNyaketu' rAjA hUu lii deza padaMDa || uttara pUrava pazcima e sAdhaMtu naranAha dakSiNa pAsaI AvIu e ni0 / gUjara dharatImAhiM | ma0 ||3|| karmavizeSAM dehamAhiM uppannA roga | kuSTa aDhAra karaI kleza liI tehano bhoMga // Adhi adhika vAdhi nariMda tanu Akula thAi // bhUkha tarasa bhUpatitaNI nidrA valI jAI || sakala vaidya tihiM teDIi e auSadha karaI aneka I jANa - josI savi pUchI [i] e / ni0 / roga na lAgai Teka | ma0 // 4 // kaTaka avATI rahiu rAya ati Arati ANai / tiNi dukhi sahui adana - arathi navi baisai bhAi || tau pradhAna iMma vanavai suNi jagadAdhAra / soraThadesaha maMDala satruMjaya sAra // iMhAM Asana tIratha achai e dIThai duragati duri Talai valai vAna dehanA e / ni0 / avara na eha sama koi / ma0 // 5 // eka koDAkoDi ATha lAkha ATha sahasa udAra / bharahAdika naravara karyA setuMja uddhAra // pUrava navANuM risahadeva puhatA viharaMtA / jiNahara jiNapaDimA asaMkha valI siddha anaMtA // puMDarIka paMca koDi siuM e draviDa vAla dasa koDi mugati gai eNai tIrathiI e / ni0 / anaMtI koDAkoDi / ma0 ||6|| tIrathamahimA suNI rAya tava yAtrA Avai / sAta kSetra vita vAvatu kali soha caDAvara || pahilaM prathama jiNaMda pAya bheTa suvicAra | snAtra mahotsava AratI maMgalevu sAra // caityavaMdana karI nATa rupa vita vAvai bhUpAla dhajAropa jiNamaMdira e / ni0 / deI pahirai mAla / ma0 // 7 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [47] thAnaki thAnaki jina prAsAdi pratimA pUjeI / dravya bhAva bhediiM karI narabhavaphala leI // talahaTIiM AvI nariMda dii saMghaha mAnaha / sAhamIvacchala karai sAra yAcakanaI dAna || yAtrA karInaiM pUchiuM e Aghu acchai desa tava maMtrIsara vIMnavai e / ni0 / 'dIva' chai beTa naresa // ma0 // 8 // vastu // mAya sAyara (sAraya) 2 goyama guru pAya paNamia pAsa 'ajAharu', navauM risahasuta bharaha naravara tAsa putta AdityayazA sUri vaMzi siri ajiajiNavara / muNisuvvaya - nami aMtariiM, araNyaketu bhUpAla / deza sAdhI siddhAcaliI, yAtrA karI suvisAla 2 // 9 // ThavaNi // vimalagirivara thikI dIvimaMdiri gayA karmavasi kuSTabhari rAya Akula thayA / tAma kuMkuNa thikI maMdire puriyA vAhaNa dhanasAri dhaNadhaMni saMpUriyA // 10 // AvatAM tihAMthI vAhaNa velaI vahaiM . bahula lAbhi bhariyA samudramAMhiM rahaiM / vAyu vAdali kharaM sAyari jala paDai maraNa dhana naI bhaI loka zoki raDai / / 11 / / vaNiga dhanasAra tava deva pUjA karai sAra naukAranau jApa hIaDai dharai / etalai devatAvANi gayaNiI huI peTIa leiyo jalahamAMhiM jaI // 12 // peTIa saMpuTa Avisii jetalai, vAyu vAdala khalaM jAisai tetalaI / Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [48] avanIpati pUjasii dIvi harakhiiM valI, pAsapratimAjaliI kuSTa jAsii TalI // 13 / / ehanI Adi na koI jANai sahI, varasanAM lAkha ja samudramAMhi rhii| varuNa huM vAsava pUjatu pAsanaI dIvimaMdiri jaI Apayo rAyanaiM // 14 // seTha dhanasAri te sakala sIkha ji karI, vAhaNa vegii dIvi AvyA tarI / paDhama dhanasAri paravArasiuM paravaryA, pAsajiNa-peTikA leva kari utaryA // 15 // sakala jana meli kari bhera bhuMgala bhari, muraja nIsANa saraNAiA sussariiM / ThANi ThANiiM naranAri vadhAvIi, seTha peTI leI rAya ghari AvIi // 16 / / tAma narapati bhaNai asukha chai mUMhanaI, evaDau ucchava karu chau kehniN| bheTi AvI chai roga jAvA taNI, rAya ANaMdi A vAta zravaNe suNI // 17 // vastu / seva'ji yAtrA 2 karI naranAha dIvi maMdiri java AvIA karama rogi pIDA naresara / tava kuMkuNadesaha thikI pUrai vAhaNa dhanasAra / / maMdira valatA tihAMthIa suravayaNi peTI leI sAra // ati ucchava rAya AgaliI bheTi karai dhanasAra // 18 // DhAla peTIa saMpuTa jUjUA e naresuA, bhUpatidRSTiI thAi / pragaTyA pAsa jiNesaru e naresUA UlaTa aMgi na mAi / / 19 / / nhavaNa karI surabhi jaliI e, na0 / sIMcaI rAyani deha / kuSTa tApa tatakhiNa Talai e, na0 / jima jagi vUThai meha // 20 // aracai caMdani kesariiM e, na0 / melia ghana ghanasAra / . caMpakamAla caDAvIi e, na0 / jAi juhI maMdAra / / 21 / / vAlau veuli ketakI e, na0 / karaNI lAla gulAla / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [49] macakuMda maruu mAlatI e, na0 / kuMda makuMda tamAla || 22|| siMduvAra vara pAradhiI e, na0 / bhagati pUjai bhUpa / kRSNAguru kapUranauM e, na0 / UgAhaI vara dhUpa // 23 // puSpa phala caya Dhoatau e, na0 / AratI maMgaladIpa / atiUlaTiiM bhUpati karai e, na0 / bhATa bhaNai ciraM jIva // 24 // bhAviiM jina vaMdana karai e, na0 / avaniI tinna paNAma | nisi suhaNai gadapAlakU e, na0 / kahai rAya diu amha ThAma // 25 // rahI na sakuM dehi tumha taNai e, na0 / pAsajiNa nhavaNai nIri / SaTamAsa te aja pAlajo e, na0 / rahivauM jeha sarIri / 26 / / rAya vacani te mAniu e na0 / sahUi kahai ajapAla | karamavasi te ekalau e, na. / pAsa pUjai triNi kAla / / 27 / / vastu // pAsa jiNavara 2 nhavaNajali rAya kuSTa aDhAra giyA TalI milI vAta dhanasAra-kahia caMdana - kesari araci karihaM siMduvAra varajAi juhIa 1 caMpakamAlA pUjatAM suMhaNAmAMhi gapAli / vAta kahI te pAlatAM nAma hUuM ajapAla // 28 // bhASA setuMjigiri talahaTII sAra, sAyara tIri sohaviuM e jihAM aja pAlatuM tihAM ajapAli, ajapura nayara vasAviu e 2 || 29 // gaDha maDha maMdira poli vizAla jinamaMdira sohAmaNu e 2 / mahAmahocchava thApyA pAsa, suMdari karaI vaddhAmaNu e // 30 // parisari acarahaM deharI majjhi, jiNavara paDimA thApIi e / pUjA kAraNa rAya ajapAli, sola gAma tava ApII e // 31 // pAsa ajAura pUjI rAya, uvajhA nayarigaM AvIA e 2 / dazaratha sutanaI sUpI rAja, leI saMjama bhAvIA e 2 ||32|| Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [50] dazarathanaMdana lakhamaNa rAma nAma niraMtara sahU japai e / triNi koDi munivarasiuM rAma, seva'ji AThi karma khapai e2 // 33 // tasa saMtAniiM pAMDava pAMca, jaNaNI guru dharaNI sahIa / siddhA iNi pari suNau sahU koi, siddhAcali savi karma dahia 2 // 34|| ajAhari thApyAnI Adi varisa saMkhyA sahUi suNa u / byAsI sahasa nai lAkha igyAra, hUAM bhaviaNa mani gaNau 2 // 35 / / sejeja tIratha mahimA kappa bhadrabAhU gaNahara kahIa / te joI dharmamaMgala sIsi pAsa ajAhara thui lihIa 2 // 36 / / panara bahasaThir3a UnA nayari Aso sudi AThami dina e / je naranAri niramala bhAvi bhaNai gaNai te sAMbhalai e // manavaMchita sukha sAdhaka tAsa gharaaMgaNi surataru phalai e 2 / / 37 // itizrI ajapuranagaramaMDanapArzvajinarAjastotraM saMpUrNa // bhaktikuzala gaNinAlekhi / unnatadurge / saM. 1679 va. zrA. va. 5. / - Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAMtidAsa - viracita zrI gautamasvAmI rAsa ( caupAI ) // - saM. vijayazIlacandrasUri zramaNa bhagavAna mahAvIranA Adya paTTaziSya gaNadhara zrI gautamasvAmIno prabhAva varNavatI eka vadhu laghu-racanA atre prastuta che : gautamasvAmI rAsa. tenA racanAra eka gRhastha- zrAvaka che, ema tenI aMtima kaDImAMnA "zAMtidAsa" evA nAmAcaraNathI jaNAya che; ane te ja A racanAnI vizeSatA che. atyAra sudhImAM prasiddha thayela ane pracalita banela, gautama gaNadhara viSayaka racanAo sAdhuo dvArA ja racAyelI che, te saMdarbhamAM zrAvaka-racita A racanA khAsa dhyAnArha che. rAsa caupAI - prakArano che. tenI racanA saM. 1732mAM thayAnuM aMtima kaDImAM nirdezAyuM hovAthI, tenA kartA zAMtidAsano sattAsamaya 18 mA zatakamAM hovAnuM saheje svIkArI zakAya. AthI vadhu vIgato mATe 'jaina gurjara kavio' tathA madhyakAlIna sAhityakoza jevAM sAdhano tapAsavAM paDe. A racanA 66 kaDImAM patharAyelI che. maMgalAcaraNa thayA pachI, gobaragrAmanuM paraMparAgata rIte paNa TraMkuM varNana, (4-6) ane vasubhUti tathA pRthvI - e vipradaMpatIno paricaya che. (6) tyArabAda, mAtA pRthvIe indrasabhAnuM svapna joyAnI ane tenA phaLa svarUpe 'indrabhUti' putranI prAptinI vAta, A racanAmAM ja, sarvaprathamavAra jovA maLe che (7-9). pachInI cAra kaDIomAM ati saMkSepamAM janmathI mAMDI vAdIvijetA tarIkenI chApa pAmyA sudhInI kathA pratye aMgulinirdeza che. (1013). pachI prabhu vIranuM Agamana, yajJAraMbha, devonuM Agamana, vAda ane vijaya mATe prayANa, mAnatyAga ane saMzayachedanapUrvaka vIrasvAmInuM ziSyatva, dvAdazAMgInuM sarjana ane jJAnaprApti, chevaTe nirvANa (14 - 26) nuM khUba TUMkamAM ja varNana che. A badhAmAM kavinI pratibhAno koI vizeSa prabhAva jaNAto nathI. A pachInI saMpUrNa racanAmAM gautamanuM nAma ane dhyAna kevuM mahimAvaMta che, tenuM lokapriya ane lokabhogya varNana che, je joyA pachI, gautamasvAmIno prabhAva varNavavo e ja kavinuM dhyeya hovAnuM spaSTa thaI jAya che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [52] A racanAnI ekamAtra pratinI jheroksa nakala mArI pAse maujUda che, je prati DabhoInA zrIraMgavijaya- zAstrasaMgraha - bhaMDAranI che. be patro dharAvatI A hastaprati, tenI lakhAvaTa jotAM 19mA zatakamAM lakhAI hoya tevuM anumAna thAya che. A racanAnI bIjI prati hajI sudhI to kyAMya jovAmAM nathI AvI. koI sujJa jananA dhyAnamAM AnI prati hoya athavA A racanA tathA tenA kartA vize vizeSa kAMI jJAtavya hoya to teo te vize mAhitI mokale tevI vinaMti. zrI zAMtidAsa - viracita zrI gautamasvAmI - rAsa ( caupAI ) || sarasa vacanadAyaka sarasatI, amRta vacana mukhathI varasatI / sahiguru keruM kIjeM dhyAMna, alaveM AleM buddhinidhAMna // tIrthaMkara covIse taNA, ekamanAM guNa gAuM ghaNA / vIharamAMna jina vaMdu vIsa, sIddha anaMtA nAmuM sIsa // sumata gupata pAleM mana suddha, namuM sAdhuM jasa nIrmala buddha mujha mata sArUM karUM abhyAsa, kahasyuM gautamasvAmIno yasa // jaMbudvIpa ano ( pama) bhaNuM bharatakhetra te mAMhi suM magadhadesa vaseM abhIrAMma, iMdrapUrI sama gobaragAMma // gaDha maDha maMdira pola prAkAra, vAviM sarovara nAtI vistAra lakhesarI koTIsara ghaNA, dAnesarI tI nahaM tIhAM maNA // ghaNA viprataNo tihAM vAsa, veda pUrAMNano karaI abhyAsa saghalAmAMhi vaDo adhIkAra, vasubhuti vipra ghara prathavI nAriM // ardhanisA poDhi jetalaI, iMdrabhuvana dituM tetalaI / jAgi manasyuM karaI vicAra, Avi jihAM cheM nija bharatAra / . svAmi supana ladhUM miM isyUM, tehataNuM phala kaho mujha kisyuM vasubhuta vipra vicAri kahaI, prathavidevi te saddahaI || tuma kukhahuM suta hosyeM sAra, cyAra vedataNo bhaNanAra jaina dharma tai dIpAvasyai, tribhuvana pUjanIka te thasyeM // 1 7 8 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [53] mA prasavAnava pUtra thAya (?), janamyo pUtra haraNe tasa mAya mUrata jovA mAMDi ghaDI, dhavalamaMgala gAI goraDI // kuMkamanAM kidhAM chAMTaNAM, paMca sabada tihAM vAjaI ghaNAM talIAM toraNa bAMdhyAM bAra, jovA AvaI naranaiM nAra // 11 dasamaI dina tasa didhuM nAma, iMdrabhuta rUpaiM abhIrAMma dina dina vAdhaI caDhatI kalA, sIkhaI sAstra save AMmalA // 12 cyAra veda mukhapAThaI karaI, vAMNI saMskRta mukhaiM ucarai vAdi save manAvi AMNa, iMdrabhuta vidyAnI khAMNa // samosaryA tihAM virajiNaMda, samosaraNa racaI suraiMda tragaDaI baiThA tribhuvanasvAmi, jAiM pApa jasa lidhaiM nAma // 14 jehanaiM cha; atisaya cotrIsa, vAMNI guNa jehanaiM pAMtrIsa jojanabhumi desanA vistaraiM, bhavika jivanA saMsaya haraI // 15 iMdrabhuta karaI jaganAraMbha, racio maMDapa ropyo thaMbha vedAdhyayana karaI vipraSanavA (?), vidyA kuMbhataNI paraI bharyAM // 16 AvaI riSanaI AvaI deva, iMdrabhuta tasa sAraI seva havana karaI maMtrAkSara bhaNI, devaduMdubhI AkAsaI suNI / / je (jai)na deva e kuMNa AvIo, AuMbara eto lAvIo huM jaiMnaiM jItuM ehanaiM, sIsa namAvIi sura jehanaiM // ema kahI cAlyo jetalaI, samosaraNa dilu tetalaI sIha diThaI gaja muMkaI mAMna, iMdrabhuta mukauM abhImAMna // e ko brahmA e ko Isa, caMda sUra kaI e jagadIsa aNasamajhyeM huM Avyo vahI, e sAdhaiM jIte syuM nahIM / 20 mana kerI saMdeha bhAMjasyaiM, iMdrabhuta to celo thasyeM ima kahI Agho AvIo, vIraI nAMmaI bolAvIo // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] jIvataNo tujhaneM saMdeha, jIva a(cha)iM tuM jAMNe eha mana kero saMdeha TAliiM, bolyUM vacana mukhathI pAlIiM // 22 iMdrabhuta tava saMjyama lIdha, vIreM gautama gaNadhara kIdha aMga igyAra cauda pUrava bhaNaiM, sUtra sIddhAMta vIra mukhathI suNaI / / 23 mana(mati) zruta avadhi manaparyava gyAMna, gautama pAmyUM cyAra ganAMna labadha aTThAvIsa upanI valI, hAdha(?) sIddha sIkha thAI kevalI // 24 vIrataNuM hUuM nIravAMNa, gautama pAMmyA kevalajJAMna // vihAra karaI mahimaMDala mAMhiM, bhavika jIva pratibodhaI tyAMha // 25 kevala paryAya pUraNa karI, gautama svAmi paMcama gati varI te gautamanA je guNa gAya, sakala manoratha pUraNa thAya // 26 Arya kSetra zrAvaka kulamAMhiM, gautama nAMmaI AvaI tyAMhi dIrgha Ayu paMca iMdrI jeha, gautamanAMmaI lahIiM teha // sAcyA deva-guru sAco dharma, dAna-zIla-tapa-bhAvanA marma sUtra siddhAMta suNavAno bhAva, gautamanAMmaI eha sabhAva / / saptabhumi uMcA AvAsa, te mAMhiM rahevAno vAsa vRSabha-haya-gajasAlA joDi, gautamanAmaI pUraI koDi / / ghara gharaNIsyUM nIrmala cItta, gautama nAMmaiM pUtra vinIta mAtA pitA baMdhavanaiM vahU, gautamanAMmaI mAnaiM sahU / nImajAM pastAM aSoDa badAma, drASa cArolI mevA nAma sAkaradala AMbArasa sAra, gautamanAMmaI tehano AhAra / / khIra khAMDa dhRta sAkara sUkhaDI, sAliM dAliM polI naI vaDI seva lApasI dudha meM dahI, gautamanAmaI lahIiM sahI // pAMna sopArIno mukhavAsa, laviMga elacI kapUra barAsa kAtho cUno melyo saMjoga, gautamanAMmaI bIDAM bhoga // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] sAlU bherava naiM pAMmarI, cIra paTolA desAurI jaratArI vastra paheMraNaiM, gautamanA guNa je nara bhaNaiM // veDha vAMkalAM naduM (naI) sAMkalI, kaMdorA paheMraI manarUlI kaDI navanAM hIraI jaDyAM, gautamanAMmaI aMgaI caDhyAM // 35 dAra jhUmaNAM jhAMjhara jhamakAra, kAMkaNa kAMkaNI atI haI saphAra cAka cAMdalo rUDo ghaDyo, gautamanAMmaiM te sIra caDhyo // 36 cUA jabAda kasturI phUla, aMbara aragajAnuM bahU mula kesara caMdananAM chAMTaNAM, gautamanAMmaI dIsaI ghaNAM / / Dhola talAI mIsarUtaNI, gAlamasurIAM cAdara suNI bhalA seja karo ArAma, sukhasAtA lahaiM gautamanAma // gaja ghoDAM pAyaka pAlakhI, gautamanAMmaiM thAiM sukhI ratha dhorI besI saMcaraI, gautamadhyAMna ridayamA dharaI / / subha sakuna lahaiM jAtAM gAMma, subha sUpanAMtara gautama nAma / subha muhUrata subha kAjaI milaI, gautamanAmaI aphalAM phalaI // 40 vairI mItra sarIkhA thAya, gautamanAMmaI praNamaI pAya nA(rA)jA mAMnaiM sahU ko namaI, gautamadhyAna RdayamA ramaI // 41 jI jI kAra sahU ko karaI, bolyuM vacana navi pArcha phIraiM kIratavela pasaraI jaga bahUM, gautamanAMmaI ichaiM sahUM / / padmadrahathI AveM vahI, sIdevI gharavAsaI rahI gautamanAmaI thIra rahaiM sahI, kharacaMtAM khuTaiM pINa nahIM // viNaja karatAM nAvai khoTa, gautamanAMmaI sabalI coTa lakhesarI koTIsvarIpaNuM, gautamanAMmaI dIsaI ghaNuM // vastu bahU pravahAMNaiM bharaiM, bharadarIAmAMhiM saMcaraiM gautamanAMmaI nahIM tophAMna, kusalaI lyAvaI bahUM nIdhAMna // 45 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 6 . [56] nave nidhAnanI icchA phaleM, gautamanAmaiM saMpatta mileM navavidha parIgraha jeto mera, chappanna upara vAjaiM bhera / / sonAsIddha naiM parIsA sIddha (?), gautamanAMmaI sabalI rIddha kAMmakuMbha ciMtAmaNI jeha, gautamanAMma lahIiM teha / / cItrAvela dakSiNAvrata kahyo, gautamanAMmaI te ghara rahyo kAMmadhena dujhabaI AMgaNa, gautamanAM guNa je nara bhaNaiM // sabadaveddha lAdhaI keTikA, rasa AvaI rasakuMpI thIkA gautamanA guNa gAI teha, aSTa mAhAsIddha pAMmaI teha / / nAgamaMtru jAMgulImaMtra, phale tAsa ciMtAmaNIjaMtra sIddha ausadhI AvaI kAma, te lahIiM gautamaneM nAma / / maMtra jaMtra jagamAMhi ghaNA, ArAdhana deva devI taNA gautama nAma maMtra mahImAya, akhuTa vastU ghara saghalI thAya // gautama maMtra japo ekAMta, jiNe maMtre jaga varataiM sAMta jiNeM maMtraiM viMchI utaraiM, jiNeM maMtrai viSa saghalAM haraI // 51 52 bhUtapreta jiNeM maMtraiM jAiM, jiNeM maMtraI sanamukhu thAI teha // 53 jiNeM maMtraiM kAMmaNa nIsaraI, mAraI muTha te pAchI phIraiM navagraha pIDA navI karaI, ceTaka corAsa(sI) nIsaraiM // 54 bhAjaI AThila bhAjaiM etha kaDI(?), gautama nAMmaiM . na rahaI ghaDI baMdIkhAMNAthI muMkAya, rAjA rUTho sanamukha thAya // jeNeM maMtraiM dhAra baMdhAya, jeNeM maMtraiM aganI ulAya gautamanAMma maMtra chaI isyuM, avaramaMtra- kAraNa kisyuM / caudapUravamAMhiM jetalA, vidyAmaMtra achaiM tetalA adhIka maMtra gautama, nAma, jiNeM maMtraI savI sIjhaiM kAma / 57 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [57] vyAdhi satyottaraso upasameM, gautamadhyAMna RdayamAM rameM maraNaghAta thakI ugaraI, guru gautama jA sAMnIdha karaI // 58 dIsaMto je mAhA vikarAla, te viSadhara thAI phUlamAla kesarI saghalA muMkeM mAMna, gautamanAmaiM sAhiI kAMna / / 59 jalamAM buDaMtAM dIiM hAtha, mAraga bhulAM meleM sAtha vighana upajatAM vegaI valaI, mana suddhaI jo gautama milaI / / 60 paradala AvyAM pAchAM pharaI, gautamasAMmi jo sAMnIdha karaiM cora parAchI(ghI) dhAu phAMsIA, gautamanAMmaI te vapra(?) kIA / / 61 gautamanAMmeM thAiM sugAla, gautamanAmaiM TalaI dukAla Ita upadrava maragI jeha, gautamanAMmeM nAsaI teha // caudasaI bAvana gaNadhara suNyAM, tIrthaMkara covIse taNA adhIka pratApI gautamasvAmi, pApa paNAsaI jehanaI nAma // 63 gayaNAMgaNa ko tArA gaNaiM, meru aMgula valI ko nara maNaiM samudranIranI saMkhyA thAI, gautamanA guNa kahyA na jAya // praha uThInaI pavItrahapaNaI, gautamanA guNa je nara bhaNaiM zravaNe suNatAM sukha bahU thAya, dukha dAlIdra savI duraI jAya // 65 saMvat satara batrIsauM kahUM, Aso sudi dasamI dina lahUM kara joDI kahaiM zAMtidAsa, gautama RSi Alo sukhavAso (sa) // 66 iti zrI gautamasvAmirAsa saMpUrNa : / / . sudosaNa madhya laSItyaM // zrI // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [58] kaThina zabdono koza 3/1 sumata gupata - samiti (pAMca) ane gupti (traNa); jaina sAdhunI caryAmAM AvatA padArtho 11/3 talIAM taLiyAM-gharanAM AMgaNAM 14/2 samosaraNa - tIrthaMkaranI dharmadezanA-bhUmi 14/3 gaDaI trigaDe-traNa gaDhanA banelA samosaraNamAM 15/1 atisaya - tIrthaMkaratI viziSTatA 15/3 desanA - dezanA - pravacana 16/1 jaganAraMbha - yajJano AraMbha 26/1 kevalaparyAya - kevala jJAnavALI avasthA 26/2 paMcama gati ___ - mokSa 53/1 padmadraha - padma sarovara 43/2 sIdevI - zrIdevI - lakSmIdevI 46/3 navavidha parigraha - dhana-dhAnya-kSetra-vAstu-rUpuM-suvarNa-kupya-dvipada catuSpada-e nava jAtano saMgraha 46/3 jeto mera - meru jeTalo 49/1 keTikA 62/1 sugAla - sukAla 62/3 Ita - Iti-kudaratI Apattio-7 sAtanI. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma aujjhA aja ajiya ajiya ajiyajiNa ajjakAliya ajjakAliyAriya ajjakkhauDAriyA paDhamANuoga ( anusaM. 6 ) gata- vizeSanAmnAM sUciH // ajja mallArIyA ajja mahAgiri ajjarakkhiya ajjasuhatthi ajjasuhatthisIsa aTThAvaya aNAinihaNa aNila aniruddha aparAiya aparAjiya amaraura amiyaliMga ayaladatta - ayalapura pRSTha 32 23 22 23 4 26/14; 36 / 17 25-22/27 26/7,38/17, 39/3 26 32/18; 33/17 6 32/18; 33/19-27; 34/19 25 9 21 8 16 10 23 5 30 24 6 7 - vijayazIlacaMdrasUri paMkti 11 18 9 7 16 10 27 18 13 19 25 20 14 8 3 16 6 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [60] AriTunemi 10/15-17-22-27, 11/2-9-15-25, 14/8-16-18, 15/5-7-8-11-12, 16/18,17/24, 18/4-15, 20/4-8-24, 23/22, 30/20 14 h h h h h h h h 5/4; 6/23 21 h ariTunemipaDimA ariTuvaranebhI ariSTanemi . ariSThanemi arihadattagaNahArI avaMtivaI avarakaMkA avaravideha Ai Aitittha AinAha AmarAya Asatittha . Asadeva AsavaI Asasura AsaseNa AsAvaboha AsAvabohaNa AsAvabohatittha h 38 h h bh 27 23/10; 26/24 40/21, 23 24 20 23/10,26 23/14,24, 25/26 24/11; 27/7, 11, 20, 27 thm Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [61] 18 ikkhAga uggaseNa 23 11/4; 12/3-10; 13/20; 14/5 37 15 18/14,29 ujjayaMtasela ujjita ujjitaselatittha ujjila ujjilagiri ujjilasihara 25 19 8/11,22,9/5,23,24; 10/5,22; 14/16; 16/6:17/4;18/4,9; 21/3,26,22/4; 29/10,25 9/23;25/25,26/17,20 11/8,9 21 4/22;6/6,7 ujjeNI ujjhilasihara ujjhilAi uttarAyaNa ulakhauraahivaI usabha usaha usahajiNa usahanAha usahapaDima asahasAmi aMjaNA aMdhagavanhi aMbA aMbAdevI aMvaga / 15/7;19/23 29 15 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 a aMvaDa aMvA 6/14,16,19/11,28; 20/18:29/22 15 aer * * * * * * aMvesarI kacaNaguhA kaMpilanayara kaMsa kailAsa kauDi kakki kakI kaDamANapura kaNagavaI kaNayakeU kaNha kannaujja kannaujjadesa kannaujjamaMDala kanaujjamaMDala kanaujjAmaniva / kanha * * * 11/29;15/13 38/6,10,40/2 32 * * 3 aeph 3 11/3,26,28;14/3; 16/2,4,25,26; 26/13;40/28 kanhadeva kanhAI kappAsiya kayattha ( kalaMkI yaggha mu.) Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [63] s k" ng k" kalaMbavaNa kavaDDi kAlavayaNa kAlasaMdIva kAliyAriya kAsaraha 17/23,28/18 3 k kAsI - 12 y 5 28/15; 31/16 32 8/12:36/8 kitti kuMjaThANa kuMtI kuliyapAyapaTTaNa kuvera kedAra kevalanANI koDInagara kolApura kosaMbha kohiMDi i vv & MW www khapparaya khurasANa 37/12,38/13 gaMdhamAyaNa gaMdhAra gaiMdakuMDa .4/26;18/1 14/11,14; 19/25,20/2 gauDadesa / gajjaNa 19/10,38/13 gajjamANa gaddabhillaniva Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 37/27; 38/2 16 40 gayaMdakuMDa gayavaI gayasukumAla gujjara gujjarakhaMDa gujjaradesa gujjarabhaMga gujjarAhivaI godAvarI goyama 37/8/40/17 39 21 31 7/24,27,10/8; 17/16,22/2 15 3 goyamarisI goyamasAmi goyamA 7/18;25/17;27/6 7/18;8/15,24; 16/24;17/9, 27/4,8; 31/6 govaddhaNa goviMdAriya ghoraghaTasiddhaputta caMdapahAsa caMdapura caMdappaha MMM 3 222 28/4,12,15,17; 28/24; 30/4,5; 31/4,17 22/10,29/14 & caMdappahatittha caMdappahatitthagara caMdappahapaDima caMdappahapaDimA 31 28/6;29/21 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdappahapaDimA jIvaMtasAmi caMdappahAsa caMdappahAsakhitta caMdAriya caMdi caMderAyA caMderi caMderI caMpa ciMtAmaNi cakkesarI cavaDa cArucaMdakaritta cArudatta ceDaga chattasila chattasilA jajjagagaru jajjagAriyA jamuNA jayakumAra jarAsaMdha jarAsiMdha jasavamma jasohara jassoha jAlaMdhara mr m 3.2 30 31 28 17 30 29 28/4,23,29/20; [65] 36/1,9 6/7,9 38 23 42 31 20 13 35 30/3; 26,32/137/623 19 34/22, 26 37 16 / 27, 28 11 11 33 36 8 38/18, 27 4 9 m 7 2 23 23 4 11 11 w 2 w m m ~ ~ 6 23 28 28 12 5 18 10 13 25 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAlAmAliNi jAlAmAliNI jAvaDa jAvaDi jAvaDiMga jAvaDI jiNapAliya jiNesara jiyasattu jayaMtasAmi jIvaMtasAmi jIvaMtasAmipaDimA jugaMdhara juhiTThila jogarAyA joiliMga DhaNa DhaMDhaNakumAra DhaDhara takkhasilA tAmalitti tArAura titthamauDa tittharAya tilaMga 29 28/5,12,31/19; 6/ 16,24,29 6/10;7/21;8/8 7 6 7 4/16;20/25;21/9; 22/11,17,23/5; 26/20;32/22; 42/7, 11 4 6 31/12,20;34/13 9 [66] 31 34 30/18, 25 16 15 5 37 6/2,14,16 5 21 21 38 22 19 1 1 25 23 5 25 18 16 2 27 2 13 av av 5 19 19 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tilukka tihuyaNasAmiNI tuMgahisiharI tuMgIsihara telukkasAmiNI telokkasAmiNI daMDa aDavi dakSiNAvaha datta dattarAya damaghosa daviDa dasaraha dasarahaputta dasavayaNa dAhiNa dAhiNasaMDa dinharAu dilIva dIvAyaNa dugAsaya duppasaha dumaga dulaharAyA duvAravaI 32 29/16; 30/11; 32/13 11 16 30 30 18 31 7/7,21/7:41/20, 21,2242/6,7 29 [67] 7/3,8,20/25; 21/9;26/19 21 23 30 30/15, 17 38 22 39 23 16/16,25 34 * 14 32 40 12 10 2 2 2 2 27 15 21 4 14 22 18 14 shi 24 18 26 24 19 18 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devai devAnaMdisiTThi devarAya mahu dhAIsaMDa dhAIsaMDavideha dhAriNI dhI dhUmarAya dhUlikuTTa naMda naMdi naMdivarddhaNa naMdIsara nami namIsara nammayA nammayAtIra nayavAhaNa naravAhaNa narasiMhadeva navahalapaTTaNa naha lagAmiNI nAgajjuNa nArayarisi nAsikaura nAsikkaura nAhaDa 16 32 40 4 27 7 12 29 38 25 11 17 20/15;29/18 10/22;25/12 21 8 [68] 22 20/25,21/9 26/13 39 23 26 29 16/29;31/16 17 31 32/22:33/5,6,11; 36/2 12 20 22/8;26/22,27;38/7 19 9 3 3 10 22 x x 2 m 12 17 3 23 21 25 12 27 9 3 0 10 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [G] 34 34 38/10; 42/25 9/9;11/26,20/7 17 17 16/18;30/21 nAhaDacakkavaTI nAhaDarAya nAhaDarAyA nivvANasilA nemi neminAtha paMDavaputta paMDavA paMDumahurA paMDurAyA paMDU paiTThANapura paiTThANavai sAlivAhaNa pauma pauma cakki paumanAha paumapuMDarIya paumuttara pajjunna paDhamANuoga payaTThANapura paramAravaMsa 6/12;9/21 21/4;26/12 21 23 7/12,36/12 20 11/21,16/19;21/25 Amar pavaNajaya pavaNarAya pahAsakhitta pahAsajakkha pAMDavA pADaliputta 40/27,41/4 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pADaliputtAhika - datta pAlittAriyA puMDaria puMDariu puMDariyA puMDarikaNI puMDariya puMDarIa puMDarIya puMDarIyatittha pukkhalAvaI puDalatittha puNyanADayadIva putrabhadda pulakkha peDhAlaputta baMbhakuMDa baMbhagirI baMbhaloiMda baMbhasaMti baMbhasaMtI baMdi balabhadda balamitta bahalI bAravaI 26 26/14,29/10 4/11,12 21 / 10,21 26 7 6/23;7/16,9/27; 17/20; 21/20 4 4/22;5/4;7/10;9/26 22 7 [70] 42 32 36 26 28 30 31 9 34/10; 40/11,24 36/9,11; 37/10 17 11 9 38 11/18,24; 12/2; 14/1;16/25 18 25 26 17 1 1 26 19 22 11 1 23 3 21 13 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhi bhaddaguttAriyA bharaha bharasara bharuyaccha bharuyacchaTTANa bhavvavarapaTTaNa bhAgIratha bhANumitta bhANU bhArahIpaDimA bhAvaDa bhAsarAsiggaha bhAsarAsiyagaha bhiupaTTaNa bhiupura bhUyaDa bheravANaMda maMDava maNibhadda mayaMdakuMDa mayaNa mayaNasatthavAha maruMDadesa [71] 17/22; 18/20; 23 / 22 29 26 21 9 25/20, 22; 26/2,9,13 27 37 21 9 7 20 6 29 41 23/13:24/6 6/13;22/11; 23/11;24/19 40 38/17,21,27,39/3 38 36 18. 19/1,3,8,24; 20/2,823/17 18 4 22 2 22 8 v 8 20 21 e 1 13 10 13 9 14 2 27 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 w m 17 rrow 6/7,11 33 18/4;23/11 25 38/18,27 marudevI marudesa mahatittha mahavvaya mahAgiri mahAtittha mahApIDha mahAbhairavI mahAvideha mahAvIra mahAseNarAyA mahiMdasIha mahura mahurA mahurAe mahurAthUbha mahUya mahaisvara mAghavisesa mANibhadra mANusuttara mAyalI mAlavadesa mAlavarAyA muNisuvvaya yugAdipuruSendra 11/3;37/19 * 5 ph 3 * * * * M420w .www 40/15,17,22 22/13;23/1 raghu .w TuuDa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rayaNaura rahanemi rahanemI rAimai rAimaI Wocc 8 3 9 : 12/3,14,13/22, 25,28,14/6; 15/26,16/10,21/26 21/24;23/18; 31/15 rAma * * 9 6 : : * * * jaba rAyaNavaNa rAvaNa riTunemi ruppiNI reui revaya revayagiri revayatala revayavaNa revayasihara 14/15;15/23;41/1 * * 29 11/7 11/5,15,15/12; 16/4,19,17/11,19; 18/6:21/27,22/5; 23/8;29/15 m m laMkA laMkAnayari lakkhaNa lakkhaNAdevI lacchi laddhaaMvAesa sh mr bh Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavaNasamudda lADa vairasAmI vaulavAhaNa vaddhamANa vaddhamANapaDimA vaddhamANasAmi vayarasAmi varadatta varadinna valabhadra valahi valahibhaMga valahI vasaMtara vasahanAha vasudeva vANArI vANArasIyA vAravaI vAravaI vArANasI vAlikhilla vAlI vAsupUjja viilevAvaNa 11 38 6 26 4/2;40/16;42/24; 37 34 6/10,16; 5/6; 6/17; 28/1 15 9/2;14/1;15/8, 13 16 26 36 [74] 5/321/1;26/13; 36/24; 37/2 5 6 11 34 40 12/12; 13/27; 16/10,19 17/27;40/29 33 21 21 19 31 6 6 23 21 10 13 25 17 9 23 ma a m 2 9 19 23 15 16 no to & u m 22 24 11 18 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [75] 25/26,36/18,21 17 vikkama vijayakeU vijayabAhu viNAyaga sh mr h m viNhU 9/25,20/26;27/4; videha vinamI 15 vibhakara vibhIsaNa vimala h m * 21 vimalagiri 5/17;7/1,8; 9/13;42/6; 4/3,22,5/7,26; 6/20;7/24,22,27; 8/11,18,21/2,3,18; 25/26,37/5,41/1; w vimalagirI vimalapura vimalamatI vimalavAhaNa 9 Iw vIra 20/26,21/11; 4/2;17/17,25/13; 29/18;30/24 36/11,21,39/14; 34 /17; 38/4; 38. vIrajiNa vIrapaDimA vIrapura veNuvaMta veyAlabala vesamaNa vesamaNajakkha voDiyAdiTThI 19/23;19/28 29 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 34 4/21;5/5 zivaMkara saMkha saMghAesa saMti saMdaNa saMpairAyA saMpaI saMba sauNI sauNIvihAra sauNIvihAra 25 16/16,19,21/25; 23 24 24 sakka 19/23,35/29;41/8; sagara sagarAI saccai saccairudda saccairudAi saccaI saccaura simsilh saengsim 27/2;34/23,38/8, 17,22,36/22; 39/3,6,14,18,20; 40/3,17,19; 41/1,23,42/3,8 36 34/12,27 saccauranivesa saccaurapaTTaNa saccaurapura saccabhAmA sajjaNa 36 11/11,12/1 21 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * 1 5 kaa * * * * * * * 18/1,28 22 * sattuMjayatittha samaMtabhaddAriyA samuddadatta samuddavijaya sayakitta sayAsiva sarassaI sarassaI sarassaIpaTTaNa sarassaI vIDha savvaTThasiddha savvANubhUi titthagara sasibhUsaNa sAgarapotAsi sArAvalIgaMDiyA sArAvalIsutta sAlAhaNa siMghaladIva siMhakanna siMhavikramadeva sittuMjja 9/25,27/4; 27 * * * * * * * * * * * * * * 3 - 5/19,21,17/19; 27/8; 5/23,21/20 14 sittuMjjaya siddha siddhakhitta siddhatittha siddhatthanariMda siddhaputta an or Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhapura siddhamaTha siddharAya siddhaseNa siddhaseNadivAyara siri sirikalasa siriguNasuMdara siriguNasuMdarasIsa sirigoyamasAmi siripaumanAha siripura siripUsamittAriya sirabhaTTa sirimAla sirimAlapaTTaNa sirimAlapura sirivairaseNa sirimuNisuvvayapaDima sividdhamANa sividdhamANavijjA siviyarasAmI siri suvvaya sirisuvvayatittha silAicca silAecca sivakara 2 2 a 22 29 39 25 25 29 [78] 6 42 25 26 42 22 29 15 37/3; 40/15 38 26/13;36/24 21 15 I DO V Z z m w z 15 21 10 28 25 22 23 38/20; 39/5; 40/18 28 26 40 38 26 24/8; 25/6; 26/23; 27/10 27 26 22 5 16 9 23 27 2 8 2 1 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 . 28 28/17; 30/8 sivakhitta sivabhattA paMDavA sivarattI sivA sImaMdhara sIyA / 7/2;9/25 6/29; 7/3; 31/15; 32/12 29/9; 30/14 sIyAvihAra suggIva sudaMsaNA 21 24 24/2-24-25;25 /27;26/3,10,15, 20,23,27;27/20 4 30 8/15,11/5 4/20,21,23 llh oc l l suddhamai sumaMgalA sumai suddhA suvihI suvvaya suvvayatittha suvvayapAya sUradeva sUranariMda sUriyAbha selagAyariyA somabhaTTa somarAya somala somaliMga Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ [80] somasaMbhU 38 soTu 6/15;19/24 4/3;19/12;30/4 10 16/28,38/27,39/1 soraTuGa soTuya soriyapura hatthiNAura hatthiNAgapura hammIrarAu harivaMsa hariseNa harI hiri vikramao 1029 vikkamau 1247 1426 1518 1570 noMdha :- A racanAmA ullekhAyelA uparanAM varSo uparathI, A racanA vi.saM. 1570 pachI racAyelI hoya ema anumAna sAva saralatApUrvaka karI zakAya tema che. -zI. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be saMskRta stavana -saM. muni dharmakIrtivijaya phuTakara hastalikhita patromAMthI prApta thayelAM be saMskRta stavano yathAmati saMpAdita karIne atre rajU karavAmAM Ave che / bemAM prathama stavana AdinAtha bhagavAna, che, jenA praNetA vAcaka hemahaMsa gaNi ch| A stavanamA mAtra akArAnta pado-varNo ja che, ane chatAM tenI saralatA noMdhapAtra che. bIjuM pArzvanAtha stavana cha / tenI pAMcamI kaDImAM 'jayasAra' evo nirdeza che, te tenA kartAno nirdeza hovAnuM jaNAya che. / 3-4 kaDImAM pArzvanAtha bhagavAnane kramazaH nave grahonA rUpamA varNavyA che, te dhyAna kheMcanArI bAbata che / zrI AdinAthastvanam nAbhinAmanaranAthacandanam / pApatApazamanAthacandanam // kevalAkSarapadAptihatave / kevalAkSarapadairahaM stuve // 1 / amalatamakamalakalanayanakaracaraNakaM . sakalakaradhavalakaravadanamapagatamalam / bharatavarabharatadharajanakamaghabharahara / prathamamanavaratamavanamata zamadamadharam / / 2 / / praNayanatasadazazatanayanadharasadamara pratatatatakanakamayakamalagatapadatalam / aparamatagahanavanadahanavanadavasamaM / prathamamanavaratamabanamata zamadamadharam // 3 // bhavanavanagaganatalasadanasadamarasadaH prasaraparasanavarasaracananavanavanavam / dadhatamalamamalamapazakalajagadavagarma prathamamanavaratamavanamata zamadamadharam // 4 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] rajatamayakalazazaradamalajaladharazarat pragatamaladhavalakaragaganagajasayazasam / acalataraparamapadalanayakaramarajasaM prathamamanavaratamavanamata zamadamadharam // 5 / / kamalabhavakamalazayanagaraharazarabhava pravaralasadamaramadadamanaparamadanaham / samasamavasaraNavaravaraNagatamatamasaM prathamamanavaratamavanamata zamadamadharam // 6 // prabalatamajavanagamapavanaparavazacalat phaladadalacapalatarakaraNahayavazakaram / praNatajanajananajaramaraNabhavabhayaharaM prathamamanavaratamavanamata zamadamadharam / / 7 / / svajanadhanakanakahayapadagamadakalagaja tyajanaparamavatamasaharaNadazazatakaram / karaNaraNaraNakabharazarabhanavajaladharaM prathamamanavaratamavanamata zamadamadharam // 8 // caraNasaravakaraNagatadazakahatahayavacaH prakaTakaravacanamayasamayadharagaNadharam / * satatamazaraNakajanazaraNapadazatadalaM prathamamanavaratamavanamata zamadamadharam // 9 // asamazamabhavanasamamazamahayavanamahaM kalahavanadahanazamasajalanavajaladharam / kapaTanaTanaTanasamaghaTanabhavagatarasaM prathamamanavaratamavanamata zamadamadharam // 10 // kalazayavacamarazaramakaravararathapada dhvajanapadakamalatalalalanaratazatamakham / Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [83] DamarabharagaraladharahananavanadharasakhaM prathamamanavaratamavanamata zamadamadharam // 11 // narakagajakala bhadaladalanakharanakharakha prakharagajamathanasamamacalapadapatharatham / tamanavamanavamarasasavanagatamalacayaM prathamamanavaratamavanamata zamadamadharam // 12 zrIsomasundaragarimamandirasumunisundarapUjitaM zrI AdinAthaM guNasanAthaM ya iti vinuvati santatam / tenAzubhAsuranarasurAsurarAjapadavI labhyate kramato'pi vimalA muktikamalAkAminI parirabhyate // 13 // iti zrIyugAdistavanam / mahopAdhyAya zrI hemahaMsagaNikRtam / sundaradevagaNilikhitam / zrI pArzvanAthalaghustavanam dharmmamahArathasArathisAram / sarasasukomalavacanavicAram / sucaritasalilAsAram / siddhivadhUvakSaHsthalahAram / kevalakamalAlI [lA ] gAram / nAgadrahazRGgAram // 1 // mAravikAranivAraya (yi) tAram / tArasvarasuragItAcAram / kSatriyarAjakumAram / sphAraphaNAvalimaNDaladhAram / kAraMkAraM vinayamapAram / vande devamudAram // 2 // divasapatiH pratibhayanistArI / candrazcArukalAvistArI / maGgalaudayAkArI / kiM ca budhaH sudhiyAmupakArI / sudbhagururAmayadoSanivArI / zukro vikramakArI // 3 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] kAmitamazanaiH zanirAdhatte / rAhurbAhubalaM bahu datte / ketuH kIrtisukhAya / teSAM ye jagadIza bhavantaM / vAmAnandanamatizayavantam / manasi nayanti cirAya // 4 / / cArumahodayaratnakaraNDam / bhavabhayasAgarataraNitaraNDam // khaNDitaparapAkhaNDam // zrIjayasArakajamArtaNDam // natvA vAmAsUnumacaNDam / / nandata yUyamakhaNDam / / iti zrI pArzvanAthalaghustavanam // saMvata 1684 varSe kArtikavadi-caturdazIdine zinIsa / / Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anumAnamAtRkA sAvacUri 11 2011 A prati mArA pU. gurubhagavaMtanA aMgata saMgrahanI che / prAyaH sattaramA saikAnI A prati paMcapAThI che / pratimAM kyAMya kartAnA nAmano ullekha nathI parantu racanAzailI jotAM koI jainamunie racelI hoya evaM lAge che / pratinA lekhaka zrI pUjya zrIsUrasundarasUrinA ziSya paM. samayamANikya gaNinA ziSya che ane temaNe zrIsundaratIrtha gaNi mATe A prati lakhI che evaM temAMnA ullekhathI spaSTa jaNAya che| pratinI kinArI phATI gayela che paNa akSaro suvAcya che ane zuddhi sArI che / anumAnamAtRkA nAmaka A prakaraNamAM naiyAyika darzananA mate anumAna khaMDanuM prAraMbhika abhyAsI mATe mArgadarzana karela che / prakaraNanA kula 13 zloko che ane tenI nAnakaDI avacUri paNa Apela che, je svopajJa pratIta thAya che. ww Aja pratinI bIjI paNa eka nakala maLela che je paNa paMcapAThI ane prAyaH sattaramA saikAnI che / lekhaka paM. jJAnavimala gaNi che / akSaranA maroDa ane azuddhio jotAM lekhake abhyAsakAlamA lakhela hoya tevuM lAge che / 1 saMpAdanano anubhava bilakula nathI chatAMya abhyAsIone upayogI thAya te mATe pU. gurumahArAjanI preraNAthI yathAmati saMpAdita karI atre rajU karela che / // anumAnamAtRkA // saM. muni kalyANakIrtivijaya 1. paNDitaiH / 2 parvate na ( ? ) agniH / avinAbhUtAlliGgAdvijJAnaM liGgino'numAnaM syAt / liGgasya liGginA saha yA vyAptiH so'vinAbhAva: // yaugadRgapekSayA tatpaJcAMzaM te pratijJayA (1) hetu: ( 2 ) dRSTAntaH (3) sopanayo ( 4 ) nigamanam (5) iti nigaditA viduraiH ||2|| zritasAdhyadharmmapakSA'paranAmakadharmigIH pratijJAkhyaH / prathamo yatheha pRthvIdhare bRhadbhAnuriti hetuH // 3 // hetutvAbhivyaJjakavibhaktikA liGgavAg yathA ghUmAt / tadvyApte rupadarzanabhUrdRSTAnto'tha sA dvedhA // 4 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] hetau sati sAdhyasyA'vazyambhAvitvamanvayavyAptiH / yadvad dhUmo yatrA'gnistatretyatra pAkagRham / / 5 // vyatirekavyAptiH syAddhetau sAdhye'sati dhruvamabhAvaH / yadvadyatrAgni! na tatra dhUmo'pi kUpo'tra // 6 // dhUmazcAtretyupasaMharaNaM hetozca dhammiNi turIyaH / sAdhyasya tannigamanaM syAttasmAdagniratreti / / 7 // hetvAbhAsAH paJcA'siddho'naikAntiko viruddhazca / kAlAtyayA'padiSTaH prakaraNasama iti matAzcaturaiH // 8 // so'siddhazcidrUpairanizcitA pakSavartitA yasya / yadvadanityaH zabdazcakSurdRzyatvato ghaTavat // 9 // sa viruddhaH sAdhyaviparyayeNa saha yasya jAyate vyApti : yadvacchabdo nityaH kRtakatvAdantarikSamiva // 10 // so'naikAntikanAmA pakSa-sapakSavadito vipakSaM yaH / vyomavadavyayazabdaM sAdhayata iva prameyatvam // 11 // pratyakSAdinirAkRtasAdhyaH kAlAtyayApadiSTAkhyaH / jalavacchItalamanalaM yathA padArthatvato vadataH // 12 // sAdhyaviparyayayoH syAttulyaH prakaraNasamo yathA nityaH / zabdaH pakSasapakSA'nyataratvAdantarikSamiva // 13 // "ityanumAnamAtRkA sundaratIrthagaNikRte likhitA zrIpUjyazrIsUrasundarasUrivineyapaM samayamANikyagaNiziSyeNa // 3. paNDitaiH / (etAH TippaNayaH pratyantare / ) 4. nityatve sAdhye nityatvatAM sapakSatA / nityatvavAn sapakSaH / anityatve hi sAdhye anityatvavatAM sapakSatA / anityatvavAn sapakSaH / anityatvatAM vipakSatA / anityatvavAn vipkssH| nityatvavatAM vipakSatA / nityatvavAn / vipkssH| (pratyantare Ti.) ityanumAnamAtRkA / paM. zrI 6 jJAnavimala | jAloranagare // zrIkalyANamastu // ( iti pratyantare ) / Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [87] anumAnamAtRkA - avacUrNi: 1. avinA0 / vinA sAdhyabhAvena bhUtaM vinAbhUtaM, na vinAbhUtaM avinAbhUtaM sAdhyasahacaramityarthaH / tathAvidhAt liGgAtsAdhanAlliginaH sAdhyasya vijJAnaM samyagarthanirNayAtmakaviziSTajJAnamanumAnaM syAditi sambandhaH / anu liMgagrahaNasaMbaMdhasmaraNayoH pazcAnmIyate paricchidyate parokSo'pyartho'nenetyanumAnaM / anyatrApyuktam paJcalakSaNAlliGgAd gRhItAnniyamasmRteH / parokSe liGgini jJAnamanumAnaM pracakSate // 1 // avinAbhUtAdityuktamato'vinAbhAvamAha - liGga / liMge sati liGgI bhavatyeva / liGginyasati ca liGgaM na bhavatyevetyevaMrUpA vyAptiravinAbhAvaH / sA ca vakSyate'gre // 1 // 2. yau0 / naiyAyikamatamAzritya paJcAvayavamanumAnamityarthaH / anena cA'nyeSAM nyUnA'dhikAvayavamapi syAdi sUcyate / yaduktam paJcAvayavaM yaugAH sRjanti mImAMsakAzcaturavayavam / sAMravyAstryavayavamArhatabauddhAzca dvyavayavaM tadiha // 1 / paJcAvayavaM naiyAyikAH, upanayAntaM mImAMsakAH, dRSTAntAntaM sAMkhyA:, hetvantaM ArhatAH, vyAptipUrvakadRSTAntopanayasahitaM bauddhAzca kurvatyanumAnamityetadAryArthaH / te'MzAH / sahArthe tRtIyA, itirevamarthe // 2 // 3. zrita0 / sAdhyadharmmavataH pakSetyaparanAmno dhammiNaH parvatAdergIrvacanaM pratijJA syAdityarthaM : / astIha pRthvIdhare'gniH / itiH prakArArthe / zeSodAharaNeSvapi jJeyaH ||3|| 4. hetu0 / hetutvajJApakapaJcamyAdivibhaktyantaM liGgavacanaM heturityarthaH / hetuvyApterupadarzanaM parasmai pratipAdanaM tasya bhUrAzrayaH ||4|| 5- 6. hetau0 / yatra dhUmastatrAgniH athavA yatra yatra dhUmastatra tatrAgniriti vyAsi: kAryA / atra vyAptau pAkagRhaM mahAnasaM dRSTAntaH / vyati yatrAgnirna syAttatra dhUmo'pi neti vyAptiH kAryA / atra vyAptau kUpo dRSTAntaH / evaM vyAptidvaividhyAd dRSTAnto'pi dvividhaH syAt / tatra sAdhyasAdhanasadbhAvakRtasAdhyasAdharmyAtsAdharmya Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] dRSTAntaH (1) / sAdhyasAdhanA'bhAvajanitavaidhAdvaidharmyadRSTAntaH / (2) iti / / 5 / / 7. dhUma0 / dharmiNi upasaMharaNaM ko'rtha : ? dRSTAntarmiNi visR(zru)tasya sAdhanasya sAdhyadharmiNyupanayanaM taddharmiNyupasaMharaNam // 7 // 8. he0 / hetulakSaNarahitA hetuvadAbhAsamAnAH / nAmakathanavyatikramaH pAThAnukulyAt / // 8 // 9-10 so0 / anizcitA saMdehagocarIkRtA vipratipattiviSayIkRtA vA // 9 // 10 // 11. so'ne0 / ekasminmate sAdhyadharme niyata ekAntikastadviparItaH anaikAntikaH / vyabhicArItyapi / nityaH zabdaH prameyatvAt vyomavaditi prayogaH // 11 // 12. pratya0 / AdizabdAdanumAnAgamAdigrahaH / pramANA'nupahatapakSopanyAsA'naMtaraM hetUpanyAsasya samayaH kAlastadatyaye'tikrame sati apadiSTaH kAlAtyayApadiSTaH kAlAtIta-samayAtIta-bAdhitaviSayA ityAdinAmAni / analaH zItalaH padArthatvAt jalavaditi prayogaH pratyakSabAdhodAharaNam / anumAnabAdho yathAparamANavo'nityA mUrtatvAd ghaTavadityatra / paramANavo'nityA akAryatvAdAkAzavadityanena bAdhyate / nanvasyAnumAnasya ko vizeSo yenedaM tadbAdhakamiti cet - yasmAdaNutaro nAsti sakriyo nitya eva vA / nityatve satyajanyo yaH paramANuH sa lakSitaH // 1 // ityAgamabaddhamUlatvena balIyastvam / tato balavatA durbalaM bAdhyata iti sArvatrikanyAyAdetad bAdhakaM syAditi // 12 // 13. sAdhya0 / pakSaH zabdaH sapakSo vyomAdi, tayoranyataratvaM ekataratvam / pakSatvaM sapakSatvaM ceti yAvat / ayaM caika eva heturnityatva iva / anityaH zabdaH pakSasapakSayoranyataratvAd / ghaTavaditi / anityatve'pi trirUpatayA vartamAnaH prakaraNasamaH syAt / tathA nityaH zabdo'nitya dharmarahitatvAdityAdayo'pi jJeyAH / satpratipakSa ityapyabhidhA etasya // 13 // 'ityanumAna mAtRkAvacUrNiH saMpUrNA / likhitA rAjapura mahAnagare / / 1. ityanumAnamAtRkA'vacUriH // (iti pratyantare / ) Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ urdUbhASAbaddha traNa kRtio ___ - saMpA. muni bhuvanacandra jaina bhaktisAhitya sAgara jevU vizAla che / chaMda, stotra, stuti, stavana vagere prakAronI agaNita kRtio vividha bhASAmAM racAyelI maLe che / muslima rAjyakAla daramyAna paziyana tathA arabI bhASAo bhAratamA prasAra pAmI ane hiMdI bhASA sAthenA temanA mizraNamAMthI urdU bhASA jnmii| e urdU bhASAmAM racanA karavAmAM paNa jaina zramaNoe saMkoca nathI rAkhyo / vastutaH lokapriya ane lokapracalita hoya evA koI paNa mAdhyamano dharmanA kSetre upayoga zramaNasaMghamAM prAcIna kAlathI thato Avyo che / urdU bhASAmAM racAyela stavananAM traNa prakIrNa patra zAmalAnI pola amadAvAdanA pArzvacandragacchanA ha.li. jJAnabhaMDAramAthI prApta thayA che / A racanAone yathAmati saMkalita karI ahIM rajU karI cha / prathama be kRtionA racayitA yati mohanavijaya che, je 'caMdarAjAno rAsa' Adi kRtionA kartA tarIke suprasiddha che te ja hovA saMbhava che / baMne stavanomAM racanAsAmya jaNAi Ave che / baMne stavana sAthe bAlAvabodhanI Dhabe gujarAtImAM artha apAyo cha / stavananA zabdone saMketacihno vaDe chuTa pADI darzAvyA che / bIjI kRtinA aMte 'pArasImadhye' ema lakhyuM che / ahIM pArasI eTale phArasI - parziyana ema samajavAnuM che / baMne pAnAM alaga hAthe lakhAyelAM che / lekhanavarSa koImAM ye nathI / baMne patra doDhaso varSa jUnAM hovAnuM anumAna thaI zake che| trIjA stavananA racayitA nayapramoda che / kharataragacchanA A kavinI saM. 1713 nI kRti jai. gu.ka.mAM noMdhAI cha / prathama be kRtio urdUbhASAmAM nibaddha che, jyAre trIjI kRtimAM urdU bhASAnA zabdono upayoga mAtra thayo cha / urdUbhASAno paryApta paricaya na hovA chatAM, zabdakozanI sahAyathI yathAzakya pAThazuddhi karI che, bAkI jema vaMcAyuM tema utAryu che (amuka sthalo hajI aspaSTa - azuddha rahe cha / vidvAno vizeSa parimArjana kare evI apekSA cha / Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [0]. urdU zabdonA artha traNe kRtiomAM prayukta urdU zabdomAMthI jeTalA spaSTa samajAyA teTalA zabdonA artha tathA vartamAna uccAra ahIM noMdhyA cha / pracalita athavA zuddha uccAra kauMsamAM ApyA che| mana -- huM, mAru kAdara (kAdira) - sarva zaktimAn pharajana (pharjanda) - putra dar - mAM, aMdara tosaph (tausipha ?) guNagAna lotph (lutph) kRpA saboroja (zaba-o-roja)- rAtadivasa ga(go)- jo ke, yadyapi casma (cazma)-cakSu yAyad (jAyaja ?) - ucita talba (talaba) - icchA rAyaba-rAhaba (rAhiba) - sAdhu geti (getI) - duniyA girIyama (giriyAM) - rudana ruI (rU -rUe) - mukha, AkRti inAyata - bheTa, kRpAdRSTi biMdagI (baMdagI) - bhakti talabIdama (talaba-e-dama ?) - aMtaranI icchA buda (buta) - deva, mUrti khudAvata (khudAbaMda) - mAlika tasarika (tazarIpha) - padharAmaNI dAman - cheDo akabara - mahAna alAhI (ilAhI) - Izvara Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [91] bujaraka (bujurga ) - vRddha, vaDIla prabhAta phajar (phajra) nekabakhata (nekabakhta ) khusabo ( khuzbU) - sugaMdha ilama ( ilma) jJAna, zAstra saIda bhAgyavAna khajamatigAra ( khijamatagAra) - mAdara- mAtA pidara pitA bin - putra binA AdhAra khalaka (khalka) loko, jagata baMdA bhakta, sevaka casma san (cazma rozana) pesa (peza) Agala kase koI bImAra alelA (alIla) baksa (bakhza ) kSamA karavI gaira khoTaM, ayogya daragaha (daragAha) -- bhAgyavAna - sevaka AMkhone AnaMdadAyaka darabAra, samAdhisthAna 1 kisake Age maiM jAuM, he paramezvara / pesa karo mana carayama kAdara / caraNa tumhArA choDIne pAya torA bugajAri be jAri be; durgatinA jora maTADeM eka sAsamAM - tume ehavA cho duragata jora hareM dama kurada koi guneM huM to bharyo chu. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] gorI hama jAherI hama jAherI (be) 1 / te mATe araje Avyo chu. araji Ahibo Ahibo he goDi pAsa / garIba nivAja ! goDi pAsa garIbanivAja ! jagata ke AdhAra jugadAIhArA bo IhArA bo; hamaku darasana diyA didam de hama roja vAmAnA putra ! arajI suNo meM kahatA hUM / pharajana vAmerA vAmerA, go0 Teka / hAjara hUM meM terI baMdagI me, pAra kara paravaradigAra ! hAjara ham dar baMdagI tosaph kei rAtadina jAtA hai, usa vAste kehatA hUM ke saboroja gudastI be gudastI be; maherabAnI kara nIjarabhara deSo, achi tareM seM, lotpha kun casma mUn yAyad (jAyaj ?) tereseM merA dila masta huvA hai deSa kara, dila man hastam, asti be asti be, a0 go0 2 meri matalaba, meM pAtra etA mAgatA hUM, tIsa vAstad meri matalaba byAbam talba (u?) n mUdam mero mana hajAro dam Seca nAMhi (?) aba meM na paDaSU (?) mana hasta alya kasedam be kasedam be; isI dunIyAM baholI bebaphA he jo sod dUnIyAM bA (ba ?) horI baphoI jyuM ApI dasta, jima tu maneM malyu tU de dasta rasIdam be rasIdam be a0 go0 3 guni jInake e taraNI haiM gunAgun mAbUdan Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [93] sAhiba muSa, diSavAniM didAra, nAmane bharuseM Avyo chu didam SAtara nAma be nAma be, he tu SAvana he, baMde ke aMtarakA isaka tIsakA SAvan tU tuM hi be sAMiyAM baMda aMtara isakam jaba terI sarata Ai unase bace baceM sarata Amade [ be ] Amade [ be ] a0 go0 4 eka bAlakA mere joSama nahI haiM eka bAlakI jalela nAhI terA dAvana pakaDayA heM, tIsa vAste dAvan ( dAman ? ) sAtha gu rakti be raktI be baMdA mohana kahetA haiM, he paramesara ! rAyaba mohana goyad sAhiba ! usake tAMi narakadUSe na hove usaku doSa raktI be raktI be, a0 go0 5 mAlA kihAM chai re e dezI / goDI pArzva garIbano pAlaNahAra phakIra gaurI pAsa garIbanavAja gadA yArA, dItuM mukha Akunai (?) divasai dIkarAnuM vAmArANInA didaiM rUi ama roja pharjana vAmArA / Teka / pahelA koI Agali mai jouM paramezvara / peza kase man buravam kAdara paga tAharA na choDuM pAya torA na bugjAri be / vArAhI / jeMvitahepaMtaMSIla / (laSataM paM. hetavijeM ) saMsAramAM moTI jAigA choDIne prabhunai ghaDI ghaDI karUM chu dara geti jo cunam haradama karadai Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [94] AjIjI girIam huM jAhara vIMnatI paramezvaranai jArI araja SudAhI be / a0 1 tuma hajUra Avyo chu sevAnai arthe prabhu moTA cho hAjara Amada biMdagI muzaphak zI rIte divasa jAi kaiseM roja gudasteM be| mahairabAnI karInai neka nijarai kRpA karavI lutpha ba-kuna casma inAyat cita mAharUM tumasuM bAMdhyu chai dIla man aja-to baste (be)| a0 2 mAharI icchA mananI bIjI vAMchanA nathI rASato mA talabIdama talaba na mudam cAkarI hajura karIiM to napho thAi mahanat alaph kasIde be| . joyuM saMsAramA ghaNo tujhathI napho hoi custe duniyAM bahara baphAe tuM vegalo che hAtha zI rIte pohacai tuM dura (dUra ?) dasta rasIde [be] / a0 3 judA judA maiM deva dIThA goMnAgoMna A budam di deM cittamAM na AvyA ammAM SAtara nAmadeM be / tuM paramezvara AjathI isaka che tu hI SudAvata A tara isakAM bIjI (?) surati nAvai bAje (?) surati nAmadai (be)| 18 a0 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [95] eka vAra jo dIdAra deSu eka bera jUM tasaripha pAuM cheDo nirmala sAhUM dAman sApha giraphte be yatI mohana nAmano kahai chai prabhunai rAhaba mohana goyad sAhiba Aja thakI mujhanai naraka thakI nivAra aja mat dojhaS raktai [ be ] pU. a0 iti zrI pArzvanAthastavanaM pArasImadhye | 3 sarasa vadana sukhakAraM sAraM muktAvali uri hAraM ; tribhuvanatAraNa taraNa atAraM so gAyijai pAsakumAraM // 1 // pAsa saMkhezvara paratA pUraiM, samaryA dharaNiMda hoi hajUre; dhaNa maNi-kaMcaNa - kUra - kapUra, nAme pAma (sa) uggai sUraM // 2 // chaMda motIdAma / bho uggaMta sUraM nAma nUraM pAsa samaraNa patthiyaM laSa lAla mola kalyANa kuMDala lola laheM kana itthiyaM; camakaMti caMpakavarNa rAmA kuvari nAga nAgezvaraM, nava niddhi AveM caDati dAve sAmi nAmi saMkhezvaraM ||3|| mahakaMta mahamaha vAsa chuTTe surabhi vAka sugaMdhiyaM, lahakaMta lahalaha cIra paikaNa kora rayaNe baMdhiyaM; raNakaMti ramajhama pAya nUpura sarasa vara yuvati vAlhezvaraM nava niddhi Ave caDati dAve sAmi nAmi saMkhezvaraM ||4|| suvinIta bAla rasAla vANI deha komala suMdarA, drava koDi laSa mIlahe mAnava bhatti vitta sumaMdirA; hIsaMti hayavara matta gayavara sarasa bhoga bhogezvaraM, nava0 // 5 // vyAkaraNa veda vakhANa vAmI vidura jaga sahU ko kahe, vidyAvinodI vividha hunnara pAsa samaraNa SiNe lahe, Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] dehI sanUrA sAja pUrA parasiddha sau rAjezvaraM, nava0 // 6 // tuM ajaba akabbara alAhI baravaya kardana tuM sahI, mahabUba bujarak marda to - sA baguya johavi mahI; jasu jAi dhyAvi nAma pAve tujjha dAve sareM bharaM, na0 / / 7 // dilabujAM SusIyAl hAjar phajar pUjA je race, . dIvAna duniyA zrI vatsa maddala suddha nATaka nara nace; caMpela vela jAsUla mAphIk, nephabaSat sevezvaraM, na0 // 8 // haluvA hAlacI seva sakkara khuba khardana jyA mile, jardai ji pAga sapeda vAgA jaI paTakA jhalahale; khusabo ya aMge sado pahine sabala teja surezvaraM na0 // 9 / / so ilam kabUla kateva kAjI nAma terA jasa rakhA, miyAM musAphara saIda kAphara rAhu-rayanI tuM sakhA; hararoja khajamatigAra terA bakhata vaDa tApezvaraM, na0 // 10 // tuM hI ja mAdara pidara merA bin binAdar tu dharA, ajIba baMdA Salaka terA bhAga merA ab kharA; dIdAra sAhiba casama-rosan namati sAhi dilezvaraM / na0 // 11 // gun alelA baksa adilejavAM gaira ja kachu bakyA tardojak yA tasamIn kAman pAsa daragaha meM takyA; kayuM baSan dArid vaphe tisakA dhyAvatA dhyAvezvaraM , na0 // 12 / / kalaza / sAmi nAmi saMpati kitti jasu vAdhe sadhara, sAmi nAmi saMpati mati nirmala mukha madhura, sAmi nAmi saMpati rati rAmati lIlA vara, sAmi nAmi saMpatti phatidarasana (?) samatara, vara riddhi rAja sAhaba thApaNa sadhara, suranara jinasevA akala zrI pAsa Asa, naya pramoda bhaNe pAve mana vaMchita saphala || 13 iti zrI zaMkhezvarapArzvachaMda / / Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhIravijayasUrinI sajjhAya - saM. muni mahAbodhivijaya bhUmikA : 7 kaDInI A racanAmAM jagadgurazrI hIravijayasUrimahArAjanA guNAnuvAda thayA che. kRtinI racanA zrIharSavimalanA ziSye karI che. kaLazamAM AvatI paMkti 'jayavimalakAraka' thI evaM anumAna karI zakAya ke A kRti zrIjayavimalamunie racI hovI joIe / kRtimAM racanA saMvatano ullekha nathI / prAyaH rAdhanapuranA ko'ka jJAnabhaMDAramA sacavAyelA chUTA hastalikhitapatromAMthI A racanA prApta thaI che. laMbacorasa patramA UbhI lakhAyelI A kRtinI pratyeka paMktimAM lagabhaga 15 thI 16 akSara che. akSaranA maroDa parathI evaM anumAna thAya che- kRti prAyaH 18mA saikAmAM lakhAyelI che, ane te zrIjayavijayagaNIe lakhI che. kRti pUrNa thayA pachI tarata ja jainetara darzananA devI devatAnI stuti lakhAi che, je zrIjayavijayagaNInA hAthe ja lakhAyela che. zrIhIravijayasUrinI sajjhAya vIravijaNesara tribhuvani caMda praNamI nijaguru dharI ANaMda, \NasaMu tapagacchaguNanidhAna zrIhIravijayasUri yugahapradhAna // 1 // tapa-saMyama nita aMgI dharI pAlI jinavara ANyA kharI, jina covIsai dhari mani dhyAna / / zrIhIra0 2 // TAlii paMca pramAdaha jeha upazama saMvara ANi deha, suvihita sAdhu dIi bahumAna / / zrIhIra0 // 3 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [98] kumatavRMdavAraNakesarI mithyAtimira hari yamaharI vAdIjananA moDyA mAna / zrIhIra0 4 // ozaviMza udayo jagIbhANa sUtraaratha paraMpArIno jANa, ApI bhavIyaNa samakitadAna | zrIhIra0 // dhana nAthI jiNi uarI dharyo dhana kuMrA kuli tuM avataryo, jinazAsanaM jiNaI lAdhuM mAna / zrIhIra0 // zrI ANaMdavimala sUri mahimAvaMta zrIvijayadAna bhagavaMta, zrI harakhavimalasIsa karai guNagAna / zrI harI. // kalasa || pradhAna paMDita mahIa maMDita kumatikhaMDana suraguro gurubhAva niramala karI maMgala nArIapacchara jayakaro jayavimalakAraka bhavyatAraka mUratimohana surataro tapagacchadinakara saMghasukhakara jayo zrIhIravijaya sUrIzvaro // 8 // iti zrI hIravijayasUrinI sajjhAya samApta || gaNijayavijayalikhitaM // zrI : // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRta prayogonI pagadaMDI para ha. bhAyANI 1. ardhamAgadhImAM prApta prAcIna zabdaprayogo 'anusaMdhAna-6' mAM amA. 0mINa pratyayavALAM prAcIna rUpo viSe dhyAna kheMcyuM hatuM (pR. 76-78 ) / ke. Ara. caMdrAe khetana/kheyanna (saM. kSetrajJa) vagerenI prAcInatA viSe lakhyuM che / ahIM tevA ja bIjA thoDAka prAcIna prayogo noMdhuM chu / (1) 'uu-baddha', 'uDubaddha' pini. 24, oni. 296, 349, 660, onibhA. 123, 175mAM uubaddha ane oni. 27mAM uDu-baddha 'varSAkAla sivAyano ATha mAsano, ziyALA tathA unALAno samaya' evA arthamAM vaparAyA che / jema ke 'gacchammi esa kappo vAsAvAse taheva uu-baddhe / ' (onibhA. 123) . perisanA DaoN. nalinI balabIre A prayoganI vicAraNA karatAM pAli sAhityamAM paNa utukAla zabdano AvA ja arthamA prayoga thayo hovAnuM batAvyu che (eka aMgata patramAM) / uu-baddha ke uDu-baddha - saMskRta pUrva rUpa to Rtubaddha che. eno uparyukta artha kaI rIte niSpanna thayo te vicAraNIya cha / Rtuno 'varSARtu' evo rUDha artha thayo hoya (jema arabI-phArasI mausama 'Rtu' parathI aMgrejImAM Monsoon 'vrssaaRtu')| paNa pAli prayogano khulAso AthI maLato nathI / paraMtu Avo viziSTa zabdaprayoga samAnapaNe jaina ardhamAgadhI AgamonI bhASAmAM tathA bauddha pAli AgamonI bhASAmAM maLe che e hakIkata sUcaka cha / (2) 'purisAdANIe' 'samavAyAGga', 'kalpasUtra' tathA 'uttarAdhyayana' mAM (chaThA adhyayananA upasaMhAranA cUNi ane zAntyAcAryanI TIkAmAM ApelA pAThAMtara anusAra) tIrthaMkara pArzva, 'purisAdANIe' evaM eka lAkSaNika vizeSaNa maLe che. jaina paraMparAmAM 'puruSAdAnIya' eTale ke 'upAdeya puruSa', 'Apta puruSa' (pAsama.) evo artha Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAyo che / have pAlimAM 'purizAjAnIya', 'purizAjaJJa' evA prayoga maLe che / (juo Adelheid Metteno lekha : When Did the Buddha Live ? e pustakamAM saMpA. Heinz Bechert, 1995, pR. 183 ). saM. 'AjAneya' 'kulIna' (saM. 'AjAba' 'janma'), 'AjAni'='uttama kuLamAM janma', 'AjAneyya'=kulIna', pachIthI 'kulIna ghoDo', 'jAtya azva' ( amarakoza 18, 44; abhidhAnacintAmaNi, 1234) vagere jANItA che / eTale 'AdANIe' e 'AjANee' nuM paraMparAmAM barAbara na sacavAyeluM, vikRta rUpAMtara che. tethI mULa artha paNa bhUlAI gayo ane 'AdAnIya' nuM pachI saMdarbhamAM baMdha bese tema anukULa arthaghaTana karAyuM / [100] ** 'jugupsA' > 'duguMchA' vagere tAlavya vyaMjanano daMtya banyAnAM udAharaNa maLe che (pizela, $225). = AmAMthI e phalita thAya che ke ardhamAgadhI AgamonI bhASAmAM maLatA kaMTalAka zabdaprayogonA mULa svarUpa ane artha mATe pAli bhASAmAMthI mArgadarzana maLe che, ane e hakIkata e prayogonI prAcInatA sUcave che| vaLI 'purisAdANIya' nA arthanI paNa pratItikara spaSTatA thAya che / (3) 'tAi' 'uttarajjhAya'mAM tathA 'sUyagaDa' suttamAM tAi zabdano prayoga maLe che ane paraMparAmAM teno 'trAtA, upakArI, muni' evo artha samajhavAmAM Avyo che / gusTAva yethe temanA eka saMzodhana - lekhamAM tAi zabdanA prayoganA Agamika sAhityamAthI badhA saMdarbho ApI, pAli sAhitya tathA anya bhASAonA bauddha sAhityamAthI tAdi, tAI e zabdonA prayogonA saMdarbhoM TAMkIne batAvyuM che ke pAli tAdinuM mULa saM. tAdRz che, ane je saMdarbhomAM bauddha tema ja jaina sAhityamAM tAdi, tAi vagere vaparAyA che, tyAM temano artha paNa 'tenA jevA, tenA jevA uttama, pavitra mahApuruSa' evo ja thAya che| tAinA mULa rUpa tarIke tAdi, saM. tAdRz bhulAI jatAM tAino saMbaMdha trA- dhAtu sAthai joDI devAmAM Avyo / Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [101] A udAharaNa paNa ardhamAgadhImAM prAcIna prayogo jaLavAyA hovAnuM ane mULanI zabdarUpa ane arthane lagatI paraMparA keTalIka bAbatamAM lupta thaI hovAnuM sUcave che / (Gustav Roth : " 'A Saint Like That' and 'A Saviour' in Prakrit, Pali, Sanskrit and Tibetan Literature", zrI mahAvIra jaina vidyAlaya suvarNa jayaMtI graMtha, bhAga 1, 1968, pR. 31-46; Indian Studies 1986, pR. 91-10 upara punaH prakAzita) / 2. prAkRta 'uDukkiya' __'dasakAliya' (athavA 'dasaveyAliya') sUtranI agastyasiMha kRta cUrNimAM lUSakahetunA udAharaNamAM, kAkaDIbhArelA gADAmAMnI badhI kAkaDI pote khAya to gADAno dhaNI tene nagaraddhAramAMthI nIsarI na zake evaDo lADu Ape evI zarata karIne eka dhUrta dareka kAkaDI para potAnA dAMta besADe che ane jyAre nyAyAdhikArI dhUrtanA pakSamAM cukAdo Ape che, tyAre gADAno dhaNI bIjA eka dhUrtanI zIkhavaNIthI eka nAno lADu nagaradvAranI vacce mUkIne tene 'bahAra nIkaLa, nIkaLa' ema kahetAM, e na halato lADu pahelA dhUrtane zarata pramANe ApI de che - evI kathA cha / temAM 'savva-tausANi daMtehiM uDukkiyANi' evo prayoga cha / 'dezI zabdakoza'mAM 'dAMtoM se kATa kara dAgI karanA' e pramANe artha to barAbara karyo che, paraMtu uDukkiyane dezya gaNyo che ane teno saMbaMdha kannaDa uDi 'kATanA, TukaDe karanA' sAthe hovAnuM kartuM che| hakIkate mULa pATha saheja bhraSTa cha / uDDakkiya evaM zabdarUpa joIe / prA. Dakka = saM. daSTa / Dakka e mukkanI jema sAdRzyamUlka rUpa che / ud upasarga sAthe joDAIne uDDukka 'karaDavU' / tenA parathI bhUtakRdaMta uDDukkiya / (saMdarbha : dasakAliyasutta, saMpA. muni puNyavijaya. prAkRta graMtha pariSada, graMthAMka 17. 1973. dezI zabdakoza. saMpA. muni dullaharAja, 1988) Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TraeNka noMdha upAdhyAya zrIyazovijayajInA aMtima samaya tathA samAdhisthaLa viSe -vijayazIlacandrasUri upAdhyAya zrIyazojiyajI, nAma ane kAma vidvajjagata mATe ati paricita ane prasiddha che. temanI janma tArIkha temaja mRtyu tArIkha hajI sudhI to aprApta che. paraMparA pramANe temanA svargavAsa, varSa zaM. 1743 ane tithi mAgazara zudi 11 manAya che, jene koI prakAranA pramANano AdhAra nathI ja. . zrIyazovijayajIno svargavAsa DabhoImAM thayelo ane tyAM gAmanI bahAra smazAnabhUminI najIkanI, hAla 'yazovATikA' tarIke oLakhAtI bhUmimAM temanA aMtima saMskAra thayA che, jyAM temano stUpa che ane temAM pAdukA paNa che. A pAdukA uparanA lekhamAM sa. 1745nI mA. zu. 11nA roja, upAdhyAyajInA ja ziSya [tattva] vijayajIe tenI pratiSThA karI hovAno ullekha che. AthI mA.zu. 11 te svargavAsanI nahi, paNa pAdukA sthApanAnI tithi hovAnuM mAnIe, te vadhu samucita gaNAya. svargavAsa pAmyA pachI thoDA ja vakhatamAM agnidAhanA sthale derI banAvI temAM pAdakA besADavAnI praNAlikAne lakSyamA rAkhIe, to saM. 1744nA cAturmAsamAM -DabhoImAM-temano svargavAsa thayo hoya, ke cAturmAsa pUruM thatAMmAM ja te banAva banyo hoya, ane pachI saMghe satvara nAno thUbha racIne temanA ziSyo vihAra karI jAya te pahelAM ja, temanA hAthe ja, pAdukA pratiSThita karI hoya, tevI aTakala tathyanI vadhu najadIka lAge che. pramANabhUta pramANa na maLe tyAM sudhI aTakaLothI ja kAma nabhAvavAnuM che, te sthitimAM paraMparAgata praNAlikA-sApekSa aTakaLa karavAmAM vadhu aucitya jaNAya che. bIjo eka muddo agnidAhanI bhUmino paNa che. atyAre jyAM yazovATikA che tyAMthI dakSiNe pAMca-sAta miniTanA aMtare eka khetaramA eka purANI derInuM khaMDera che; eka vAyakA pramANe te sthAne yazovijayajInA aMtima saMskAra thayAnuM manAya paraMtu, A sthAna joyA pachI, A vAyakA tathyavihoNI ja samajAya che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] A khaMDera aMge jANItA purAtattvazAstrI DaoN. ra. nA. mahetAno abhiprAya letAM temaNe jaNAvyu ke : "DabhoInI dakSiNe bAvaLanI jhADImAM eka traNa gokhavAlI imArata che. (mukhyagokha 27 x 25 uMcAI 25; anya be gokha 18 x 25 tathA 18 x 25). A nAnI imArata lAkhoTI iMTonI bAMdhelI che, ane temAM TebalaiMTono jIrNoddhAra thayelo che. dareka gokha upara ghaNAM jIrNa thayelAM nakkara aMgo che. tethI A samagra imArata koI dhArmika imArata hovAno saMbhava che. ITo parathI A imArata sattaramI sadI karatAM khAsa janI lAgatI nathI." have A imArata kema aMtima bhUmi nathI, te viSe keTalIka tarko : 1. A khaMDeramAM traNa gokha che, ane koI devasthAnaka- khaMDera hovArnu, jotAMja, jaNAI Ave che. Ama chatAM te jaina devasthAnaka hoya tevU koI cihna najare paDatuM nathI. vaLI yazovijayajInI bhUmi hoya to eka gokha hoya, tene badale traNa gokha-te paNa sAva joDiyA - kema ? te paNa tapAsano viSaya gaNAya. 2. A jagyA, smazAnabhUmi nathI, te svayaMspaSTa che. AnI sAme, yazovATikAnI jagyA spaSTapaNe smazAnasthAna che. ane tatkAlIna praNAlikA to, vividha udAharaNonA AdhAre, evI che ke sAdhu-saMtonA paNa aMtima saMskAra to smazAna bhUmikAmAM ke tenI AsapAsamAM rAjAe ke samAje phALavela khAsa jagyAmAM ja thatA; paNa tethI dUra svataMtra koI jagyAmAM na thatA. UnA (zAhabAga)nI hIravijayasUrijI AdinI samAdhi A praNAlikAnuM zreSTha udAharaNa che. 3. jUnA jANakArone pUchatAM jANavA maLe che tema, vartamAnamAM yazovATikAmAM jyAM pAdukA ane thUbha che, te pahelA bIje hatAM, ane kALAMtare, A sthAne lAvyA evI koI ja jANakArI koIne nathI. gharaDAonA vakhatathI A ja sthAne pAdukA che, tema ja sahu jue che-kahe che. 4. jo vAstavamAM bAvaLavAlA khetaramAM ja aMtima samAdhi hota, to thUbha-pAdukA tyAM na banAvatAM ahIM (yazovATikAmAM) banAvavA mATe, ke tyAM Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [104] banAvela thUbhane kALAMtare ahIM, laI AvavA mATe, sAmAjika, rAjakIya, dhArmika ke vahIvaTI koI jAta, kAraNa dekhAtuM paNa nathI. 5. jo ApaNA aMta:karaNanAM spaMdanone zraddheya pramANa gaNIe to yazovATikAnA thUbhanI samakSa besatAM zraddhAlu janane je aNadITha spaMdanonI anubhUti ane tajjanita saMtRpti thAya che. te pelI khaMDera imArata sAme UbhA rahevAthI leza paNa thatI nathI. A badhA tarkono sAra eTalo che ke zrI yazovATikA e ja upAdhyAya zrI yazovijayajInI aMtima bhUmi che, ane khetaranI khaMDeranI khaMDeravALI dharatI temanI aMtima bhUmi hovAnI vAyakA te azraddheya vAyakAmAtra ja lAge che. zrI hemacandrAcAryanI ziSya paraMparA vize zrI bhogIlAla sAMDesarAe "zrI hemacandrAcArya ane temanuM ziSyamaMDaLa' vize nibandha lakhela che. paNa temAM temaNe zrI hemacandrAcAryanA pratyakSa ziSyamaNDaLanI ja jikara karI che. saMvata 1298mAM hemacandrAcAryanI paraMparAmAM meruprabhasUri hatA tenuM pramANa zatrujaya paranA eka zilAlekhanI nakala svarUpa hastapratomA upalabdha che. paraMtu, tAjetaramA eka pramANa evaM maLyuM che ke jenA AdhAre saMvata 1496mAM paNa temanI ziSya paraMparA vidyamAna hoya, ema kahI zakAya. khaMbhAtamAM eka derAsarano jIrNoddhAra thatAM tenI divAlamAMthI maLI AvelI eka dhAtupratimA uparanA lekhamAM kalikAla sarvajJa zrI hemacandrasUri paTTe rAjaguruzrI hariprabhasUri nAma vAMcavA maLe che. te samagra lekha A pramANe che : "saMvat 1496 varSe zAke 1362 pravartamAne vai.su. 5 gurau mRgazIranakSatre saumyayoge zrI sUryodayAt divA prathamaprahara chAyApada 8 chAyA lagne vahamAne zubhe adyeha zrIstaMbhatIrthe zrIkumararAyavihAre zrIbhUmigRhe zrI zatrujayAvatAre zrIyugAdidevaraMgamaNDape pUrvaja kArita zrI mahAvIradevamUrti zrI rAjagacche kalikAlasarvajJa prabhu zrI hemacandrasUripaTTe zrI rAjaguru zrI hariprabhasUri... (pachInA akSaro ukalatA nathI). uparano lekha jotAM saMvata 1496mAM jema hemacandrAcAryanI ziSyaparaMparA pravartamAna hovAnuM phalita thAya che tema te samayamAM khaMbhAtamAM kumAra vihAra nAmaka rAjA kumArapALe karAvela jinacaitya paNa vidyamAna hovAnuM nizcita thAya che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [105] ajArA tIrthanA caityanI prAcInatA saurASTramAM UnA zahera najIka ajArA nAme tIrtha jainomAM khUba prasiddha che. jaina purANo anusAra teno sambandha rAmAyaNanA rAjA dazarathanA pitA rAjA ajayapAla sAthe che. A tIrthamAM 14mA saikAmAM derAsara hatuM ane te vakhate A kSetra ajAgRha tarIke oLakhAtuM hatuM, tevU varNana ApatuM eka pramANa tAjetaramA prApta thayela che. A pramANa eTale ajArAnA derAsaranA parisaramAM khodakAma karatAM maLI Avela pASANa pratimA uparano lekha. te lekha A pramANe che : "saM. 1333 vaizAkha sudi 3 zukre prAgavATa jJAtIya Tha.bhImasIha bhAryayA Tha. vayajaladevyA ajAgRhe zrI pArzvanAthacaitye bimbamidaM kAritam / pratiSThitaM zrIbhA(va)deva sUribhiH / / " 'ajArA' nAmano saMbaMdha, lokokti anusAra ajayaharaajAhara-ajAra ema prasiddha cha; ajayapAlanA roganA nivAraNa sAthe A saMbaMdha che. paraMtu uparokta lekhamAM ajArAno saMskRta paryAya 'ajAgRha' Apyo che, te jotAM ajAgRha-ajAghara-ajAhara-ajAra-ema goThavaNI vadhu pratItikara lAge che. -zI. 1. anusandhAna-6 mAM "muni premavijayajInI TIpa" (pR. 71-75) pragaTa thayela che. temAM kula 45 bola che, temAM eka -chatrIsamo -bola chApavo rahI gayo che, te A pramANe che : "jAvajIva pADihArU vastra athavA kAMbalo-kAMbalI vAvaravA pacakhANa; anai kAraNaiM paNi vAvaravA pacakhANa - e bola pAMtrIsamo 35 mAharI nizrA grahasta pAsai likhAvA pacakhANa / e chatrIsamo bola 36 / / 2. A ja muni premavijayajIno eka dastAvejI zilAlekha tAjetaramAM zatrujaya tIrtha-parvata (pAlItANA) upara zrI AdIzvara prabhUnI DhUMkamAM puMDarIka gaNadhara nI jamaNe Avela caumukhajInA derAsaranA bahAranA thAMbhalA upara vAMcavA malyo, tenI vigato A TIpanA saMdarbhamAM noMdhapAtra jaNAya che. te lekhano pATha A pramANe che : Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [106] saMvata 1648 varSe caitra sudi 15 dani vAra some tapagacchatalaka samAna bhaTTAraka zrIhIravijayasUrIzvaragurubhyo namaH // tatpaTTaprabhAkara AcArja zrI vijayasenasUrisvaragurabhyo namaH / tatgacche mahopAdhyAya zrI vimalaharSagurubhyo namaH / tatziSya muni premavijayajI jAtrA 414 kIdhI paradakSaNA 4 dIdhI DuMgarapAkhatIu darIkini 10 jAtrA kIdhI paMDita zrI pUjya harSagaNa zrIratnaharSano bhAI muni premavijayajI jAtrA..... kalyANamastu subhN.....|| uparanA lekhathI phalita thAya che ke - 1. premavijayajI te vAcaka vimalaharSanA ziSya hatA; 2. temanA bhAIe dIkSA lIdhelI, temanuM nAma 'ratnaharSa' hatuM; 3. saM. 1648mAM te vidyamAna hatA ane yAtrA karI zake tevA sazakta paNa hovA joIe. teonuM jIvana AtmasAdhanAlakSI temaja ArAdhanAparAyaNa hatuM te to A lekha temaja TIpa uparathI spaSTa thAya che ja. 'uvahANa-paiTThA- paMcAsaga' prakaraNa (anusandhAna- 4, pR. 34-38) nA kartA vize thoDo UhApoha karyo ( anusaM. 5. pR. 52-53 tathA anusaM. 6, pR. 116) te vize vizeSa manthana karatAM lAge che ke munimitra dhuraMdharavijayajIno vicAra vadhu sAco che. ___ khaMbhAtanA tADapatra-bhaMDAranuM varNanAtmaka sUcipatra muni puNyavijayajIe pragaTa karyu che, tenA AdhAre joIe to, khaMbhAtanI tADapatrIya vAcanAnA aMte "uvahANapaMcAsayaM sammattaM // zrImadabhayadevasUre: kRtiriyam || 'A pramANe spaSTa ullekha che. A ullekhane najaraaMdAja karIne cAlIe chIe te keTaluM ucita ? sau prathama to puNyavijayajI mahArAje ja te sUcipatramA prati-kRtinuM varNana karatAM kartAnI kolama bharatAM "Author : Abhayadevasuri (?)" A pramANe noMdha karI che; jenAthI samajI zakAya che ke zrIpuNyavijayajI paNa 'paMcAzaka' ane kRtigata 'viraha' e be zabdo joIne A racanA haribhadrasUrinI ja hoI zake, ane tADapatramA lakhAyela 'abhayadevasUri' nuM nAma to lekhakadoSa hovo joIe, ema ja mAnatA hatA; anyathA, "(?)" Avo praznArtha na mUkyo hota. A kRtinA saMpAdake (paM.pradyumnavijayajI) paNa je be prationA AdhAre Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [107] saMpAdana karyu, tenA aMtanI puSpikAo pAdaTIpamAM paNa ApI nathI. je ApavI saMpAdananI dRSTie Avazyaka gaNAya. . kharekhara to, potAnA samayamAM anya gacchoe, upadhAna ane pratiSThAnA mudde virodhano abhigama apanAvyo hato, tenA javAbamAM zrI abhayadeva sUri mahArAje A paMcAzaka racyu hovAnI dhAraNAmAM vizeSa aucitya jaNAya che. haribhadrAcAryanI bhASA tathA zailI karatAM A paMcAzakanI bhASA zailI judAM paDe che te to kharuMja; paraMtu 'bhavaviraha' zabda na prayojIne mAtra 'viraha' zabdano prayoga karatAM temaNe bahu ja mArmika rIte A kRtinuM kartRtva haribhadrasUrinuM na hovAnuM vyakta karI dIdhuM che. bAkI, zIkha vagere saMpradAyomA jema koI paNa gAdIpatinI racanA Adya gurunI racanA ja gaNAya che, tema A dAkhalAmAM paNa, racanA potAnI chatAM tene haribhadrAcAryanI racanAnI jema ja rajU karI hoya to te abhayadevasUrijInI laghutA athavA namranAtAno ja dAkhalo gaNAya. muni premavijayajInI TIpanA gujarAtI zabdo ___ - muni bhuvanacandra anusaMdhAna-6mAM chapAyelI 'muni prema vijayajInI TIpa'mAM ghaNA zabdo evA che ke je zrI jayaMta koThArInA 'madhyakAlIna gujarAtI zabdakoza'mAM noMdhAyA nthii| AmAMnA moTA bhAganA zabdo jaina paraMparAmAM Aje paNa pracalita hoya evA che; bIjA evA paNa zabdo che je AjanI gujarAtImAM hoya, kintu madhyakAlIna gujarAtImAM kaMika judA svarUpe vyavahAramA hatA evaM sUcita kare che / AvAM rUpo zabdonAM mULa zodhavAmAM sahAyaka banI zake / prastuta sUcimAM, zabdanI pachI atyAre pracalita rUpa ApyuM che / te pachI teno artha ane kauMsamAM saMskRta ke dezya mULa Apela che / A zabdonI vicAraNAmAM pU. AcArya zrI vi. pradyumnasUrijIe rasapUrvaka bhAga lIdho che tenI noMdha letAM AnaMda thAya che / Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalapaDo : saMthAriyuM : colapaTTa : paDalA : gAMThasI : ratANAMcha : moTo : sAlaNauM: [108] . kapaDo, jaina sAdhune paheravAnuM UparanuM vastra; (saM. kalpa) / sUvAmAM upayogI Una, jADu Asana; (saM. saMsthAraka) / colapaTo, jaina sAdhunuM adhovastra; (saM. cola = vastra, paTTa = pATo) / pallAM, pAtra para DhAMkavAnA kapaDAMnA kaTakA; (saM. paTala) / gu. paDaka sAthenuM sAmya noMdho / jainomAM pracalita rojanA AhAra aMgeno eka niyama; (saM. granthi + sahita, prA. gaMThisahiya) / pAtrane vIMTavAnA vastra; (saM. rajastrANa) / ToparAno sUko Akho goLo / zAka / ma.gu. koza A zabdano 'athAj, kacuMbara' evo artha noMdhe che / 'sAlaNau' evo pulliMga zabda, paNa tyAM che paraMtu teno artha tyAM nizcita thai zakyo nathI / / prastuta TIpamA 'dhAnanuM sUkauM sAlaNauM' tathA 'samasta nIlavaNa anai samasta sUkavaNa, e samasta sAraM sAlaNauM' evo saMdarbha jotAM 'zAka' artha sUcita thAya che / 'dhAna- sUkauM sAlaNauM' e kaThoLanu zAka samajI zakAya che, sUkA dhAnyanuM athANuM hotuM nathI / TIpamA AThamA bolamA 'dina pratiiM sAlaNAM triNi kalapaI' evaM kahevAyuM che / nIlavaNa ke sUkavaNano to tyAga che eTale athANuM ke kacuMbara abhipreta nathI / zrI pArzvacandrasUri racita 'vIranirvANa kalyANaka stavana'mAMno ullekha paNa sUcaka che -- 'Ale nIle sAlaNe, jinadharma helA thAya' / sAlaNauM eTale lIlAM ke sUkAM vaghArelAM zAka evo niSkarSa kADhI zakAya / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udhAyaM : ? gakAra : pAThaM : vAgaNa : utarapaTaNau : vIsAmaNa : akhoDA -pakhoDA : sIkI : kANadora : ugha : ThAbaDau : DaMDAsAM mAtrA [109] jaina sAdhuoe prayojeluM koi vastunuM sAMketika nAma jaNAya che / AdyAkSara parathI saMketanAma yojAtAM hoya che| ema hoya to A goLa (saM. guDa) hoI zake / UnanAM jADA vastrano TUkaDo, je jaina sAdhunA rajoharaNanI hAMDI para vIMTAya che / vIMTavAnuM vastra, rUmAla / utarapaTo, pathArI para pAtharavAnuM vastra, ochADa; (saM. uttarapaTTa) sevA, pagacaMpI; (saM. vizrAmaNA / zarIranAM paDakhAM, pAsAM; (de. akkhoDA, pakkhoDA) / gujarAtInA 'aDakhe paDakhe' zabdanuM mULa AmAM dekhAya che.) / jhoLI; (de. sikkA) / saravAvo - gu. 'sIkuM' kaMdoro; 'kANa'nuM mULa gaveSaNIya che / oghAriyuM, jaina sAdhunA rajoharaNane vIMTavAnuM UnanuM vastra; (saM. avagrahAvAraka) / ThAma, ThAmaDuM, mATInAM vAsaNa | lAMbI lAkaDInA cheDe UnanA dorA bAMdhIne batAveluM jaina sAdhunuM eka upakaraNa; TIpamAM A zabda be jagyAe Ave che : "potAnI mAtrAnA " ( bola 10) tathA "mAharI mAtrAnuM" (bola 34) / saMdarbha jotAM 'AvazyakatA', 'khapa' artha sUcita thAya che / (saM. mAtrA) / Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 hemacandrAcAryanI kAvya-vyutpatti-sUcaka eka vadhu udAharaNa ha. bhAyANI 'chandonuzAsa'nA sAtamA adhyAyamAM apabhraMza chaMda siMhapada- hemacaMdrAcArye je svaracita udAharaNa ApeluM che, temAM kAlidAsakRtaM 'raghuvaMza'nA soLamA sarganA paMdaramA padyano pratizabda hovA bAbata meM dhyAna kheMcyuM che (juo, 'anusaMdhAna-1', 1993, pR. 8; tathA 'chandonuzAsana'no anuvAda, 1996, pR. 151-152). tyAM meM kahyu hatuM ke 'siMhapaya' nAma gUMthAya te rItanuM udAharaNapadya racavA mATe hemacaMdrAcAryane 'raghuvaMza'nA uparyukta padyanuM avalaMbana levA mATe saMsmaraNa thayuM, jene temanA 'raghuvaMza'nA anuzIlananu, kAvyarasanA bhAvakatvanuM ane tIkSNa smRtinuM sUcaka gaNI zakIe. A vAtanuM samarthana karatuM eka bIjuM udAharaNa hamaNAM mArA lakSamAM Avyu. "dezInAmamAlA' nA chaThThA varganA 110mA sUtramAM nIcenA dezya zabdo artha sAthe noMdhyA cha : maMtella, mayaNasalAyA = sArikA; malhaNa = lIlA; maMdhAo, mahAyatto = ADhya; maheDo = paMka. A zabdone gUMthI laIne hemacaMdre racelI udAharaNa-gAthA ane teno artha (becaradAsa dozInA anuvAda anusAra) nIce pramANe cha : etammi mahAyatte malhaMtI Nava-maheDDaruha-NayaNA / / pADhai maMdhAya-vahU mayaNasalAyApiettha maMtellI / / 'jene sArikA-menA priya che evo e dhanasaMpanna priya jyAre Ave che tyAre mahAlatI-lIlA karatI, tathA tAjA kamaLanI jevAM nayanovALI e dhanADhyanI vaha ahIM sArikAne-menAne paDhAve che.' ApaNane tarata ja kAlidAsanA 'meghadUta'nA jANItA padya (suzIlakumAra denA saMpAdana pramANe kramAMka (82)nA uttarArdhanuM smaraNa thaze : pRcchaMtI vA madhuravacanAM sArikAM paMjarasthAM kaccid bhartuH smarasi rasike tvaM hi tasya priyeti // sArikA vAcaka zabdano samAveza karatuM udAharaNa racatAM hemacaMdrAcAryanI smRtimAM A 'meghadUta'no saMdarbha jAgrata thAya che tethI tathA zarUmAM nirdiSTa udAharaNathI temanI kAlidAsaprIti pragaTa thatI hovA- ApaNe jarUra mAnI zakIe / Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [111] 'prabandhacintAmaNi' gata eka anuprAsanI yuktivALu padya ha. bhAyANI merutuMganA 'prabaMdhaciMtAmaNi' mAM paramArarAjA bhojane lagatI daMtakathAomAM eka vAra ziyALAmAM ratricaryA nimitte nagaramAM nIkaLelA rAjAe eka devaLanI pAse koI daridra mANasane ThaMDIthI rakSaNa meLavavA tenI pAze kazuM sAdhana na hovAthI potAnuM duHkha eka padyamAM varNavato sAMbhaLyo. pachI rAta pUrI thatAM rAjAe ene savAre bolAvIne pUchya ke tuM rAtre ThaMDIthI thatuM duHkha vyakta karato hato, to tuM ziyALAnI TADha kaI rIte sahe che. pelAe je kartuM te padya eka hastapratamAM nIce pramANe che : zItatrAna paTI, na cAgnizakaTI, bhUmau ca ghRSTA kaTI nirvAtA na kuTI, na taMdula-puTI. tuSTir na caikA ghaTI ! vRttir nArabhaTI, priyA na gumaTI, tan nAtha me saMkaTI. zrImada bhoja ! tava prasAdakaraTI bhaktAM mamApattaTIm // "ziyALAmAM potAnI durdazA varNavato dInadaridra kahe che : 'mArI pAse ThaMDIthI rakSaNa ApanArI godaDI nathI nathI sagaDI; nathI pavanane pesavA na de tevI baMdha maDhulI; nathI subhaTavRtti, nathI juvAna, gorI patnI; nathI cAvaLanI capaTI. ghaDIeka paNa zAMti maLatI nathI. mAre bhAre saMkaTa che. bhoMya para pITha ghasatAM huM rAta gALu chu. to he mahArAja bhoja, tArI kRpAno gajarAja mArI ApattirUpI bhekhaDane toDI pADo.' Ama agiyAra 'TI'kAra vALA padyatuM paThana sAMbhaLIne bhojarAje tene agiyAra lAkha dAnamA ApyA. saMbhava che ke 'prabaMdha ciMtAmaNi'mAM maLatA A muktaka mATe 'hanumanATaka' nuM nIce ApeluM padya (3.22) preraka banyuM hoya. hatotsAha amane prasanna karavA rAmalakSmaNe daMDakAraNyamAM ramaNIya parNakuTI banAvI. tenuM A lakSmaNe kareluM varNana eSA paMcavaTI raghUttama-kuTI yatrAsti paMcAvaTI pAMthasyaika-ghaTI puraskRta-taTI saMzleSa-bhittau vaTI / Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [112] godA yatra naTI taraMgita-taTI kallola-caMcat-puTI divyAmoda-kuTI bhavAbdhi-zakaTI bhUta-kriyA-duSkuTI // AmAM bAra TIkArAnta zabdono prayoga karelo che.. e pachInu rAmanI stutirUpa 11 TakArAnta zabdo vALu padya (3.23) nIce pramANe che: krIDA-kalpa-vaTaM visarpita-jaTaM vizvAMvujanmAvaTaM piSTAMDaugha-ghaTaM dhRtAMghri-zakaTaM dhvasta-kSamA-saMkaTam / vidyuccAru rudhA vidhUta-kapaTaM sItAdharA-laMpaTaM bhinnArIbha-ghaTaM virugNa-zakaTaM vaMde girAM durghaTam // 'siddhahema'nA eka apabhraMza dohA- arvAcIna rUpAMtara ha. bhAyANI hemacaMdrAcArye temanA vyAkaraNanA apabhraMza vibhAgamA udAharaNa rUpe, temane upalabdha sAhityamAMthI je dohA ApyA che, temAMthI keTalAka vadhateoche rUpAMtare uttarakAlIna jUnI gujarAtI-rAjasthAnI sAhityamAM tathA maukhika paraMparAnA cAraNI sAhityamA pracalita hovAnuM jANItuM che / mArA siddhahema'nA apabhraMza vibhAganA anuvAdamAM meM emAMthI keTalAMka noMdhyA che. ahIM tevA ja eka rasaprada udAharaNa pratye huM dhyAna khecaM chu / sUtra 430 nIce ApeluM trIjuM udAharaNa ane teno anuvAda nIce pramANe che. sAmI-pasAu sa-lajju piu, sImA-rudhiTi vAsu / pekkhivi bAhu-balulaDA, dhaNa melai nIsAsu // 'mAlikanI kRpA, zaramALa priyatama, sImADA bhegA thAya tyAM vasavATa ane priyatamanuM bAhubala e joIne priyA ni:zvAsa mUke che.' Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [113] tAtparya evaM che ke ukta paristhitimAM game tyAre patine yuddha karavA jarbu paDe ane yuddhamAM te khapI jAya. takhtadAna rohaDiyA saMpAdita 'duho dazamo veda' e paraMparAgata tema ja vartamAnamAM racAyela duhAonA saMgrahamAM kramAMka 32 tarIke Apelo nIceno duho uparyukta dohA sAthe sarakhAvavA jevo cha : ari neDA piyu baMkaDo, sAyadhaNa he kuLa-zuddha / hAlo naNadI heLavA, (have ) ajaiyA kuMvara dUdha / / artha : zatru nikaTamAM che, piyu baMko-parAkramI che / ane huM tenI priyA zuddha kuLanI chu / he naNaMda, cAlo ApaNe kuMvarane bakarInA dUdhathI helviie'| __ tAtparya evaM che ke pati raNamAM khapI jaze. pote UMcA kuLanI hovAthI pAchaLa satI thaze / eTale pachI bALa kuMvarane bakarInuM dUdha pAIne ucheravo paDaze / to tene atyArathI ja eno hevAyo karI daIe, jethI pAchaLathI tene e arucikara na lAge / jUnA dohAmA nAyikAno Dara vyakta thayo che, tene, badale ahIM e bhAvI nizcita hovAnuM ane evI paristhiti pahoMcI vaLavA atyArathI taiyArI karavAnuM nAyikAnA vacano vyakta kare che / A arvAcIna rUpAntaramA je uddIpana-vibhAva kavie yojyo che, te vAstavika paristhitine tAdRza karIne nAyakanI vIratA UMDA marmathI dhvanita kare cha / bIjAM paNa be dohAnAM rUpAMtara e ja pustakamAMthI nIce ApuM chu : (1) pAi vilaggI UMgaDI, siru lhasiu khaMdharasu / to-vi kaTAi hatthauu, bali kijjauM kaMtassu (445, 3) AMtaraDu page vaLagyuM che, zira skaMdha para DhaLI paDyuM che, paNa to ye hAtha kaTArI upara ja che : AvA kaMtha para huM balidAna rUpe apAuM chu (= vArI jAuM chu' / ) Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [114] AnuM prAkRta rUpAMtara meM 'vajjAlagga'mAMthI mArA 'siddhahema'nA apabhraMza vibhAganA anuvAdamAM meM noMdhyuM che. (pR. 183) (2) ammi payodhara vajjamA, niccu je saMmuka thaMti / mahu kaMtaho samaraMgaNai, gaya-ghaDa bhajjiu jaMti / (395, 5) A sAthe sarakhAvo nIcenA duhAno uttarArdha : le ThAkara vita ApaNA, deto rajapUtAMha / dhaDa dharatI paga pAgaDe, AMtara gIdhaDIAMha // ('duho dazamo veda', kramAMka 366) 'mADI mArA stana vajra jevA che, kAraNa ke te sadaiva mArA kAntanI sanmukha rahe che, jyAre samarAMgaNamAM gajaghaTAo paNa mArA kAnta pAsethI hArIne bhAgI jAya che ? A sAthe sarakhAvo : zaila dhamakA kyoM sahyA, kyoM sahiA gaja-daMta / kaThaNa payodhara jhuMcatAM, tuM kaNakaNiyo' to kaMtha / (ukta pustaka, kramAMka 211) 'zatrujayamaMDana-RSabhadeva-stuti' : thoDI pUrti / jayaMta koThArI muni bhuvanacaMdrajI saMpAdita A kRti 'anusaMdhAna-5'mAM (pR.40-43) mudrita thayelI che. tyAM enA kartA vijayadAnasUri ziSya 'vAsaNA' (vAsaNa ?) sAdhu jaNAvela che ane 'jaina gUrjara kavio' tathA 'gujarAtI sAhityakAro (madhyakAla)'no havAlo ApavAmAM Avyo che. 'anusaMdhAna-6'mAM muni bhuvanacandrajI A kRtinI anya be hastapratonI mAhitI Ape che ane saMskRta TIkAvALI pratamAM AraMbhe spaSTa rIte vijayatilaka Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [115] upAdhyAya, kartA tarIke nAma che tethI "jaina gUrjara kavio" ane gujarAtI sAhityakoza'nI mAhitI parimArjanano viSaya bane cha ema yogya rIte ja kahe che. paraMtu A aMge thoDI spaSTatA ane pUrtine avakAza che : (1) 'jaina gUrjara kavio' (bIjI AvRtti) bhA.1, pR. 363 para A kRti 'AdinAtha stavana' e nAmathI vAsaNane nAme mukAyelI che paraMtu bhA. 7 pR. 804 para AnI zuddhi ApavAmAM AvI che ane kartA vijayatilaka hovAnuM jaNAvAyuM che. (2) 'jaina gUrjara kavio' bhA. 1 pR. 468 para 'AdinAtha stavana' vijayatilaka upAdhyAyane nAme maLe ja che. tyAM puziyana sTeTa lAibrerInI traNa prata noMdhAyelI che jemAMnI be saMskRta avasUri sAthe che ane eka gujarAtI bAlAvabodha sAthe. saMskRta avasUri vijayatilaka upAdhyAya kartA tarIke spaSTa rIte nAma Ape che. (upara nirdiSTa zuddhino AdhAra A mAhitI ja che.) (3) uparAMta, A kRtinI ghaNI hastaprato - vijayatilakane nAme ja - lA.da. bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira, amadAvAda tathA hemacaMdrAcArya jaina jJAnamaMdira, pATaNamAM prApya hovAnI paNa tyAM ja noMdha che. kRtinI ATalIbadhI hastaprato hovI ne enA para saMskRtamA TIkA ne gujarAtImAM bAlAvabodha racAvA te batAve che ke kRtinuM saMpradAyamAM viziSTa ne mahatvanuM sthAna hatuM. A badhAM sAdhanono upayoga karIne saMskRta TIkA ane gujarAtI bAlAvabodha sAthe kRtinuM saMpAdana karavA, ane enI sAthe potAno abhyAsa joDavA, koI vicAre to e zrama sArthaka haze ema lAge che. bhASAdRSTie paNa keTalIka mUlyavAna sAmagrI emAMthI sAMpaDaze... (4) 'gujarAtI sAhityakoza (madhyakAla)'mAM vAsaNane nAme A kRti che te uparAMta 'vijayatilaka upAdhyAya'ne nAme paNa A kRti che ! (pR. 401) . Ano AdhAra, alabatta, praziyana sTeTa lAyabrerInI prato ja. 21 me 1996 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [116] haribhadrasUrikRta 'caMdappahacariya 'nI eka dRSTAMtakathA salonI joSI anusaMdhAna-5 (pR. 68)- 'keTalAka kathAghaTako' aMtargata (1) 'parapuruSano saMga nivAravA strIne peTamAM saMtADI rAkhavI' - mAM udayakalaza kRta 'zIlavatI copAi'mAM maLatI kathAnA jevI ja eka kathA AcArya haribhadrasUri kRta 'caMdappahacariya' le. saM. 1223) mAM maLe che. ( gAthA 1537 - 1716). kRti saMkSiptamAM te kathA A pramANe che / hajI aprakAzita che meM tenuM saMpAdana- kArya hAtha para lIdhuM che. ujeNI nagarImAM girivikramasAra rAjAno dhUrtacUDAmaNi evo mULadeva nAmano mitra hato. strIonA zIla viSaye sAzaMka hovA chatAM rAjAnA AgrahathI te jaccaMdhA (janmAMdha kanyA) ne paraNyo / mULadevanI utkaTa prArthanA ane bhaktithI prasanna thaIne pAdaradevatAe jaccaMdhAne cakSu ApyAM / ekavAra potAnI dAsI pAsethI dattazreSThinA rUpa- guNanI prazaMsA sAMbhaLI jaccadhA dattamAM anurakta banI / dAsInI sahAyathI teNe dattano saMga karyo / - jaccaMdhAnA aMgopAMganuM nirIkSaNa karatAM vicakSaNa mUladevane tenA para-puruSa -saMgano khyAla AvI gayo / 'AvuM mAre tyAMja banyuM ke anyatra paNa bane che tenI tapAsa karI yogya nirNaya laiza' Ama vicArato khinna thayelo te rAjakuLamAM javA nIkaLyo / rastAmAM teNe zRMgAra karIne jatAM miMTha (mahAvata) ne joyo / kutUhalavazAt teno pIcho karyo / joyuM to rAjAnI paTarANI tene maLavA AvatI hatI / moDA AvavA badala te miMTha rANIne hAthInA doraDAthI mArato hato chatAM ya vinavaNI karIne tene manAvI laine rANIe te miTha sAthe bhogopabhoga karyo / A joi Azcarya anubhavato mULadeva ghera pAcho pharyo / bIjA divase rAjamArga para jatA mahAvratIne joine mULadeva kutUhalathI tenI pAchaLa gayo / maThamAM pravezIne te vratIe potAnAM upakaraNo eka bAju mUkyAM / pachI jamIna para yaMtra AlekhI maMtroccAra karyo / vakSasthaLamAMthI aMguSThapramANa yuvatIne bahAra kADhIne tenA para maMtrIta jaLano chaMTakAva karatA te suMdara yuvatI banI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [117] gai / tenI sAthe bhoga bhogavI ne te mahAvratI koika kAmasara bahAra gayo / tarata jate yuvatI potAnA hRdayamAMthI aMguSThapramANa yuvakane bahAra kADhI, maMtrita jaLano abhiSeka karI tene suMdara yuvaka banAvyo / tenI sAthe yatheccha bhoga bhogavI, vratIne AvavAno samaya thayo jANIne pharI te yuvakane nAno banAvI, vakSasthaLamAM saMtADI dIdho / mahAvratIe AvIne te yuvatIne aMguSTha pramANa banAvIne potAnA vakSasthaLamAM chupAvI dIdhI / A joine atyaMta Azcarya anubhavato mUladeva rAjA pAse gayo ane temane bIjA divase potAnA ghera bhojana mATe AmaMtraNa ApyuM / pelA mahAvratI pAse jai te paNa pAraNuM karavA mATe AmaMtraNa ApyuM / bIjA divase bhojana samaye rAjA padhAryo tyAre mULadeve kahyuM - priyapAtranA sAtha vagara svAdiSTa bhojanathI paNa tRpti thatI nathI / Apa ApanI priya rANIne bolAvo / paTarANIne bolAvavAmAM AvI / tene paNa Aja vAta kahI tenI pAse miMThane bolAvaDAvyo / pachI pelA mahAvratIne kahyuM Apa paNa ApanI priyAne vakSasthaLamAMthI bahAra kADho / vismita thatAM mahAvratIe maMtraprayogathI yuvatIne upasthita karI / te yuvatIne paNa potAnA priyatamane bolAvavA kahyuM / mahAvratIne Azcarya thayuM / te yuvatIe paNa maMtrita jaLa chAMTIne priyatamane upasthita karyo / pachI jaccaMdhAno vAro Avyo / tenI pAse paNa mUladeve dattane bolAvaDAvyo / I A saghaLaM joine rAjA Azcarya pAmyA / mUladeve sAcI vigato jaNAvI . tyAre krodhita thai temaNe sarvane daMDa Apyo / Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 Pk. alia- 'tied' H. C. Bhayani 1. THI737 occurs in the expression - 9117341 in Setubandha 9, 85, meaning 'tyed to one post', with reference to clephants. The context is that of the description of the Suvela mountain. In the mountain forests all the seasons are said to be present simultaneously like several elcphants tied at the same post. The commentators have rendered Pk. alia variously as anita, alanita, alina or niyamita as noted by Handiqui (Notes, p. 12). There is also a textual variant nialia= nigadita. Goldschmidt has tentatively corrected as khambhallia which is recorded in PSM on that basis. 2. Handiqui's observation that alia is a Desya word is in the right direction. He has drawn attention to two Apabhramsa passages from Svayambhu's Paumacariya wherein the form aliyau occurs with reference to the tying post of an elephant : 371511M- f 31f743, em-forefale furfest43 I (19, 14, 3) (The elephant) which was tied to the tying post and was fettered with chains.' 31167147-017 at 15 I (79, 12, 6) '(The elephant) with his trunk was tied to the tying post.' In the glossary to the Paumacariyu, Part 1, I have connected, now I think wrongly, 371147374 with Sk. 371 + mit and translated it as 'Crouched'. But in the glossary to Part 3, I have translated 37143 correctly as 'tied' and has referred, now I think wrongly, to PSM which has derived Alaiya from Sk. Alagita and AlANiya fron] AlAnita. In Sk. 34767197 is a later form of 371G17 'tying, binding' (from the root da- 'to bind'). A past passive participle 3411cT would give 3717474 in Prakrit. Semantically it is unsatisfactory to connect it with Sk. A + lI, and phonetically so to connect it with A + lag. Besides there is the expression chico occurring in the Jain Canonical text Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 Panhavagaranaim (1, 3 according to PSM), for which although PSM has given FEHICE as the source word, the change cannot be accounted for phonetically. 3476707 is clearly an action noun from a root Al-, Aliya being its past passive participle. Al- 'to tie' was possibly formed on the basis of AlANa (< AdAna, deriving from A + G). References : Setubandha, Translated by K. K. Ilandiqui (Prakrit Text Series, No. xx, 1976). Paumacariya edited by H. C. Bhayani (Singhi Jain Series, no. 34. Part 1, 1953; no. 36. Part 3, 1960). Paiasaddamahannavo (PSM). 1963. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [120] carcApatra - madhusUdana DhAMkI 1) anusaMdhAna : aMka 6mAM AgaLanAM aMkonI jema adyAvadhi aprakaTa kRtio temaja mAhitIpUrNa lekho, noMdho, ityAdi jovAM malyAM. temAM prathamAnuyogano aMza hovAnuM dAvo karanAro pATha AcAryazrI zIlacandravijayajIe darzAvyuM tema banAvaTI ja che ane te isvI 14 mI sadI uttarArdha pahelAMno paNa nathI ja, chatAM temAM keTalIka upayukta vAto jarUra noMdhAyelI che. munivara zIlacandravijayajInA A anusaMdhAne lakhAnArA lekhanI AturatApUrvaka rAha joI\. 2) svAdhyAya zIrSakanI nIce, pR.116 para kaMDikA 8mAM A pahelA anusaMdhAna aMka 5mAM prakAzita thayelA mArA avalokanomAMthI cAreka para atyaMta saMkSipta pratyavalokano jovA maLyAM. A TipapNo viSe ahIM muddAvAra spaSTatA thavI jarUrI cha : (a) umAsvAti racita zrAvakaprajJapti grantha saMskRtamA hato ama manAya che. haribhadrasUrinA paMcAzaka paranI abhayadevasUrinI vRttimAM zrAvakanA lakSaNa viSe umAsvAtinuM eka vAkya samarthana rUpe raju thayuM che je kadAca A zrAvaka prajJaptimAMthI levAyuM hatuM. atyAre upalabdha prAkRta sAvayapaNNattinA kartA to haribhadra sUri che, jenI svopajJA TIkA paNa upalabdha che. chatAM jo umAsvAtinI racanA upalabdha hoya, o vaLI mudrita paNa hoya to te kyAMthI ane kayAM varSamAM chapAyalI che tema ja koNe saMpAdita karI che te mAhitI maLe to teno pATha joI javo jarUrI che. ___ (ba) uparakathita "svAdhyAya"mAM "sUrimaMtra caityAvAsI jamAnAnI nIpaja che" evA mArA vidhAnane A pramANe radiyo Apyo che : "Arya susthita supratibaddha nAme be AcAryo je Arya suhastInA ziSyo che, te "kauTika" kahevAtA; tenuM kAraNa temaNe koTavAra sUrimaMtra japelo te che. te parathI nirgrantha gacchaD nAma paNa 'koTika gaNa' paDayu. sUrimaMtra na hoya to A badhuM kema saMbhave ?' Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [121] spaSTatA : AvI noMdha, kadAca sau prathama, tapAgacchIya devasundarasUriziSya guNaratra sUri dvArA guruparvakramavarNana (saM. 1466 - I.sa. 1410) aMtargata, ane te pachI tapAgacchIya dharmasAgaranI paTTAvalI (saM. 1648 / i.sa. 1592) mAM thayelI che kharI; parantu te badhI ja kRtio uttara - madhyakAlIna ane ethI spaSTatayA bahu moDenI che. te saumAM kartAonA potAnA gaccha pUrvenI, ane vizeSe madhyakAla pahelAMnA samaya prasaMge thayelI noMdhomAM aneka autihAsika visaMgatatAo, viparyAso ane kAlpanikatAonI bharamAra jovA maLe che. koTikanA udbhava mATe satya hakIkata to atyaMta prAcIna evI paryuSaNAkalpa (saMkalana prAya: isvI 503 vA 516) aMtargata samAviSTa 'sthavirAvalI' mAM jyAM A gaNano prathama ja vAra ullekha thayo che tyAM 'saMkSipta vAcanA' mAM A pramANe ( ardhamAgadhI bhASA - rUpo anusAra) kahyu che. "therassa naM ajja suhastIssa vAsisa guttassa aMtevAsI dube therA suThThIya-supaDibuddhA koTiya kAkaMdagA vagdhAvaccasa guttA // ane AgaLa vistRta vAcanAmAM paNa evaM ja vidhAna maLe che. 'therehiMto suTThiya- supaDibudhdhehiMto koTiya kAkaMdaehiMto vagdhAvaccasa guttehiMto itthanaM koTiyagaNe nAma gaNe niggae...... " " pahelA uddharaNano artha che : " vAsiSThagotrIya Arya suhastInA vyAghrApatya gotranA aMtevAsI, koTi (varSa) ane kAkaMdI (bihAramAM hAlanuM khukhuMdA) nA (mULa) rahevAsI, susthita ane supratibaddha nAme be sthaviro hatA." bIjI noMdhamAM vizeSamAM temanAthI koTIya (kauTika ) gaNa nIkaNyo tema spaSTatA karI che. A noMdho isvIsananA AraMbhakALa jeTalI prAcIna che. kuSANakAlIna abhilekho (isvI bIjIthI cothI zatAbdI) mAM prastuta koTika gaNa mATe "koTiyAto gaNAto evI rItanA ullekha che. prAcIna gaNonAM nAmo AcAryo ke pachI gAmanA nAmo parathI, zAkhAo gAmanAM nAmo parathI ane kulo moTo bhAge AcAryonAM nAmo parathI paDatAM. kauTika gaNa koTi (varSa) parI niSpanna hovAno munivara kalyANavijayajIne paNa abhipreta Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [122] hatuM. madhyayugamAM alabatta koIkavAra gacchonA nAmo anya viziSTatAonA AdhAre paNa paDatAM : jemake aMcalagaccha, pUrNimAgaccha, Agamagaccha, dvivaMdanika gaccha, tristutika gaccha, ityAdi. paNa AvA ja koI kAraNasara - lAkhavAra japAyelA sUrimaMtrane kAraNe atyaMta prAcIna evaM koTika nAma paDeluM tema mAnavuM susaMgata nathI. paTTAvalI kartAonA managhaDaMta khulAsAo na hoya toe temanI pAse A saMbaMdhamAM bahu ja moDenI (parIkSAnI kasoTImAM na TakI zakanAra) anuzruti hatI eTalu ja kahI zakAya. e kALe nirgrantha nAmano koI 'gaccha' paNa nahoto. jaina dharmanuM ja asalI nAma nirgandha hatuM. "sUrimaMtra' nI prathA prAcIna hota to tenA saMbaMdhamAM ullekha AyAra sUtro, cheda sUtro ane AcAryonI upasaMpadA - saMpadA sambandhanA purANAM kathanomAM ane niryukti bhASyo cUrNiyo Adi prAcIna vyAkhyA sAhityamAM maLavA joI. evA koI vizvasta nirdezo maLI Ave to yogya cakAsaNI bAda sUrimantranI paraMparA prAcIna-caityavAsanA kALa pahelAnI hovAnuM jarUra mAnI zakAya; paNa kevaLa madhyakAlIna' carito, kathAo - kathAnako dantakathAo prabandho parathI to teno "ati prAcIna kALe pracAra hovAnuM" mAnavuM muzkela bane. paMdaramA soLamA zatakanA paTTAvalIkAro karatAM emanAthI 1500 varSa pUrvenA sthavirAvalIkAronuM kathana vizvasta gaNAya. (ka) pAMcamA zataka sudhImAM sAdhuo pratiSThA nahotA karAvatA tenA sthavirAvalI kathita pRthak-pRthak keTalAMye gaNa, zAkhA ane kulonA munionA nAma prakaTa karatA mathurA, ahicchatrAnA abhilekhothI suspaSTa che. ane kuSANa kAla pUrvenA samayakhaMDomAM to pratimAo jinaprAsAdAdinI pratiSThA to zuM upadeza devA saMbaMdhamAM paNa koI ja pramANa nathI. madhyakAla pUrve suvihita munio pratiSThA karAvatA evA to tenI vAstavamAM prAcInatA keTalI che, kayA sandarbhomAM AvI vAto noMdhayelI che, te tamAma vigato kALajIpUrvaka tapAsavI ghaTe chaThThI zatAbdI uttarArdha, je kALathI keTaluMka pUrve pazcima bhAratamAM zvetAmbara caityAvAsI sampradAyano prAdurbhAva thaI cUkelo, te samaye to keTalIka vAra sAdhuo pote ja mUrtio karAvatA haze; jema ke akoTAmAMthI prApta thayelI be dhAtumUrtio, enA lekho anusAra, jinabhadra vAcanAcArya (jinabhadra gaNi kSamAzramaNe) pote ja karAvelI. (Da) je traNa pAdaliptasUrio thaI gayA che temAMthI maitraka yuganA uttarArdhavALA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] ane bauddha rasasiddha nAgArjuna sAthe saMkaLAyelA, mahAvIranI mantragabhita suvarNasidhdi -stuti nA racayitA, kramamAM dvitIya, pAdaliptasUri kimiyAgara hovAno saMbhava che. (mAro izAro temanA tarapha hato). pote khAtarI na karI hoya, cakAsI na hoya, tevI mantrasiddha stutinuM nirmANa karavAthI zuM phAyado ? A pAdaliptasUri page khAsa vanaspationo lepa lagAvI AkAzagamana karatA tevU caritakAro noMdhe che. A badhAM lakSaNo caityAvAsIonAM ja hovA viSe zaMkA nathI. koI caityavAsI sAdhu kImiyAgara paNa hoya to temAM ajugatuM zuM che ? suvihita sAdhu mATe to alabatta e lAMchana rUpa gaNAya ane prAcIna kALanA nirgrantha munio mATe to tenI kalpanA paNa na thaI zake. (AgamomAM munione vaidUM, jyotiSa, mantrAdi Adi pravRttiono spaSTa niSedha che ja. dhAtuvAda, tantravAda Adi to AgamonA kALathI ghaNA samaya bAda jaina sampradAyamAM ghuselA). (3) bhAyANI sAhebanI "gauleya', 'golA', godAvarIno deza) ane te parathI utarI AvelA 'golA' loko uparanI rasaprada noMdha vAMcI. porabaMdaramAM amAru makAna 'golavADa zerI' mAM AveluM che. prAyaH 80-100 varSa pUrve tyAM golA jAtinI, dAsatva kArya karanArI, komanA kuTuMbo rahetAM hatA tevU nAnapaNamAM vRddho pAsethI sAMbhaLyAnuM smaraNa che. paNa golAonI vaNika jJAti paNa che. madhyapradezamA Aje paNa 'golA pUrava' nAyaka digambara jaina dharma pALatI vANiyAnI nAta che. solaMkI bhImadeva dvitIyanA maMtrI AhlAdana "gallaka' jAtinA vaNika hatA. ane e kALe thayelA nAgendragacchIya vardhamAnasarine laghaprabandhasaMgraha (15mI sadI) mAM 'gallaka' (jJAtinAM) 'guru' kahyA che A gallaka te 'golA' nuM saMskRtIkaraNa pAmelu rUpa haze ? A vardhamAna sUri UnA-ajArA, prabhAsa Adi sthaLomAM vicaryA hovAno saMbhava prakaTa karato ullekha ajAharAnA eka pratimAsananA lekha parathI spaSTa che, ane verAvaLamAM (tathA prabhAsamAM paNa ?) golA vANiyAnI jJAti hatI tevaM prabhAsapATaNanA mArA mitra (sva.) harizaMkara prabhAzaMkara zAstrIe mane jaNAvyAnuM smaraNa che. madhusUdana DhAMkI vaDagacchanI sthApanA aMge vaDa nIce AThane AcArya padavI ApavAnI vAta Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [124] jANItI che. A sthaLa AbunI najIka AveluM che evu paNa upadezamALAnI prazastimA spaSTa lakhyuM che. sthaLanuM nAma hIrasaubhAgya (4-95) mAM TelI gAmanI sImamAM lakhyu che. jyAre upadezamALAnI prazastimAM dharmANA jaNAvyuM che jIrAvalA ane maMDAra vacce varamANa tIrtha AveluM che. A gAmanI bahAra Aje paNa eka vizALa vaDalo Avelo che. aDadhA poNA kI.mInA gherAvAmAM AvelA A vaDalAne loko atyAre kAnajI vaDa kahe che. vaDa nIce purAtana maMdarinA avazeSo paDelA che. ane eka oTalA para zrI kRSNanI sUtelI mUrti birAjamAna che. dharmANa ane varamANa mAM sAmya paNa che. lakhanAranI bhUlathI paNa vanuM dha thaI zake eTale A bAbata thoDaM saMzodhana karavA jevU lAge che. A aMge bIjuM paNa ApazrInA dhyAnamA hoya to jaNAvazo A sAthe (hI.sau ane. prazastinA saMdarbha mokalyA che.) prazastisaMgraha pR. 26 zrI zAntinAthazrI jJAna bhaMDAra, khaMbhAta zrImannarbudatuGgazailazikharacchAyApratiSThApade, dharmANAbhidhasaMnnivezaviSaye (nya)grodhavRkSo babhau / yatzAkhAzatasaMkhya(madhya) bahalacchAyAsvapAyAhataM, saukhyenoSitasaMghamukhyazakaTazreNIzatIpaMcakam // 1 // lagne kvApi samastakAryajanake saptagrahAlokane jJAtvA jJAnavazAd guruH pRthuhitaM zrIsarvadevAbhidhaH / AcAryAn racayAMcakAra caturastasmAt pravRddho babhau / caMdro'yaM vaDagacchanAmaruciro jIyAt yugAnAM zatam // 2 // tatra lokAdaza(tattvalokana)sUrirAjavipute(le) gacche pratiSThAdhikaH, pUrvaM zrIjinacandrasUrirabhavat sImaMdharadyotakaH / zuddhAtmA dhavalakakke puravare yo(So) DhAkacaityAntare, zrIsaMghaprabhavaprabhAva vipule....tena dyotinI (ntevAsivRndairvRtaH) // 3 // tasmin paTTamahodadhau navavidhuH zrI AmradevAbhidho Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________