________________
૧૦
આજે ઘણી વખત અનુભવ થાય છે કે માંસાહાર કરનારી પ્રજા માંસાહાર ન કરનારી પ્રજા કરતાં વધુ દયાવાન અનુભવાય છે. કારણ કે માંસાહારી પ્રજા તે મનુષ્ય શિવાયના જીવોની હિંસા કરીને જીવે છે જ્યારે આપણે માંસાહાર ન કરતાં હોવા છતાં પણ, બીજા માણસની વૃત્તિઓને-શક્તિઓને એવી કુંઠિત કરી મૂકીએ છીએ અને એને અપંગ બનાવી મૂકીએ છીએ. આ અપવાદો આપણે ભૂસી નાંખવા જ રહ્યા.
આપણે આપણો પ્રભાવ ત્યારે જ પાડી શકીશું કે જ્યારે આપણે જગડુશાહ અને ભામાશાહ જેવા ઉદાર હદયના બનીશું અને જગત માત્ર જીવ પ્રત્યે ઉદારતા રાખી–બીજાના સુખે સુખી અને બીજાના દુખે દુઃખી થતા શીખીશુ, ત્યારે જ આપણા સાચા સંસ્કાર દીપી ઊઠશે અને ત્યારે જ આપણે સાચી શાંતિ અનુભવી શકીશું.
આ પુસ્તકે મનુષ્યને પિતાના સંસ્કારોને ઉત્તમ રીતે કેળવવાની અને એની ભાવનાઓને જાગૃત કરીને એને સાચું મનુષ્યપણું પ્રાપ્ત થાય એ હેતુથી જ પ્રગટ કરવામાં આવે છે. અને અમે માનીએ છીએ કે આટલા બધા બધપાઠનાં પ્રકરણોમાંથી જે એક શબ્દ કે વાકયને પણ મનુષ્ય અનુસરતો થઈ જશે તો અમારો પ્રયાસ સફળ થયો જણાશે.
૫ણ જ્ઞાન એ ખરું જ્ઞાન નથી જ્યાં સુધી એ આચરણમાં ન મૂકાતું હોય, એટલેજ જ્ઞાનિઓએ કહ્યું છે કે “જાણે અને આચરો” ૧ લા ભાગનું કામ અમે માથે લીધું છે, ૨જા ભાગનું કામ વાચકોએ પૂરું કરવાનું છે.
યાદ રાખો કે પિસા કરતા સંસ્કારની કિંમત સેંકડો ગણી વધારે છે. જ્ઞાન વગરનું ધન કુંભારના હીરા જેવું છે. અરે એ ધનજ મનુષ્યને નીચી ગતીએ લઈ જાય છે.
કાન્તિલાલ શાહ (ઘેડનદીકર)
કાર્યાલય-મંત્રી
