Upmiti Kathoddhar

Author(s): Munichandrasuri
Publisher: Omkar Gyanmandir Surat

Page 63

46 . पण्डित श्री हंसरत्नविरचिते भवचक्र-नगरं, स्तोकानि चावयोरवधिदिनानि, . तदेहि यावो विवेकपर्वतं, तच्छिखरमारुह्य पश्यावो युगपदेव समस्तं भवचक्रचरितं, विवेकशिखरस्थितानां हि सकलं भवचक्र-स्वरूपं दृष्टि-गोचरीभवतीत्यारूढौ द्वावपि विवेकाद्रिशृङ्गं पश्यतो भवचक्रस्वरूपम् / .चूतव्यसनकता दर्दशा, शिकार-मांसभक्षणदोषाः / . अत्राऽन्तरे कश्चिदेकः पुमान् भयवेपमान-गात्रो विवसनः खटिका-धवल-हस्त: पिशाच इव क्षुत्-क्षाम-कुक्षी दीनवदनो विकीर्णकेशस्तरलितदृशा दिशः पश्यन् कैश्चिन्नरैर्वेष्टितो- दृक्पथमागतः, तदा प्रकर्षण- "कोऽसाविति पृष्टे विमर्शः प्राह"कुबेर-सार्थवाहस्य महाधनिनः पुत्रोऽयं धनेश्वरनामा द्यूताद्यासक्तो लोकैः कपोत इव यथार्थकृताभिधो व्यसनापलक्षणात् पित्रा बहिष्कृतः, शतशश्चौर्योद्यपराधेऽपि राज्ञा रासभरोहणादिभिर्विडम्ब्य वणिक्पुत्र इति जीवन्मुक्तोऽद्य रात्रौ शिरः प्रतिज्ञाय क्रीडन् द्यूते पराजितो द्यूतकारैरेभिः सर्वैः सम्भूय शिरश्छेदार्थं वेष्टितोऽस्ति' इत्या-कर्य प्रकर्षोऽवोचत्- "मातुल ! यदित्थं धनवैभवादि-क्षयकरं प्राणापहाराद्यनर्थहेतु द्यूतं पश्यन्ति तर्खेते लोकाः कथमेतदाचरन्ति ?" विमर्श आह- मोहराजेन स्वशक्त्याऽन्धीकृताः पश्यन्तोऽपि न पश्यन्ति / ये तु मोहद्यपराभूताः सन्ति ते. तु दूरत एव द्यूतं त्यजन्ति, इत्यादि-वार्ताऽन्तरे पुनः प्रकर्षेण पृष्टं- "मातुल ! कोऽयं कश्चिदश्वारूढोऽटव्यामाकृष्टाऽसिः शृगालमनुधावति ? किमर्थमसौ भीष्मग्रीष्मातपे क्षुत्-तृषाऽऽकुलिताङ्गोऽटव्यां पर्यटति ?" विमर्शः प्राह- "वत्स ! अयं ललितपुराधिपो ललनंनामाऽति-मृगायाऽऽसक्तोऽहर्निशं तत्परतया विस्मारितसकल-राज्यकार्यः प्रधानादिभिर्बहुशो निषिद्धोऽपि मृगयाममुञ्चन् राज्याऽनुचितोऽयमिति कृत्वा देशात् निष्कासितः स्थापितश्चैतत् पदेऽस्य पुत्रः, सोऽयं ललनो वने क्षुधा तृषा भृशं बाधितोऽपि मांसलोलुपतयाऽनिशं पर्यटन्नास्ते / इहाऽपि स्वजनधनादिभ्रष्टः परत्राऽपि च निरयादिगतिं लप्स्यते / " यावत् मातुल-भागिनेयाविति वार्ता कुरुतस्तावदसौ शृगालन्यस्तदृष्टिरश्ववेगादलक्षित-भूमिवैषम्योऽगाधगोंदरे सतुरगः सहसा पपात क्षणात् मृतश्च / तद् विलोक्य विमर्श आह- "पश्य वत्स ! आखेटकफलं, ततः सद्भिः साक्षाद् दुष्टोदक विज्ञाय वर्जितव्यं मांसभक्षणं पापर्द्धिकरणं च / विकथा फलम् / ____ अथैतदवसरे किञ्चित् पुमांसं यमकिङ्करप्रायै राजपुरुषैर्जिह्वामुत्पाट्य तप्तं त्रपु पाय्यमानं विलोक्य प्रकर्षोऽपृच्छत्- "मातुल! कोऽयं ? कोवाऽस्याऽपराधो भविष्यति?