________________
[૧૪]
ત્રિભુવનપ્રકાશ મહાવીરદેવ અને ભૂખ્યા રહેવાનું તે વધારામાં જ!”
ક્યાંક લુખા સુકા રેટલાના ટુકડા ખાતર પૂંછડી પટપટાવતા કૂતરાનું જીવન પણ જીવવું પડશે!”
ક્યારેક ભરયૌવનમાં સેંથીના સિંદૂર ભૂંસવા પડશે.”
ક્યારેક વહાલયે દીકરો ખેતી માતા બનીને છાતી ફાટ કુદન કરવા પડશે!
મૂર્ણ જગતને કર્મરાજના આ પડાણ વ્યાજની ખબર નથી. એથી જ પરમાણુની મૂડી લઈને ધધો કરવા નીકળ્યું છે ! પણ એ ધંધે એને માલ આપશે કે માર; એ તે જ્ઞાનીઓ જ જાણે છે! પગલી ન બનીશ, બાળા ! નહિ તે જીવનેનાં જીવને સુધી હળીએ સળગશે પાપની? દુઃખની ! વધુ તે શું કહું? તારી સાથે બેલિવું ય ગમતું નથી, છતાં તેને એક વાત કહું? સાંભળ ત્યારે, તું અને તારા જેવી જગતની વ્યક્તિઓ જેમાં સુખ જુએ છે તે વસ્તુતઃ સુખ નથી. જેના ભાગમાં ચિરંજીવ તૃપ્તિ નથી તેના ભાગમાં ક્યાંથી સુખ સંભવે? અતૃપ્તિ જન્માવતા ભેગે સુખના તે જનક શી રીતે કહેવાય? અતૃપ્તિમાં શું સુખ છે? ના, નહિ જ, એ તે એક પ્રકારની ધીમી આગ છે; જે જીવને સતત બાળતી વધતી જાય છે. આપણા દેવાત્માઓની જ તને વાત કરું. તું તે બીજા દેવાવાસની દેવાંગના છે. હું દસમા દેવાવાસને દેવાત્મા છું. મિત્રદેવના આગ્રહથી જ હું તારા સંપર્કમાં આવ્યું. અમારા ઉપરના દેવાવાસમાં દેવાંગનાઓને જન્મનું સ્થાન નથી. એ દેવાવાસના દેવાત્માઓને જ્યારે પણ દેવીના ભોગસુખની ઈચ્છા જાગે છે ત્યારે તેઓ મનથી જ તે ભેગ ભોગવીને શાન્ત થઈ જાય છે. આટલી બધી પાતળી વાસનાઓ થઈ જવા છતાં અમારા દેવાવાસના દેવાત્માઓમાં એવું પણ ક્યારેક બની જાય છે કે જ્યારે તેઓ સદંતર આત્મભાન ગુમાવી બેસે છે ત્યારે મત્સ્યલેકની ગંધાતી ગટરેસની સ્ત્રીઓના સંગમાં સુખ લેવા લલચાઈ જઈને ત્યાં દોડી જાય છે! જે મત્સ્યલેકની અશુચિની બદબૂ ચારસે જન ઊંચે સુધી ફેલાય