________________
[૧૮]
ત્રિભુવનપ્રકાશ મહાવીરઢવ બધા બહુ બોલ્યા. દેવાત્માએ નિશ્ચય કર્યો, “મારે કોઈ જ બોલવું નહિ.”
બેલ્યાથી જે ધાર્યું કામ થાય છે તેના કરતાં ઘણું વધુ કામ ન બેલવાથી ક્યાં નથી થતું? પણ એ માટે સાધના જોઈએ, જડના વિરાગની અને જીવવના રાગની!
દેવાત્મા એ જ એક અઠંગ સાધક હતા. એ મૂંગે જ રહ્યો.
મિત્રદેવેએ એને બોલાવવા ઘણા પ્રયત્ન કર્યા પણ બધા ય નિષ્ફળ!
મિત્રદેવે કઈને કઈ વામ્બાણ છોડતા રહ્યા અને દેવાત્મા પ્રકૃતિનાં દશ્ય જોવામાં તલ્લીન બની રહ્યો. એને તે એ છે પણ અંતર્મુખ બનાવતાં હતાં.
અંતે અકળાઈ ઊઠેલા એક મિત્રદેવ બેલી ઊડ્યો, “શું આમ બાઘાની જેમ બેઠો છે ? કાંઈ જ તને સમજાતું નથી? કશું ય તારા અંતરને પ્રાછતું નથી? ત્યારે તારે કરવું છે શું? કશેક તે જવાબ આપે ?'
પણ જવાબ આપે એ બીજા. દેવાત્મા સમજતું હતું કે મારે અને મિત્રદેવેને પંથે જ ન્યા, ત્યાં વાત કરવી શા કામની? એકબીજાને જ્યાં સુધી એળખી ન શકાય ત્યાં સુધી વાત કરવાનો કોઈ અર્થ નથી. અને દેવાત્મા એકાએક ચાલવા લાગ્યો. થોડી પળોમાં એ અલોપ થઈ ગયે.
કાળ કાળનું કામ કર્યું જાય છે. - આ વાકય સહુ બોલે છે, પણ કેટલા એને સમજતા હશે?
વિશ્વના અગણિત માનવ તન તેડીને, મન મારીને સજેને કરે છે અને આ કાળપુરુષ! એને હંટર ફરતાંની સાથે જ બધું ધૂબ ભેગું થઈ જાય છે.
વિરાટ કાળપુરુષ અબાધિત ગતિએ આગળ ધપતે રહે છે; કાળની અનંત જાજમ ઉપર. અને સદા ઉત્તરથી દક્ષિણ અને પથી દક્ષિણથી ઉત્તર એને હંટર ફરતે જ રહે છે.
