________________
[૨૪]
ત્રિભુવનપ્રકાશ મહાવીરદેવ વાસના ત્યાગની મંગળ પળે ચૌદ રાજલકમાં પ્રકાશના પંજ પથરાયા છે, એની પણ કુરમાં ક્રુર મશ્કરી કરવાનું કર્મરાજ ! તું ન ચૂક્યો ! શાબાશ.
કેટલાક દિવસો વીત્યા. કાજળ-કાળી એ કેટડીમાં રહેલા આત્માએ શરીર બનાવ્યું! અને એક દી વિચાર કર્યો, “મારા હલનચલનથી પણ માતાજીને દુઃખ થતું જ હશે ને? લાવ ને... સ્થિર થઈ જઉં!” ગર્ભત્મા સ્થિર થઈ ગયું. પણ પરિણામ અવળું આવ્યું. માતાને ગર્ભના અશુભની શંકા પડી. કાળું કલ્પાંત કરવા લાગી. આર્તધ્યાનની પરાકાષ્ઠાને પામી !
ચારે બાજુથી એક રેકેટમાં બેસીને પૃથ્વીની પરિકમ્મા કરતે વૈજ્ઞાનિક જેમ જગતનું દર્શન કરે છે, તેમ જાણે કે ગર્ભાભા જ્ઞાનબળથી બાહ્ય જગતનું અવલોકન કરવા લાગ્યા. તાજા સમાચાર મેળવવાસ્ત!
કરવા ગયે સારું અને થઈ પડયું અવળું. બધી વાત સમજાઈ ગઈ. તરત ઘેડે કંપ કર્યો. માતા–ત્રિશલા, પિતા સિદ્ધાર્થ અને મગધની સમગ્ર પ્રજામાં આનંદ આનંદ વ્યાપી ગયે.
મોહિની અકળ કળાને જેતે ગર્ભાત્મા વિચાર કરે છે, જે માતાએ હજી મારું મેં જોયું નથી, એને આટલે મોહ છે તે જન્મ થયા બાદ તે મેહ કેટલા ઉછાળા મારશે? આવા મોહપ્રચુર માતાપિતા શું મને નિગ્રંથ બનવાની રજા આપશે? તે શું એમની અનુજ્ઞા મેળવ્યા વિના મારે નિગ્રંથ બની જવાનું ઉચિત પણ ગણાય ખરું? જે હું માતા-પિતાને વિનય ચૂકીશ તે જગતને વિનય-ધર્મનું શી રીતે પ્રદાન કરીશ? તે શું એમની અનુજ્ઞા કઈ પણ સંગમાં ન જ મળે તે માટે ગૃહસ્થજીવન જીવવું ? ઓહ! એ કલ્પના ય મને ધ્રુજારી મૂકે છે! એક બાજુ મેહ છે, બીજી બાજુ નિર્મોહની આરાધનાને તલવલાટ છે; એક બાજુ લૌકિક વિનય આડે ઊભે છે, બીજી બાજુ કેત્તર સાધના મને લાવી રહી છે.
