________________
[૪૯]
મહાભિનિષ્કમણુના પંથે બેલ્યા. આમ, પ્રતિજ્ઞાપૂર્વક પ્રભુએ ચારિત્ર ગ્રહણ કર્યું. એ જ વખતે તેમને એવું મન:પર્યવ જ્ઞાન પ્રગટ થયું.
વર્ધમાન હવે કુમાર વર્ધમાન મટી ગયા ! શ્રમણ ભગવાન વર્ધમાન બન્યા ! દેવેએ એમને શ્રમણ ભગવાન મહાવીર કહ્યા!
દેવેન્દ્ર ખભા ઉપર દેવદ્રવ્ય નાખ્યું! શ્રમણ ભગવાન મહાવીર હવે પગ ઉપાડવા તૈયારી કરે છે એટલે રાજા નંદિ અને સમગ્ર પ્રજાજન એમને વંદન કરે છે.
રાજા નંદિ ભગવાન પાસે જઈને પગમાં પડે છે. શ્રમણ ભગવાન મહાવીરના ચરણોને મસ્તક અડાડે છે !
લાખોને સ્વામી ત્યાંથી માથું ઊંચકી શકતો નથી. એ ચોધાર આંસુએ રયે જાય છે!
જયાં સ્વામી પોક મૂકીને આકંદ કરે ત્યાં પ્રજાજનના હૈયાની તે શી વાત કરવી? શું વૃદ્ધ કે શું બાળ! શું બળવાન કે શું દુર્બળ? શું સ્ત્રી કે શું પુરુષ? સહુ રડે છે! કેમ જાણે કઈ સ્વજન પરલોકમાં ન ગયે હાય! કેટલાય બેભાન થઈ જાય છે! ભાનવાળા ય ભાનભૂલ થઈ ગયા છે ! બુદ્ધિમાનની બુદ્ધિ કામ કરતી નથી. અનુભવીને અનુભવ પાછળ પડી જાય છે.
કર્મરાજની સામે ખેલાનારા ભીષણ સંગ્રામ માટે સજજ થયેલા કુમાર વર્ધમાનનું આ સ્વરૂપ જોઈને સહુ સ્તબ્ધ બની ગયા છે.
દેવાની દુનિયા પણ હચમચી ઉઠી છે! અખૂટ વૈભવને તરછોડી નાંખવાનું બળ એક માનવમાં હોઈ શકે ! અને મહાબલીએ આ વિષયમાં સાવ જ દુર્બળ !
રાજા નંદિવર્ધનનું માથું અત્યારે પાંચમણિયું બની ગયું છે. કેમે ય ઊંચું કરી શકાતું નથી.
જાણે માથું કહે છે, “શું ઊંચું કરું? ભેગવિલાસ ભેગવ્યા પછી ય વિરાગ જાગતું નથી. નાનાભાઈની સામે માથું ઊંચકીને શું ઊભા રહેવું?
