________________
Vada ]
Nihnavavāda
: 187:
Trans. 177-178. Or, let jiva be ( taken as) dissected. How could that be (called ) no - jiva in spite of its being characterized by it? And if ( it is) so, then, a portion of a jiva will also become no-a-jīva. (But) even in that case, there would not be three categories (as proposed) by you. (There would be) four categories viz : 1. Jivas ( animate beings ) 2. A - jivas (in-animate beings) 3. No- jivas ( slightly animate) and 4. Noa-jīvas (slightly inanimate). 2472-2473.
46
टीका- १७७-१७८ पुच्छाद्यवयवच्छेदेन च्छिन्नोऽपि भवतु गृहकोलिकादिजीवः, केवलं तस्य जीवस्य लक्षणानि स्फुरणादीनि यस्यासौ तल्लक्षणोऽपि सन्नसौ पुच्छादिदेशः कथं केन हेतुना नोजीवो भण्यते ? । इदमुक्तं भवति - संपूर्णोऽपि गृहकोलिक जीवः स्फुरणादिलक्षणैरेव जीवो भण्यते, स्फुरणादीनि च लक्षणानि च्छिन्ने तदवयवेऽपि पुच्छादिके दृश्यन्ते, अतस्तल्लक्षणयुक्तोऽप्यसौ किमिति जीवो न भण्यते येन नोजीवकल्पनाऽत्र विधीयते ? इति । 'अह एवमिति " अथैवं जीवलक्षणैः सद्भिरपि पुच्छादिकस्तदवयवो नोजीव एवैष्यते, न पुनः स्वाग्रह - स्त्यज्यत इत्यर्थः । अत्र सूरिराह - " तो त्ति " ततस्तर्हि अजीवस्यापि घटादेर्देशो नोअजीवः प्राप्नोति, जीवैकदेशनोजीववदिति । अस्त्वेव न किञ्चिद् मम विनश्यतीति चेत् । नैवम् । कुतः इत्याह- एवं "पीत्यादि " एवमन्यभ्युपगम्यमाने ये भवता त्रय एव राशय इष्यन्ते ते न घटन्ते, किन्तु चत्वारो राशयः सप्रसजन्ति तद्यथा - जीवाः, तथाऽजीवाः, नोजीवाः, नोअजीवाचेति || २४७२ - २४७३॥
D. C.
Acarya :--House-lizards etc. come under the category of jīvas by virtue of their movements etc. in spite of their movements etc. in spite of their tail etc., being dissected. The parts like tail etc., that are cut off from the body, should also be known as jivas by virtue of their movement etc. It is absurd to know them as no jivas.
Rohagupta:--Parts like tail etc., should definitely be called no-jīvas in spite of their having characteristics of jīvas.
Acārya ::--In that case, a portion of an a-jiva object like ghata would be known as a-jiva.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
