Shraddhana Suman

Author(s): Kumarpal Desai
Publisher: Gurjar Sahitya Prakashan

Page 9

૩ | શાંતિ ઉછીની કે ઉધાર મળતી નથી !
મારા ઘરમાં કોઈ ન પ્રવેશે. આ બધું કરવા છતાં ક્યાંય શાંતિ મળી નહીં.”
વિવેકાનંદે કહ્યું, “આ જ તમારી મોટી ભૂલ છે. તમારી કોટડીના દરવાજા બંધ ન રાખશો. એને પૂરેપૂરા ખુલ્લા રાખજો. કોઈ અભાવગ્રસ્ત આવે તો એને આવકાર આપજો. દરવાજાની બહાર નીકળીને આસપાસ વસતા દુ:ખી, રોગી અને ભૂખ્યા લોકોની ભાળ મેળવજો અને યથાશક્તિ એમની સેવા કરજો. જે નિરક્ષર અને અજ્ઞાની હોય તેમને હેતથી ભણાવજો. આમ કરશો તો તમને જરૂર શાંતિ મળશે.”
માનવીની અધ્યાત્મયાત્રા માટે પહેલી જરૂર જીવનસાધનાની છે. અન્ય વ્યક્તિઓને સહાયભૂત થઈને જ એને જીવનનો મર્મ હાથ લાગશે. માનવસેવા, જીવનસાધના અને નેકદિલના આત્મસમર્પણ પર આધ્યાત્મિક ઇમારત ૨ચાવી જોઈએ. અધ્યાત્મમાં પ્રવેશનારાએ પહેલાં માનવસેવાની સમજ મેળવવાની છે. માત્ર મોક્ષની મોટીમોટી વાતો કરવાથી કશું નહીં વળે. મોક્ષ મેળવવા માટે પહેલાં માનવકલ્યાણનો વિચાર કરવો જોઈએ.
વિશાળ સામ્રાજ્ય અને અઢળક સંપત્તિ વચ્ચે જીવતા રાજવીના ચિત્તમાં ભારે અજંપો હતો. સુખને નામે ઓળખાતી સઘળી સામગ્રી એમની પાસે હતી. વિશાળ સામ્રાજ્ય હતું પણ શોધવા છતાંય એમને કોઈ દુમન જડતો નહીં. કલ્પના કરી ન હોય એવી રીતે રાજ્યલક્ષ્મીનો ધોધ વહેતો હતો. રાજપરિવારમાં સુલેહ-સંપ હતો અને રાજ કુમારનો ભાવિ રાજારૂપે આનંદભેર ઉછેર થતો હતો. આ બધું હોવા છતાં રાજાને માનસિક શાંતિ ન હતી.
ક્યારેક એ વિચારે ચડી જતા કે જીવનભર પુરુષાર્થ કરીને પ્રાપ્ત કરવા જેવી સઘળી સામગ્રી મેળવી, છતાં મનમાં કેમ ખાલીપો લાગે છે ? વિજય કે સમૃદ્ધિ મળે છે, પણ હૃદયમાં એનો કોઈ ઉલ્લાસ કેમ જાગતો નથી ? ઉત્સવો અને મહોત્સવ યોજાય છે, પણ એનાથી મનમાં કેમ કશી પ્રસન્નતા થતી નથી?
રાજાએ રાજ ગુરુને આ વાત કરી, ત્યારે ગુરુએ એક યોગીનું નામ કહ્યું કે જેની પાસે અપાર સિદ્ધિઓ છે. અન્યની ઇચ્છાપૂર્તિ કરવાની શક્તિ છે. એનું યોગબળ એવું છે કે એની પાસે જનાર કદી નિરાશ થઈ પાછો ફર્યો નથી.
રાજાએ વિચાર્યું કે યોગીરાજ પાસેથી કોઈ યંત્ર, મંત્ર કે તંત્ર લઈને મારા જીવનની અશાંતિ દૂર કર્યું. રાજા યોગીરાજ પાસે
14 | શ્રદ્ધાનાં સુમન
શ્રદ્ધાનાં સુમન 5