________________
વૃદ્ધાએ કહ્યું, “આવું શાને કરો છો ? મારે તો તમારી મદદ જોઈએ છે.”
“મારી મદદ ! મારી મદદ એ તો મોટી વાત થઈ. અરે !
આ મારો પ્રિય વાઘ તમારું કામ કરી આપશે, પછી શું ?”
વૃદ્ધાએ કહ્યું, “પણ ગામમાં જઈશ તો લોકોને શું કહીશ ? લોકો તો પૂછશે કે કોણે તને આવી સગવડ કરી આપી, તો મારે કહેવું પડશે કે એક નિર્દય અને ઘમંડી માનવીએ આવી સગવડ કરી આપી. એણે વાઘની પીઠ પર આ કોથળો મૂક્યો હતો.” સંત બાયજીદ બસ્તામીએ કહ્યું, “હું નિર્દય અને ઘમંડી ? કઈ રીતે ?”
વૃદ્ધાએ ઉત્તર આપ્યો, “તમે જાતે મદદ કરવાને બદલે વાઘને મદદ કરવાનું કહ્યું. એને વિના કારણે આવી તકલીફ આપી માટે તમે નિર્દય.”
“એ બરાબર, પણ એમાં હું ઘમંડી ક્યાંથી થઈ ગયો ?”
વૃદ્ધાએ કહ્યું, “ઘમંડી એ માટે કે તમે બીજાઓને એવું બતાવવા માગો છો કે વાઘ જેવું માણસખાઉં પ્રાણી પણ તમારા વશમાં છે. તમારા કહ્યાગરા નોકરની જેમ એ કામ કરે છે. આનો અર્થ જ એ કે તમારે તમારો ઘમંડ બતાવવો છે.”
એ દિવસે સુફી સંત બાયજીદ બસ્તામીને આ વૃદ્ધા પાસેથી વનદૃષ્ટિ મળી.
10 D શ્રદ્ધાનાં સુમન
ખુદાની બંદગી કરી હોત તો !
લોહિયાળ યુદ્ધો કરીને વિજય પ્રાપ્ત કરનાર સમ્રાટ મરણપથારીએ આખરી શ્વાસ લેતો પડ્યો હતો. આજ સુધી વિરોધી રાજા કે એની સેનાની હત્યા કરતાં એનું રૂંવાડું ફરક્યું નહોતું. સ્ત્રીઓ અને બાળકોને એણે નિર્દય રીતે રહેંસી નાખ્યાં હતાં. જિંદગીભર એનો એક જ મકસદ હતો અને તે સંપત્તિની લૂંટ અને સામ્રાજ્યનો વિસ્તાર.
૫૩
મૃત્યુશૈયા પર પડેલા રાજાની વેદનાનો પાર નહોતો. વૈદ્યો અને હકીમોને બોલાવ્યા, પણ કોઈ ઔષધ એની પીડાને ઓછી કરી શકતું નહોતું. મોતના બિછાના પર પડેલા રાજાને પોતાની આ અઢળક ધનસંપત્તિની ચિંતા થતી હતી. તનતોડ મહેનત કરીને એ કેટલાયની પાસેથી સંપત્તિ ઝૂંટવી લાવ્યો હતો. હવે એ સંપત્તિ કોઈ ઝૂંટવી જશે તો શું થશે ?
આવા વિચારથી વિક્ષુબ્ધ બનેલા રાજાએ રત્નો અને ઝવેરાતોનો ઢગલો કરાવ્યો. એ ઢગ પર પલંગ મૂકીને એનો ચોકીપહેરો કરવા માટે રાજા પોતે એના પર પલંગ નાખીને સૂતા.
રાજસેવકો રાજાની અકળામણ જોઈને આશ્ચર્ય પામતા હતા. એમને સમજાતું નહોતું કે આટલા ઝવેરાત પર પલંગ મૂકીને સૂવાનો અર્થ શો ? રાજાએ તો માન્યું કે પોતાની સંપત્તિની કોઈ ચોરી કરી જશે, એની ચિંતા તો ટળી. રોગ વધતો જતો
હતો. આથી રાજાએ પલંગ નીચેનાં રત્નો-આભૂષણોના ઢગલાને ઉદ્દેશીને કહ્યું,
શ્રઢાનાં સુમન – 107
