________________
૭૨
એ પહેલાં હતો, એવો આજે નથી.
આ સાંભળતાં જ શેઠ ઊછળી પડ્યા અને બોલ્યા, “આપ શું કહો છો ? મારું એકેએક અંગ સ્વસ્થ છે, મારા હાથ અને પગ સહીસલામત છે, પછી હું અપંગ શી રીતે ?”
સંતે હસતાં-હસતાં કહ્યું, “ભલા માણસ, અપંગ એ નથી કે જેની પાસે હાથ-પગ ન હોય; પરંતુ અપંગ એ છે કે જેની પાસે હાથ-પગ હોવા છતાં એનો ઉપયોગ કરતા નથી અને તમે એવા અપંગ છો.”
શેઠે આજીજીભર્યા સ્વરે કહ્યું, “આપ કહો તેટલું ધન ખર્ચવા તૈયાર છું, પણ મને આનો કોઈ ઉપાય બતાવો.”
સંત બોલ્યા, “આનો ઉપાય ધન ખર્ચવાથી નહિ, પણ જરૂરિયાત ઘટાડવાથી થશે. પહેલાં તમારા નોકરોની ફોજની સંખ્યા ઓછી કરી નાખો. પછી તમારા હાથ-પગ પાસેથી કામ લો અને નિયમિત વ્યાયામ કરશો એટલે ભૂખ લાગશે અને બીમારી ભાગશે.”
શેઠ એ દિવસથી જાતમહેનત કરવા લાગ્યા અને એને પરિણામે એમની જાત સ્વસ્થ થઈ.
વિભૂતિઓની સાથે જ વિરોધીઓ જન્મતા હોય છે. અવતારી પુરુષ હોય કે મહાપુરુષ હોય - પણ બધાને શત્રુ તો હોય જ. ભગવાન બુદ્ધના ઉપદેશે ભારતવર્ષમાં એક નવી હવા ફેલાવી હતી અને અનેક લોકો એમના ઉપદેશનું અનુસરણ કરતા હતા, પરંતુ એક વ્યક્તિને ભગવાન બુદ્ધ પ્રત્યે વિના કારણે દ્વેષ જાગ્યો. જેમજેમ એમની કીર્તિ અને પ્રસિદ્ધિ સાંભળતો ગયો, તેમતેમ એના ભીતરનો હેપ વધુ ઉગ્ર થવા લાગ્યો.
એક દિવસ એને ખબર પડી કે ગામની બહાર ઉદ્યાનમાં ભગવાન બુદ્ધ આવ્યા છે એટલે એ સાત ભવનું વેર વાળવા માગતો હોય એટલો ધ કરીને એમની સામે ધસી આવ્યો. ધૃણા અને નફરતથી એમની સામે જોયું અને એમના મુખ પર જોરથી થેંક્યો.
આ જોઈને આસપાસ ઊભેલા ભિખુઓ ગુસ્સે થઈ ગયા. ગુરુ પ્રત્યેનું આવું દુર્વર્તન કઈ રીતે સાંખી શકાય ? બે-ત્રણ ભિખુઓએ પેલાને પકડ્યો અને બીજા એને મારવા માટે ઉઘુક્ત થયા.
ભગવાન બુદ્ધે પોતાનો એક હાથ ઊંચો કરીને ભિખુઓને શાંત રહેવા કહ્યું અને બીજા હાથે વસ્ત્રથી મુખ પરનું થુંક લૂછી નાખ્યું. જાણે કશું જ બન્યું ન હોય ! એમણે સ્નેહપૂર્વક એ ક્રોધાયમાન વ્યક્તિને પૂછ્યું, “ભાઈ, તારે કંઈ કહેવું છે ?”
144 | શ્રદ્ધાનાં સુમન
શ્રદ્ધાનાં સુમન 1 145
