________________
૭૪
મનને નિર્મળ કરવાનો ઉપાય
આટલું બોલીને ખલીફા સ્વયં ઊભા થયા. તેલ લાવીને દીપકમાં નાખ્યું. અતિથિને ભારે આશ્ચર્ય થયું. વિશાળ રાજ્યના માલિક એવા ખલીફાને કહ્યું, “ઓહ ! આપે શા માટે આટલું બધું કષ્ટ લીધું, આપના જેવી વ્યક્તિએ આવું કામ કરવું જોઈએ નહિ.”
ખલીફાએ કહ્યું, “આમાં કષ્ટ શેનું ? કામ કરવાથી કોઈ નાનું થઈ જતું નથી અને કામ નહીં કરવાથી કોઈ મોટું થઈ જતું નથી. જુઓ, તેલ નાખવા ગયો ત્યારે હું ઉમર હતો અને અત્યારે પણ એ જ ઉમર છું.”
એક વૃદ્ધપુરુષે સંતને કહ્યું કે હવે હું ઘણો વૃદ્ધ થઈ ગયો છું. જીવનને આરે આવી ચૂક્યો છું. કોઈ એવો ઉપદેશ આપો કે જેથી મારું ચિત્ત પૂર્ણરૂપે નિર્મળ થાય અને મનમાં કોઈ પણ પ્રકારના લોભ, મોહ આદિ તૃષ્ણા જાગે નહિ.
સંતે હસતાં-હસતાં કહ્યું, “જુઓ, જે સમયે તમારા મનમાં લોભ જાગે એટલે મનોમન સંકલ્પ કરી લેવો કે હવે આજથી હું ઈશ્વરે આપેલું અન્ન ખાઈશ નહિ. બસ, આવો સંકલ્પ કરશો એટલે તમને સિદ્ધિ મળી જશે.”
વૃદ્ધપુરુષ બોલ્યા, “આ તો આપનો કેવો ઉપદેશ ? અન્ન વિના પ્રાણ ટકે કેમ ? અન્ન તો ખાવું જ પડે ને. આને બદલે મોહવિજયનો કોઈ બીજો સરળ ઉપાય બતાવો.”
સંતે કહ્યું, “બરાબર, એક બીજો પણ ઉપાય છે. મનમાં મોહ જાગે તો ભગવાનને કહેવું કે હે પ્રભુ, હવે હું આપની ધરતી પર નહિ જીવું. ક્યાંક બીજે ચાલ્યો જઈશ.”
હે સંતપુરુષ ! મને સમજાતું નથી કે આપ મને ઉપદેશ આપો છો કે મારી મજાક ઉડાવો છો ? આ પૃથ્વી પર ન રહું તો જાઉં ક્યાં ? વળી હજી મારે પરલોક જવાનો સમય પાક્યો નથી. માટે આપની આ વાત મારાથી શક્ય નથી.” - સંતે કહ્યું : “એક સૌથી સરળ અને અંતિમ ઉપદેશ આપું છું. જો તમે એને આત્મસાત્ કરી લેશો, તો તમારું મન નિર્મળ !
148 1 શ્રદ્ધાનાં સુમન
શ્રદ્ધાનાં સુમન B 149
