________________
તો પહેલી વાત એ બને કે એનું આખું કુટુંબ બરબાદ થઈ જાય. બીજું એ પણ ખરું કે આપણે એની ભૂલના ભાગીદાર છીએ. આમાં આપણો પણ વાંક ખરો.”
પુત્રએ કહ્યું, “પણ આપણે આપેલી ૨કમ એ પોતાના અંગત ખર્ચમાં વાપરે એમાં આપણો વાંકગુનો શો ?”
પિતાએ કહ્યું, “બેટા, આપણે એની પાસેથી કામ લીધું પણ એના કુટુંબનો ક્યારેય વિચાર કર્યો નહિ. આ આપણો મોટો અપરાધ, આથી જ મેં કરેલો પગારવધારો એ સર્વથા ઉચિત છે. વળી, યાદ રાખજે કે ક્ષમા જેવો બીજો કોઈ દંડ નથી.”
118 D શ્રઢાનાં સુમન
જેવા સંસ્કાર હશે, એવું ફળ મળશે
બે માણસો વચ્ચે મોટો વિવાદ જાગ્યો. બંને એકબીજાને અધમ ઠેરવવા પ્રયાસ કરતા હતા. એકે કહ્યું, “તારો આવતો જન્મ ભયાનક હશે. તું નક્કી કોઈ પ્રાણીરૂપે જન્મીશ. માણસ તરીકે પુનર્જન્મ પામવાને તું યોગ્ય નથી.”
૫૯
બીજાએ કહ્યું, “અરે ! તારાં કર્મોનો તો વિચાર કર, કેવાં અધમ કર્મો કર્યાં છે તેં ? આવાં ર્કોવાળો માનવી આવતા ભવમાં પ્રાણી તો થાય, પણ એવું પ્રાણી થાય કે જે જગતને દુઃખદાયી બને."
આમ બંને વચ્ચે આ ભવના વેરને કારણે આવતા ભવ અંગે વિવાદ જાગ્યો. આખરે આવતો ભવ કેવો હશે એ જાણવાનું બંનેએ નક્કી કર્યું. ભારતવર્ષ પર એમણે નજર ફેરવી તો જણાયું કે ભગવાન બુદ્ધ જેવા જ્ઞાની જ આનો ઉત્તર આપી શકે. આથી બંને ભગવાન બુદ્ધ પાસે ગયા. ભગવાન બુદ્ધને કહ્યું, “અમારા બંને વચ્ચે આવતા ભવ વિશે વિવાદ જાગ્યો છે. આપ આનો ઉકેલ આપો."
ભગવાન બુદ્ધે કહ્યું, “કહો, શો વિવાદ છે તમારો ?" પહેલાએ કહ્યું, “ભગવન્ ! આ મારી સાથે આવેલ માનવીએ કૂતરા જેવાં કર્મો કર્યાં છે. એ પોતાના જાતભાઈઓ સાથે લડ્યો છે. એણે બીજાના વિરોધમાં સતત ભસ્યા કર્યું છે. વળી જેમ એ ભસી શકે છે તેમ જરૂર પડે પોતાનો લાભ જોઈને પૂંછડી પણ
શ્રદ્ધાનાં સુમન E 119
