________________
૬૯
હું મારા સ્વભાવને છોડી શકું નહીં !
પણ કાપવાનો વિચાર કરતો હતો, ત્યાં વરસાદ આવતાં એ કોલસો બનાવી શકે તેમ નહોતો, તેથી એણે આ વૃક્ષનું લાકડું વેચવાનો નિર્ણય કર્યો.
લાકડાનો ભારો લઈને એ બજારમાં પહોંચ્યો, તો એની સુગંધથી પ્રભાવિત થયેલા લોકો ચંદનના કીમતી લાકડાની ઘણી મોટી કિંમત ચૂકવવા તૈયાર થયા. ઝૂંપડાવાસીને તો આશ્ચર્ય થયું. અરે, આવા લાકડાના આટલા બધા દામ ! એણે લોકોને પૂછ્યું કે શા માટે તમે આની આટલી બધી કિંમત ચૂકવવા તૈયાર થયા છો, ત્યારે લોકોએ કહ્યું, “અરે ! આ તો અતિમૂલ્યવાન ચંદનકાષ્ઠ છે. જો તારી પાસે આવાં વધુ કાષ્ઠ હોય તો એની ઘણી કિંમત ઊપજ છે.”
ઝૂંપડાવાસીને અફસોસ થયો કે મૂલ્યવાન એવા ચંદનના આખા વનને એણે કોડીની કિંમતે કોલસા રૂપે વેચી નાખ્યું. એને ખૂબ પસ્તાવો થવા લાગ્યો. પોતાની મૂર્ખતા માટે અને ગુમાવેલી તક માટે વસવસો કરવા લાગ્યો.
આ સમયે એક વિવેકશીલ વ્યક્તિએ એને સમજાવ્યું, “ભાઈ, પસ્તાવો છોડી દો. આ આખી દુનિયા તમારી જેમ જ નાસમજ છે. જીવનની પ્રત્યેક ક્ષણ બહુમૂલ્ય હોવા છતાં માનવી એને વાસના અને તૃષ્ણાની તૃપ્તિને માટે પાણીના મૂલે ગુમાવે છે. તારી પાસે જે એક વૃક્ષ બચ્યું છે એનો સદુપયોગ કરીશ, તોપણ તે કંઈ ઓછી વાત નથી. ઘણું ખોયા પછી પણ અંતે જો કોઈ માનવી જાગૃતિ પામે છે તો એને બુદ્ધિમાન ગણી શકાય.”
ગામની બહાર ઝૂંપડી બાંધીને ભગવદ્ભજનમાં લીન રહેતા સંતને એક દુર્જન ખૂબ સતાવતો હતો. આ સંત સદૈવ ભક્તિમાં મગ્ન રહેતા, ત્યારે આ દુર્જન એમની ઝૂંપડી પાસે આવીને તોફાન કરતો. સંત ધ્યાનમાં લીન હોય, ત્યારે મોટેથી બુમબરાડા પાડતો અને પથ્થર મારતો.
ગામલોકોથી આ સહન થતું નહિ, તેથી તેઓ આ સંતને કહેતા કે આપ આટલી બધી ઈશ્વર-આરાધના કરો છો, આપની પાસે દૈવી શક્તિ છે, તો શા માટે આ દુરાચારીને એના વર્તન અંગે બોધપાઠ આપતા નથી ?
સંત હસીને કહેતા, “અરે ભાઈ, ક્ષમા એ તો મારો સ્વભાવ છે. મારાથી એને દંડ ન અપાય.”
ગામલોકો અકળાઈને દલીલ કરતા, “ખુદ ભગવાન રામે પણ રાવણનો સંહાર કર્યો હતો. શ્રીકૃષ્ણ સુદર્શન ચક્ર ધારણ કર્યું હતું. એનો અર્થ જ એ કે શઠને એની શઠતા માટે દંડિત કરવો પડે.”
સંત કહેતા, “અરે ભાઈ, હું ક્યાં એમના જેવો અવતારી પુરુષ છું ? હું તો સામાન્ય માનવી છું. મારે મન સહુ કોઈ સરખા. શત્રુ અને મિત્ર એકસમાન.”
સંતના મૌનને જોઈને દુરાચારી બહેકી ગયો. સંતને હેરાન કરવા માટે અને મોકળું મેદાન મળી ગયું. એક દિવસ સંત..
138 1 શ્રદ્ધાનાં સુમન
શ્રદ્ધાનાં સુમન 1 139
