________________
પર સિદ્ધિથી ઘમંડ પ્રગટ ન થવો જોઈએ !
સ્વામી રામકૃષ્ણ પરમહંસની આ વાત સાંભળીને ધનવાનને વજાઘાત થયો. એમાં પણ જ્યારે સ્વામીજીએ આટલી સતાથી કહ્યું ત્યારે એ મૂંઝાઈ ગયો, એને સમજાયું નહિ કે શા માટે આ મહાન સંત એને વિશે આવું કહે છે ? તેથી એણે પૂછ્યું, “આપ જ્ઞાની છો એ સાચું, પણ મારા જેવા મહાદાનેશ્વરીને ઈશ્વરનો સાક્ષાત્કાર થશે જ નહિ તેમ આટલી બધી સ્પષ્ટતાથી તમે કેમ કહી રહ્યા છો ?”
તમે તમારી તમામ ધનસંપત્તિનો ત્યાગ કર્યો, આ ત્યાગના માર્ગે ચાલવા માટે જે પહેલું કામ કરવાનું હોય તે તમે કર્યું નથી અને એથી જ ત્યાગમાર્ગનું પહેલું પગથિયું જ ચૂકી ગયા છો, ત્યારે તમને ઈશ્વરનો સાક્ષાત્કાર થાય તેવી કલ્પના કરવી પણ મુકેલ છે.”
સ્વામીજી ! મેં બધું છોડવું છે અને આપ કહો છો કે મેં કશું ત્યર્યું નથી, તેનો અર્થ શો ?"
જુઓ, તમે ધનનો ત્યાગ કર્યો, પરંતુ એ પૂર્વે અહંકારનો ત્યાગ કરવાની જરૂર હતી. સત્તા, સંપત્તિ કે ઉચ્ચ પદવીનો માનવીને અહંકાર થાય છે, એ જ રીતે ત્યાગનો પણ અહંકાર થઈ જાય છે. તમે સંપત્તિનો ત્યાગ કર્યો છે, અહં કારનો નહિ.
જ્યાં સુધી અહંકારમાત્ર નાશ પામે નહિ, ત્યાં સુધી ઈશ્વરનો સાક્ષાત્કાર શક્ય નથી.''
ધનવાનને સમજાયું કે એ પહેલું પગલું જ ચૂક્યો છે !
સંત બાયજીદ બસ્તાની સૂફી સંતોમાં આગવું સ્થાન ધરાવતા હતા. એમની મસ્તી, ભક્તિ અને નમ્રતા ત્રણેય અનોખાં. આવા મહાન સંતને જોઈને કોઈને મનમાં પ્રશ્ન જાગ્યો કે તેઓ કયા ગુરુના શિષ્ય હશે, કે જે ગુરુ પાસેથી એમને આવી નમ્રતા પ્રાપ્ત થઈ હશે અને એ ગુરુએ એમનું કેવું જીવનઘડતર કર્યું હશે કે જેને પરિણામે જગતને આવા મહાન સંત મળ્યા હશે.
આ અંગે સંત બાયજીદ બસ્તામીએ કહ્યું કે કોઈ મહાન સંત કે કોઈ મહાન જ્ઞાની મારા ગુરુ નથી. જેની પાસેથી જીવનદૃષ્ટિ મળે તે ગુરુ. એક વૃદ્ધ સ્ત્રીએ મને જીવનદૃષ્ટિ આપી હતી, માટે એ મારી ગુરુ છે. સહુને આશ્ચર્ય થયું. એક સામાન્ય વૃદ્ધા કઈ રીતે આ મહાન સંતની ગુરુ હોઈ શકે?
લોકોની જિજ્ઞાસાના ઉત્તરમાં સંત બાયજીદ બસ્તામીએ કહ્યું, “એક વાર હું ઘોર જંગલમાં ફરતો હતો. ઈશ્વરભક્તિમાં મસ્ત હતો. એ સમયે એક વૃદ્ધા મારી પાસે આવી. એના માથા પર લોટથી ભરેલી ગૂણ હતી. એણે મને કહ્યું, “ભાઈ, મને આમાં મદદ કરો. આ ગુણ મારે મારા ઘેર પહોંચાડવી છે.”
આ સંતને સચરાચર સૃષ્ટિ સાથે મૈત્રી હતી. એમણે જંગલમાંથી વાઘને સાદ પાડ્યો અને વૃદ્ધાને કહ્યું, “આ વાઘ પર તમારો કોથળો મૂકી દો. એ તમારી સાથે આવશે. છે કે તમારા ઘર સુધી આ કોથળો પહોંચાડી દેશે.”
14 શ્રદ્ધાનાં સુમન
શ્રદ્ધાનાં સુમન B 105
