________________
હતું.
એક માત્ર શ્રેણિકે એમ કહ્યું કે એણે નિરાંતે ભોજન કર્યું
રાજા પ્રસેનજિતે કહ્યું, “બીજા બધા રાજકુમારો ભારે સમજદાર કહેવાય. શિકારી કૂતરા આવ્યા એટલે ભોજન છોડીને ભાગી ગયા. પણ તમે ત્યાં કઈ રીતે રહ્યા ? કૂતરાઓએ તમને કેમ ફાડી ખાધા નહીં ?”
શ્રેણિકે કહ્યું, “મહારાજ, જે એકલો ખાય છે એને કૂતરાઓ કરડે છે. મારી સામે એકસો ભોજનથાળ હતા. કૂતરાઓ આવતા ગયા તેમ હું થાળ સરકાવતો ગયો. એમણે પણ ખાધું. જે એકલો ખાય છે તેને કૂતરો કરડે છે. જે બીજાને ખવડાવીને ખાવાનું જાણે છે એને કૂતરો કરડતો નથી. બહારની પરિસ્થિતિથી મેં મનને શાંત રાખ્યું અને નિરાંતે ભોજન લીધું.”
મહારાજા પ્રસેનજિતે શ્રેણિકને રાજગાદી સોંપી. રાજા પ્રસેનજિતે જોયું કે રાજકુમાર શ્રેણિક બીજાનો વિચાર કરે છે. પોતાનો વિચાર કરનાર માત્ર સત્તા જમાવતો હોય છે. બીજાનો વિચાર કરનાર પ્રજાના હૃદય-સિંહાસન પર બિરાજમાન થાય છે.
100 D શ્રદ્ધાનાં સુમન
૫૦
જીવ બચાવવો એ મારો ધર્મ છે
રાજવૈદ્ય ઝંડુ ભટ્ટજીને મન દર્દી એ માત્ર દર્દી નહોતો, પણ દીકરો હતો. ઘણી વાર દર્દીને સગવડ ન હોય તો પોતાને ઘેર રાખીને સારવાર આપતા. એની પાસે પૈસા ન હોય, તો પોતાને નામે બીજાની પાસેથી પૈસા ઉછીના લાવીને એ પૈસાથી એની દવા કરતા. અરે ! ઈશ્વર પૂજા સમયે પણ કોઈ દર્દી આવે, તો એ દર્દીની તરત ચિકિત્સા કરવા લાગતા. આવનાર દર્દી પણ કહેતા કે, “વૈદ્યરાજ, આવી સેવાચાકરી તો ખુદ અમારા દીકરા પણ ન કરે..
એક વાર એમણે જોયું કે કોઈ યુવાન સ્ત્રી કૂવામાં પડીને આપઘાત કરવા જઈ રહી છે. તેઓ તરત દોડી ગયા અને એનો હાથ ઝાલીને કૂવામાં પડતી બચાવી લીધી. એમણે એ યુવતીને કહ્યું, “દીકરી, આપઘાત એ મોટામાં મોટું પાપ છે. કયા દુઃખે તું આપધાત કરી રહી છે?”
પેલી યુવતીએ પોતાની વીતકકથા કહી. નાની ઉંમરમાં વિધવા બનેલી. એને કોઈ પુરુષે લલચાવીને જાળમાં ફસાવી. એ ગર્ભવતી બનતાં પેલા પુરુષે એને તરછોડી દીધી. માતા, પિતા, જ્ઞાતિ અને રાજ્યે એને માથે બદનામીનું કલંક લગાડ્યું. એ યુવતીને માટે જીવવું આકરું બન્યું હતું. આવા જીવનનો અંત આણવા માટે કૂવો પૂરવા સિવાય એની પાસે બીજો કોઈ રસ્તો નહોતો. એણે ઝંડુ ભટ્ટજીને કહ્યું, “મારું જીવન એ મૃત્યુ કરતાં
શ્રઢાનાં સુમન | 101
