________________
કશું લીધું નહીં. એમાં મારો કોઈ દોષ નથી.”
આ વાત સાંભળીને રાજાને અપાર આશ્ચર્ય થયું. એ જોઈને યોગીરાજે કહ્યું, “જુઓ, પહેલાં તમને આખો દિવસ ગરમીમાં બેસાડ્યા અને હું નિરાંતે કુટિરમાં બેઠો, બીજે દિવસે તમને ભૂખ્યા રાખ્યા અને મેં સ્વયં ભોજન કર્યું. એનો અર્થ જ એ કે હું ભોજન કરું એનાથી તમારી ભૂખ મટવાની નથી. હું સાધના કરું તેનાથી તમને શાંતિ મળે નહીં. તમે જે રીતે પુરુષાર્થ કરીને સત્તા અને સંપત્તિ પામ્યા, તે જ રીતે તમારા જ પ્રયત્નો તમને શાંતિ આપી શકશે. શાંતિ ન તો ઉઠ્ઠીની મળે છે કે ન તો મંત્ર-તંત્ર આપી શકે છે."
ગયા અને ભીતરની અપાર બેચેનીની વાત કરી. યોગીરાજે એમને પછીના દિવસે આવવાનું કહ્યું.
રાજા વહેલી સવારે યોગીની કુટીર પાસે પહોંચી ગયા. યોગીએ એમને કહ્યું કે બહાર તડકામાં આખો દિવસ બેસી રહો. રાજા એમની આજ્ઞાને અનુસરીને ગ્રીષ્મની ગરમીમાં કુટિરની બહાર આખો દિવસ બેસી રહ્યા. યોગી સ્વયં કુટિરમાં બેઠા હતા. રાજાને આ પસંદ પડ્યું નહીં, પરંતુ પોતે શાંતિને શોધતા હતા તેથી સહેજે અકળાયા નહીં. સાંજ પડી.
યોગી પાસે ગયા એટલે યોગીરાજે કહ્યું કે હવે કાલે વહેલી સવારે આવી જજો . બીજા દિવસે રાજા ફરી યોગીરાજ પાસે આવ્યા. યોગીએ એમને ભૂખ્યા રહેવાનું કહ્યું અને પોતે નિરાંતે ભોજન આરોગવા લાગ્યા.
રાજા અકળાઈ ગયા. મનમાં વિચાર્યું કે આ મહાત્મા કેવા સ્વાર્થી અને શુદ્ર છે. મને બળબળતા તાપમાં બેસાડ્યો અને પોતે કુટિરની ઠંડકમાં રહ્યા. મને ભૂખ્યો રાખીને પોતે ભરપેટ ભોજન કર્યું. જો એમની બધી આજ્ઞાનું પાલન કરું તો-તો મરી જઈશ.
આથી સાંજ પડી એટલે રાજાએ યોગીરાજની રજા માગી અને બોલ્યા, “બે દિવસ થયા, પણ મને કશી પ્રાપ્તિ થઈ નથી. મને એમ લાગે છે કે હું જે સિદ્ધિ ઇચ્છું છું, તે તમે આપી શકો તેમ નથી, માટે હવે જાઉં છું.”
રાજાની વાત સાંભળી યોગીરાજ ખડખડાટ હસી પડ્યા અને બોલ્યા, “અરે રાજન, મેં તમને બધું આપ્યું છે, પરંતુ તમે
6 | શ્રદ્ધાનાં સુમન
શ્રદ્ધાનાં સુમન D 7
