________________
૨૪
જીવન ફરિયાદથી કે ઈશ્વરની યાદથી !
જ્યારે દલપતરામને એ વખતે બીજે બસો રૂપિયાનો પગાર મળતો હતો, આથી દલપતરામે ના પાડી. કર્ટિઝને યાદ આવ્યું કે દલપતરામ અને ફાર્બસ વચ્ચે ગાઢ મૈત્રી હતી. બંને અવારનવાર સાથે બહારગામ પણ જતા હતા. આથી એમણે ઇંગ્લેન્ડમાં રહેલા ફાર્બસને પત્ર લખ્યો અને કહ્યું કે દલપતરામને તમે વિનંતી કરો તો કદાચ આ કામ સ્વીકારે.
ફાર્બસે દલપતરામને ગુજરાત વર્નાક્યુલર સોસાયટીમાં જોડાઈ જવાનું કહ્યું. દલપતરામે પોતાના મિત્રની વાતનો તત્કાળ સ્વીકાર કર્યો અને કર્ટિઝસાહેબને કહ્યું,
ફાર્બસસાહેબની મૈત્રી એ તો મારા જીવનનું અભિન્ન અંગ છે. આવી મિત્રતાથી જગતમાં બીજી કોઈ મહાન વસ્તુ નથી. એમના બોલ એ મારે માટે બ્રહ્મબોલ ગણાય. એને હું અવગણી શકું નહિ.”
આમ કહીને દલપતરામે વીસ રૂપિયાના પગારે ગુજરાત વર્નાક્યુલર સોસાયટીમાં કામ કરવાનું સ્વીકાર્યું.
સાચી મૈત્રીમાં કદી ધનનો માપદંડ હોતો નથી અથવા તો લાભ-ગેરલાભનો કોઈ ખ્યાલ હોતો નથી. મૈત્રી એ હૃદયમાં વસે છે અને તેથી જ એક હૃદયની આજ્ઞા બીજું હૃદય સાનંદ સ્વીકારે
સૂફી સંત બાયજીદ. ઈશ્વરભક્તિમાં સદા મસ્ત રહે. ગમે ત્યાં જાય, ગમે તે કરે, પણ હૃદયમાં સતત પ્રભુનું રટણ ચાલ્યા કરે.
એક વાર પોતાના ભક્ત-સાથીઓ સાથે રસ્તા પરથી પસાર થતા હતા. સંત બાયજીદના પગ ચાલે, પણ મન તો ઈશ્વરભક્તિમાં ડૂબેલું હતું.
રસ્તામાં એક પથ્થર હતો. સંત બાયજીદના પગે તે વાગ્યો. પગમાંથી લોહી વહેવા માંડ્યું. સંત જમીન પર બેસી ગયા.
પગમાંથી લોહી વહ્યું, પણ સંતે પગને સહેજે હાથ અડાડ્યો નહિ. એ બંને હાથ જોડીને, માથું આકાશ ભણી ઊંચું રાખી પ્રભુનો અહેસાન માનવા લાગ્યા.
સંતની આ રીતથી એના સાથીઓ વિચારમાં ડૂબી ગયા. એક ભક્ત તો બોલી ઊઠ્યો :
અરે ! આપ આ શું કરો છો ? તમે જમીન પર બેસી ગયા તો અમે માન્યું કે પગે વાગેલા ઘાની ફિકર કરશો. આ પગમાંથી તો લોહી વહ્યું જાય છે, પરંતુ તમે તો હાથ જોડીને પ્રભુની પ્રાર્થનામાં મગ્ન છો.” - સંત બાયજીદે કહ્યું, “સાથીઓ ! હું તો ઈશ્વરનો પાડ માનું છું. કેટલો બધો ઉપકારી છે એ !''
છે.
18 D શ્રદ્ધાનાં સુમન
શ્રદ્ધાનાં સુમન 49
