________________
ડાહ્યાભાઈ ધોળશા આ પ્રેરણા-બોલ સાંભળી રહ્યા. એમના અંતરમાં એક આંદોલન આકાર લઈ રહ્યું. ભીતરમાંથી જ કોઈ વ્યક્તિ-શક્તિ જાણે એમને ચૂંટી ખણી રહી : ડાયાનો ઢોંગ ધરાવતો તું શું પાગલ નથી ? પ્રેમની પરબો માંડીને, વાત્સલ્યનાં વારિ વહેંચવાના ઉપદેશ દેતો તું કવિ દલપતરામને પ્રેમનું ટીપું પણ નથી પાતો, આ શું તારી આત્મ-ઠગાઈ નથી? મિત્રની સામે તો મૈત્રીના મધુકુંભ સહુ કોઈ ધરે ! એમાં કંઈ ઝાઝી વિશેષતા નથી. શત્રુના મોંમાં પ્રેમનું ટીપુંય રેડવું એ જ અઘરું છે. અને અઘરાની આરાધના માનવ નહિ કરે, તો પછી કરશે કોણ ?
વિચારનું આ આંદોલન એટલું બધું વેગીલું બન્યું કે, વિચારને આચારમાં પલટાવું જ પડે! ડાહ્યાભાઈ પ્રવચનની એ પ્રેરણા ઝીલીને સીધા જ કવિ દલપતરામના ઘરે જવા રવાના થયા. જેણે આ દશ્ય જોયું, એના આશ્ચર્યને અવધિ ન રહી. જેણે વાત જાણી, એના અચરજને આરો ન રહ્યો, ખુદ દલપતરામ પણ પોતાની સામે આવીને ઊભેલા ડાહ્યાભાઈને આશ્ચર્ય અને અહોભાવની આંખે નિહાળી જ રહ્યા. કવિ અને નાટ્યકારની વચ્ચે મૌનની ગંભીર પળો પસાર થઈ રહી. એ અબોલ આંખો ઘણું ઘણું બોલી ગઈ. એ બિડાયેલા હોઠ કેટલીય વાતો કરી ગયા. અંતે ગંભીરતાનો પડદો ઊચકતાં ડાહ્યાભાઈએ કહ્યું :
“કવિવર! ધોળો રંગ વાત્સલ્ય/પ્રેમનો પ્રતીક લેખાય છે. ધોળી ધજા યુદ્ધવિરામની સંદેશવાહક ગણાય છે. હું ધોળી ધજા લઈને આપની પાસે આવ્યો છું
દલપતરામે વાતનો મર્મ પામવા પૂછ્યું : યુદ્ધ વિના વિરામ કેવો ? અને તમારા હાથમાં ધોળી ધજા જેવું તો કંઈ
$ $ જૈનશાસનના જ્યોતિર્ધરો ભાગ-૩
-
