________________
જોવાલાયક સ્થાપત્યો-સ્થાનો તરીકે લાલગઢ, ગજનેર પેલેસ, it રાજ્યપરિવારની સ્મૃતિમાં નિર્મિત છત્રીઓ, હવેલીઓ, સંગ્રહાલયો આદિની જેમ “ભાંડાશાહના મંદિર તરીકે ઓળખાતા એક જૈન મંદિરની પણ જે ગણના થતી આવી હતી, એ આજેય પૂર્વવત જ જોવા મળે છે. - લગભગ ૨૦૦ વર્ષ પૂર્વે નિર્મિત અને ત્રિલોક દીપક પ્રાસાદ' તરીકે પ્રખ્યાતિ પામેલા આ મંદિરનું નિર્માણ સંવત ૧૫૭ની સાલમાં બીકાનેરના ભાંડાશાહ દ્વારા થવા પામ્યું હતું. ત્યારે બીકાનેરનું સિંહાસન રાવ લૂણકરણજી શોભાવતા હતા. શિલ્પ-સ્થાપત્યો-છતો ને દીવાલો પર રેખાંકિત ચિત્રાવલિ આદિ અનેકાનેક વિશેષતાઓથી સમૃદ્ધ આ જિનાલય એવી એક વિરલ વિશેષતા ધરાવે છે કે, જે ભારતભરના કોઈ મંદિરમાં જોવા મળતી ન હોય ! આ મંદિરના પાયાનું ચણતર શુદ્ધ ઘી દ્વારા થવા પામ્યું હતું. એનો ઇતિહાસ જાણવા જેવો છે : ભાંડાશાહની ઉદારતાભરી ભક્તિ સુવાસનો પ્રવાસ કરાવતો એ ઇતિહાસ કંઈક આવો છે :
ભવ્ય જિનમંદિરના નિર્માણની ભાવનાથી ભાવિત શેઠ ભાંડાશાહ એક દહાડો કોઈ શિલ્પી સમક્ષ પોતાની ભાવના મુજબના નિર્માણ અંગે વાર્તાલાપ કરી રહ્યા હતા. શેઠ ઘીના મોટા ગજાના વેપારી હતા. એથી આસપાસ ઘીથી ભરેલાં પાત્રો પડ્યાં હોય અને થોડીઘણી માખીઓ બણબણી રહી હોય, એ સાવ અસંભવિત ન ગણાય. વાર્તાલાપ દરમિયાન એક માખી ઘીના પાત્રામાં પડી જતાં જીવદયાની દૃષ્ટિથી શેઠે એ માખીને બહાર કાઢીને બચાવી લીધા બાદ ઘીથી ખરડાયેલી આંગળીઓ ઢીંચણ પર ઘસવા માંડી, આ જોતાં જ શિલ્પીને એમ લાગ્યું કે, શેઠ વાતો તો મોટી મોટી કરી રહ્યા છે. પરંતુ એમની ભાવના મુજબનાં નિર્માણ માટે તો લાખો
જૈનશાસનના જ્યોતિર્ધરો ભાગ-૩
-
