________________
‘શેઠ ! તમારી નેકી પર તો મને પૂરે પૂરી ઈમાન છે, પણ અબઘડી જ મારે મારી રકમની અનિવાર્ય આવશ્યકતા ઊભી થઈ છે, એથી એ રકમ લેવા જ હું આવી પહોંચ્યો છું !’
શેઠે મુનીમને બોલાવ્યા અને ગરાસદારની ૨કમ કેટલી છે, એની તપાસ કરવા મુનીમને કહ્યું.
પરભોમનાં વહાણોની કુશળ-વાર્તા હજી આવી ન હતી. એ વહાણો પર મોટી મીટ હતી. શેઠ એના વિચારમાં હતા, ત્યાં તો મુનીમજી હિસાબ-કિતાબ લઈને આવી પહોંચ્યા.
શેઠે હિસાબ-કિતાબ જોયા, તો રકમ ખૂબ જ મોટી હતી અને એનું વ્યાજ પણ ઠીક જ વધી ગયું હતું. પેઢી અત્યારે આટલી મોટી રકમ ભરપાઈ કરી શકે, એમ ન હતી. ઇજ્જતનો સવાલ હતો. અને ઈમાનનો પ્રશ્ન હતો. સવચંદ શેઠના મો પર અંકાયેલી રેખાઓ જોતાં જ ગરાસદારને પેલો વેપારી સાચો જણાવા માંડ્યો.
શેઠે અને મુનીમે આજુ-બાજુની ઘણી પેઢીઓ પર નજર દોડાવી, પણ એવી કોઈ પેઢી એમની નજરમાં ન આવી, જે ઈર્ષાના વમળમાં ફસાયેલી પોતાની ઈજ્જતને ઉગારે ! અંતે શેઠની નજ૨ સોરઠને વીંધીને દૂરદૂર છેક અમદાવાદ ભણી મંડાઈ. ત્યારે અમદાવાદમાં સોમચંદ શેઠના નામ પર વેપારના વહાણ ચાલતા, એમની ઝિંદાદીલી, નેકી અને દરિયાદિલી એ વખતે જીભે જીભે ગવાતી.
સવચંદ શેઠને અમદાવાદના આવા સોમચંદ શેઠ સાંભર્યા, આંખની ઓળખ પણ એમની સાથે સવચંદ શેઠને ન હતી. છતાંય એક વેપારી બીજા વેપા૨ીને નામ-કામથી ઓળખે, સંકટ આવ્યે અક્ષરો પર જ લાખોની લેવડ-દેવડ થાય અને કોઈની આબરુ પર ફરી વળનારા પાણી અટકે. એ વખતના વેપારી આલમની નીતિ રીતિ આવી હતી.
જૈનશાસનના જ્યોતિર્ધરો ભાગ-૩
૧૧૫
