________________
it બંને વચ્ચે આમ તો જોકે ગુરુ-શિષ્ય જેવો વ્યવહાર હતો.
આમ છતાં પોતાની વાતમાં જરાય અંજાઈ ન જવાની શ્રી વરસૂરિજીની વૃત્તિ-પ્રવૃત્તિ ક્યારેક સિદ્ધરાજના મનમાં ગર્વ પ્રેરિત એવો વિચાર જન્માવી જતી કે, રાજ્યાશ્રયના કારણે જ શ્રી વીરસૂરિજી મહારાજનું ગુજરાતમાં આટલું બધું માનસન્માન સચવાય છે, આ દીવા જેવી ચોખ્ખી-સ્પષ્ટ વાતનો એમને ખ્યાલ હોવો જ જોઈએ. કોઈ એવો અવસર આવશે, ત્યારે આ વિષયમાં મારે એમનું ધ્યાન દોરવું જ રહ્યું.
એક દિવસ રાજસભામાં “સ્વદેશ પૂજયતે રાજા વિદ્વાન્ સર્વત્ર પૂજ્યતે” જેવા કોઈ મુદ્દા પર ચર્ચા ચાલી. સુભાષિતના સંદેશનો સાર એ જાતનો તારવી શકાતો હતો કે, રાજા તો માત્ર પોતાના દેશના સીમાડા પૂરતો જ પૂજ્ય ગણાય છે. જયારે વિદ્વાન તો દેશ-પરદેશ, યત્ર-તત્ર-સર્વત્ર પૂજયપાત્ર બનતો હોય છે. આ ચર્ચા થોડી લંબાતી ગઈ, ત્યારે સિદ્ધરાજે એને ટૂંકાવવાના આશયથી મનમાં ઘૂંટાઈ રહેલી એક એ વાતને જરા કટાક્ષ અને મશ્કરીના સ્વરૂપમાં રજૂ કરવાની તકને ઝડપી લેતાં કહ્યું કે, મહારાજ! “વિદ્વાન સર્વત્ર પૂજ્યતે'ની વાત કરો છો, પણ એ કેમ ભૂલી જાવ છો કે, તમે મારા રાજ્યાશ્રિત છો, માટે જ આટલા બધા માન-પાન-સન્માન પામી શકો છો ને ?
કટાક્ષબાણ રૂપે આટલો પ્રશ્ન કરીને સિદ્ધરાજે જ્યાં મૌન સ્વીકાર્યું, ત્યાં જ સાધુ અને સૂરિ તરીકેના સ્વમાનને સાચવવા શ્રી વીરસૂરિજી મહારાજે શેહશરમમાં જરાય તણાયા વિના પ્રશ્નાત્મક પડકાર ફેંક્યો કે, રાજ્યાશ્રયમાં આવું સામર્થ્ય હોત, તો રાજ્યાશ્રિત કૂતરો પણ સિંહની અદાથી ગર્જના કરી શકતો હોત! માટે ગર્જના કરવા માટે જરૂરી પરિબળ તો સત્ત્વ જ ગણાય, નહીં કે રાજયાશ્રય !
હા 6 છ જૈનશાસનના જ્યોતિર્ધરો ભાગ-૩
