________________
૫. પ્રભાવના–ધર્મનાં અનેક કાર્યો કરે. જેથી શાસનની પ્રભાવના થાય, લોકે ધર્મની અનુમોદના કરે, અને ઘણાને બાધિ બીજની પ્રાપ્તિ થાય.
પાંચ લક્ષણ કહે છેજેના વડે સમક્તિની ઓળખાણ થાય તે લક્ષણ કહીએ.
૧. શમ–જે માટે અપરાધી હોય તેના ઉપર પણ રિષ ન કરે અને મનમાં જાણે જે એ બચારાને શે દેષ છે? મારા કર્મોને વાંક છે. પર તો નિમિત્ત માત્ર છે. સુખદુઃખ કર્માધિન છે. અથવા અનંતાનુબંધી કષાયને ઉપશમાં હાવાથી અભિનિવેશ કદાગ્રહ ન હોય. જેમકે શ્રીકૃષ્ણ અને શ્રેણિક વિગેરે અપરાધી કે નિરપરાધી ઉપર પણ કેપ કરતા હતા છતાં અનંતાનુબંધીને ઉપશમ હતો તેથી સમક્તિ હતું.
૨. સવેગ–તે દેવ મનુષ્યના સુખભેગને જે સુખદુઃખ કરી. માને અને એકાંત મેક્ષસુખને ચાહે.
૩. નિર્વેદ–દેવ, મનુષ્ય અને તિર્યંચના કામગથી વિરક્ત થઈ તેને ત્યાગ કરવાની અભિલાષા રાખે અને ધર્મને તારક જાણું તેને આચરે.
- ૪. અનુકંપા–તેનાં બે ભેદ–૧. દ્રવ્ય અનુકંપા તે દીન, દુઃખી અને દરિદ્ધી પ્રાણીઓનાં દુઃખને ટોલે તે. કારણ શ્રી ભગવતી સૂત્રમાં બીજા શતકના પાંચમા ઉદ્દેશામાં તુંગીઆ નગરીના શ્રાવકેના ગુણવર્ણનમાં “gવં જુવ ટુવા” એ પાઠ છે એટલે. સદાકાલ દાન દેવા માટે દરવાજા ઉઘાડા છે. જેનું ફળ મોક્ષ છે. એવા સુપાત્રદાનમાં પાત્રાપાત્રને વિચાર કરવો પણ અનુકંપાદાન સર્વત્ર કરવું. ૨. ભાવ અનુકંપા તે ધર્મહીન પ્રાણીને
