________________
૩૫ સમકિતની છ ભાવના કહે છે. ૧. મૂળ ભાવના-સમતિ એ સર્વજ્ઞ ભાષિત ધર્મવૃક્ષનું મૂળ છે. જે સમક્તિ રૂપ મૂળ ઉંડું–નિશ્ચલ હોય તે જ વ્રત તરૂ મેક્ષ ફલને આપે. સમક્તિ વગરની જે ક્રિયા કરે છે અને મનમાં ગર્વ ધરે છે તે બીચારા અજ્ઞાનીની ક્રિયા નિરર્થક છે.
૨. દ્વારભાવના–સમક્તિ એ મોક્ષનગરનું દ્વાર છે. કેમકે સમતિ સિવાય મેક્ષ મળતો નથી.
૩. પ્રતિષ્ઠાન ભાવના–સમકિત એ ધર્મરૂપ પ્રાસાદની મજબૂત પીઠ (પા) છે. કારણ જે સમક્તિ રૂપ પાદ્રઢ હોય તે જ ધર્મરૂપ પ્રાસાદ ટકી શકે છે.
૪. નિધાન ભાવના–સમતિએ સમસ્ત જ્ઞાનાદિ ગુણેને ભંડાર છે. તેના સિવાય છૂટા રત્ન સમાન અન્ય ગુણોને કષાચાદિ ચેરે લૂંટી જાય છે. '
૫. આધારભાવના–સમકિત એ સમદમાદિ ગુણોને પૃથ્વીની પેઠે આધાર છે. તે વિના સમદમાદિ ગુણ ટક્તા નથી.
૬. ભાજન ભાવના–સમકિત એ શ્રુતશીલ રૂપ અમૃતરસનું પાત્ર છે, કેમકે તેના વિના તે ધર્મ રૂપી અમૃત રહી શકતું નથી. આ પ્રમાણે નિરંતર ભાવવું. એ ૬૧ ભેદ વ્યવહાર સમિતિના છે.
આ છએ હોદો નિશ્ચયમાં છે. જેમાં સમક્તિ સ્થિર થાય તે સ્થાનક.
૧. જીવ છે-કેટલાએક ચાર્વાક વિગેરે જીવસત્તાને માનતા નથી. પણ જીવ છે. અને તે ચૈતન્ય લક્ષણ વડે જણાય છે. ક્ષીર નીરની પેઠે યદ્યપિ પુદ્ગલથી એકત્રિત થયો છે તે
