________________
૧૦૬ વિશેષથી જુદું સામાન્ય નથી. એ નય વડેજ લેકવ્યવહાર ચાલે છે. જેમ ગચ્છતીતિ ગે. અથવા પકે જાતેતિ પકજ. છતાં પણ ગાય, કમલ વિગેરે. ઈત્યાદિ વ્યવહાર નયથી છે. અથવા જીવના તથા પુદગલના ભેદ બધા વ્યવહાર નયથી છે.
ગાથા - पज्जत्ता पज्जत्तय, जे सुहुमाय बायराय जे चेव; देहेसु जीवसन्ना, सुत्तेववहार दो उत्ता ॥१॥
૪. બાજુ સૂત્રનય-જુ એટલે સરળ. અતિત, અનાગત કાલ છોડી વર્તમાન કાલમાં જે વસ્તુ જે સ્વરૂપે હોય તે જ સ્વરૂપે માને. સાધુને વેશ છતાં ગૃહસ્થપણાના ભાવમાં વતે. હોય તે ગૃહસ્થ કહે. અથવા સામાયિકમાં સ્થિત શ્રાવકના પરિણામ જે હાટમાં હેય તે હાટસ્થિત માને. એ નય ઉપગાહી છે.
૫. શબ્દનયએ નય વ્યાકરણ વ્યુત્પત્તિથી ઉત્પન્ન થએલ શબ્દના અર્થને અનેક પર્યાય કરી એક અર્થ માને છે.”
૬. સમભિરૂઢ નય-એ નય પર્યાય ભેદે અર્થ ભેદ માને છે. ઘટ, કુંભ, કલશાદિને જુદા જુદા અર્થ માને છે.
૭. એવંભૂત નય–તે એક પર્યાય અભિધેય વસ્તુ પણ સ્વકીય કાર્ય કરતું હોય તે માને. જેમ શક સિંહાસન ઉપર બેઠો હોય તે જ શક કહે, અન્યથા નહિ. એ સાતે નયાયત્તર વિશુદ્ધ છે. એકેક નયના સે, સો ભેદ થાય છે. તેમાં પેલા ચાર ના દ્રવ્યાર્થિક અને પાછલના ત્રણ નયે પર્યાયાર્થિક છે. એ જનભદ્ર ગણીની વ્યાખ્યા છે. અને સિદ્ધસેન દિવાકરની વ્યાખ્યાએ પહેલા ત્રણુ નય દ્રવ્યાર્થિક ને પાછલા ચાર નય પર્યાયાર્થિક છે.
