________________
૧૯ - હવે નિક્ષેપાનું સ્વરૂપ કહે છે - - ૧. પ્રથમ કઈ પણ વસ્તુના નામને નિર્દેશ કરીને બેલાવવો. તે નામ. જેમ કેઈકનું ધનપાલ એવું નામ હાય.. તે યદ્યપિ નિર્ધન હાય તથાપિ તેને ધનપાલ કહેવાય છે.
૨. બીજો–સ્થાપના નિક્ષેપે–તે કઈ પણ વસ્તુની સ્થાપના કરવી. આકાર રૂપ તે સ્થાપના નામસહિતજ હોય. જેમ ઇંદ્રાદિકની મૂર્તિની સ્થાપના કરવાથી તે ઈંદ્રના નામથી ઓળખાય છે.
૩. દ્રવ્યનિક્ષેપે–તે ઉપયોગ વિના વસ્તુનું ગ્રહણ કરવું. તે દ્રવ્ય નિક્ષેપો “ મgવળવં ” ઈતિ અનુગદ્વાર. વચનાત્ તથા જે ભાવનું કારણ હોય તે દ્રવ્ય નિક્ષેપે.
૪. ભાવ નિક્ષેપ –તે પિતે ઉપગ સહિત વસ્તુનું ગ્રહણું કરવું તે ભાવ નિક્ષેપે. - દરેક વસ્તુમાં ચારે નિક્ષેપા અવશ્ય હોય છે. આદ્ય ત્રણ નિક્ષેપ કારણ છે ને ભાવ નિક્ષેપે કાર્ય છે. પ્રથમના ત્રણ નિક્ષેપા સિવાય ભાવ નિક્ષેપ થાય નહિ અને ભાવ નિક્ષેપ સિવાય ત્રણ નિરર્થક છે. માટે ચારે નિક્ષેપા માને તેને સમક્તિી જાણવા અને એકપણ ઉથાપે તેને મિથ્યાત્વી જાણવા. લોકમાં પણ નામ નિક્ષેપા સિવાય વ્યવહાર થતો નથી. જેમ કેઈને આંબો લે છે એમ કહ્યું ત્યારે નામ નિક્ષેપે થયે. આવા આકારવાલે લે છે એમ કહ્યું ત્યારે સ્થાપના નિક્ષેપ થયો. અમુક દ્રવ્યને લેવો છે ત્યારે દ્રવ્ય નિક્ષેપ થયો. તેમજ આ
બાજ છે. એને ચોકસ આત્મામાં નિર્ણય થયે, આંબાના ઉપયોગમાં વર્જ્યો ત્યારે ભાવનિક્ષેપ થયા. માટે ચારે નિક્ષેપે કરી વસ્તુ સ્વરૂપ જાણવું
