________________
હવે સમ ભંગીનું સ્વરૂપ કહે છે - ૧. સ્વાદસ્તિ ભાંગે–એટલે કથંચિત્ સર્વ પદાથે પિતાના સ્વવ્યાદિકે કરી છતા છે. જેમ ઘટવ્ય-દ્રવ્યથી માટીને, ક્ષેત્રથી રાજનગરને, કાલથી ઉષ્ણકાલને, ભાવથી શ્યામ છે. એમ સર્વ દ્રવ્ય પિતપતાના રૂપે છતા છે.
૨. સ્વાન્નાસ્તિ–સર્વપદાર્થ કર્થચિત્ પરદ્રવ્ય, પરક્ષેત્ર, પરકાલ અને પરભાવથી અછતા છે. જેમ ઘટ તે દ્રવ્યથી ઘટ રૂપ, ક્ષેત્રથી સ્તંભતિર્થને, કાલથી શીતકાળને, ભાવથી રક્તરૂપ નથી.
૩. સ્વાદપ્તિ સ્થાનાસ્તિ–ત્રીજો ભાગે સર્વ પદાર્થ પર્યાયની અપેક્ષાએ વિચારતાં સ્વદ્રવ્યાર્દિકે અસ્તિરૂપ છે અને પર દ્રવ્યાર્દિકે નાસ્તિરૂપ છે.
૪. સ્યાદ્ધક્તવ્યું–સર્વપદાથે સ્વ દ્રવ્યાદિકથી છતા અને પર દ્રવ્યાદિકથી અછતા છે. અને તે એક સમયમાં છે પણ તે કહી શકાય નહિ. કારણ શબ્દ બોલતાં અસંખ્યાતા સમય લાગે. માટે કથંચિત્ વિધિનિષેધ યુગપવિધિથી અવક્તવ્ય છે.
પ. સ્વાદસ્તિ અવક્તવ્ય-વસ્તુના એક દેશમાં સ્વદ્રવ્યાદિકની વિવિક્ષા કરીએ ત્યારે તે અતિરૂપ છે અને બીજા દેશમાં યુગપત્ વ્યાખ્યા કરીએ ત્યારે અવક્તવ્ય છે–એમ પાંચમે ભાગે જાણ
૬. સ્યાનાસ્તિ અવક્તવ્યવસ્તુના એકદેશમાં પરવ્યાદિકની વિવિક્ષાએ નાસ્તિરૂપ છે. અને બીજા દેશમાં સુગમતું વ્યાખ્યાએ અવક્તવ્ય છે.
૭. સ્વાદતિ સ્થાનાસ્તિ સ્યાદવક્તવ્ય-વસ્તુના એક દેશમાં સ્વદ્રવ્યાદિકની વિવિક્ષાએ અતિરૂપ છે. બીજા દેશમાં પર દ્રવ્યાદિકની વિવિક્ષાએ નાસ્તિરૂપ છે અને યુગપતુ વ્યા
