________________
૧૦૪
કહીએ. એ પાંચ વ્યવહાર માંહેના કાઇ પણ વ્યવહાર સહિત ગીતાર્થ થાય તેના પાસેથી પ્રાયશ્ચિત લેવું. પણુ અગીતાર્થે પાસેથી લેવું નિહ. અગીતા પાસેથી લેવાથી દોષની ઉત્પત્તિ થાય છે. કહ્યું છે કે-અગીતાર્થ આલેાયણાની વિધિ જાણતા નથી, માટે તેની પાસેથી પ્રાયશ્ચિત લેવાથી, લેનાર તથા આપનાર બન્ને સંસારમાં ભમે છે. કારણ કે તે ન્યૂનાષિક આપે તેથી આશાતના લાગે. આશાતના તે મિથ્યાત્વ છે. જે ગીતાર્થ હાય તે સમસ્ત વસ્તુ સ્વરૂપને જાણે; માટે વસ્તુ સ્વરૂપને કહે છે:દુહા:
આંખા મ મીંસસી મીંચમન, નયણુ નિહાળી જોય; અપેા અપ્પા ખેંચીએં, તા અવર નો કાય. ૫૧૫ આગમ અણુ ભણીચે કહ્યું, ભણ્યે કિછ્યું વિશેષ; એકણુ પદ્મ જાણ્યા વિના, ન ગઈ મમતા રેષ. રા
જૈનમત સનયાત્મક છે. અન્ય મતા એક એક નયથી પ્રગટ્યા છે. ૌદ્ધમત ઋજુ સૂત્ર નયથી પ્રગટેલ છે. વેદાંત મત સંગ્રહ નયથી, સાંખ્ય નૈગમનયથી, યાગ વૈશેષિક શબ્દ નયથી પ્રગટેલ છે. માટે સર્વે નય ગુંથીત સ્યાદ્વાદ (અનેકાંત ) જૈન મત સર્વોત્કૃષ્ટ છે. જેમ અગ્નિના કણીયા દાવાનલને ન જીતી શકે, અથવા સિંધુ નદીના વેગ તે સમુદ્રને ન પહોંચી શકે, પત્થરના ખંડ મેરૂ પર્વતને ન દાખી શકે, એમ સર્વે નયાશ્રિત જિનાગમને એકાંતવાદી પરદર્શની દૂષણ ન આપી શકે.
હવે નયનું સ્વરૂપ કહે છેઃ
જે અનંત ધર્માત્મક વસ્તુ છે તેમાં એકની મુખ્યતાએ વર્ણન કરે તેને નય કહીએ. અને જે એકની મુખ્યતાએ
