________________
૬૫
કાલ તે સુકાળ, દુકાળાદિ પ્રમુખ શબ્દ દ્રવ્ય સુલભ, દુર્લભાદિ. ભાવ શબ્દથી રોગી, નિરોગી વગેરે તે સર્વેને પિતપિતાની હદે જાણે. ગીતાર્થને સર્વ વ્યવહાર પિતે જાણે, એટલે ઉત્સ, અપવાદાદિના જાણ ગીતાર્થ પુરૂષે જે વ્યવહાર આચર્યો હોય તેને પોતાની મતિ કલ્પનાએ દુષણ આપે નહિં, પણ પોતે અંગીકાર કરે તેને પ્રવચન કુશળ કહીયે. તે ઉદાર કહેતાં પ્રધાન છે, એ ભાવશ્રાવકનાં લક્ષણ કહ્યા. એ છે પ્રકારના લિંગ તે કિયા થકી ઓળખાય. જેમ ધૂમ્રથી અગ્નિ ઓળખાય તેની પેઠે જાણવું. એ વિધિ પ્રમાણે જે શ્રાવક આચરે તે સુખને વરે. એ કિયાગત છ લિંગ ભાવશ્રાવકના કહ્યા.
અહિં શિષ્ય પ્રશ્ન કરે છે કે–એટલાજ ભેદ છે કે વધારે ભેદ છે? ગુરૂ ઉત્તર આપે છે – હવે ૧૭ પ્રકારનાં ભાવગત લિંગ ભાવ શ્રાવકના કહે છે.
૧. સ્ત્રી ચપળ ચિત્તવાલી છે એટલે અન્ય અન્ય પુરૂષની ઈચ્છા કરનાર છે. વલી નરકની મેટી વાટ છે તે વાત કાંઈ ખોટી નથી. એમ જાણીને તેને ત્યાગ કરે.
સ્ત્રીને ચપળ ચિત્તવાલી વિગેરે જે દૂષણે બતાવ્યા છે તે સ્ત્રી વેદનો બંધ માયા તથા મિથ્યાત્વ થાય છે. વલી સ્ત્રી હોય તો પરિગ્રહની વૃદ્ધિ થાય છે માટે સર્વ અનર્થનું મૂળ સ્ત્રી છે. બધી સ્ત્રીઓ ખરાબ નથી પણ આ ઉપદેશવાક્ય છે. કારણ કે અનંત સ્ત્રીઓ મેક્ષે ગઈ છે, જાય છે અને જશે.
