________________
૪
૨. ઉદ્વેગ—બેઠાં થકાં પણ જે ક્રિયા કરે તેમાં ઉદ્વેગ (અચી) ઉપજે; એટલે ક્રિયામાં રાગ રહે નહિ. તેથી રાજ્યવેઠની માફ્ક ઉતાવલી ક્રિયા કરે, તેને જન્માંતરે યાગી (સાધુ) ના કુલને વિષે જન્મ પણ ન મળે. કારણ કે ક્રિયા ઉપર અરૂચી થઇ એટલે ચેાગદ્વેષ થયા.
૩. ક્ષેપ—એક ક્રિયા કરતા હાય અને વચમાં વચમાં ખીજા કાર્યમાં જે મન જાય તે ક્ષેપ નામા દોષ જાણવા. જેમ શાલિને વારંવાર ઉપાડીને પીએ તે તેનું મૂળ ન થાય. એટલે એકવાર શાલિને ઉખેડીને રાપીએ તા ફળ થાય પણ વારંવાર ઉખેડીને વાવે તેા નિષ્ફળ જાય, તેમ વારંવાર પ્રારંભિત ક્રિયા મૂકીને અન્ય ક્રિયામાં મન જાય તે ફળ ન મળે.
૪. ઉત્થાન ચિત્તની અપ્રશાંતતા એટલે જેમ કાઈ પુરૂષ મદિરા પ્રમુખના પાનથી મદ્દોન્મત્ત થાય તેમ ઉત્થાન દોષથી શાંતવાહિતા ન હાય, ચપલતા હાય, જો કે તે તજવા યાગ્ય છે પણ તે તજી શકતા નથી. જેમકે કાઇ પુરૂષે દીક્ષા લીધી હાય અને તે સર્વથા મૂલેાત્તર ગુણનિર્વાહ કરવા અસમર્થ છે તે તેને વિધિપૂર્વક શ્રાવકધર્મ ગ્રહણ કરવા ઉપદેશ આપીએ, પણ તે લેાકનિંઢાના ભયથી લિંગ તજી શકે નહિં. उपदेशमालायां:
जइन तरसि धारेउ, मूलगुणभरं सउत्तर गुणं च, मुत्तुणतातिभूमि, सुसावगत्तंवरतरागं ॥१॥
અર્થ: હે ભવ્ય ! જો તું ફૂલ ગુણના ભાર ( પંચ મહાવ્રતના ભાર) તથા ઉત્તર ગુણુ (પાંચ સમિતિ ત્રણ ગુપ્તિ) ના ભાર વહન કરવાને સમર્થ નથી તે ત્રણ ભૂમિ મૂકીને
