________________
૪૧ 1-અતિપરિણિત તે એકાંત નિશ્ચય પક્ષને આશ્રય કરનાર વેદાંતાદિ અથવા જેન લિંગી પણ વ્યવહારને ત્યાગ કરીને જે નિશ્ચયને મુખ્ય માને છે તે અતિ પરિણિતી જાણો. - ૨-અપરિણિતમતિ–તે કેવળ વ્યવહારમાંજ બંધાયલા, જેને આત્મ-સ્વરૂપનું ભાન નથી. તેવાને સ્યાદ્વાદ માર્ગ સમજાવી નિશ્ચયમાં દ્રષ્ટિ રખાવી શુદ્ધ વ્યવહારમાં પ્રવર્તાવે. પણ જે અગીતાર્થ હોય તે માર્ગને નાશ કરે. કદીતક્રિયા કરતે હોય તે પણ તે અજાણ હેવાથી રહસ્ય સમજી શકે નહિં.
થત છે : . चरणकरणप्पहाणा, ससमय पर समय मुक्कवावारा;
चरण करणस्स सारं, निच्छय शुद्धं न जाणंति.॥१॥
અર્થ ચરણ કરણ ક્રિયામાં પ્રધાન હોય પણ જે સ્વ સમય પર સમયના જ્ઞાન રહિત હોય તો તે ચરણ કરણના સારતત્ત્વને સમ્યક્ જાણતા નથી. વલી જે અગીતા હોય તેને દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ, ભાવાદિ સ્વરૂપનું યથાર્થ જ્ઞાન ન હોય. વલી જે અગીતાર્થ હોય તે યથાર્થ રીતે દ્રવ્યના
સ્વરૂપને ન જાણે, એટલે આ સચિત્ત છે, અચિત્ત છે કે મિશ્ર છે તે ન જાણે. તેમજ આ કલ્પનીય દ્રવ્ય છે કે અકલ્પનીય છે તે પણ ન જાણે. તથા આ દ્રવ્ય કેને દેવું, કે કેને ન દેવું તે સ્વરૂપને ન જાણે. તથા આ ક્ષેત્ર રૂડું છે કે રૂડું નથી તેને પણ ન જાણે. ( ઉપલક્ષણથી અમુક દેશમાં મુનિને અમુક કુલને આહાર ન લેવાય કે અમુક વસ્તુ ન લેવાય તેનું સ્વરૂપ ન જાણે.) એટલે અમુક દેશ મુનિને વિહાર કરવા ગ્ય છે કે અમુક દેશમાં મુનિએ ન જવું તે પણ અગીતાર્થ ન જાણે. વલી કાળના સ્વરૂપને પણ
