Book Title: Sankalp Siddhi Yane Unnati Sadhvani Kala
Author(s): Dhirajlal Tokarshi Shah
Publisher: Pragna Prakashan Mandir
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022914/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G. saMkalpasiddhi utisAdhavAnI adbhuta kalA le.zatAvadhAnI paMDitathI dhIrajalAla zAha Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ***** saMkalpasiddhi yAne unnati sAdhavAnI adbhuta lA $ lekhaka : adhyAtmavizArada, vidyAbhUSaNa, gaNitanirmANu, sAhityavAridhi zatAvadhAnI paMDita zrI dhIrajalAla TokarazI zAha Wan prakAzaka : prajJA prakAzana maMdira suITa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : narendrakumAra DI. zAhu vyavasthApaka : prajJA prakAzana maMdira ladhAbhAI guNapata khIlDIMga, cIMcabaMdara, muMbaI-9 vi. sa. 2024 prathama AvRtti sane 1968 mUlya rUpiyA pAMca ( A graMthanA sarva hakka prakArAkane svAdhIna che ) mudraka : kAntilAla sAmAlAla zAha sAdhanA prinTarI, ghIkAMTA reDa, amadAvAda. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya prajJAne prakAza thayA vinA ApaNAM du:khadardo hatAM nathI ke abhyuyanA dvArA khulatAM nathI, tethI ja amee prajJAneA prakAza karanArAM prakAzane hAtha dharyA che, ane temAM DIka ThIka pragati karI rahyA chIe. prathama prakAzita karelA gaNita-camatkAra', 'gaNita-rahasya' ane 'gaNita-siddhi'nI bIjI AvRtti prakaTa thaI che. je enI lokapriyatA sUcave che. gujarAta sarakAranA zikSaNukhAtAe kolejo, prauDha vAcanAlayeA tathA vANijya-vidyAmaMdire vagere mATe tenI khAsa bhalAmaNa karI che. tathA zrI sayAjIrAva hIraka mahAtsava ane smAraka nidhi taraphathI tene sArUM evuM uttejana prApta thayuM che. vaLI sanmAnanIya zrI meArArajI desAI, sanmAnanIya zrI ke. ke. zAha, sanmAnanIya zrI hitendra desAI vageree tahera samAraMbhAmAM A graMthenI tArI karIne tenA gauravamAM vadhArA karyAM che. tyAra bAda maMtravijJAna' ane 'maMtracitAmaNi' prakaTa karavAmAM AvyA, teNe paNa vidvAne tathA patrakArAnI pracura prazaMsA prApta karI che ane keTalAya jijJAsuene sAcA arthamAM matreApAsake banAvyA che. te aMge amArA upara aneka patra AvI rahyA che. je teNe pADakAnI prApta karelI cAru cAhanAneA pratyakSa purAveA che. hajI paMDitajIkRta maMtraviSayaka eka graMtha-maMtradivAkara'nuM prakAzana karavAnuM che, te ghaNA bhAge AvatA varSoMmAM thai jaze. Aje mAnasavijJAnanuM kheDANu sArA pramANamAM thaI rahyuM che, ane teNe manuSyAnI AMtarika zaktimAM, khAsa karIne cchiA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpazaktimAM bhAre rasa pedA karyo che. tenA ucita upayoga dvArA manuSya potAnA jIvanamAM dhArelI pragati karI zake che tathA sarvamukhI unnati sAdhI zake che, paNa te viSayanuM sAhitya gujarAtI bhASAmAM ghaNuM alpa che. vaLI je kAMI sAhitya prakaTa thayuM che, te bahudhA aMgrejI bhASAnA anuvAda tarIke prakaTa thayuM che, eTale te ApaNI AdhyAtmika tathA rASTrIya bhAvanA sAthe joIe tevuM susaMgata nathI. A saMgomAM vidyAbhUSaNa gaNitadinamaNi sAhityavAridhi zatAvadhAnI paMDita zrI dhIrajalAla zAhe AdhyAtmika tathA rASTrIya bhAvanAne sanmukha rAkhI bhAre parizramapUrvaka taiyAra karelo "saMkalpasiddhi yAne unnati sAdhavAnI addabhuta kalA" nAmane A maulika graMtha prakaTa karatAM amane ghaNo AnaMda thAya che. kula 20 prakaraNomAM yAra thayela A graMthamAM ApaNA mananuM svarUpa, vicArone viziSTa prabhAva tathA saMkalpazaktinuM mahatva sapramANa savistara darzAvavAmAM AvyuM che, temaja jIvanasAphalya mATe ati jarUrI evA guNo upara paNa Avazyaka vivecana thayeluM che. udAharaNo, uktio, mahApuruSonA abhiprAya Adie A graMthane ghaNo samaya tathA matanIya banAvyo che. pAThakavarga teno pUro lAbha ? uThAve, e amArI AMtarika abhyarthanA che. have pachI "mAnavamananI ajAyabIo nAmano graMtha prakaTa karavAnA chIe, te paNa atyaMta upayogI tathA gujarAtI sAhityamAM bhAta pADanAra haze. A graMthanA prakAzanamAM eka yA bIjI rIte sahAya karanAra sahuno AbhAra mAnIe chIe. prakAzaka Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakasiddhi ananya vidyApremI zrImAna dvIpanlR esa. gADI bI.esasI., ek ela, khI., bAra eTa-lA. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa jemanA zubha saMkoe zikSaNa ane samAjasevAnA kSetre avanavI siddhio prApta karI zrImAnuM dIpacaMda esa. gADI bAra-eTa-lane A graMtha sAdara samarpita guNAnurAgI dhIrajalAla zAha Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- ----- --* tathA 50 58 70 viSayAnukrama 1. upakama 2. saMkalpazaktinuM mahattva 3. zubha saMka95nI AvazyakatA 4. AtmazraddhA ke AtmavizvAsa 5. ApaNA mananuM svarUpa 6. vicAra ane tene viziSTa prabhAva 7. icchA ane prayatna 8. puruSArthanI balihArI 9. AzAvAdI bano 10. vicAra karavAnI Teva 11. jJAnano saMcaya 12. niyamitatA 13. samayanuM mUlya 14. cittavRttionI ekAgratA 15. AtmanirIkSaNa 16. mitranI vRddhi 17. nIrogIpaNuM 18. saMkalpazakti dvArA reganivAraNa 19. saMkalpazakti dvArA dhanaprApti 20. saMkalpazakti dvArA sarvakAryasiddhi .. lekhakanuM sAhityasarjana 103 110 125 133 142 151 159 169 181 193 204 215 225-240 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImAna dIpacaMda savarAja gADa bI. esasI., evuM e, bI, bAra-eTa-le no TUMka jIvanaparicaya jIvananA jaMgamAM javalaMta phatteha meLavanAra tathA zrI ane saMpattino vidyAnA kSetre chUTA hAthe suMdara vyaya karanAra zrImAna dIpacaMda savarAja gADIno paricaya karAvatAM amane ghaNo ja AnaMda thAya che. saurASTranA paDadharI gAmamAM jaina kuTuMbamAM zrI savarAja jIvarAja gADIne tyAM tA. 25-4-1917ne roja temano janma thaye. temanI mAtAnuM nAma kapUrabahena che. temane eka nAnAbhAI che, temanuM nAma cImanalAla. A kuTuMba jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMpradAyanI zraddhA dharAvatuM hatuM ane tenA dAna-dayAdi uttama saMskArothI vAsita hatuM, eTale dIpacaMdabhAIne nAnapaNathI ja dharmanA sArA saMskAra maLyA hatA. paraMtu jyAre teo cAra varSanA thayA, tyAre kAlanA karAla hastoe pitAnI chatrachAyA jhuMTavI lIdhI, tethI temane ghaNuM viSama saMgono sAmano karavo paDyo. temanuM prAraMbhika zikSaNa paDadharImAM ja thayuM ane aMgrejI chaThThA gheraNa sudhI abhyAsa paNa paDadharImAM ja karyo. te pachI teo vAMkAnera gayA ane tyAMnI hAIskUlamAMthI meTrIkanI parIkSA ApI temAM sArA mAke pasAra thayA. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 kauTuMbika sayAgA sArA na hatA, chatAM dIpacaMdabhAInI vidyAbhyAsanI laganI anerI hatI, eTale temaNe bhAvanagara jaI jAtamahenatathI sAdhane UbhA karI zAmaLadAsa kaoNlejamAM be varSa sudhI abhyAsa karyAM. tyAra bAda muMbaI AvyA ane zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM hApha paeNMga vidyAthI tarIke dAkhala thaI rAyala insTITayuTa opha sAyansamAM abhyAsa karavA lAgyA. paraMtu saMsthAnuM RNa mAthe caDAvI abhyAsa karavAnuM temane pasaMda na paDatAM khAra mahinAnI pUrI phI ApI teo zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAMthI chUTA thayA ane svataMtra kamANI karI AgaLa abhyAsa karavA lAgyA. A rIte eka va AgaLa abhyAsa karI tee bI. esasI. thayA. hajI paNa temane AgaLa abhyAsa karavAnI IcchA hatI, eTale temaNe kAyadAnA abhyAsa zarU karyAM ane sane 1942nI sAlamAM ek eT , khI. thayA. tyAra bAda seAlIsITanA ATIkalsa pUrA karI eDavAkeTa tarIke muMbaimAM svata Mtra prekaTIsa karavA lAgyA ane aneka kaMpanIonA salAhakAra banyA. temanI buddhi tIkSNa hatI, pratibhA anerI hatI ane sahadayatA sahu kAI te atyaMta prabhAvita kare evI hAvAthI A kSetramAM teo jhaLakI uThayA ane sane 1950thI jamInanA niSNAta tarIke kAma karavA lAgyA. temAM lakSmIdevInI temanA para kRpA thaI ane te uttarAttara vadhatI gaI. sane 1961mAM teo IMgleDa jaI bAra-eTale banI AvyA. tenA prathama patnI zrI rUkmiNIbahenathI temane razmikAMta ane hasamukhabhAI nAmanAM e putraratnA sAMpaDayAM. jemAM razmikAMta hAla laMDanamAM rahI DaoNkaTarI abhyAsa karI rahela che ane zrI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 hasamukhabhAIe bI. e. elU en, bI., thaI eDavokeTa thaI, solIsITarane abhyAsa hamaNuMja pUre karela che. temanAM bIjA patnI zrI vidyAbahena bI.e. eluM ela, bI, bI. I. DI., bAra-eTa-lo che ane keLavaNInA kSetramAM khUbaja rasa laI rahela che. A lagna zrI rUkSmiNIbahenanI saMmatithI thayAM hatAM ane Aje teo ekabIjA sAthe khUbaja haLI maLIne rahe che. zrI dIpacaMdabhAI lakSmInA lADIlA banyA, te ja vakhatathI temaNe dIna-du:khIone gupta rIte sahAya karavA mAMDI ane zikSaNanA kSetrane pitAnI sakhAvatathI samRddha karavA mAMDayuM. Aje temanA vatana paDadharImAM temanA pitAnA nAmathI "savarAja jIvarAja gADI kanyA mahAvidyAlaya" cAle che, temanA mAtuzrInA nAmathI "zrI kapUrabahena jaina pAThazALA cAle che, temaja AsapAsanA pradezamAM temaNe prAthamika zALAonAM 12 thI 13 makAna baMdhAvI Apela che. muMbaImAM temanA taraphathI gADa hAiskUla cAle che, ghATakepara rASTrIya zALAmAM kapUrabahena savarAja gADI nAmathI eka suMdara vIMga che tathA lAlabAga bhUlezvara khAte "vidyAbahena AuTaDera DIspensarI" cAle che. uparAMta temanA kuTuMbanA pAMca sabhya zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA peTrana che ane tene atyAra sudhImAM 3 TrasTe ApI cUkela che. eTaluM ja nahi paNa vidyA, saMskAra ane kalAnA kSetre kAma karI rahela nAnI-moTI 50 jeTalI saMsthAomAM teo TrasTI, padAdhikArI ke sabhya tarIke joDAyelA che ane te darekane yathAzakti sahAyabhUta thavAmAM AnaMda mAne che. svabhAve teo zaramALa che, paraMtu pitAnA zubha saMkalponI siddhi karavAmAM ghaNuM makkama che ane sahuthI vadhAre noMdhapAtra bInA te e che ke teo mAnavatAnI mIThI saurabhathI maghamaghI rahela che ke Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jene anubhava temanA paricayamAM AvanAra hara keAI te thayA vinA rahetA nathI. temanA AvA virala vyaktitvathI prerAine ame A saMkalpasiddhi yAne unnati sAdhavAnI adbhuta kalA' nAmaneA graMtha temane samarpaNa karavAmAM kRtAtA mAnI che. tee taMdurastIbharyuM dIdha jIvana prApta kare ane temanA hAthe mAnavasevAnAM kAryAM uttarAttara vadhAre thAya, evI amArI AMtarika abhilASA che. Wan Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saM ka 5siddhi ' yAne unnati sAdhavAnI abhuta kalA Page #17 -------------------------------------------------------------------------- Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] upakrama saMka9pazaktine ucita upaga dvArA jIvananA keI paNa kSetramAM viziSTa siddhi kevI rIte meLavavI ? tenuM pramANa -savistara vivecana karavuM, e prastuta graMthanuM mukhya prajana che, tethI tene "saMka5siddhi" nAma ApavAmAM AvyuM che. athavA to mAnavajIvanamAM je aneka prakAranA saMka thAya che-maratha jAge che, tenI siddhinA keTalAka sabaLa sacoTa upAye A graMthamAM darzAvelA che, eTale tenuM saMka9pasiddhi e nAma sArthaka che, ane je saMka9pano artha mAtra vicAra karIe te vicAranI amegha-aparimita zaktithI manuSya potAnAM saghaLAM duHkha-dardIne haThAvI parama siddhi kevI rIte prApta karI zake ? tenuM paNa A graMthamAM vyavasthita nirUpaNa kareluM che, eTale "saMka9pasiddhi" nAmanI sArthaktA aMge kaI saMdeha rahe tema nathI. sAmAnya rIte graMthanuM nAmakaraNa karatAM amArA manamAM ghaNuM mamaMthana thAya che, e rIte A graMthanuM nAmakaraNa Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 sa'kalpasiddhi karatAM paNa ghaNuM maneAmathana thayelu. vadhAre spaSTa kahIe te divaso sudhI tene raNakAra amArA manamaMdiramAM thayelA ane tenA paMcAkSarIpaNAe tathA tenA agauravamaya UMDA rahasye amArA mananuM aneruM AkarSaNa karyuM, tyAre ja ame enI pasaMdagI karelI. amane vizvAsa che ke A nAma pAThakeAnA manamAM eka navI ja bhAvanASTi khaDI karaze ane tenu' pariNAma temanA samasta jIvanavyavahAra paratve ghaNuM suMdara Avaze. sakalpasiddhinI prakriyA evI che ke te jema jema AgaLa vadhe, tema tema manuSyane pAtAnI IcchA anusAra dhana, saMpatti, adhikAra, yaza, Arogya, vidyA, kalA vagerenI prApti thatI jAya ane te peAtAnI unnatinA * ni dazunerAta cANunA ' anubhava karI zake, tethI tene unnati sAdhavAnI adbhuta kalA evuM aparanAma ApavAnuM ucita mAnyuM che. tenAthI A graMthamAM carcAyelA viSayane pAThakone suspaSTa bedha thaze ane bhaLatAM anumAnAthI bacI zakAze. Aje jagatanA sujJa manuSyeAnI sahuthI meATI mAgaNI 6 1. A graMtha nirmANa thatA hatA, tyAre eka mitre svAbhAvika ja pUchyuM ke hAla zuM cAle che? ' ame kahyuM : saMkalpasiddhi gra MthanuM lekhana karI rahyA chIe.' temaNe kahyuM : have tamArI kalama zuM yAganA viSayamAM calAvavA mAMDI ? ' ame kahyuM : yAgamAM amane rasa che, paNa A graMtha yAgane nathI. ( tyAre zuM A graMtha dvArA tame maMtrazAstranI pUti karavA mAMge che ?' temaNe vizeSa prazna karyAM. ame kahyuM : nA. A graMtha matraneA paNa nathI. paraMtu vyAvahArika Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakrama saphalatA (Success) nI che. anya zabdomAM kahIe te pragati, vikAsa ke abhyadayanI che ane tethI te aMge ghaNu ciMtana-manana thayeluM che. prastuta graMthane AvA ja ciMtanamanananuM eka sumadhura phaLa samajavuM. tene utsAhathI AsvAda lenArane A jagatamAM kaI paNa sthaLe niSphaLatA maLaze nahi ke nirAza thavAno vakhata Avaze nahi. te pitAne abhISTa evI pragati, abhISTa e vikAsa ke abhISTa e abhyadaya avazya sAdhI zakaze ane A jagatamAM pitAnuM nAma rezana karI zakaze. ame tresaTha varSanA jIvana daramiyAna siddhi, saphaLatA ke unnati aMge je kaMI joyuM che, jANyuM che, anubhavyuM che, teno samucita sAra A graMthamAM utAravA mATe prabaLa prayAsa karyo che, tethI siddhinA sAdhakene, saphalatAnA ISNune ke unnatinA umedavArane te ati upayogI thaI paDaze ane eka mArgadarzaka sAcA mitranI garaja sAraze, ema kahIe to anucita nathI. dRSTie jIvanasAphalyano che. manuSya vyavahAranA koI paNa kSetramAM saMkalpazaktine upayoga karIne kevI rIte siddhi prApta karI zake, unnati sAdhI zake, te ame lakhI rahyA chIe." - temaNe kahyuM : "je hakIkata AvI ja hoya to kRpA karIne tene evuM aparanAma Apo ke mArA jevA anekane A viSayane spaSTa bodha thAya." ane ame e sUcanAne svIkAra karIne keTalAka manomaMthana bAda A graMthane upayukta aparanAmathI alaMkRta karyo. 2. tA. 18-3-68nA roja ame tresaThamA varSamAM praveza karela che. e vakhate ane tyArapachI A graMthanuM lekhana cAlu hatuM. amAro janma tA. 18-3-1906nA roja saurASTra surendranagara najIka Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi keTalAka kahe che ke ApaNane koI kalpavRkSanI chAyA maLI jAya te ApaNA sarva saMkalpAnI satvara siddhi thaI jAya, paNa kalpavRkSa zeAdhavu kayAM? e eka prazna che. ApaNe AkhAye bhAratavarSane DhUMDhI vaLIe teA paNa te ApaNane jaDe tema nathI. vaLI jagatanA koI paNa deze kalpavRkSa peAtAne tyAM hAvAnI jAherAta karI nathI, eTale tyAM jaine meLavavAnI vAta ahIna che. kadAca te keI ajANyA pradezamAM ke sAgaranA eTamAM hAya, te tethI ApaNane zo lAbha ? tAtparya ke Aje ApaNane koI kalpavRkSanI chAyA maLI jAya, e vastu saMbhavita nathI, zakaya nathI. kAmadhenu viSe paNa AveA ja pravAda cAle che, paraMtu tenI prApti sulabha nathI. kadAca koine AvI dhenu arthAt gAya maLI jAya te! tenu kalyANa thAya, paNa khInna lAkhA-kreDA manuSyanuM zuM? te badhA kAmadhenunA AdhAre peAtAnA sakalpAnI siddhi karI zake nahi. AjathI pAMca-cha dazakA pahelAM saurASTranA vaDhavANu zaheramAM eka zeTha pAse ati suMdara gAya hatI. tene jotAM ja sahunA mananuM addabhuta AkarSaNa thatuM, ane te AvI tyArathI AvelA 'dANAvADA' nAmanA eka nAnakaDA gAmaDAmAM sAdhAraNa sthitinA jaina kuTuMbamAM thayA hatA. pitAnu nAma TokarazIbhAI ane mAtAnuM nAma maNiena hatuM. pitA svabhAve sAhasika ane paragaju hatA. mAtA dharmAMniSTha ane tapasvI hatA. temanI smaraNazakti ghaNI sateja hatI. A graMthamAM prasaMgopAtta temane keTalAka ullekha Avaze, eTale prAraMbhika paricaya mATe ahIM ATalA ullekha karyo che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakama zeThanA gharamAM lakSmInI vRddhi thavA lAgI hatI, eTale sahu tene kAmadhenu tarIke oLakhatA hatA. paraMtu AvI gayA badhAne maLI zake kharI ? noMdhapAtra bInA ta e hatI ke e gAya marI gayA pachI tarata ja zeThanA gharamAMthI badhI lakSamI cAlI gaI. eTale kAmadhenu dvArA saMkalpanI siddhi karavAmAM je bhayasthAna raheluM che, teno pAThakene khyAla AvI zakaze. "ciMtAmaNi ratna manuSyanA sarva saMkalpanI siddhi karavAmAM samartha che, ema ApaNe tyAM ghaNA vakhatathI kahevAtuM AvyuM che, paNa ciMtAmaNi ratna rastAmAM paDyuM nathI. te kadAcit koIkane mahAparizrama prApta thAya che, eTale ApaNe tenI AzA rAkhI zakIe nahi. | muzadAbAdavALA jagata zeThane caMdramaNi nAme eka maNi prApta thayo hato ane tenA lIdhe temanI pAse aDhaLaka saMpatti ekaThI thaI hatI, paraMtu A maNi anya keIne prApta thayAnuM sAMbhaLyuM nathI, eTale AvI ghaTanAone ApavAdika lekhavI joIe. ame eka evI vyaktinI jIvanakathA jANIe chIe, ke jeNe koI sAdhu-saMtanA kahevAthI citAmaNi ratnanI prApti karavA mATe divaso sudhI jaMgalone, pahADone tathA aMdhArI guphAo vagereno pravAsa karyo hato ane chevaTe sarpadaMza thatAM, mRtyu sAthe mahembata karI hatI. tAtparya ke kalpavRkSa, kAmadhenu ke ciMtAmaNi ratnanA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakasiddhi AdhAre sapeAnI siddhi karavAnA vicAra vyavahAru nathI ane zakaya paNa nathI, eTale sujJa manuSyAe te peAtAne je sAdhanA prApta thayAM che, tenA AdhAre ja peAtAnA salpAnI siddhi mATe prayAsa karavA joIe ane te mATe A graMthamAM pUratI sAmagrI apAyelI che. tapazcaryA ane cogasAdhanAnA avalaMbanathI manuSyane uttama koTinI saMkalpasiddhi thAya che, paNa tenuM varNana-vivecana ahIM prastuta nathI. te mATe jijJAsuoe pAtaMjala yeAgasUtra ane tenA paranAM bhASya vagere jovA joI e. maMtrApAsanAnA baLe manuSya peAtAnA viziSTa sakalpAnI siddhi karI zake che, e hakIkata sAcI che. paNa e viSaya judo che ane khAsa adhyayana mAge che. vaLI temAM gurukRpAnI paNa ghaNI jarUra rahe che, eTale ame prastuta graMthamAM tene sparzI karyA nathI. Ama chatAM ahIM eTalu jaNAvavu jarUrI samajIe chIe ke jemane maMtranA viSayamAM pramANabhUta mAhitI meLavavI hAya ane tenA dvArA thatI vidhavidha siddhi aMge vistArathI jANavuM hAya, temaNe amArA racelA 'maMtravijJAna ' tathA 'matraciMtAmaNi' e be graMthA avazya jovA. ame ahIM' saMkalpasiddhinuM je nirUpaNa karavAnA chIe, tenA mukhya pAyA e che ke dareka manuSyane saMlpazakti prApta thayelI che, tenA jo vidhisara vikAsa tathA upayAga karavAmAM Ave te te peAtAnI satAmukhI unnati sAdhI zake che, eTaluM ja nahi paNa dhAre teA AbhanA tArA nIce Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakama utArI zake che ane eka navI ja sRSTinuM nirmANa karI zake che. Ane keI atizayekti samajaze mA ! Ane kaI atyukti lekhaze mA ! A eka anubhUta satya hakIkta che, ane tethI ja ame ahIM tenuM savistara varNana karavA tatpara thayA chIe. saMkalpazaktine camatkAra amArI vidyArthI avasthAmAM ja amane jovA maLele, tenI ahIM neMdha karavI uMcita samajIe chIe. 3. bALadhoraNa, pahelI, bIjI tathA trIjI gujarAtIno abhyAsa ame amArA gAmanI gAmaThI nizALamAM pUro karyo hato. tyArabAda amArA pitAzrInuM acAnaka avasAna thatAM ame ghaNI kaDhaMgI hAlatamAM mUkAI gayA hatA. A vakhate amArA vidhavA mAtuzrIne temanuM potAnuM, amAruM tathA amArI nAnI be baheno-jhaverI tathA zAMtAnuM bharaNapiSaNa karavAnuM hatuM. pAse kaMI paNa jamIna-jAgIra ke mUDI na hatI; temaja AjIvikAnuM khAsa sAdhana na hatuM. pitAjI gedharA najIka TuvA gAmamAM koInI bhAgIdArImAM paracuraNa dukAnadArI karatA hatA ane tyAM amane badhAne laI javA mATe teDavA AvyA hatA. evAmAM tAva Avyo ane traNa ja divasamAM dehAMta thayo. temanI pAchaLa bhAgIdAre dukAnano pUro kabaje karyo ane bhAgamAM khoTa dekhADI kaMI paNa ApyuM nahi. A saMjogomAM amArA gAmamAM amAre mAthe traNaso rUpiyAnuM devuM rahI gayuM, je ame ghaNuM varSe bharapAI kyuM. ATha mahinA bAda amArA mAtuzrInA kAkA amane pitAne gAma devacarADI laI gayA ke je amArA gAmathI cAra-pAMca gAunA aMtare AveluM hatuM. tyAM ame cothI gujarAtIno abhyAsa pUro Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 saMka9pasiddhi aMgrejI pAMcamA dhoraNamAM ame kavi kalApIkRta 'kAzmIrane pravAsa' vA, tenI chApa amArA mana upara bahu UMDI paDI ane amane e sauMdaryabhUminAM darzana karavAnI IcchA jAgrata thaI. khAsa karIne temAM jahAMgIra bAdazAhe kahelI nIcenI paMkitaonuM uddharaNa hatuM, teNe amArA mananuM aneruM AkarSaNa karyuM hatuM : yadi phiradoza bararuye jamInasta; hamInastA hamInastA hamIsta. "jo A jagatu para keI sthaLe svarga hoya to te ahIM ja che, ahIM ja che, ahIM ja che.' nItikAree kahyuM che ke "utpanne visTIcatte AiLAM karyo. tyArabAda amArA mosALe vaDhavANa zahera javAnuM thayuM, tyAM pAMcamI gujarAtIno abhyAsa darabArI zALAmAM pUro karyo ke je dhoLI poLa rAmamaMdiranI sAme AvelI che. * sane 1917mAM amane vizeSa vidyAbhyAsa mATe amadAvAda zeTha cImanalAla nagInadAsa chAtrAlayamAM mokalavAmAM AvyA. tyAM traNa aMgrejI gavarmenTa miDalU skUlamAM, cothI aMgrejI Ara. sI. hAiskUlamAM ane pAMcamI, chaThThI tathA sAtamI aMgrejI prophAyaTarI hAIskUlamAM pUrI karI gujarAta vidyApIThanA vinIta thayA. tyArabAda vizeSa abhyAsa mATe gujarAta vidyApIThamAM dAkhala thayA, paNa thoDA vakhata bAda kauTuMbika, saMyogone lIdhe vidyAbhyAsa choDI vyavasAyamAM dAkhala thavuM paDayuM. amArI vidyArthI avasthAnI A TUMka rUparekhA che. vizeSa to A graMthamAM apAyelA keTalAka prasaMgothI jANI zakAze. tyAra pachI paNa ame vidyAno abhyAsa to karatA ja rahyA chIe, paNa te amArI rIte. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakama manoratha - daridra puruSonA manamAM aneka prakAranA manera- saMkalpa utpanna thAya che, paNa te badhA nAza pAme che" tAtparya ke dhananA abhAve temanA e mane rathanI-saMkalpanI siddhi thatI nathI. e vakhate amArI pAse kaMI dhana na hatuM. amArI sarva jarUrIAte ame je chAtrAlayamAM rahIne abhyAsa karatA hatA, tenA taraphathI pUrI pADavAmAM AvatI ane jyAre ame UnALA ke dIvALInI rajAomAM amAre vatana jatA, tyAre amAre paMdarano kharca karavo paDato. te be vAra maLI rUpiyA dazathI vadhAre Avato nahi. A saMyogamAM kAzmIrane pravAsa karavAnI IcchA rAkhavI, e zekhacallInA tarka jevuM ja gaNAya, paNa e IchA amArA hRdayane sparzI gaI hatI ane keme ya karI dUra thatI na hatI. evAmAM ame vAgyuM ke "Where there is a will, there is a way"-- jyAM hRdayanI UMDI IcchA hoya che, tyAM kaIne kaI mAga nIkaLI rahe che. eTale amane thayuM ke amArI hArdika IcchA mATe paNa keI ne koI mArga nIkaLI raheze. paraMtu sarva dizAo aMdhArI hatI. ame kaI pAse kaMI paisA mAgI zakIe tema na hatA ane kadAca mAgIe te paNa rUpiyA be rUpiyAthI vadhAre mAgavAnI himmata karI zakIe tema na hatA, kAraNa ke e vakhate be rUpiyAnI kismata paNuM bahu gaNAtI. vadhAre spaSTa kahIe te eTalI rakamamAM be maNa bAjarI AvatI ane tenAthI be-traNa mANasanA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 saMkasiddhi kuTuMbane eka mahinAne nirvAha thatuM. athavA te eTalI rakamamAM amadAvAdathI surendranagara thaI dIkSaroDa sTezana pahoMcAtuM ke je amArA vatanamAM javAnuM sahuthI najIkanuM sTezana hatuM.' A vakhate chAtrAlayanA gRhapatijInI khAsa paravAnagIthI ame eka sukhI kuTuMbanA chokarAne dara zani-ravivAre Tyuzana ApavA jatA ane temAMthI mAsika rUpiyA paMdaranI kamANI thatI, te amArAM mAtuzrI tathA be bahenanA nirvAha mATe temanA para mekalI ApatA. Ama chatAM jyAre ame ekAMtamAM besatA ane vicAre caDatA, tyAre kAzmIranuM dRzya amArA aMtaracakSuo sAme khaDuM thaI jatuM ane te amane khUba jerathI tenA tarapha kheMcatuM. "A rajAomAM nahi te AvatI rajAomAM jaIza." evA vicAramAM traNa rajAo pasAra thaI gaI, paNa kAzmIra javAnA keI saMge UbhA thayA nahi. ema karatAM sane 1924 mAM gUjarAta vidyApIThanI vinItanI parIkSA ApI. tyArabAda thoDA ja divase amAre eka sajajana gRhasthane maLavAnuM thayuM ke jemanA bhatrIjAne ame Tayuzana ApatA hatA. temaNe amane pUchayuM : "A vakhate kyAM javAno vicAra rAkhe che?" ame tarata ja kahyuM : "kAzmIra. e gRhastha amArI sarva paristhiti jANatA hatA, eTale amArA A uttarathI kaMIka Azcarya pAmyA. paraMtu 4. surendranagarathI rAjakoTa jatAM A sTezana bIjuM Ave che. 5. temanuM zubha nAma zrI manasukharAma anopacaMda zAha hatuM. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakrama 13 punaH prazna karyo ke tenA kharcanI zI vyavasthA karI che ?" tenA uttaramAM ame cUpakIdI pakaDI, kAraNa ke kahevA jevuM kaMI hatuM nahi. chevaTe temaNe eka vizeSa prazna karyo ke "e pravAsamAM keTalo kharca Ave tema che?" ame kahyuM : "Azare rUpiyA savAse." ane temaNe kaMIpaNa vizeSa kahyA vinA pitAnA pAkITamAMthI rUpiyA savA kADhIne amArA hAthamAM mUkyA ane kahyuM ke "jAo, kAzmIrano pravAsa karI Avo." ame temane atyaMta AbhAra mAnya ane bIjA cAra, mitra sAthe kAzmIranA pravAsanI amArI IcchA pUrI karI. A ghaTanA amArA mATe te eka camatkAra jevI ja hatI. pelA gRhastha amArA mATe sahRdayI hatA, paNa teo ATalA paisA ekAeka amArA hAthamAM mUke, e vAta amArI kalpanAmAM utare evI na hatI, paraMtu ame kAzmIranA pravAsane saMkalpa vAraMvAra amArA manamAM daDha karele, tenI asara temanA hRdaya para thaI ane A jAtanuM pariNAma AvyuM. vidyAbhyAsa choDIne vyavasAyamAM paDyA pachI paNa ame saMkalpazaktinA AvA camatkAre aneka vAra nihALyA che ane teNe saMkalpasiddhi aMgenI amArI zraddhAne khUba ja majabUta banAvI che. Aje pAkaTa vaye saMkalpazaktine e camatkAra vadhAre pramANamAM nihALI rahyA chIe ane tenA AdhAre aneka kAryo siddha karI rahyA chIe. amArA A prakAranA dIrgha anubhave amane A "saMkalapasiddhi" nAmane graMtha. lakhavAnI preraNa karI che, tenI pAThake avazya neMdha le. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakasiddhi bhAratabhUminu e saubhAgya che ke temAM saMkalpasiddhivALA mahApuruSA thatA ja AvyA che ane Aje paNa tee kavicat kavacit darzana de che. ri AzramanA praNetA zrImoTA ke jeo Aje temanI sAttvika pravRttiothI gujarAta ane gujarAta bahAra paNa jANItA thaI cUkayA che, temanA saMbaMdhI salpanuM baLa' e nAmanA eka lekha zrImAn ratilAla mahetA taraphathI muMbaI samAcAra sAptAhikanA tA. 3-3-18nA aMkamAM nIce pramANe prasiddha thayA hatA : 14 : ( samaya : 1938-39. sthaLaH banArasa hiMdu yunivarsiTInuM makAna. sva. kavizrI narasiMharAva bhA. dIveTiyAnI e dauhitrIonA vAlI tarIke zrImATAnuM tyAM AgaLa thADAka mAsa mATe rahevuM. e baheneAnI parIkSA aMge, eka divasa e bahenAe temanAM ghareNAM zrImeATAne rAkhavA ApyAM. temaNe potAnA paherelA paheraNanA khissAmAM mUkI dIdhAM ne bahenane laine vizvanAtha bhagavAnanAM darzana karavA gayA. tyAM bhAre dhakkAmUkI hatI, chatAM darzana karIne bahAra nIkaLyA ne ghare pAchA pharyAM. bIje divase gaMgA nadImAM naukAvihAra arthe javAne teo badhAM taiyAra thayAM. kapaDAM badalatAM jUnA paheraNamAM mUkelAM pelAM ghareNAM zrImoTAne yAda AvyAM. khissAM phphALavA mAMDayAM, tyAre khabara paDI ke khIssuM kapAi gayu che ane ghareNAM cArAi gayAM che ! tethI zrImeTAne ghaNuM lAgI AvyuM. javAbadArInuM kharAkhara pAlana na thayAnuM duHkha thayuM. jo ke pelI bahenA tA kaI eTalI nahi. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakrama 15 pachI teo naukAvihAra mATe gayAM. daramiyAna eka bahene suMdara bhAvathI keTalAMka bhajana gAyAM. e sAMbhaLatAM zrI meTAne bhAvAveza prakaTyo ane temanA zarIranI sthiti bhAnarahita thaI gaI. paraMtu tevI sthiti prakaTI te pahelAM pelAM ghareNune cira koNa haze?" ane "mArI javAbadArI huM barAbara adA na karI zakyo te dardane vicAra UDato UDate temane kurI gayela. teo bhAvAvasthAnA dhyAnamAM UMDe cAlyA gayA ne tyAre temane je dazyane anubhava thaye, te temane "abhuta ane romAMcakArI' lAge ! vizvanAtha maMdiramAM teNe kevI rIte gajavuM kApyuM, te dazya temane AbehUba dekhAyuM. zrI moTAe dhyAnAvasthAmAM pilA cirane Ama kahyuM : "alyA! A ghareNuM mArAM nathI. huM te garIba mANasa chuM ne te bharapAI karI zakuM ema nathI. A milakata tArAthI jIravI nahi zakAya, tuM mane pAchI sapI jA. mAruM raheThANa amuka amuka ThekANe che." ema kahIne temaNe temanuM nivAsasthAna vagere thAnAvasthAmAM varNavI batAvyuM. te eTaluM badhuM te tAdRzya hatuM ane tenI gherI asara dila para evI te bhAre paDI cUkelI ke te hakIkta jANe pratyakSa najaronajara thayA karatI hoya evA prakAranA anubhavane uThAva jAgrata thayela. bIjA divase yunivarsiTInA je makAnamAM parIkSA levAtI hatI, tyAM teo uparanA mALe hatA. moTI bahena tenA parIkSAnA holamAM hatI ane zrImeTA tathA te bahenanI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 saMkalpasiddhi eka sakhI bahAranA varaMDAmAM UbhAM hatAM. te veLA eka mANasa hAMphate hAMphato doDato doDato Avato hato. pelI bahene zrImeTAnuM dhyAna tenI sAme devuM. pele mANasa zrImeTAne bolAvavAnI nizAnI kya karate hato. te zrI meTAne nIce AvavAnI vinaMti karavA lAgyuM, eTale teozrI nIce gayA. pelA AgaMtuke zrImoTAne kahevA mAMDyuM : A tamArAM ghareNuM pAchAM laI le. huM te AkhA zarIre dAjhI maruM chuM. mArAthI A agnine dAha jIravI zakAte nathI. mATe kRpA karIne te maTI jAya evuM kare" ghareNuM pAchAM maLI javAthI zrImeTAne AnaMda thaye ne hAza prakaTI. pelo mANasa zrImoTAne page paDIne pAchA kAlAvAlA karavA lAgyuM ke "bhAIsAba mAre A pracaMDa dAha maTADI do." tyAre zrImoTAe kahyuM ke "bhAI A te mArA bhagavAnanI karAmata che. paNa tuM kevI rIte pArakhI zakyo ke A ghareNane mAlIka huM pote chuM?" tyAre teNe kahyuM: "gaI kAlanI samI sAMja pachIthI mane ocite AkhA zarIre paMcaDa dAha prakaTela che ke je sahya ja nathI. A AkhA samaya daramiyAna mane tamArA zarIranI AkRti AbehUba vAraMvAra najara samakSa taryA karatI ane tame kyAM rahe che te makAnanI jagyAnI, kharekharI rIte tenA amuka cekasa sthaLanI paNa mane khabara paDI hatI. ane savAranA tame kyAM hazo te paNa huM dekhI zakato hate. rAte ne rAte AvavAnI mArA zarIramAM to te veLA zakti Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakrama 17 paNa na hatI. atyAre paNa jematema karIne AvI zakayo chuM. nIkaLavAnuM mana thayuM tyAre te cAlI nahi zakAya ema lAgatuM hatu, paNa pachIthI te temAM eTalI badhI gati prakaTI ke doDayA ja karavAnuM anyu che ane ekI zvAse ahIM AvyA chuM. mATe kRpA karIne tame A dAha maTADo.' 6 zrImoTAe tene acAnaka ema kahyuM ke ' bhAI ! tu have eka vrata le ke H vizvanAthanA maMdiramAM darzane AvanAranu gajavuM kApIza nahi." evuM vrata jo tu pALavAnuM vacana Apaze ane vacananuM pAlana karaze teA prabhukRpAthI tArA zarIrane dAha jarUra maTI jaze. keI bicArA mArA jevA garIba dena karavAne Ave ane tenuM gajavu' tArA jevAthI kapAI jAya, tA tenA kevA hAla thAya ! mATe maMdiramAM koInu paNa gajavu kApavu nahi, evA aDaga Teka le.' ne teNe maMdiramAM koInu gajavuM nahi kApavAnuM vrata lIdhu. zrImATAne tenA vacanamAM vizvAsa lAgatAM temaNe prabhune te mANasane dAha maTADI devAne prAthanA karI ane gheADI vAramAM te tenA zarIrane dAha maTI gayeA. pachIthI te zrImoTAne page lAgIne raste paDyo.' ahIM eTaluM spaSTIkaraNa Avazyaka che ke saMkalpazakti e kharekhara eka mahAna zakti heAvA chatAM vyAvahArika kSetramAM tenA saphalatApUrvaka kema upayoga karavA? te saMbaMdhI ApaNe tyAM joIe tevI vizada carcA-vicAraNA thayelI nathI. e kAma teA chellI sadImAM pazcimanA vidvAnAe ja karyuM che ane te mATe temane mukhArakabAdI ghaTe che. aMgrejI bhASAmAM kaMI nahi teA ce A viSayanA cAra-pAMca Dajhana jeTalA graMthA haze ! Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi "graMtha dvArA jJAna meLavavuM ane AgaLa vadhavuM" e tyAMnA lokonI eka khAsiyata banI gaI che, tethI tyAM AvA graMthanI lAkha nakale jotajotAmAM khapI jAya che ane tenI AvRttio para AvRttio bahAra paDe che, jyAre bhAratavarSamAM, khAsa karIne gujarAtI bhASAmAM A jAtanA graMthanI mAMga ghaNuM ochI rahe che ane tenI prathama AvRttinI hajAra ke be hajAra nakalo khapAvatAM saheje traNa-cAra varSa vItI jAya che! A kaMI sAruM cihna nathI. ahIM amane e paNa spaSTa karavA do ke chellA dazakAmAM ApaNe tyAM vikRta sAhityanuM vAMcana ghaNuM vadhI gayuM che ane teNe ApaNe AzAbharyA aneka vidyArthIo tathA yuvAnonAM jIvana barabAda karyA che. A cepa vadhAre na phelAya, te mATe ApaNe sajAga rahevAnuM che. khAsa karIne dharmaguruo, sAmAjika kAryakare, zikSake tathA patranA saMpAdake mana para * le te A bAbatamAM gaNanApAtra sudhAre thaI zake ema che. ame jyArathI sAhityanuM sarjana karavA mAMDyuM, tyArathI eka ja dRSTi rAkhI che ke ziSTa sAhityanuM sarjana karavuM, jethI lokenI samaja sudhare, teo nyAyanItinA mArge caDe, vividha prakAranuM jJAna meLave ane temanI unnati ke temanA abhyadayane mArga khulle thAya. ame atyAra sudhI racelAM 342 pustakonI yAdI para sAmAnya najara nAkhI javAthI paNa pAThakene A vAtanI pratIti thaze. 6. A yAdI A graMthanA pAchaLanA bhAgamAM ApelI che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakama vacce kaseTIne kALa AvI gaye, tyAre paNa ame amArI daSTi badalI nathI. lokonI nIti bagADIne ke temanA cAritranuM dhoraNa nIcuM Utare evuM kaMI paNa lakhIne udarapUrti karavI, tenA karatAM bhUkhyA rahIne prANa choDavA, ene ame prAraMbhathI ja bahetara gayuM che. prastuta graMtha paNa AvI umadA kalyANakArI bhAvanAthI ja lakhAya che, e kahevAnI jarUra che kharI? saMkalpazakti vaDe siddhi zI rIte sAMpaDe che? ane temAM kayA kayA guNo keLavavA paDe che? te savistara samajAvavAnI jarUra che, tethI ja have pachInAM prakaraNonuM Alekhana thayeluM che. AvI AbatamAM AchI ke adhUrI samaja kAma lAgatI nathI. vadhAre spaSTa kahIe te keIpaNa prakriyAne siddha karavI hoya te te aMge pUratI ane vizvasanIya mAhitI joIe. A vastu vadhAre spaSTa karavA ahIM eka satya ghaTanAne ullekha karIe chIe. eka vakhata amArA pitAzrIne amArA gAma bahAra eka ajANyA sAdhune bheTo thaye. teNe "gAmamAM koI sanInuM ghara che ke nahi?" e prazna karyo ane amArA pitAzrI te sAdhune senInA ghara AgaLa laI AvyA ke je amArA gharanI taddana bAjumAM AveluM hatuM. pachI te sAdhue e sonInA gharamAM praveza karyo, tenAM bAraNuM baMdha karAvyAM ane senIne trAMbu gALavAnI sUcanA ApI. A sonI ane amArA pitAzrI parama mitra hatA ane AvI bAbatamAM UMDe rasa letA hatA, eTale temane Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 saMkasiddhi te A bhAre tUhalane viSaya thaI paDe. sanIe sUcanAnusAra trAMbu gALyuM, eTale pelA sAdhue potAnI pAse rahelI jhaLImAMthI kaI vanaspatinAM pAMdaDAM kADhI, tene hAtha vaDe masaLIne tene rasa e trAMbA para nAMkhe temaja eka prakAranI bhUkI chAMTI ke e trAMbAnuM suvarNa banI gayuM. A joI senI tathA amArA pitAzrI khUba Azcarya pAmyA ane manomana tenI bhAre prazaMsA karavA lAgyA. pachI temaNe te sAdhune pitAne tyAM bhejana levAnI vinaMti karI, paNa te sAdhue tene svIkAra karyo nahi. teNe e suvarNamAMthI thoDuM suvarNa A baMne mitrone ApyuM ane tarata ja vidAya lIdhI. have sanInI dukAnamAM yogAnuyegathI pelI vanaspatinuM eka pAMdaDuM paDI rahyuM hatuM, te A baMne mitroe sAcavI rAkhyuM. ahIM pAThakonI jANa mATe eTale khulAso Avazyaka che ke A senI e mAtra ghareNuM ghaDanAre sonI ja na hato, paraMtu eka kuzala vaidya paNa hato ane teNe keTalAMka varSo pahelAM AbhU-girirAjamAM kaI saMnyAsI pAse rahIne vanaspatione abhyAsa karyo hato, eTale teNe A pAMdaDAMne AdhAre mULa vanaspati zodhI kADhavAne prayatna karyo ane te mATe khetare, vADIo tathA AsapAsanA vagaDAmAM paribhramaNa karavA mAMDyuM. amArA pitAzrI paNa tenI sAthe rahevA lAgyA. ema karatAM keTalAka divase e vanaspati zedhI kADhI ane trAMbu gALI tenA para rasa reDyo, paNa tenuM dhAryuM pariNAma AvyuM nahi, kAraNa ke pelA sAdhue vanaspatinA rasa uparAMta Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakama temAM je bhUkI bhabharAvI hatI, te AmAM khUTatI hatI. te mATe baMne mitroe potAnI buddhi laDAvIne keTalAka prayogo karyA, paNa apekSita vastunA abhAve siddhi sAMpaDI nahi. tAtparya ke koI paNa prakriyAne siddha karavA mATe tenI pUrepUrI ane vizvasanIya mAhitI Avazyaka che. upakramamAM AthI vadhAre kahevAnI IcchA nathI, paNa pAThaka mitrone eTaluM sUcana avazya karIzuM ke tame ghaDIbhara tamArA manane anya viSamAMthI nivRtta karIne A graMthamAM jeDe ane tene vAMcavAne prAraMbha kare. tame sukha, saMpatti tathA sarvatomukhI unnatinA adhikArI che, e vAta kadI bhUlatA nahi. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] saMkalpazaktinu` mahattva ApaNe manathI koI paNa vicAra karIe, tene saMkalpa kahevAya che; koI vastunI IcchA karIe, tene paNa saMkalpa kahevAya che; ane koI prakAranI kalpanA ke koI prakAranA manAratha karIe, tene paNa saMpa kahevAya che. vaLI koI kriyA ke pravRtti karavAnA dRDha nizcaya ke nirNaya karIe, tene paNa saMkalpa ja kahevAya che ane vrata-niyama Adi mATe pratijJA dhAraNa karIe, tene paNa saMkalpa ja kahevAya che. Ama saMkalpa zabda anekA vAcI che, paNa te mukhyatve mana vaDe thatI vividha kriyAonuM ja sUcana kare che. hAritasmRtimAM kahyu' che ke 'manasA sapardhAta, vArA mitti meLA copAcatIti-manuSya mana vaDe salpa kare che, vANIthI khele che ane kriyA vaDe kAya sa'pAdana kare che.' amarakAzamAM sattvaH meM mAnasam' e zabdothI ema sUcita karyu che ke mana vaDe je kriyA 6 . Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 saMkalpazaktinuM mahattva thAya che, te saMkalpa kahevAya che. Ama saMkalpa e eka prakAranI mAnasika kiyA che ane te ApaNuM mana para nirbhara che. ApaNuM dharmazAstro kahe che ke A vizva, jagatuM ke sRSTine je vistAra thayo che, te mana athavA saMkalpane ja AbhArI che. jyAM sudhI brahma eTale paramAtmA nirguNa avasthAmAM hoya che, tyAM sudhI A sRSTinuM sarjana thatuM nathI. jyAre te saguNa avarathAmAM Ave che, eTale ke temAM saMkalpa jAgrata thAya che, tyAre ja te triguNAvasthA dhAraNa kare che ane tenA lIdhe sRSTine vistAra thAya che. ekAdazItattvamAM kahyuM che kesngklpmuulH kAmo vai yajJAH saGkalpasambhavAH / vratA niyamadharmAzca sarve saGkalpajAH smRtAH / / kAma eTale IcchA ke vAsanA, tenuM mULa saMkalpamAM che. vaLI svargAdinI prApti mATe je yajJayAgAdi kriyAo thAya che, te badhI saMkalpamAMthI udbhavelI che. ane sarva prakAranA niyama tathA sarva prakAranA dharmo paNa saMkalpamAMthI ja utpanna thAya che." tAtparya ke saMkalpanuM sAmrAjya sarvatra prasareluM hovAthI tenI zaktinuM mahatva jarApaNuM ochuM AMkI zakAya tema nathI ke tenA pratye kiMcit paNa upekSA karI zakAya tema nathI. ApaNuM Si-munivaree dIrgha ciMtana ane anubhava pachI ema jAhera karyuM che ke "cAdazI mAvanA caya, siddhirmavati tAdazI-je manuSyanI je prakAranI bhAvanA hoya che, Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 saMkalpasiddhi tene te prakAranI siddhi thAya che.' zu AmAM tamane saMkalpa anusAra siddhi thavAnI gheASaNA saMbhaLAtI nathI ? vaLI temaNe evu paNa elAna karyu` che ke ' saMtAcaitra samutiSThati-manuSya potAnA saMkalpa vaDe ja UbheA thAya che--unnati sAdhI zake che.' A vastu ApaNA mATe ghaNI mahattvanI che. je manuSya UbhA thavAnA ja saMkalpa karatA nathI, te zI rIte UbheA thavAnA ? zI rIte peAtAnI unnati sAdhavAne ? dIrgha tapasvI tathA samatha jJAnI bhagavAna mahAvIre saMkalpazaktine khUba ja mahattva ApyuM hatuM ane khAsa karIne cAritra ghaDavAmAM tenA upayAga karavA mATe bhAra mUkI hatA. teo vAraMvAra kahetA ke 'he mahAnubhAvA ! prathama tA tame saMkalpazita vaDe tamArA mana, vacana ane kAyAnI duSTa pravRttione roko, eTale AdhyAtmika unnati tarapha tamAruM prayANa thaze ane e saMkalpazaktinA vizeSa upayoga karIne tamArA cAritranuM sudara nirmANa kare to tamane mukti, mAkSa ke siddhi avazya prApta thaze. je manuSya saMkalpazakti vaDe peAtAnI kuTevA ke bUrI AdatAne teADatA nathI ane sanmArge cAlatA nathI, tenA bhavabhramaNanA kadI aMta AvatA nathI.' jaina sAhityamAM pratyAkhyAna ( paccakkhANa ) zabdanA prayAga pApakArI pravRttine cheDavAnA saMkalpanA amAM thayelA che. tene vrata, niyama ke abhigraha paNa kahevAmAM Avela che. bhagavAna buddhe paNa salpazaktine ghaNu' mahettva Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpazaktinuM mahatva ApyuM hatuM, te Arya aSTAMgamArgane abhyAsa karavAthI samajI zakAya che. | bhAratanA nItikAroe paNa saMkalpazaktinAM yazogAna gAyAM che. teo kahe che ke "mahapuruSono saMkalpa vajI je kaThera hoya che ane temanuM hRdaya kusuma jevuM kemala hoya che. te ja puruSa dhIra, vIra ane uttama che ke je potAnA saMkalpane chevaTa sudhI vaLagI rahe che ane game tevAM vidane AvavA chatAM tene tyAga karatA nathI. jeNe saMkalpabaLa keLavyuM nathI, je pitAnA nizcayamAM Dagamagato rahe che ane lIdhelI pratijJA game tyAre toDI nAkhe che, te kApuruSa che, kAyara che. temanA janmanuM viziSTa phaLa zuM?" A bAju bhagavAna Isue paNa "As a man thinketh, so he is-manuSya je vicAra kare che, te ja te bane che" e upadeza dvArA suvicAra, sadbhAvanA ane satsaMkalpanuM mahattva samajAvyuM hatuM. pazcimanA aneka vicAroe tenuM vividha rIte pratipAdana karyuM che. jema ke"AvazyakatA-kAlamAM daDha saMkalpa pUrI sahAya kare che? seksapIyara jene saMkalpa daDha ane aTala hoya che, te duniyAne pitAnA bIbAmAM DhALI zake che." -geTe "jIvavuM ke maravuM" e jeNe nizcaya karyo che, tene bhAgye ja koI jIte che." -kenila Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 ' sakasiddhi ' ujjavala manuSyane mATe saMcita cauvanakezamAM " nAmanA koI zabda hAtA nathI.' asaphaLa ' - je keTalAka loko kahe che ke karI batAvavAmAM ja jIvananI kharI ----bulgara liTana tu nahI karI zake, te mahattA che.' vAlTara vegahATa 6 ApaNI IcchAzakti mujaba ja ApaNe nAnA agara meATA hAI e chIe.' --smAIsa 6 phateha meLavavA mATe je zakti ane saMkalpa joI e, te nahi batAvavAthI jIvananI mahAnamAM mahAna niSphaLatA utpanna thAya che.' salpa che.' --vhIpala * sAcAmAM sAcu ane kharAmAM kharU DahApaNa te dRDha --nepAliyana A vivecananA sArarUpe ahI ame eTaluM jaNAvavA IcchIe chIe ke kuMbhAra, jema hAthanI karAmata vaDe mATInA pIDAmAMthI managamatuM vAsaNa banAvI zake che, tema manuSya peAtAnI saMkalpazaktinI karAmata vaDe peAtAnA jIvanane managamatA ghATa ghaDI zake che. AnA atha ema samajavAnA ke manuSya jo kavi thavA Icche teA kavi thaI zake che, lekhaka thavA Icche teA lekhaka thaI zake che, koI paNa viSayane radhara vidvAn thavA icche teA dhuraMdhara vidvAna thaI zake che ane kuzaLa citrakAra, sthapati, saMgItakAra, DaoNkaTara, dhArAzAstrI, vaijJAnika, vyApArI, rAjadvArI puruSa, bhakta, yAgI ke sata banavA Icche te tema karI zake che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa'kalpazaktinuM mahattva 27 A jagatamAM evI koi kalA nathI, evA kAI hunnara nathI, evA koI vyavasAya nathI ane evu' koI pada nathI ke je manuSya peAtAnI sauMpazakti vaDe siddha karI zake niha. mahiSa vAlmIkinI jIvanakathA ApaNane A vastunI pratIti karAve che. maharSi vAlmIkinI jIvanakathA ' eka jaMgalamAM bhIla rahetA hatA. tenu kharekhara nAma zuM hatuM ? tenI koIne khabara nathI, paNa ApaNe kathAnI saralatA khAtara tene rataniyA tarIke oLakhIzuM. rataniyAne tenA pitAe dhanurvidyAmAM kuzala banAvye hatA ane dhADa kema pADavI ? ' 6 vATa kema mAravI ? ' tathA ' jatA-AvatA musApharone yuktithI kevI rIte lUTI levA ? ' tenu prayAgAtmaka zikSaNa AvyuM hatuM. tethI lUMTanA kAmamAM te pAvaradhA banyo hatA ane tenA vaDe peAtAne tathA peAtAnA kuTuMbIonA nirvAha karatA hate. eka divasa rataniyo peAtAnA dhaMdhA arthe araNyamAM karatA hatA, tyAM eka mahiSa pAsenA rastethI pasAra thayA, eTale rataniyAe temane raste AMtaryAM ane temanI pAse je kaMI hAya te mUkI daIne cAlatA thavAnu jaNAvyuM. paraMtu mahiSa pAse khAsa zu heAya ? temaNe eka bhagavI kanI paherI hatI, khabhe garama kAmaLI nAkhI hatI, eka hAthamAM kamaMDyuM pakaDyuM hatu ane bIjA hAthamAM daMDa dhAraNa karyAM hatA. temane A vastuo paratve jarAye mamatva na hatuM, Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 saMkalpasiddhi paraMtu rataniyAnI hAlata joIne dayA AvI, eTale tenA para anugraha-kRpA karavAnA hetuthI temaNe kahyuM ke "he bhAI! tAre mArI pAsethI je kaMI joItuM hoya te khuzIthI laI le, paNa tane eka prazna pUchuM chuM, tene javAba Apa ke "tuM A nIca dhaMdhe kene mATe kare che?" rataniyAe kahyuM: "mArA kuTuMba mATe. mAre mAtA, pitA, patnI, putro ane putrIonuM bahAnuM kuTuMba che. te badhAne nirvAha huM A dhaMdhA vaDe karuM chuM." maharSie kahyuM: "bhAI ! tuM jemane mATe A ghera pApa karI rahyo che, te tArA A pApanA bhAgIdAra thaze kharA?" rataniyAe kahyuM : "alabatta, te badhAne mATe ja huM pApa karuM chuM, to teo mArA pApanA bhAgIdAra kema nahi thAya?" maharSie kahyuM: "tArI A mAnyatA bhUlabharelI che. tAruM kareluM pApa tAre ekalAne ja bhegavavuM paDaze. je tenI khAtarI karavI hoya te ghare jaIne badhA kuTuMbIone pUchI Ava ke tArAM karelAM pApamAM temane bhAga keTale? tuM e praznane javAba laIne AvIza, tyAM sudhI huM ahIM ja Ubhe rahIza." maharSinA A zabdoe rataniyAnA dila para asara karI, eTale te ghare gaye ane darekane pUchavA lAgyuM ke huM je pApa karuM chuM, temAM tamAre bhAga keTale?" A prazna sAMbhaLIne mAtA mauna rahI, pitAe cUpakIdI pakaDI, patnI kaMI paNa belI nahi ane putra-putrIo paNa Tagara Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpazaktinuM mahattva 29Tagara sAmuM joI rahyA. tethI rataniyAne bhAre Azcarya thayuM? eka sIdhI-sAdI vAtane uttara kema keI ApatuM nathI ?" ane teNe badhAne e ja prazna pharIne pUchyuM, chatAM tene kaMI uttara maLe nahi, tyAre rataniyAe e prazna trIjI vAra pUcho ane jaNAvyuM ke "mArA praznane je hoya te uttara Apo. te lIdhA vinA huM rahevAno nathI." te vakhate badhAnI vatI tenA pitAe kahyuM ke "tuM je kaMI pApa kare che, te badhuM tAruM che. ame to mAtra tArA lAvelA dravyanA ke tArI lAvelI vastuonA ja bhaktA chIe." A javAba sAMbhaLatAM ja rataniyAnI AMkhe aMdhArAM AvI gayAM. "zuM A badhA pApanuM phala mAre ekalAne ja bhogavavAnuM che? temAM kaIne kaMI paNa bhAga nahi ? kharekhara ! Aja sudhI huM aMdhArAmAM ja Atho chuM, paraMtu sAruM thayuM ke Aje A maharSino bheTo thaye ane temaNe mArI AMkha kholI nAkhI." rataniye gharethI pAcho pharyo ane maharSinA page paDe. kRpALu! tamAruM kahevuM sAcuM paDyuM, paraMtu have mAruM zuM thaze? huM mahApApI chuM, mAre hAtha pakaDo, mAro uddhAra kare. tamArA sivAya anya keInuM mane zaraNu nathI." maharSie kahyuM: "prabhunA pyArA ! tAre gabharAvavAnI jarAye jarUra nathI. tuM Aja sudhI jevI mahenata-je parizrama dhaMdhA mATe karatuM hatuM, tevI ja mahenata-te ja parizrama pApanAzana mATe kara, Atmazuddhi mATe karI ane tuM jarUrI pApathI mukta eka pavitra puruSa banI zakIza." Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi mahiSanA A zabdoe rataniyAnA hRdaya para bhAre asara karI. teNe e ja vakhate saMkalpa karyAM ke ' AjathI huM sarva pApI kAmeAne tyAga karIza, eka tapasvI tarIkenuM jIvana gujArIza ane evu ghAra tapa karIza ke mArAM tamAma pApAnA nAza thAya.' 30 khasa, te ja kSaNathI tenA jIvananuM parivartana thayu. te lUTArA maTI tapasvI anyA ane teNe jaMgalamAM eka sAruM sthAna joI Asana jamAvyuM tathA potAnI cittavRttione paramAtmAnA dhyAnamAM joDI dIdhI. te emAM evA tallIna banI gayA ke khAvA--pIvAnuM bhUlI gayA ane sArasaMbhALa paNa rahI nahi. samaya jatAM jaMgalanI udheIoe tenA zarIra pharatA rAkaDA-vamIka banAvye ane temAM te daTAI gayA. anya tapasvIoe tenI A sthiti joI tenu nAma vAlmIki pADyuM ane tene e valbhIkamAMthI bahAra kADhaye . tyArathI tenI mahiSa vAlmIki tarIke prasiddhi thaI. A vakhate tapa, japa ane dhyAnanA prabhAve mahiSa vAlmIkinAM pUrvIkRta pApo nAza pAmyAM hatAM ane temanuM aMtara anerA AtmajJAnathI epI uThayuM hatuM. vizeSamAM prANI mAtra mATe temanA aMtaramAM karuNAnA bhAva chalakAvA lAgyA hatA. eka divasa te najIkanA sarevaramAM snAna karIne peAtAnI paNa kuTi tarapha pAchA AvI rahyA hatA, e vakhate eka pAdhie AnaMdakrIDA karI rahelA koca pakSInA joDakA 1 upara bANa calAvyuM ane tethI kauMcanara ghAyala thaine jamIna Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpazaktinuM mahatva 31 para paDyo tathA taraphaDavA lAgyuM. kacamAdA A joI mAthuM paTakavA lAgI ane kALo kakaLATa karavA lAgI. A dazya jotAM ja vAlmIki RSinA hRdayamAM AghAta thaye, temAM UMDuM saMvedana jAgyuM ane temanA mukhamAMthI sahasA kAvyanI keTalIka paMktio sarI paDI. te saMskRta bhASAnuM prathama kAvya hatuM, eTale teo Adikavi kahevAyA. pachIthI temaNe A saMvedanane vistAra karIne rAmAyaNa rahyuM ke je Aje bhAratavarSanuM eka uttama koTinuM mahAkAvya gaNAya che ane lAkho-karoDo mAnavIone sahRdayatA, svArthatyAga tathA samarpaNane saMdeza ApI jAya che. tAtparya ke rataniye jIvananI cheka nIce pAyarIe paDe hato, paNa teNe pitAnA jIvanane sudhAravAno saMkalpa karyo ane tene anusaratA puruSArtha Adaryo to eka divasa te mahApuruSa banI zake ane potAnA jIvananI suvAsa sarvatra phelAvI amarapadane varI gayo. zuM A jIvanakathA ApaNuM badhA mATe bedha levA lAyaka nathI? nItiniyamo, dhArmika AcaraNa, gasAdhanA, maMtrapAsanA temaja Izvarabhakti vagere mATe ApaNe UMDA AdaranI lAgaNI darzAvIe chIe, paraMtu AmAMnI kaI paNa vastu saMkalpa vinA siddha thatI nathI. je mANase saMkalpabaLa keLavyuM nathI, te nItiniyama zI rIte pALI zakavAno? keIprabaLa pralobhane sAme AvyuM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra saMkalyasiddhi ke te DhIlo paDI javAne ane nItiniyamone avazya bhaMga karavAne. thoDAM varSa pahelAnI vAta che ke jyAre surata jillAnA desAI kuTuMbane eka grejyueTa yuvAna saurASTramAM pravAsa karato hite. anukrame te vIramagAma sTezane AvyA. tyAM tenA DabbAmAM vastrAlaMkArathI sajja thayelI eka navayauvanA strI meTA TUMka sAthe dAkhala thaI ane tenI najIka ja besI gaI. DI vAra pachI te strI nIce utarI, paNa gADI upaDavAne samaya thavA chatAM pAchI pharI nahi. pele yuvAna bArImAMthI nIce jevA lAge. ema karatAM Trena upaDI, eTale te yuvAna ema samaje ke "nakkI A strI Trena cUkI gaI ane have te A Trena pakaDI zakaze nahi." ghaDIvAre TIkITa cekara Avyo. teNe pUchayuM ke "A TUMka kene che?" have pelA yuvAnane A vakhate evo vicAra AvyuM ke "nakakI A TUMkamAM mUlyavAna ghareNAM vagere haze, eTale mArI ja kahevA de ne ! pelI strI te have AvavAnI nathI. ane teNe kahyuM: "A TUMka mArI che" TIkITa-cekare sAmAnya rIte cAlAka hoya che ane vajana vadhAre jaNAya to tene tola karI vadhArAne cArja lIdhA vinA rahetA nathI, paraMtu A TIkITa-cekare tenI sUphama najare joI lIdhuM ke A TUMkanA eka cheDe lehIne keTalAka DAgha paDelA che, eTale vizeSa kaMI paNa bolyA vinA te nIce utarI gayo ane teNe AgAmI sTezanethI amadAvAdanA sTezana Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpazaktinuM mahattva 33 mAstarane tAra karyA ke amadAvAda tarapha AvI rahelI amuka TrenanA amuka DakhkhAmAM eka pesenjara musApharI karI rahyo che, tenI pAsenI TraMkamAM kai mANasanuM maDaduM hAvAnI zaMkA che, mATe sTezana para pe'lIsane hAjara rAkho. huM pleTaphArma para Apane maLu chuM. have te yuvAnanA manamAM teA koi jAtanI zaMkA na hatI, eTale amadAvAda sTezana AvatAM te rUAbabhera nIce utaryAM ane pelI Traka pAra pAse ucakAvI lIdhI. eja vakhate TIkITacekaranA izArAthI polIsa hAjara thaI ane tene aTakAvavAmAM AnyA. polIsa adhikArIe pUchyuM ke ' A Traka konI che? ' teNe kahyuM : ' mArI che. 'rI pAlIsa-adhikArIe pUchyuM. ke temAM zu bhareluM che ?' tyAre teNe kahyuM ke emAM mArAM pustako tathA bIjI vastuo bharelI che.' , peAlIsa adhikArIe kahyu ke vAru, mAre tamArI A Traka jovI che, mATe tenI cAvI lAveA.' have te yuvAna pAse tenI cAvI na hatI, chatAM gajavAmAM mUkelI cAvI zeAdhI kADhatA hAya tevA dekhAva karyAM ane pachI jaNAvyuM ke * cAvI. kyAMI paDI gayelI lAge che.' ' teja vakhate polIse peAtAnI sAthe lAvelA luhArane e TrakanuM tALuM teADI nAkhavAnA hukama karyAM ane luhAre tALu toDI nAkhyuM. pachI te DraMka ughADavAmAM AvI te temAM eka yuvAnanA zarIranA traNa TukaDA kapaDAmAM vIMTALelA jaNAyA. 3 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 saMkasiddhi A dazya jotAM ja pele yuvAna hebatAI gaye ane A zuM ?" e vicArathI tenuM magaja cakkara khAvA lAgyuM. piolIse paMcanAmuM karyuM ane tene hAthakaDIo paherAvI. pachI tene polIsa paherA taLe gAyakavADanI havelIe laIjavAmAM AvyuM ane kAcI jelamAM pUrI dIdhuM. tenA para khUnanA Aropasara kAma cAlyuM, paNa eka kuzala dhArAzAstrInI sahAyathI e ArepamAMthI chUTakAre thaye. paraMtu A badhI bhAMjagaDamAM tene cha-sAta mahinA sudhI jelamAM rahevuM paDyuM ane tenA pitAne rUpiyA pacIzathI trIsa hajArano kharca thaye? tAtparya ke "pArakAnI cIja pitAnI karavI nahi" e prasiddha nItiniyama che ane eka zikSita saMskArI yuvAna tarIke tenuM pAlana avazya karavuM joIe, paraMtu prabaLa pralobhana tenI sAme AvyuM ke tenuM mana DagI gayuM ane teNe nItibhraSTa thaI pArakAnI vastu pitAnI jaNAvI. je A yuvAnanuM saMkalpabaLa barAbara keLavAyeluM hota te tene e TUMka pitAnI karI levAno vicAra kadI paNa AvyuM na hatuM. teNe bedhaDaka jaNAvI dIdhuM hatuM ke A TUMka mArI nathI." ane tenA para kiI AtanA oLA utaryA na hatA. Ajane zikSita varga nItiniyame te barAbara jANe che, paraMtu tenuM saMkalpabaLa keLavAyeluM nathI, eTale ja tenA hAthe lAMca-rizvata, vizvAsaghAta, ThagAI tathA bhraSTAcAranA anya banAva bane che. AgaLanA jamAnAmAM bALako tathA yuvAnonA manamAM evo saMskAra pADavAmAM Avato ke- Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpazaktinuM mahattva 35 nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu, lakSmI samAvizatu gacchatu vA yatheccham / adyaiva vA maraNamastu yugAntare vA, nyAyAt pathaH pravicalanti padaM na dhiiraaH|| vyavahAravicakSaNa mANaso niMdA kare ke stuti kare, lakSamI Ava ke IcchA pramANe cAlI jAo, mRtyu Aje Ave ke yuga pachI Avo, paNa dhIra puruSo nyAyanA mArgathI jarA paNa calAyamAna thatA nathI." dhArmika AcaraNanI bAbatamAM paNa saMkalpabaLanI eTalI ja jarUra che. hiMsA, jUTha, cerI, vyabhicAra, tema ja madyapAna, jugAra Adi vyasanamAMthI te sivAya bacI zakAtuM nathI ke dainika kriyAo vagere barAbara thaI zakatI nathI. vaLI tapazcaryA, izvarabhakti Adi dharmanAM viziSTa aMgenuM pAlana karavuM hoya to te zuM saMkalpabaLa vinA banI zake che kharuM? ekAdazIne divasa hoya, upavAsa karavAno vicAra karyo hoya, evAmAM kaI mahemAna AvI caDe ane dUdhapAkapurInuM jamaNa thAya te nirbaLa manavALe manuSya kaheze ke Aje upavAsathI saryuM ! have AvatI ekAdazIe upavAsa karIzuM.' tAtparya ke egya saMkalpabaLanA abhAve te pitAnA vicAramAM sthira rahI zakaze nahi. teja rIte IzvarabhajanamAM be kalAka gALavAne vicAra karyo hoya, paNa evAmAM chelachabIlA mitre AvI pahece, nATakasanemA ke gAnatAnanI Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpa siddhi vAta nIkaLe ane mana temAM lalacAI jAya te Izvarabhajana bAjue rahI jAya, e svAbhAvika che. - narasiMha tathA mIrAMbAIne keTakeTalI vipattio paDI? chatAM temaNe Izvarabhakti cheDI nahi, kAraNa ke temanuM saMkalpabaLa ghaNuM majabUta hatuM. anya bhaktonI paNa evI ja AkarI kaseTIo thayelI che, paraMtu saMkalpabaLanA pratApe teo temAMthI pAra utaryA che ane pitAnuM abhISTa sAdhI zakyA che. maMtra pAsanA ke gasAdhanA karavA mATe paNa saMkalpabaLanI jarUra paDe che. anya zabdomAM kahIe to Dhacupacu vicAranA ke asthira mananA mANase kadI paNa maMtrapAsanA ke yogasAdhanA karI zaktA nathI. ane kadAca utsAhamAM AvIne teo AvI sAdhanA zarU karI de, te thoDA ja divasamAM tene choDI de che. vyavahAranI guMca ukelavA mATe paNa daDha mane baLanI -saMlpanI jarUra paDe che ane vyApArI sAhasamAM phattehamaMda nIvaDavuM hoya to temAM paNa majabUta mananI-daDha saMkalpanI AvazyaktA rahe che. chevaTe eTaluM jaNAvI daIe ke chatrapati zivAjI, mahArANuM pratApa, jhAMsInI rANuM lamIbAIlekamAnya TiLaka, rASTrapitA mahAtmA gAMdhIjI, saradAra vallabhabhAI paTela, paMDita javAharalAla naheru vageree pitAnI saMkalpazakti sArA pramANamAM keLavI hatI, tethI ja teo viSama paristhitine saphaLa sAmane karI zakyA ane dezasevAnAM aneka kAryo Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37 saMkalpazaktinuM mahatva karavAne zaktimAna thayA. vartamAna kALe zrI merArajI desAI paNa saMkalpazakitane eka suMdara dAkhala pUre pADI rahyA che ane ati vicitra saMgomAM paNa dezanI mahAna sevA bajAvI rahyA che. videzamAM najara karIe to abrAhma liMkana, komavela, nepoliyana bonApArTa, lenIna vagere lokhaMDI saMkalpazakti dharAvatA hatA ane tethI ja keTalAMka cirasmaraNIya kAryo karavAne zaktimAna thayA hatA. Aje jagatanA keDe mAnavIe temane mAnabhera yAda kare che. je saMkalpazakti khIlelI na hoya to kaI paNa kAryamAM siddhi, saphalatA ke vijyanI prApti thatI nathI, ane pariNAme unnati sAdhI zakAtI nathI. anya zabdomAM kahIe to jemanI IcchAzakti (will-power) no vikAsa thaye nathI, teo kaI paNa kArya, pachI te nAnuM hoya ke moTuM, sArI rIte pAra pADI zaktA nathI. pariNAme temane nukazAna ane nAmezI baMne sahevA paDe che. vaLI temanuM vyaktitva eTaluM vikRta banI jAya che ke anya lene temanA para vizvAsa besatA nathI ane teo kaI paNa kArya aMge temanA para bharoso rAkhI zaktA nathI. priya pAThake! tamAre to A jagatamAM AgaLa vadhavuM che ane pratiSThAbharyuM sthAna prApta karavuM che, te pachI saMlpazakti keLavavAne nirNaya Aje ja ane abaghaDI kema na kare ? tame eTalA zabdo hadayamAM ketarI rAkho ke saMka9pabaLa e A jagatanuM sahuthI moTuM baLa che ane tenA vaDe manuSya dhArelAM sarvakAryo karI zake che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] zubha saMka9panI AvazyakatA ApaNo rejane anubhava ema kahe che ke lImaDA vAvIe te AMbe ugatA nathI ane AMbe vAvIe te lImaDe ugate nathIathavA dhatUro vAvIe to gulAba ugata nathI ane gulAba vAvIe te dhare ugatA nathI. saMkalpanI bAbatamAM paNa ema ja samajavAnuM che. saMkalpane tame eka prakAranuM bIja ja samaje ne ! kaI paNa mANasa azubha saMkalpa kare che, eTale ke keIne mAravAne, chetaravAne, tenI mAlamita paDAvI levAno ke vyabhicAra Adi karavAne saMkalpa kare che, tyArathI ja tenI avanati zarU thaI jAya che ane tenAM mana tathA zarIra para mAThAM pariNAme AvavA lAge che. ema karatAM jyAre te saMkalpa anusAra khoTuM, kharAba ke azubha kAma kare che, tyAre e pariNAmo vadhAre ugra bane che ane tenI pUrepUrI avanati kare che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha saMkalpanI AvazyakatA 3 keI kavie ThIka ja kahyuM che ke - bUrAye bUruM bane, kIdho e niradhAra khode khADe anyano, Apa kUo taiyAra, azubha saMkalpa karavAthI kaI UMcu AvyuM hoya, keIe. unnati sAdhI hoya, te dAkhale hajI sudhI ame jANe nathI. ahIM koI ema kahetuM hoya ke "amuka vyaktie lokone chetarIne, mAlIkane vizvAsaghAta karIne ke anItimaya sAdhanono upayoga karIne ghaNuM dhana bheguM karyuM che ane te Aje lahera uDAve che, amanacamana kare che, tenuM kema ?" tene khulA e che ke je A rIte azubha saMkalpa karIne tathA azubha kAma karIne dhana-mAla-milakata ekaThI kare che, te cheDA divasa bhale amanacamana karI le, paNa Akhare duHkhI thAya che ane tabAha pokAre che. - je lokone chetare che, tenI gaNanA luccA, pAjI ke Thaga tarIke thAya che, eTale ke loko teno vizvAsa karatA nathI ane jeo tenA hAthe chetarAyA hoya che, te eTalI badaduA de che ke tenA amana-camana thoDA divasamAM ja sUkAI jAya che. saMta tulasIdAse spaSTa zabdomAM kahyuM che ke - tulasI hAya garIba kI, kabu na khAlI jAya; mUA Dhora ke cAmase, lehA bhasma he jAya. ame anubhavathI joyuM che ke je lokone chetarIne, mAlIkano vizvAsaghAta karIne ke anItimaya sAdhanane upayoga karIne dhana bheguM kare che, tenA gharamAM zeDA ja divasamAM nahi dhAre utpAta zarU thaI jAya che. prathama te pote bimAra Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 sakasiddhi paDe che ane koI moTA roganA bhAMga thaI paDe che, athavA tenI patnI ke bALako eka pachI eka bimAra paDavA mAMDe che ane tenA cheDA ja AvatA nathI. emAM kameAtanAM meta paNa thAya che ane bIjI paNa durghaTanA banatAM tenA sArA ce saMsAra du:khamaya banI jAya che. uparAMta leAkeAno phITakAra maLe che ane tenA pratye ghaNA varasatI ja rahe che, e jUdI ! vaLI lakSmI tA caMcala che, eTale tene kayAre paga Ave ane cAlatI thAya te kahevAya nahi. khAsa karIne AvA manuSyAnI lamI eka yA bIjA bahAne gheADA vakhatamAM cAlI jAya che ane tyAre emanA zoka-satApanA pAra rahetA nathI. tAtparya ke azubha saMkalpathI koI UMcuM Avatu nathI, koI unnati sAdhI zakatu nathI, e khAkhatamAM ApaNe dRDha vizvAsa rAkhavA joI e. amuke azubha sa'kalpa karyo, tene dhanamAla maLyAM ane te sukhI thaI gayA, ema mAnavuM-manAvavuM bhUlabharelu che. vAstavamAM te eka jAtanA bhrama che ane te ApaNane zubha saMkalpanA mArgathI calAyamAna kare che, mATe tenAthI sAvadha rahevu joI e. manuSya jyArathI zubha saMkalpa kare che ane te pramANe vavA mAMDe che, tyArathI tenI unnatinA AraMbha thAya che ane te ddina-pratidina vadhatI ja rahe che. alabatta, temAM aMtarAyA Ave che ke vighna naDe che, pazu tene dhaiya rAkhI kunehathI oLagavA joI e. pachI tenI unnatinI koI rUkAvaTa karI zakatu nathI. arthAt te manadhArI sthitie paheAMcI jAya che ane peAtAnu jIvana AnaMdamAM pasAra kare che. ko "; Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha saMka95nI AvazyakatA 41. - keTalIka vAra zubha saMkalpanuM pariNAma ghaNuM jhaDapI Ave che ke jene ApaNe eka prakArane camatkAra ja kahI zakIe. zubha saMkalpa karanAro cera sAmata banyo ! kaI corane eka mahApuruSe upadeza dIdhuM ke "tAre bIjuM je kaMI karavuM hoya te karaje, paNa parastrIne saMga karIza nahi." A upadezanI tene asara thaI ane teNe saMkalpa karyo ke "have pachI mAre parastrIne saMga kare nahi. te A saMkalpanuM barAbara pAlana karavA lAgyo. have thoDA ja divasa bAda moTI mAlamattA meLavavAnA IrAdAthI te rAtrinA samaye eka rAjamahelamAM dAkhala thaye ane temAM AvelA aMtaHpuramAM pravezyA. tyAM ghaNuM sAvacetI rAkhavA chatAM tene hAtha bhara UMghamAM sUtelI raNane aDakI gaye, eTale te jAgI uThI ne cAre bAju jevA lAgI. tyAM thoDe dUra A cArane Ubhele joye. prasaMgavazAt rAjA Aje bIjA khaMDamAM sUI rahyo hatuM, eTale te ekalI ja hatI. dAsIo paNa bahAranI parasALamAM ahIMtahIM sUtelI hatI. ekAMta e pApane bApa gaNAya che, arthAt ekAMta maLe ane pApa sAmagrI mejUda hoya te manuSyanuM mana pApa karavA tarapha DhaLI jAya che. A pramANe ekAMta ane prauDha puruSane vega maLatAM rANune te coranI sAthe bhega bhegavavAnI IcchA thaI eTale teNe IzArAthI cerane potAnI pAse belAvyuM ane ati dhImA svare kahyuM ke "tuM zA mATe AvyA che? Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi je tane puSkaLa dhanadolatanI IcchA ahIM kheMcI lAvI hoya te tArI e IcchA huM pUrNa karIza, paNa tAre mArI eka vAta kabUla karavI paDaze." pele cera samajI gaye ke rANInA manamAM pApa prakaTa thayuM che, eTale teNe eTaluM ja kahyuM ke tuM mArI mAtA samAna che." eka te rAjarANI, temAM yauvanamasta, vaLI ekAMta ane tenA taraphathI ja bheganI mAgaNI ! A sthitimAM bhalabhalA mANase paNa bhUla karI bese, paraMtu pelA cere zubha saMkalpa karelo hato, te enI vAre Avyo ane tene jarA paNa lapasavA dIdho nahi. A vakhate bAjunA khaMDamAM sUI rahela rAjA jAgI gayo hato ane bhIMtanA AMtare Ubho rahIne sarva banAva joI rahyo hate. rANIe pharI kaMIka satAvAhI avAje kahyuM: "tuM mArI vAta kabUla nahi kare?" cere kahyuM ke "mAre parastrIne tyAga che, eTale tamArI vAtane svIkAra thavo azakya che." rANune lAgyuM ke A to sApa bAMDe che, eTale teNe jorathI bUma mArIne kahyuM ke "doDe, doDe, mArA vAsamAM cAra peTho che ane te mane satAvI rahyo che." . A bUma sAMbhaLatAM ja dAsa-dAsI ane sevaka-sipAIo doDI AvyA ane temaNe e cerane pakaDI lIdhe. pachI savAra paDatAM rAjA samakSa rajU karyo ne AkarI zikSA pharamAvavA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. zubha saMkalpanI AvazyakatA araja karI. rAjA te zuM banyuM che? e jANatA ja hatA. teNe ceranA cAritranI prazaMsA karI, tene gune mApha karyo ane tene sAmaMtapada arpaNa karyuM. tyAra pachI e cere corI karavAnuM cheDI dIdhuM ane eka khAnadAna gRhastha jevuM jIvana gALI pitAnI tathA pitAnA kuTuMbanI unnati karI. tAtparya ke manuSya eka zubha saMkalpa kare che, te ene aNInA vakhate madadagAra thAya che ane akathya rIte tenI unnatine daravAjo khelI Ape che. zArIrika bimArI vakhate paNa zubha saMkalpa pitAno camatkAra batAve che. te aMge amArA anubhavanI eka ghaTanA ahIM rajU karIzuM. zubha saMkalpathI tabiyatamAM sudhAre eka vAra eka zrImaMta gRhasthano amane meLApa tha. te bIjI badhI vAte sukhI hatA, paNa temanI tabiyata kathaLI gaI hatI. khAsa karIne temane anna pacatuM na hatuM, eTale teo mosaMbI tathA anya phalarasa para rahetA hatA. uMgha mATe paNa temanI phariyAda hatI. ghaNIvAra to UMgha AvatI ja nahi, eTale temane uMghanI khAsa goLIo levI paDatI. | amAro temanI sAthe paricaya kamazaH vadhavA lAge, eTale chUTathI vAto thavA lAgI. temAM ame pUchayuM ke ApanI AvI sthiti keTalA vakhatathI che?" temaNe kahyuM : Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi cha-sAta varSathI Ama ja cAle che. zu tame e mATe kai upAya karI zake tema che ?'ame kahyuM : '* tenA upAya jarUra thai zake ema che, paNa te mATe tamAre amArA kahyA mujaba karavuM paDaze.' temaNe kahyuM: te mATe huM taiyAra chuM. ' 44 6 ame kahyuM ke * tame Aja sudhImAM khUba khUba magajamArI karIne tathA sakhta parizrama karIne dhana bheguM karyuM che, paNa badalAmAM taMdurastI gumAvI che. tamArI evI mAnyatA haze ke mArI pAse paisA che, tethI huM game te DokaTarane elAvI laIza ane tenI sAravArathI sAjo thai jaIza, paNa hajI sudhI koI DokaTara tamane ArAgyadAna karI zakela nathI. tamArI sthiti te sudharavAne badale dina-pratidina bagaDatI jAya che.' temaNe kahyuM : * vAta sAcI che, paNa karavuM zuM ?' ame kahyuM : ' tame dhana kamAvAnI dhUnamAM ghaNI ce vAra bIjAnA hitanI darakAra karI nathI, temanI badaduA tA tamane herAna karatI niha hAya ! ? ane te zrImaMta amArI sAme AMkhA phADIne joI rahyA. ame kahyuM : ' rAganuM barAbara nidAna karyAM sivAya game tevI sArI cikitsA paNa kAma lAgatI nathI. huM tamArA roganuM mULa nidAna karI rahyo chuM.' te zarIranI A hAlatathI pUrepUrA kaMTALI gayA hatA. temaNe kahyuM : ' e banavA joga che. paNa have zu karavuM te kahAne !' Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45. zubha saMkalpanI AvazyakatA - ame kahyuM: "gItAjInuM e vacana che ke "nahiravAvRta zcit yuti tAta natihe! tAta! ( arjuna!) kalyANa karanAra kadI durgatine pAmato nathI. to AjathI Ape kalyANane mArga svIkAra, jethI A durgatine aMta Ave." tAtparya ke tamAre roja ke paropakArI kArya karavuM. paNa tethI Arogya sudharI jaze kharuM? " temaNe adhIrAI dAkhavI vaccethI ja prazna karyo. ame kahyuM: "hajI pUruM sAMbhaLI le. ane tamAre reja savAre tathA rAtrie sUtA pahelAM nIcenA klekanuM DIvAra ciMtana karavuM ? sarve vai sukhina: santu, sarve santu nirAmayAH / sarve bhadrANi pazyantu, mA kazcid duHkhabhAgU bhavet / / "sarve prANIo sukhI thAo. sarve prANIo regarahita thAo. sarve prANIo kalyANane prApta kare. ane kaI paNa duHkhI na thAo." - hamaNuM te kadAca tamane ema lAgaze ke "AmAM zuM?" paNa tenI upekSA karaze nahi. A eka AdhyAtmika upAya che ane te ghaNo ja akasIra che. tame ceDA ja divasamAM tenuM pariNAma joI zakaze." ane te gRhastha bIjA divasathI garIbone sahAya karavA mAMDI tathA ame je phlekanuM ciMtana karavA jaNAvyuM hatuM, tenuM ciMtana karavA mAMDyuM. thoDA ja divasamAM tenuM zubha pari Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA e sUcana e anAja sAi saMkalpasiddhi raNAma e AvyuM ke temane uMgha AvavA mAMDI ane davA levAnI jarUra paDI nahi. pachI te uMghanuM pramANa ThIka ThIka vadhavA mAMDyuM ane tenA lIdhe zarIramAM skUti paNa rahevA lAgI. thoDA divasa bAda ame pUchyuM ke "have kema lAge che?" temaNe kahyuM: "ThIka lAge che." tyAre ame kahyuM ke hajI vadhAre jhaDapI pariNAma joItuM hoya te zubha saMkalpane samaya vadhAre ane te ochAmAM ocho paMdarathI vIza mInITa jeTalA kare." temaNe amArA e sUcanane svIkAra karyo ane tenuM pariNAma vadhAre suMdara AvyuM. pachI te teo anAja khAtA thaI gayA ane chevaTe amArI sAthe besIne sarva raI paNa jamyA. ame kahyuM: "je kAma sAta varSamAM na thayuM, te kAma mAtra be thI traNa mAsamAM ja thayuM. te have A prasaMganI - khuzAlImAM kaI moTuM zubha kAma kare." ane temaNe guptadAnamAM sArI rakama bacI. tyAra pachI temanI tabiyata tadana sudharI gaI ane mukha para lAlI AvI gaI. kahevAnuM tAtparya e che ke zubha saMkalpa karavAthI mananI taMga hAlata TaLe che, zoka-saMtApa dUra thAya che ane rega nAza pAme che. bIjI rIte paNa tenAM pariNAme ghaNuM suMdara Ave che, tethI unnatinA umedavAree zubha saMkalpa karavA tatpara rahevuM joIe. zubha saMkalpanA baLathI ApaNe bIjAnA regonuM paNa rakama kharca lAlI A apa karavAthI Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha saMka95nI AvazyakatA 47 nivAraNa karI zakIe chIe, AdhyAtmika cikitsA (Psychic healing) mAM mukhyatve A sAdhanane ja upayoga thAya che. pUjA, prArthanA, satsaMga, bhajanakIrtana, zAstrazravaNa tathA sa nuM vAcana vagere zubha saMkalpane utpanna karavAnAM mukhya sAdhane che, eTale sujJajanoe tenA tarapha khAsa lakSya ApavuM. vizeSamAM potAnA nivAsasthAnamAM zubha saMkalpane utpanna karanArAM keTalAMka sUkto suMdara akSare lakhAvIne laTakAvI rAkhavA, jethI uThatAM-besatAM tenuM smaraNa thAya ane ApaNuM mana kaI azubha saMkalpa pratye DhaLI na jAya. je manuSya azubha saMkalpane eka prakAranA cera- lUTArA mAnI tenAthI sAvadha rahe che, teo potAnI unnati avazya sAdhI zake che. yajurvedasaMhitAnA trIzamA adhyAyamAM zubha saMkalpane lagatAM cha sUkto Ave che, tenuM pAThake e punaH punaH manana karavA jevuM che. e sUkta A pramANe jANavA : yajjAgrato dUramupaiti daivaM tadu suptasya tathaiveti / daraGgamaM jyotiSAM jyotirekaM tanme manaH zivasaGkalpamastu // 1 // jAgRta puruSanuM je mana dUra jAya che, te (mana) te (puruSa) nI suSuptAvasthAmAM punaH prApta thAya che. dara janArA mana ane tiSmatI IndriyenI ti eka thAya, tevuM mAruM mana kalyANamaya (zubha) saMkalpathI yukta bane." 1. yena karmANyapaso manISiNo yajJe kRNvanti vidatheSu dhIrAH / yadapUrva yakSamantaH prajAnAM tanme manaH zivasaGkalpamastu // 2 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakasiddhi karmAmAM tatpara, dhIra, medhAvI jana je mana vaDe yajJamAM zreSTha karmo kare che ane je mana zarIramAM sthita che, che, te (mana) jJAnamAM apUrva ane pUjanIya bhAvavALuM thatu kalyANamaya saMkalpavALu aneA.' 2. yatprajJAnamuta ceto dhRtizca yajjyotirantaramRtaM prajAsu / vasmAnna Rte kiJcana karma kriyate tanme manaH zivasaGkalpamastu // 3 // jJAnotpAdaka je manacetanAzIla, dhairya rUpa ane avinAzI che, te badhAM prANIonAM hRdayamAM prakAza karanAruM che. je mana vagara koI kAyA~ karavuM saMbhavita nathI, te mAruM mana kalyANamaya sa'kalpathI yukta bane.' 3. yenedaM bhUtaM bhuvanaM bhaviSyat parigRhItamamRtena sarvam / yena yajJastAyate saptahotA tanme manaH zivasaGkalpamastu ||4|| 48 6 6 je avinAzI mana A badhA bhUta, vamAna ane bhaviSya saMbaMdhI padmArthAne grahaNa kare che tathA jenA vaDe sAta hatAothI yukta yajJanA vistAra karavAmAM Ave che, te mAruM mana kalyANumaya saMkalpathI yukta ane.' 5. yasmin RcaH sAma yajUMSi yasmin pratiSThitA rathanAbhA vicArAH / yasmi~zcitaM sarvamotamprajAnAM tanme manaH zivasaGkalpamastu // 5 // je manamAM RcAo sthita che, jemAM sAma ane yaju: 25 sthita che, jema rathanA cakramAM ArAe sthita che, tema ja Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha saMkalpanI AvazyakatA 4 manamAM zabda sthita che. vaLI je manamAM prajAonu badhu jJAna AtapreAta che, te mAruM mana kalyANamaya salpathI yukta aneA.' da. suSArathi svAniva yanmanudhyAnne nIyate'bhISubhirvAjina iva / tanme manaH zivasaGkalpamastu ||6|| ' * kuzala sArathi jema rAza (lagAma ) vaDe vegavALA azvone laI jAya che, tema je mana manuSyAne kA mAM pravRtta kare che, tema ja prANIe! pratye laI jAya che. vaLI je mana jarA rihata che ane atyaMta vegavALA A hRdayamAM thita che, te mAruM mana kalyANamaya saMkalpathI yukta hA.' 6. hatpratiSThaM yadajiraM javiSThaM ATalA vivecana parathI zubha samajI zakAze. zubha salpa e ajoDa upAya che. saMkalpanI AvazyakatA unnati sAdhavAnA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] AtmazradvA ke AtmavikAsa mAnavajIvananI sarva pravRttiomAM salpazaktine kevuM ane keTaluM mahattvapUrNa sthAna che, e jANyA pachI tame tamArI saMpatine dRDha karavA prayatnazIla thaze!, ema ame mAnI laI e chIe. sarve sujJajanAnu e kavyu che ke je mA zreyaskara lAge tenA para satvara prayANa karavuM. temAM vilaMba karavA nahi, kAraNa ke brecAMtti vadyuvijJAna-e nyAye sArAM kAmamAM se| vighnA AvI paDe che ane jo tene multavI rAkhyuM to e dUra ne dUra ThelAtu jAya che. 6 rUnA eka tAMtaNA mAmulI lAge che, paNa tevA ghaNA tAMtaNA bhegA thAya ane dorA ane te temAM kaMika zakti jaNAya che. ane e dorAone vaNI dorI banAvavAmAM Ave te temAM vizeSa zakti jaNAya che, tathA e dorIne vaNI meTu doraDu banAvavAmAM Ave te temAM pracaMDa zakti che. moTA maDhagaLatA mAtagane paNa te jakaDI rAkhe che ane tene casakavA detuM nathI. jaNAya Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmazraddhA ke AtmavikAsa saMkalpanuM paNa AvuM ja che. prAraMbhamAM to e mAmulI jaNAya che, paNa jema jema tenA para vicAre ke bhAvanAnA puTa caDatA jAya che, tema tema te baLavAna bane che ane chevaTe ghaNo baLavAna banI jAya che. akabara bAdazAha dara unALAmAM pitAnA rasAlA sAthe kAzmIra jato. evA eka prasaMge jyAre te pIra paMjAlanA pahADo parathI pasAra thato hato, tyAre ekAeka havAmAna badalAyuM ane baraphanuM tophAna jAgyuM. AthI tene mArga rUMdhAye ane te moTI ApattimAM AvI paDe. have akabara bAdazAhanA anucane eTalI khabara hatI ke A sthAnanI ghaNI najIka eka mahAtmA rahe che ane te ApaNI madada Ave te ApaNe A ApattimAMthI bacI zakIe. temaNe A hakIkta akabara bAdazAhane jaNAvI, eTale bAdazAha te anucara sAthe pelA mahAtmA pAse gayA ane madada karavA vinaMti karI. mahAtmA puru te popakAraparAyaNa hoya che ane keIne paNa ApattimAM jue te temanuM hRdaya dravI jAya che. temaNe bAdazAhanI vinaMtine svIkAra karI tophAna sAme AMgaLI cIMdhI ane hukama karyo ke "rUka jA." ane thoDI ja vAramAM e bhayaMkara tophAna zamI gayuM. tyArabAda bAdazAha potAnA raste AgaLa vadhyA. A banAva parathI saMka95mAM kevI mahAna zakti rahelI che, tenuM ApaNane bhAna thAya che. svAmI vivekAnaMda amerikAmAM vyAkhyA ApatA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para saMkalpa siddhi hatA, te vakhate temaNe saMkalpanI agAdha zaktinAM vakhANa karyA. A sAMbhaLI eka zrotAe kahyuM ke "A te badhuM kAlpanika lAge che. jyAM sudhI te aMge amane kaI pratIti na thAya, tyAM sudhI A badhuM mAnavAne ame taiyAra nathI." svAmIjIe kahyuM: "ThIka che. tamArI vAta huM mAnuM chuM. paraMtu te sAthe ja tamane jaNAvuM chuM ke have tame tamArI beThaka parathI UThI zakaze nahi." ane pelA zrotAe ghaNuM prayatno karyA, paNa te pitAnI beThaka parathI uThI zakyo nahi. tyAra pachI svAmIjIe kahyuM ke "have tame tamArI beThaka parathI uThI zako cho ane te tarata uThI zakyo. tyAra pachI eka Tebala tarapha aMgulinirdeSa karIne svAmIjIe jaNuvyuM ke ahIM eka suMdara ghoDe Ubhele che, te tame badhA joI zakazo." ane sahue Azcarya pUrvaka e gheDo nihALe. tyAra bAda temaNe kahyuM : "tame gheDo nahi, paNa Tebala ja joI rahyA che. barAbara dhArIne juo" ane sahune Tebala ja dekhAvA lAgyuM. tAtparya ke saMkalpazaktine keLavavAmAM Ave te dhIme dhIme te ghaNI ja vadhI jAya che ane Akhare eka pracaMDa zaktirUpa banI jAya che. paraMtu saMkalparUpI A meTaranuM peTrola AtmazraddhA ke AtmavizvAsa che, e bhUlavAnuM nathI. anya zabdomAM kahIe te ApaNuM AtmazraddhA jAgRta thAya, ApaNe AtmavizvAsa prakaTa thAya te ApaNe manamAM je kaMI saMkalpa karyo hoya tene anerUM baLa maLe che ane tethI te atyaMta dRDha thaI jAya che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa3 AtmazraddhA ke AtmavikAsa je manuSyamAM AtmazraddhA nathI-AtmavizvAsa nathI, te nAnAmAM nAnA kArya mATe paNa hAma bhIDato nathI, te moTAM kAryonuM kahevuM ja zuM? jema chANanA DhagalAmAM khoselo vAMsa DagamagyA kare che, tema AtmazraddhA-AtmavizvAsa vinAne manuSya sadA Dagamagato rahe che ane te keIpaNa kArya mATe daDha saMkalpa karI zakatA nathI. AtmazraddhA-AtmavizvAsavALA manuSyanI e vANuM che ke "A kArya huM avazya karI zakIza." tyAre AtmazraddhAhIna -AtmavizvAsa rahita manuSya kahe che ke "A kArya ame karI zakIzuM nahi. A kArya amArAthI thaI zake evuM nathI. A kArya karavA mATe ame lAyaka nathI" vagere. tAtparya ke baMnenI vANImAM ane vicAramAM uttara-dakSiNa jeTaluM aMtara hoya che. AtmazraddhA-AtmazaktivALA manuSya pitAnI saMkalpazaktinA jore nahi kapelAM kAryo karI zake che ane sahunA Adarane pAtra bane che, jyAre AtmazraddhAhIna-AtmavizvAsathI rahita manuSya badhethI pAchA paDe che ane haDadhUta thAya che. Asa parvata oLaMgI zakAya ema ke mAnatuM na hatuM, paNa nepoliyana bonApATe pitAnI apUrva AtmazraddhA vaDe jyAre pitAnA 8000 sainike sAthe e parvatane oLaMgI batAvyuM, tyAre sahu diMga thaI gayA ane tenA zatamukhe vakhANa karavA lAgyA. uttara dhruva ane dakSiNa dhruvanI zodha karanArA, evaresTa para caDAI karanArA tathA avakAzIya saMzodhana mATe rekeTamAM Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi uDanArAonAM vRttAMta vAMcIe chIe, tyAre ema ja thAya che ke e mAnavIo jevI AtmazraddhA ane sAhasiktA ApaNane sAMpaDI hoya to kevuM sAruM ! mahAtmA gAMdhIjInuM zarIra to sukalakaDI hatuM, paNa temAM AtmazraddhAnI kvalaMtata jalatI hatI. tenA pariNAme ja teo ati kaThina kAryo hAtha dharIne tene pUrI karI zakyAM ane bhAratanA itihAsamAM amara banI gayA. temanA parathI ApaNe ze bedhapATha laIzuM? eka lekhake kahyuM che ke jagatamAM traNa prakAranA manuSya hoya che. "karIzuM," "nahi karIe" ane "karI zakIzuM nahi." pahelAM badhuM ja pUruM kare che, bIjA dareka bAbatamAM virodha kare che ane trIjA dareka bAbatamAM niSphaLa jAya che. tAtparya ke AtmazraddhA-AtmavizvAsano abhAva saMkalpanA baLane toDI nAkhe che ane chevaTe niSphaLa javAno vakhata Ave che. tethI rogya-ucita hitAvaha e che ke AtmazraddhAne jAgrata karavI, AtmavizvAsane DhaDhaLave ane tenI sahAyathI saMkalpabaLane lokhaMDI banAvI AgaLa vadhavuM. keTalAka manuSya kahe che ke "ame pAmara jIve zuM karI zakIe ?" paNa kaI manuSya kharekhara pAmara nathI. te dhAre te eka prabaLamAM prabaLa vyakti banI zake che ane pitAnA jIvanamAM aneka mahattvapUrNa kAryo karI zake che. gekIe kahyuM che ke "tame eTalo AtmavizvAsa rAkho ke tame pRthvInA sarvathI Avazyaka manuSya che." Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmazraddhA ke AtmavikAsa 55 6 AtmazraddhA-AtmavizvAsathI manuSyanA saMkalpa dRDha ane che ane tenAmAM abhUtapUrva zaktine AvirbhAva thAya che, emAM koi zaMkA nathI. tenIsananA e zabdo che ke AtmavizvAsa, AtmajJAna ane Atmasayama A traNa vastu jIvanane parama zaktisaMpanna banAve che.' eTale AtmazraddhA ke AtmavizvAsanuM mUlya jarAye ochuM AMkavuM nahi. ApaNI sthiti ghaNI vakhata kastUriyA mRga jevI thaI paDe che ke je kastUrI pAtAnI DUMTImAM hAvA chatAM tenI zeAdha mATe jagalAmAM bhame che ane parizrAMta thaI jAya che. AtmazraddhA-AtmavizvAsa ApaNI bhItaramAM ja paDelA che. tene zeAdhavA mATe jarAye dUra javuM paDe ema nathI. tame gheADI vAra tamArA cittane svastha karI, eka Asana para beThaka jamAvA ane dhIme dhIme tamArAmAM evA bhAva jAgrata kare ke 'hu eka sarva zaktimAna AtmA chuM. mArI zakti have jAgrata thavA lAgI che-jAgrata thaI rahI che. tenI sahAyathI huM game tevAM dina kAryAM paNa pAra pADI zakIza. mAro mA maMgalamaya che. kAI paNa vigna tenI rUkAvaTa karI zake tema nathI.' basa, A pramANe rAja tamArI AtmazraddhAne jAgrata kA, tamArA AtmavizvAsane Dha DhoLA, eTale tamArA sa saMkalpo ApoApa dRDha thaI jaze ane tamArI unnatine mAmAkaLA thaI jaze. emananuM e vacana che ke * AtmazraddhA AtmavizvAsa e saphaLatAnuM rahasya che.' Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalpasiddhi 6 je ApaNane ApaNI jAtamAM zraddhA na heAya teA khIjA kAnAmAM zraddhA hoya ? e vicAravA jevuM che. svAmI vive kAnade te spaSTa zabdomAM kahyu che ke jene AtmazraddhA nathI, te anya koi vastuo prati zraddhA dhAraNa karatA nathI. ane ajJAnI tathA azraddhAvAnanuM bhaviSya te tame jANA che. chevaTe teneA nAza ja thAya che.' 56 tAtparya ke unnatinA Icchukoe AtmazraddhA Atma vizvAsanuM sAcuM mUlyAMkana karI tene jagADavA DhaMDhoLavA avirata prayAsa karavA joie. e vAta lakSyamAM rAkho ke ApaNe eka vastu mATe daDha saMkalpa karyAM hAya, tene pAra pADavAnI ceAjanA ghaDI hAya ane te anusAra prayatnA thatA hoya, paNa AtmazraddhA tUTI, AtmavizvAsa DagamagyA ke salpa zINa thaI jAya che, yeAjanAne bhayaMkara AMcakA lAge che ane prayatnAnI paraparA tUTI paDe che. peTrola vinA meTara cAlatI nathI, tema AtmazraddhA-AtmavizvAsa vinA salpa TakatA nathI. ane e vAta paNa khAtarIthI mAneA ke jenI AtmazraddhA javalata che, jene AtmavizvAsa pracaMDa che, te kadI koInI parAdhInatA sevatA nathI, khATI khuzAmata karatA nathI ke peAtAnuM kArya sAdhI levA mATe jevAM--tevAM sAdhanAnA upayoga karatA nathI. te siMhanI vRttie jIve che ane eka siMha tarIke ja potAnu jIvana pUruM kare che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmazraddhA ke AtmavikAsa 17 jagata AvA nRsiMhAne ja yAda kare che ane tenI jIvanakathAomAMthI avanavI preraNA meLavI AgaLa vadhe che. priya pAkA ! tamArI sAme AvA nRsiMhAnuM ja citra rAkhe! ane temAMthI preraNAnAM pAna karI tamArI AtmazraddhAne tamArA AtmavizvAsane apUrva AbhAe jhaLahaLatA rAkhA. te ja puruSAttama che, puruSasiha che keje peAtAnI AtmazraddAnA dIpa sadA jaLahaLatA rAkhe che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] ApaNA mananuM svarUpa ApaNe manuSya tarIke A jagatanA sarvottama prANI gaNaIe chIe, tenuM kharuM kAraNa ApaNane prApta thayeluM viziSTa prakAranuM samartha mana (Powerful mind) che. je zarIranA kadanI dRSTie prANIonI uttamattA-zreSatA nakakI karavAnI hoya te ApaNe varga ghaNo nIce Ave, e dekhItuM che. jirApha tarapha najara kare, e ApaNuM karatAM keTale badho UMce che! hAthI tarapha najara kare, e ApaNuM karatAM keTale badhA kadAvara che! ane pelI tetIMga vhela mAchalI ! are ! e to potAnuM moTuM paheluM kare te ApaNe temAM UbhA ne UbhA samAI jaIe ! je rUpa-raMganI dRSTie prANIonI uttamattA-zreSatA nakkI karavAnI hoya te paNa ApaNe varga ghaNe ja nIce Ave. keTalAMka pakSIonAM rUpa-raMga eTalAM manahara hoya che ke ApaNe joyA ja karIe! popaTa, kAkAkauA, maraghA tathA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNA mananuM svarUpa 5 meAranA zarIramAM rUpa-raMganI je chaTA che, te ApaNA zarIramAM nathI ja! vaLI keTalIka mAchalIonAM zarIramAM seAnerI tathA rUperI raMganI je AbhA hoya che, te ApaNA koInAmAMye zodhI jaDe ema nathI. ane baLanI dRSTie prANIonI uttamattA--zreSThatA nakakI karavAnI hAya te paNa ApaNe medAna mArI zakIe tema nathI. pADA, aLada, geMDA, vAgha, siMha e badhAM prANIe ApaNA karatAM vizeSa baLavAna che. temaja keTalAMka jalacara prANIonA aLanI hakIkata sAMbhaLIe te ApaNane Azcaya thayA vinA rahe nahi. jhuMDa, ApagA vagere atyaMta baLavAna heAya che. eTale sama mana e ja eka evI vastu che ke jenA lIdhe ApaNe A jagatanA sarva prANIomAM zreSTha gaNAI e chIe, sarvottamanu sthAna pAmelA chIe. ApaNane je samartha mana prApta thayeluM che, tenA lIdhe ApaNe koI paNa vastu, padArtha ke kriyA saMbaMdhI vicAra karI zakIe chIe, tenA sArA-khATA azeAne jadA pADI zakIe chIe ane ApaNA mATe hitAvaha ke ahitAvaha zuM che ? tenA nirNaya karI zakIe chIe. vaLI ApaNe A samaM mana vaDe kalpanA karI zakIe chIe, ajJAta kSetramAM praveza karI zakIe chIe ane navI navI zeAdhA karI ApaNA jJAnabhaMDAra samRddha karI zakIe chIe. vizeSamAM enI zaktithI roganuM nivAraNa karavuM hAya tA karI zakIe chIe, I padArthAnu AkarSINu karavuM hoya te paNa karI zakIe chIe Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 saMkalpasiddhi ane koI padArthIne dUra haDaselavA hAya ke tene nAza karavA hAya teA paNa karI zakIe chIe. kharekhara ! mananI zikta agAdha che, aparimita che. AvuM samatha -zaktizALI mana maLavA chatAM ApaNe tene pUro upayoga karatA nathI, vadhAre spaSTa kahIe te mAMDa mAMDa pAra ke vIza TakA jeTaleA ja upayoga karIe chIe. ane keTalAka te mAMDa teneA TakA be TakA jeTale ja upayoga kare che. AvA manuSyA ane pazue vacce vAstavamAM vizeSa taphAvata nathI. mUDha manuSyA vicArahIna dazAmAM peAtAnA divaso pUrA kare che ane pazuo paNa vicArahIna dazAmAM peAtAnA divaso pUrA kare che. ApaNA RSi-munioe kahyu che ke 'mana tra manucALAM jALavandhamoco --arthAt manuSyane janma-jarAmRtyurUpa saMsAranuM je dhana prApta thAya che, tenu kAraNa mana che ane temAMthI chUTakAro meLavavAnA upAya paNa mana che. ' A vidhAna kadAca ApaNane vilakSaNa-vicitra lAgaze, kema ke je vastu ahitakArI hAya, te hitakArI thai zakatI nathI ane hitakArI hAya te ahitakArI thai zakatI nathI. eTale ahI' eTaluM spaSTIkaraNa karavAnI jarUra che ke manuSya jyAre manavaDe asat sakA kare che ane e rIte satat kAryomAM pravRtta thAya che, tyAre tene janma-jarA-mRtyurUpa saMsAranuM adhana prApta thAya che ane jyAre te manavaDe sat saMkalpA kare che ane e rIte sat kAryAmAM pravRtta thAya Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNA mananuM svarUpa che, tyAre te A saMsAranA baMdhanamAMthI chUTIne mekSAvasthA prApta kare che. A ja vastu ApaNuM saMta puruSoe nimna zabdomAM kahI che? mana ke hAre hAra hai, mana ke jIte jIta / parama brahma ko pAiye, mana hI ke paratIta // je ApaNe manathI-mananI duSTa vRttiothI hArI gayA te ApaNI A jIvanamAM nizcita hAra che ane je ApaNe manathI-mananI sAtvika vRttiothI jItI gayA te ApaNI nizcita jIta che. tethI zreyaskara e che ke manavaDe pratIti arthAt bodha pAmIne parama brahmane sAkSAtkAra karavAno prayatna karo." je vastu AdhyAtmika kSetramAM sAcI che, te vyAvahArika kSetramAM paNa sAcI che. tethI ja kahevAyuM che ke "manathI paDAya che ane manathI jitAya che," tAtparya ke manuSya je pitAnI unnati karavA cAhate hoya te teNe potAnA manane sudhAravuM joIe. je mana sudharaze te pravRttiomAM ApoApa sudhAro thaze ane tenuM pariNAma unnatimAM Avaze. jeo meTI meTI vAto kare che, paNa pitAnA manane sudhAratA nathI ane yadacchA pravRtti kare che, temanI avazya avanati thAya che ane eka divasa pastAvAne pAra raheto nathI. mananA svarUpa aMge Adhunika mAnasazAstrIo judo. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMka9pasiddhi judA mata pradarzita kare che. eka mAnasazAstrI kahe che ke | "mana e vicArazakti, bhAvanA, IcchA ke saMkalpane sArAMza | (Sumtotal of thinking, feeling and willing) che. ApaNe manane gUDhArtha jANavA mATe vicArazaktine abhyAsa karavo joIe." mananuM sthAna zarIramAM kyAM che? te jANavuM atyAvazyaka che. sAmAnya rIte mananuM sthAna mastiSka mAnavAmAM Ave che, paraMtu ghaNu mAnasazAstrIone mata tethI judo che. temanuM e kathana che ke "mananuM sthAna mastiSka ja nahi, paraMtu samasta zarIra che, zarIranuM ANue aNu che." mAnasazAstrI AlabarTa kahe che ke "mastiSka kevala tarkazakti athavA buddhinuM sthAna che. ApaNuM mana zakti, preraNuM Adi zaktio e sthalamAM nathI." Do. meDele kahe che ke "smaraNazakti mastiSkamAM rahetI nathI, paraMtu nADIcakomAM rahe che. ane teja kAraNe ApaNuM zarIranAM avayavo pitAnuM dainika kArya potAnI Adata pramANe kare che." Do. hemaMDanuM e kahevuM che ke "preraNazaktine mastiSkanI sAthe keI saMbaMdha nathI. ghaNuM janAvare manuSyanI apekSAe keTalAye kAryo pitAnI preraNazakti vaDe adhika caturAIthI kare che." pro. ejenuM e kathana che ke jyAre manuSya Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNA mananuM svarUpa 63 < nidrAmAM hAya che, tyAre enu mastaka zAMta rahe che ane nADIcakro nidrAnI pUrNAhuti paMta tenI rakSA kare che. ' zarIrazAstrIo kahe che ke janAvaromAMthI bhejuM arthAt magajaneA amuka bhAga laI levA chatAM te sa kAyaeNk saralatAthI karI zake che. deDakA, kAcabA vagere tenAM udAharaNe che. nAnAmAM nAnAM jaMtuomAM bhejuM hAtu nathI, paraMtu jyAre teo jIvananA AraMbha kare che, tyAre temanAmAM manaHzakti jovAmAM Ave che. " A badhI hakIkatAnuM tAtparya e che ke mananuM mukhya sthAna mastiSka nathI. mastiSka vinA paNa mAnasika kAryAM thAya che. mana koI padArthoM vaDe prakaTa thatuM nathI, paNa kriyA dvArA vyakata thAya che. manuSyanA zarIranA pratyeka aNumAM mana rahelu che. eTaluM ja niha paNa vizeSa zeAdhanA ema batAve che ke jagatanI sarva vastuomAM mana meAjUda che, samasta jagatamAM mana vyApeluM che ane tethI te sabyApaka che. saMsAramAM je camatkAro dekhAi rahyA che, te badhA manane AbhArI che. mana carAcaramAM etapreAta che, ane te ja caityanyazakti che. te zakti vIjaLIthI paNa vadhAre sUkSma che. vaijJAnikonA kathana anusAra caitanyazakitanA eka paramANumAM 2,42,550 maNu vajana ucakavAnI zita rahelI che.' ApaNuM mana be prakAranu cheH eka prakaTa, khIjuM gupta. prakaTa manane bAhya mana, cetana mana ke jAgrata mana kahevAmAM Ave che. gupta manane AMtara mana, acetana mana ke prasupta Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 saMkalpasiddhi mananA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. aMgrejI bhASAmAM prakaTa manane AjekiTava mAInDa (Objective mind) ke konsiyasa mAInDa ( Concious mind) kahevAmAM Ave che. ane gupta manane samajekiTava mAInDa (Subjective mind ) ke sabakonsiyansa mAinDa (Subconcious mind) ke sakhtImInala selpha (Subliminal self) kahevAmAM Ave che. purANA mAnasazAstrIe bhAna athavA cetanA (Conciousness) ne ja mana mAnatA hatA ane temanA e nirNaya hatA ke je vinA bhAnamAM kAma thAya che, tenA sabaMdha magajanI sAthe che. paraMtu cetanAne ja mana mAnI laIe te ghaNAM kAma je bhAna vinA thAya che, tene zuM kahIe ? ene satASajanaka uttara maLatA na hatA. nUtana mAnasazAstrIe kahe che ke manano artha vizALa karavA joIe, arthAt bhAnamAM ane bebhAnamAM jenA vaDe kAmeA thAya che, te bace mana che.' 6 ApaNe khAI e chIe, kAma karIe chIe, ane jIvanavyavahAra calAvIe chIe, tenuM ApaNane bhAna hAya che. ApaNe je bhAjana karIe chIe, te peTamAM paheAMce che, jagni tene pacAve che, tyAMthI AMtaraDAmAM pahoMcatAM tenA rasa bane che. pachI leAhI ane mAMsa ane che. A badhI kriyAo kevI rIte thAya che ? tenuM bhAna ApaNane hAtu nathI. rakata utpanna thaI ne pratyeka paramANune puSTa kare che. ane samasta zarIramAM bhramaNa kare che. zarIranA pratyeka avayava Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNuM mananuM svarUpa e raktasaMcAramAMthI potAne kherAka grahaNa karI potAnI zakita kAyama rAkhe che. zarIranI vRddhi, puSTi ane hAsa svAbhAvika rIte ja thAya che. ApaNane tenuM bhAna hoya ke na hoya, pratyeka avayava niyamita rUpathI potAnuM kAma kare che. enA para ApaNI IcchAzakti prabhutva jamAvI zakatI nathI. - ApaNuM hRdaya rAtridivasa dhaDakatuM rahe che. tenA para zaktino adhikAra cAlI zakato nathI. ApaNe jyAre IchIe tyAre hRdayane baMdha karI zakatA nathI ke calAvI zakatA nathI. ApaNI IcchA hoya ke na hoya, lehI AkhA zarIramAM pharatuM ja rahe che, kalejuM zarIramAMthI lehI cUsI le che ane peTa kherAkane pacAve che. phephasAM dhAkiyAmAM lAgyA rahe che.. hADakAo lehamAMthI cUnAnuM satva kheMcyA kare che. jyAre ApaNe kaI ragane mATe davA laIe chIe, tyAre jo te davA kalejAnI hoya te kalejuM ene kheMcI le che, je hRdayanI heya te hadaya ene kheMcI le che. zarIramAM kaI sthaLe janma thAya to potAnI meLe thoDA divasamAM rujhAI jAya che. kadI hADakuM tUTI jAya to potAnI meLe saMdhAI jAya che. tAtparya ke ApaNuM zarIramAM cetana manaHzakti sivAya bIjI paNa eka zakita che, je ApaNuM jJAna ane kAbU vinA paNa ApaNA zarIranI rakSA kare che ane pratyeka avayava para adhikAra rAkhe che. A zakti gupta manane AdhIna che; arthAt A badhAM kAryo gupta mana vaDe ja thAya che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMka9pasiddhi gupta mana zarIranI rakSA karavAmAM sadaiva tatpara rahe che. jyAre zarIramAM kharAba jaMtu utpanna thAya che, tyAre tenI sAthe yuddha karIne tene nAza karI de che. zarIramAM zada-garamI paNa zarIranI avasthA anusAra ghaTatI-vadhatI rahe che, jyAre zarIramAM jherIlA ta pedA thavA lAge che, tyAre e jherIlAM tane bahAra kADhavA mATe ghaNI garamI utpanna thAya che. ApaNe e garamIne javara ke tAva kahIe chIe. jyAre pAcanazaktimAM kaI vikAra thaI jAya che, te ulaTI ane jhADA thavA lAge che ane e rIte vikArane bahAra kADhI nAkhavAmAM Ave che. je phephasAmAM kaI taklIpha hoya, athavA kapha ekaTho thaI gaye hoya, te khAMsI AvavA lAge che ane e kapha bahAra pheMkAI jAya che. nAkamAM kaI padArtha cAlyA jAya che, te chIMka khAIne tene bahAra kADhI nAkhavAmAM Ave che. zarIranA jJAnataMtuo jyAre bahu thAkI jAya che, tyAre gADha nidrA Ave che ane jJAnataMtuone vizrAma maLe che. ApaNuM zarIramAM duHkha-dardone dUra karavAnI tathA rezamAMthI rakSA karavAnI svAbhAvika zakti rahelI che. A badhuM kAma gupta mana dvArA thayA kare che. prAcIna mAnasazAstrI ane zarIrazAstrIone e mata hata ke zarIrane amuka prakAranI Teva ke Adata paDavAthI enI aMdara bhAna vagara paNa badhAM kAma thAya che, paraMtu prophesara keDarika meyare hipnoTijhama karelI vyaktionA, mRgI (vAI), hisTIriyA, mUccha vagerenA rogIone tathA bharaniMdamAM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNA mananuM svarUpa 67 cAlanAra-karanAranuM bArIkAIthI nirIkSaNa karyuM ane vIza va sudhI A viSayane abhyAsa karatAM te evA niNaeNya para AvyA ke ApaNI prakaTa manaH zaktithI atirikta bIjI manaHzita ApaNAmAM chUpAyelI che. e zikta mesmerijhamathI aceta thayelA puruSAmAM, samAdhistha thayelA dhyAnIomAM, nidrAmAM paDelA leAkeAmAM, kiva ane tattvavettAomAM adbhuta camatkAra batAve che. keTalAka zeAdhako peAtAnI zeAdhanA vicArAmAM eTalA samAdhistha thaI jAya che ke te peAtAnuM mahilmana bhUlI jAya che ane gupta mananI sahAyathI manuSyajAtinA kalyANa mATe mahAna zeAdhA kare che. gADha nidrAmAM paDelA manuSya, jene aMgrejImAM somnablisTika (Somnablastic) kahe che, te bhara nidrAmAM uDIne UbhA thAya che, lakhe che, cI lagADIne tALu kheAle che, daravAjo ughADe che, rastAmAM cAle che ane koI tene aTakAvavA jAya te tenAthI tarIne cAle che. jyAre te nidrAmAMthI jAge che, tyAre nidrAmAM karelA koIpaNa kAmanI tene smRti hAtI nathI. jyAre koI paNa manuSya para kruiSnATijhamaneA prayoga karIne tene beheAza banAvavAmAM Ave che, tyAre tenuM gupta * ApaNA zAstrAmAM AvI nidrAnuM vana Ave che. jaina zAstroe tene tyAnahi (thilhI) nidrA kahI che ane te sahuthI gADha Aya che, ema jaNAvyu che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 saMkalpasiddhi mana jAgrata rahe che ane jyAre te hozamAM Ave che, tyAre tenI kaI vAta yAda rahetI nathI. A badhI dalIlothI prephesara meyare e siddha karyuM che ke mananAM be svarUpa che. bhAnamAM je kaMI kAma thAya che, te prakaTa mana dvArA thAya che ane nidrAmAM, merAmerijhamAM, samAdhimAM, hisTIriyAmAM, bhUta-bAdhAmAM je kAma thAya che, te gupta mana dvArA thAya che. prakaTa mana vicAra karavAmAM-nirIkSaNa karavAmAM magna rahe che ane bhAnanI sAthe jeTalAM kAma zakya hoya, te kare che. jyAre bhAna cAlyuM jAya che, tyAre A mana paNa cAlyuM jAya che. A vivecananA sAra rUpe eTaluM yAda rAkhavuM ke (1) zarIranA pratyeka avayavamAM, aNu-ANumAM mana vyApta che. gupta mana zarIranA sarva vyApAranuM saMcAlana kare che. zarIranI racanA, piSaNa, vRddhi, saMgaThana niyamita rUpathI gupta mananA zAsana dvArA ja thAya che. regone dUra karIne zarIrane nIrogI rAkhavAnI zakita paNa emAM rahelI che. (2) gupta mana tridivasa svataMtratAthI kAma kare che. ApaNI AsapAsa je kaMI thaI rahyuM che, tene e hisAba rAkhe che. saMpUrNa smaraNazakti enA kAbUmAM rahe che. te sarva anubhavane saMgraha karIne potAnA bhaMDAramAM jamA rAkhe che. sarva snAyujAla (Sympathetic nervous system) para gupta manane adhikAra che. 1 (3) prakaTa mana, gupta mana pAse IcchAnukUla kArya karAvI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNuM mananuM svarUpa 69 zake che. jyAre zarIramAM keI kArya vyavasthita na hoya, tyAre prakaTa mana je kaMI Adeza kare, tene te svIkAra kare che ane te anusAra kArya kare che. (4) potAnA gupta manane sUcanA devAthI vyAdhi, raMga, durvyasana, durguNa Adi dUra thAya che. te ja rIte anya manuSyanA gupta manane sUcanA devAthI tenA rogo paNa dUra thAya che. (5) jyAre prakaTa mana pitAne kArabhAra baMdha karI de che, tyAre gupta mana jAgrata thaIne pitAno camatkAra batAve che. gupta mana para sUcanAzakti (Suggestion) ane kalpanAzaktithI adhikAra prApta karI zakAya che. gupta mana sUcanAzaktine AdhIna che. ApaNe tene jevI sUcanAo ApIe, tevuM kAma te karI batAve che. chevaTe e smaraNamAM rAkhavuM parama Avazyaka che ke manamAM sarva prakAranuM sAmarthya raheluM che. tenA dvArA manuSya dhArelAM kAme karI parama vijetA banI zake che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 6 ] vicAra ane tenA viziSTa prabhAva 6 pRthvI, pANI, lAkaDuM, leAhu, patthara, kAca vagere jema eka prakAranI vastu che, tema vicAro paNa eka prakAranI vastu che. * Thoughts are things.' temAM phera ke taphAvata eTalA ja che ke pRthvI vagere sthUla vastuo hAvAthI te ApaNI AMkhA vaDe joI zakAya che, jyAre vicAre sUma vastu hAvAthI ApaNI AMkhA vaDe joI zakAtA nathI. keTalAka manuSyA kahe che ke 'je vastu AkhA vaDe joi zakAya evI na heAya, tenuM astitva zI rIte mAnavu ?" paNa vastunA kArya vaDe vastunA bedha thaI zake che. dAkhalA tarIke vAyu sUkSma hAvAthI AMkhA vaDe joi zakAtA nathI, paNa dhajA pharavA mAMDe ke jhaDanI DALIe hAlavA mAMDe te ApaNe tarata ja kahIe chIe ke vAyu vAya che.' teja rIte ithara sUkSma che, te AMkhA vaDe joi zakAtA nathI, paNa tenA mAdhyamathI hajArA mAila dUra belAyelA zabdo vyavasthita rIte riDayAmAM utare che, eTale ApaNe tenA astitvanuM 6 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra ane tenA viziSTa prabhAva 71 cAkasa anumAna karI zakIe chIe. tAtparya ke eka vastu AMkhA vaDe joi zakAya evI na heAya, teTalA mAtrathI ja tenuM astitva na mAnavu, e meATI bhUla che. ema tA ApaNI chaThThI ke sAtamI peDhInA pUrvajone ApaNe ApaNI AMkhA vaDe kayAM joyA che? paNa temanA vaMzavelA cAlyA, te parathI ApaNe ceAkasa anumAna karI zakIe chIe ke eka kALe temanuM astitva jarUra hatuM. , A vicArAnA te ApaNe sAkSAt anubhava karI zakIe chIe. ane ' hamaNAM ja mane eka vicAra AvyeA ' vicAra sArA che' 'A vicAra pramANe vartavu joie ' vagere vacaneAmAM tenuM spaSTa pratipAdana paNa karIe chIe. vaLI A badhA vicArA mana vaDe thAya che, enuM paNa ApaNane bhAna hAya che. anyathA * mAruM mana hAla kharAkhara vicAra karI zakatu nathI.' mArA manamAM aneka jAtanA vicArA AvI rahyA che" vagere vacanaprayAgeA karI zakIe ja nahi. ApaNe tyAM bhAveAnA AMtarika sAdhanane aMtaHkaraNa kahevAmAM AvyuM che ane tenA cAra vibhAgeA A pramANe mAnavAmAM AvyA che : (1) mana, (ra) muddhi, (3) citta ane (4) ahaMkAra. temAM jenA vaDe ciAra ke saMkalpavikalpA thAya che, te mana; jenA vaDe satya ane asatyane ke hita ane ahitanA nirNaya thAya che, te buddhi; jenA vaDe vastunA svarUpanu ciMtana thAya che, te cittaH ane jenA vaDe ' A kAryAM huM karuM chuM' evA vikalpa thAya che, te Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi ahaMkAra. lekavyavahAramAM te A badhIye vastuone mana tarIke ja oLakhavAmAM Ave che, paNa mananA vyApArane ' spaSTa bodha thAya, te mATe zAstrakAroe tene A prakAre saMketa karelA che. vartamAna vijJAne mananA vyApAranuM vargIkaraNa nIce pramANe karyuM che : (1) ddhipradhAna vyApAre. () lAgaNI ke bhAvapradhAna vyApAra. (3) IcchiA ke abhilASApradhAna vyApAre. temAM zabdAdi viSayane grahaNa karatAM je saMjJA ke saMskAra paDe che, jijJAsA udbhave che, tarka uThe che, tulanA ke anumAna thAya che ane kalpanA jAge che, te saghaLAne samAveza prathama prakAramAM eTale buddhipradhAna vyApAramAM karyo che. tathA keI paNa saMjJA ke saMskAra grahaNa karyA pachI sukha duHkha, AnaMda-zaka, utsAha-vairya Adi lAgaNIo ke bhAve udbhave che, tene samAveza bIjA prakAramAM eTale lAgaNI ke bhAvapradhAna vyApAramAM karyo che ane evI lAgaNIo ke bhAnA pariNAme je cakkasa kArya karavAnI IcchA thAya che, tene samAveza trIjA prakAramAM eTale IcchA ke abhilASApradhAna vyApAramAM karyo che. tAtparya ke vicAramAMthI lAgaNI, lAgaNImAMthI IcchA ane IcchAmAMthI saMkalpa janme che eTale saMka9pamAtranuM mULa vicAramAM raheluM che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra ane tenA viziSTa prabhAva 73 sAmAnya mAnyatA evI che ke sthUla vastumAM vadhAre zakti hoya ane sUkSma vastumAM AchI zakti hAya, paNa paristhiti tethI ulaTI ja che. sthUla karatAM sUkSma vastuonI zakti vizeSa hAya che. pRthvI, pANI, lAkaDuM, lenDru, patthara, kAca vagere sthUla vastuo che, tenA karatAM zu varALa, zabda, prakAza, vidyut Adi sUkama vastuonI zakti adhika hotI nathI ? vicAra te ethI paNa vadhAre sUkSma hAya che, eTale tenI zakti, tenuM khaLa, tenuM sAmarthya e badhA karatAM vizeSa hAya, emAM Azcarya zuM ? amerikAnA eka vidvAne lakhyuM che ke prakAzanI gati eka sekanDamAM 1,86,000 mAIlanI hAya che, jyAre vicAranI gati 40000thI 70000 zakuM mAIla jeTalI arthAt 70000X1,00,00,00,00,00,000 = sAta parA mAIla jeTalI hAya che. X vicAra laharine divasamAM sUnAM kiraNA khaDakhaDa karI de che, tethI tenI gatimAM avaredha Ave che, paraMtu rAtrinA samaye aMdhakAramAM vicArazaktine vega tIvratama thaI jAya che, kAraNa ke tenA keAI avarodha karI zakatuM nathI. sarAvaranA zAMta lAgatA jaLamAM eka kAMkarA nAkhatAM jema taraMgA utpanna thAya che ane te anukrame dUra sudhI phelAya che, tema ApaNA manamAM vicArarUpI taraMgA uThatAM anukrame x ekathI aDhAra a`kanI saMkhyA mATenI khAsa saMjJAo mATe jIe amArA racelA 'gaNita-rahasyanuM prakaraNa bIjuM. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi dUra sudhI phelAya che ane je e vicAre ati prabala hoya to vizvanA eka cheDethI bIjA cheDA sudhI pahoMcI jAya che. ApaNane sAmAnya rIte ema lAge che ke vicAramAM te zuM baLa heya? paNa pratyeka vicAra ApaNuM mana para tenI sArI ke kheTI asara mUkatA jAya che ane anyatra paNa tenI evI asara upajAve che. tethI ja sArA, suMdara ke zubha vicArenuM pariNAma sAruM, suMdara ke zubha mAnavAmAM AvyuM che ane khoTA, kharAba ke azubha vicAronuM pariNAma TuM, kharAba ke azubha mAnavAmAM AvyuM che. tame jyAre koI vastu saMbaMdhI sArA, suMdara ke zubha vicAra karavA mAMDo che, tyAre tamArA mana para prasannatAnI asara thAya che ane aMtaramAM AnaMda AvavA lAge che. te ja rIte tamArA manamAM keI suMdara bhavya kalpanA jAgI jAya, te tamane ema ja lAge che ke huM sukhanA sAgaramAM tarI rahyo chuM, AnaMdanA udadhimAM magna thaI gaye chuM." kavio, lekhake ke kalAkAro A prakArane AnaMda ApaNuM keI karatAM vadhAre mANe che, kAraNa ke temane suMdara bhavya kalpanA joDe ja vizeSa kAma paDe che. te ja rIte tame jyAre kaI vastu saMbaMdhI khoTA, kharAba ke azubha vicAra karavA mAMDe che, tyAre tamArA mana para viSAdanI asara thAya che, aMtaramAM eka prakAranI becenI thavA lAge che ane te vadhAre joradAra bane te zarIra asvastha banI jAya che. dAkhalA tarIke tame amuka vyaktine kharAba Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra ane tenA viziSTa prabhAva 75. mAnA che ane te aMge vicAra karavA mAMDeA che, tyAM tamane tenAM keTalAMka kharAba kAmeA yAda Ave che, eTale manamAM viSAda thAya che ane temAM tamArA pratye AcarelA anyAya yAda AvI jatAM tame tenA para krAdhAyamAna thAo che ane tenA tarapha tiraskAra varasAvavA lAgeA che. A vakhate tamAruM mana tapI jAya che ane tenI asara tamArA hRdaya para, magaja para tathA zarIranA bIjA bhAgA upara paNa thAya che. ati dhamAM AvelA manuSyane tame joyA haze. e vakhate tenA mukhanI-AMkhanI kevI sthiti hoya che? are! tenuM Akhu* zarIra dhrujatu hAya che ane te zuM karI besaze ? te kahI zakAtu nathI ke kalpI zakAtuM nathI. eka tapAvananI vADImAM keTalAka teAphAnI che.karAo dAkhala thayA ane raMjADa karavA lAgyA. te joi tenA mAlIka tApasane khUba krodha AvyA, eTale te hAthamAM tIkSNa pharasI laine temane mAravA doDyo. evAmAM rastAmAM khADA AvyeA, tenuM bhAna rahyuM nahi, eTale temAM paTakAyA ane pelI tIkSNa dhAravALI pharasIneA tenA mastaka para prahAra thayA, eTale tenA rAma tyAM ja ramI gayA. tAtparya ke teNe ati krodha karyAM, tenuM kaDavu phaLa tene peAtAne ja bhAgavavuM paDayuM. kadI tApasa khADAmAM paDyo na hAta ane tAkAnI chekarA pAse pahoMcI temAMnA ekAda para A tIkSNa pharasInA prahAra karyAM hAta teA tenuM pariNAma zu Avata ? e vyaktinuM khUna thAta ke te sakhta rIte ghAyala thAta. pariNAme sAmethI paNa evA ja prahAra thAta Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi ke anya rIte humalo thAta. chevaTe tenI rAjasipAIo dvArA dharapakaDa thAta ane tenA para kAma cAlatAM phAMsInI sajA thAta ke amuka varSanI jela bhegavavI paData. abhimAnanA vicAra AvatAM mana akakaDa ke jaDa thaI jAya che, kUDakapaTanA vicAra AvatAM manamAM vakatA pedA thAya che ane atizaya lebhanA vicAre manuSyanA manamAM tRSNAnI Aga evI tIvra bane che ke tene kaI vAte cena paDatuM nathI. tethI ja kodha, abhimAna, kUDakapaTa ane lebha e cAra prakAranI mane vRttio cheDavA yogya manAyelI che. kAmavAsanA paNa manuSyane vihavaLa banAvI mUke che. ane tenuM bhAna bhUlAvI de che, eTale tenA upara pUre saMyama rAkhavAnI jarUra che. vicArane raMga hoya che, e vAta ApaNe tyAM ghaNuM prAcIna kAlathI jANItI hatI. jena zAmAM che vezyAonuM je varNana Ave che, temAM tene vistAra joI zakAya che. tyAM ati duSTa vicArene raMga kRSNa (kALe), tethI ochA duSTa vicArane raMga nIla (vAdaLI), tethI ochA duSTa vicAre raMga kApita (kaththAI), zubha vicArane raMga pIta (pILe), vadhAre zubha vicArene raMga padma (gulAbI) ane atyaMta zubha vicArene raMga zveta manAye che. manuSyanA zarIramAMthI pratikSaNe paramANune pravAha vahe che ane temAM amuka raMganI chAyA jaNAya che. A raMga parathI tenA vicAre-tenI vAsanAo saMbaMdhI keTalAMka anumAne Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra ane tene viziSTa prabhAva khAtarIpUrvaka thaI zake che. paraMtu paramANune A pravAha narI AMkhe joI zakAtA nathI. te divya dRSTithI ke viziSTa prayAgathI ja joI zakAya che. (77 Aje tA vIjaLInAM evAM yaMtra paNa zeAdhAyAM che ke jenA eka cheDe manuSyanA hAtha mUkavAmAM Ave che, eTale tarata ja tenA bIjA cheDe amuka raMganA meAjAonuM prasaraNa thavA lAge che. te parathI e manuSyanA manamAM kevA vicAro cAlI rahyA che, tene nirdeza karavAmAM Ave che. tApa ke vicAre e eka prakAranu bhautika sarjana hAvAthI tene jUdA jUdA raMgA prApta thAya che. vicArAnA prabhAva zarIra para paDe che, tema vANI ane vana upara paNa paDe che. eTale ke manuSya je jAtanA vicAre kare che, te jAtanI vANI le che ane teja prakAranuM vana kare che. A jagatamAM jeTalI krAMtio thaI, te vicArAnA parivartanane AbhArI che, eTale vicArAnuM maLa samAjanI racanA aThThalI zake che, rASTranu dhyeSTa svarUpa nirmANa karI zake che ane samasta vizvane eka navAja AkAra paNa ApI zake che. tAtparya ke vicAranA prabhAva viziSTa koTinA che ane te A jagatamAM nahi dhArelAM kAryo karI zake che. vicAronu uddabhavasthAna mukhyatve mastiSka che; vadhAre spaSTa kahIe te magaja che, tethI vicArAnI sAdI-khATI asara magaja para sahuthI vadhAre thAya che. ahIM e paNa Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 sakasiddhi jaNAvI devuM joIe ke jenuM magaja nabaLuM hAya che, te koI paNa vastu sabaMdhI yathA vicAraNA karI zakate nathI. jyAM vizeSa ciMtana-manananA prasaMga AvyA ke te thAkI jAya che, cIDAI jAya che ane e lAvavAnA ni Mya para AvI jAya che. sthiti sudhAravA icchatA hoya, temaNe amArA lakhelA " 4 'smaraNukalA " nAmanA pustakanA chevaTanA bhAga jovA tathA maMciMtAmaNi' graMthanA trIjA khaMDamAM ApelA buddhi-smRti vadhAranArA prayogo'nu avalAkana karavuM. : e vAtaneA satata khyAla suyeAgya ghaDatara manuSyane A sthAna para sthApita kare che. vAtanA tyAM ja aMta jee magajanI A rAkheA ke vicArAnu jagatanA sarvAMttama Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] IrachA ane prayatna IcchA e saMkalpazaktinuM bIja che. je te yogya rIte vAya te tene siddhirUpI madhura phala AvyA vinA rahetuM nathI, eTale A prakAranI IcchAne ame unnatirUpI ImAratane pAye samajIe chIe ane tenuM hArdika abhivAdana karIe chIe. levele kahyuM che ke "pratyakSa kAryonAM mUrtimaMta citra IcchA ja Alekhe che." emanane e abhiprAya che ke ApaNuM jIvanane udezya kevala IcchAzaktine ja daDha banAvavAno che. daDha IcchAvALA manuSyane mATe sadA suavasara ane saralatA che? erisana reveTa mArDane jaNAvyuM che ke "ApaNuM hRdayanI IcchAo ane ApaNA mananI AkAMkSAo, e mAtra kalpanAnA taraMgo athavA mithyA svapnAM nathI, paNa te karatAM kAMIka vizeSa che. A eSaNAo ane abhilASAo, e pratyakSa banI zakanArI vastuonI AgAhIo-bhaviSyavANI Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 sakasiddhi saMdezavAhaka khepiyA che. ApaNe zu zu karI zakIe tema chIe, tenA teo nirdezaka che. teo ApaNA lakSyanI uccatA ane ApaNI kArya kuzalatAnI maryAdA darzAve che.' keTalAka manuSyA kahe che ke ame chIe te ja ThIka chIe. aradhA maLe teA AkhA khAvAnI amArI IcchA nathI.' arthAt te pAtAnI unnati mATe khAsa IcchA dharAvatA nathI. temane ane kAyara samajIe chIe, kAraNa ke temanA A prakAranA mAnasika valaNane kAraNe te kadI himmatapUrvakanuM pagaluM bharI zakatA nathI ane tethI jIvananA koI paNa kSetramAM AgaLa vadhI peAtAnI unnati sAdhI zakatA nathI. ame anubhavathI joyuM che ke je mANaso AvA vicAra dharAvatA hatA ane AgaLa vadhavAnA prayAsa karatA na hatA, teo chevaTe rakhaDI paDyA, du:khI thayA ane jIvananA jaMga hArI gayA. tame eka rAjamArganI vacce UbhA raheA ane ema kahA ke 'mAre AgaLa vadhavuM nathI, huM teA ahIM ja Ubhe rahIza' te zu tame ema karI zakaze kharA ? haragIjha nahi. baLavAna manuSyA tamane dhakkA mAryAM ja karaze ane tamAre pratipaLa pAchA haTavuM ja paDaze. tAtparya ke je AgaLa vadhavAnA prayAsa karatA nathI, te pAchA paDe che, chevaTe koI khADAmAM phekAI jAya che. zuM A sthiti zocanIya nathI ? ahIM e vastu paNa kharAbara samajI le ke jo peAtAnA sthAne UbhA rahevuM hoya, arthAt peAtAnI mULa sthiti jALavI Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IcchA ane prayatna rAkhavI hoya to e prakAranI IcchA rAkhI prayatna karavo paDe che ane te ja temAM saphaLatA maLe che. to pachI AgaLa. vadhavAnI IcchA rAkhI te mATe prayatna kare zuM kharo? sujJa manuSya mudra vastuonI IcchA na karavI, paNa je vastuo jarUrI che, AgaLa vadhavA mATe ati upayogI che, tenI IchA te jarUra karavI. ApaNuM RSimunioe kahyuM che ke . pUjyapUjA dayA dAnaM, tIrthayAtrA japastapaH / zrutaM paropakArazca, mayaMjanmaphalASTakam // 'pUjya puruSonI pUjA, dayA, dAna, tIrthayAtrA, ITa maMtrane japa, tapa, zAstrAbhyAsa ane paropakAra, e mAnavajanmanAM ATha madhura phaLe che." eTale unnatinA umedavAree, pragatinA pathikoe, tenI IcchA avazya karavI. je A prakAranI IchA karato nathI, tene manuSyabhavarUpI vRkSanAM madhura phaLe zI rIte maLavAnAM? keTalAka kahe che ke "ame AgaLa vadhavAnI IcchA rAkhIe chIe ane te mATe prayatna paNa karIe chIe, paraMtu amAre dahADe vaLato nathI. vadhAre spaSTa kahIe to "traNa sAMdhIe tyAM tera tUTe che ane amArI mananI manamAM rahI jAya che tethI ame evA nirNaya para AvyA chIe ke "thAya. tema thavA devuM. have pachI lAMbI mAthAkUTamAM ke bhAMjagaDamAM paDavuM ja nahi." paraMtu AvI manedazAnuM pariNAma chevaTe niSkiyatAmAM Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkasiddhi Ave che ane te emane behAla banAvI mUke che. e vakhate temanA zeka-saMtApane pAra rahetuM nathI. tAtparya ke A vicAre paNa beTA ja che ane te manuSyane unnatine badale avanati tarapha laI janArA che, mATe tenAthI dUra rahevuM. sujJa manuSya ema samajavuM joIe ke koI kArya eka prayatna siddha thAya che, kaI kArya be prayatna siddha thAya che, kiI kArya traNa prayatna siddha thAya che, te koI kArya ghaNA prayane siddha thAya che, tethI prayatna choDe nahi. jeo prayatna karatA rahe che, teo ja Akhare siddhi meLave che ane pitAnA jIvanane sukhI tathA yazasvI banAvI zake che. kaLiye jALa bAMdhatAM keTalI vAra nIce paDe che ? paNa hiMmata na hAratAM pharI-pharIne prayatna kare che, te Akhare jALa bAMdhI zake che ane tenA mananI murAda pUrI thAya che. te manuSya jevA manuSya eka-be thapATa lAgatAM nIce besI javuM ane pitAnA hAthapaga saMkerI levA, e kyAM sudhI ucita che? e sujJajanee vicArI levuM. mahammada gajhanIe bhAratavarSa para caDAI karavAmAM cha vAra hAra khAdhI hatI, chatAM teNe sAtamI vAra caDAI karI ane temAM te saphala thaye. mahAtmA gAMdhIjInA jIvanamAM paNa ApaNane A vastunAM darzana thAya che. briTiza sarakAra anyAya AcarI rahI che ane tenAthI A dezanI janatA duHkhI thaI rahI che, e vastuno spaSTa khyAla AvyA pachI temaNe briTiza sarakArane Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IcchA ane prayatna 83 dUra karI svarAjya sthApavAnI IcchA karI ane te mATe prayatnA AraMbhyA. pariNAme temane aneka vAra jelamAM javu paDayuM, vividha prakAranI yAtanAo sahana karavI paDI ane dareka jAtanA bhAga ApavA paDyo; chatAM ye temaNe peAtAnI e IcchAne dabAvI dIdhI nahi ke tenA tyAga karyAM nahi. tene vA jevI dRDha rAkhI ane je prayatna AraMbhyA hatA, tenI paraMparA cAlu rAkhI, teA Akhare teo peAtAnI IcchAmAM phlIbhUta thayA ane A dezamAMthI briTiza hakumatane dUra karI svarAjya sthApI zakayA. Aje mAtra bhAratanI prajA ja nahi, paNa samasta jagata temane eka mahApuruSa tarIke vaMdanA kare che. priya pAThakA ! tame paNa tenA parathI bedha leA ke paristhiti game teTalI vikaTa jaNAya te paNa eka sArI IcchAne zubha saMkalpane cheDavA nahi tathA tene siddha karavA mATe je prayatna zarU karyAM hAya, tene aTakAvI devA nahi. mAne kaThina ke lAMbeA jANIne je pravAsI besI jAya che ane cAlavAnI nA pADe che, te kI paNa peAtAnA gatavyasthAne pahoMcI zakatA nathI. jo te thAka utArIne, visAme khAIne ke jarUrI nidrA laI ne UbhA thAya ane cAlavA mAMDe teA ja peAtAnA gaMtavyasthAne pahoMcI zake che. ' keTalAka manuSyA kahe che ke dhAyuM dhaNInu thAya che, ApaNuM dhAryuM... kaI thatu nathI, pachI IcchA ane prayatna karavAnA athaze ?' paraMtu A kathana vyAjabI nathI. vadhAre spaSTa kahIe te ghaNI gerasamajavALu che ane manuSyAne khATA raste doranAruM' che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakasiddhi prathama tA tame e dvivya zaktimAna parama pitAnA putra che, e vAta bhUlI na jAe. Izvare ke paramezvare peAtAnI divya zaktinA je aza tamArAmAM mUkelA che, tene vikAsa karavA, e tamArA hAthanI vAta che. je putra pitAnA ApelA amUlya vArasA veDaphI nAkhe che, te mUkha ke nAlAyaka gaNAya che, e bhUlaze| niha. tAtparya ke tame paNa eka rIte dhaNI ja cho ane e dhaNIpaNuM karatAM AvaDe te A jagatamAM dhAryuM kAma karI zake tema cho. jo tamArI dhAraNA anusAra kAma thatu na heAya teA samajajo ke temAM tamArI kAIka paNa sthaLe bhUla thaI rahI che. paraMtu tenA doSa Izvarane mAthe nAkhaze nahi, kAraNa ke e te parama dayALu che ane parama nyAyI paNa che. te tamArA zubha prayatnane teADI kema pADe ? athavA tA tenu kharAba phaLa kema Ape ? phalaprAptinI khAmatamAM Izvara ke paramezvara kadI paNa dakhalagIrI karatA nathI. je jevuM kAma kare che, tene svAbhAvika rIte ja tevuM phUla male che. eTale koi sArA kAmanI icchA karavI ane te mATe pUratA prayatno karavA, e ApaNu kavyuM che. 84 ApaNA tattvajJAe kAraNa ane kA` (Cause and Effect) nA niyama sthApita karelA che ane vijJAne tenu samarthAMna kareluM che. temAM koI vAra kazuM parivartana thatu nathI. jo A kAraNa ane kA nA niyama tUTI jAya te A vizvamAM vyavasthA jevuM kaMi rahe ja nahi. pachI te pANI reDIe temAMthI dAha prakaTe ane agni prakaTAvIe temAMthI zItalatA prApta thAya. athavA te game teTalA prayatna karIe te paNa Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 IcchA ane prayatna gADI, meTara ke vimAna cAle nahi ane prayatna karyA vinA paNa te ekAeka cAlavA lAge. athavA to rAja pUrNimAnA caMdra uge ke roja amAsanuM aMdhAruM thAya ane sUrya pUrvamAM ja ugavAne badale uttara, pazcima, dakSiNa game te dizAmAM ugavA mAMDe. A rIte badhu ja UMdhu cattu thaI jAya ane A vizva eka aMdherInagarInA rUpamAM palaTAI jAya; paNa tema banatuM nathI, e sUcave che ke A vizvamAM kAraNa ane kA nA niyama abAdhitapaNe pravarte che ane tethI jevI pravRtti tevuM ja pariNAma Ave che. vadhAre spaSTa kahIe te vyavasthita rIte karelI pravRttinuM kaMI pariNAma na Ave ema anatuM ja nathI. mULa na heAya teA thaDa ugatuM nathI ke DALA-DALInA vistAra thatA nathI, tema kei vastunI spaSTa, vyakta ke prabaLa IcchA ApaNA aMtaramAM prakaTe nahi, tyAM sudhI te mATe prayatnA zarU thatA nathI ane tethI tenu ka MI paNa pariNAma Avatu nathI. eTale Avazyaka e che ke ApaNe zuM karavA IcchIe chIe ? te ApaNA manamAM spaSTa thavuM joIe ane te paratve pUratuM ciMtana karavu. jeI e. zrImad rAjacaMdranu eka laghucaritra lakhatAM amane zatAvadhAnI thavAnI icchA thai ane te ddinapratidina pramaLa banI. e saMbaMdhI vizeSa jANavA zrImadjInA eka-e anuyAyIone pUchyuM te temaNe jaNAvyu ke * e te kudaratI bakSIsanA savAla che. zatAvadhAna kai zIkhyA zIkhAya evA viSaya nathI.' 6 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi A javAbathI zatAvadhAna zIkhavAne amAre utsAha ThaMDo paDI gaye, paNa jyAre ame ema jANyuM ke prajJAcakSu paMDitazrI gaTulAlajI tathA vidvaddavarya paMDitaratna zrI ratnacaMdrajI mahArAja zatAvadhAnanI vidyAthI vibhUSita hatA ane hAlamAM munirAjazrI saMtabAlajI vagere zatAvadhAnI tarIke prasiddha che, tyAre amArA aMtaramAM punaH utsAha pracyo ane amArI IcchA ghaNI tIvra banI gaI. evAmAM amadAvAda mukAme kavivarya zrI nAnacaMdrajI mahArAja sAthe munirAjazrI saMtabAlajInuM Agamana thayuM. ame ati utsukatAthI temane saMparka sAthe ane temaNe kRpAvaMta thaIne zatAvadhAnanA viSayamAM keTaluMka mArgadarzana ApyuM. pachI te tenI dhUna lAgI ane satata ciMtana tathA puruSArthanA yoge ame mAtra eka ja varSanA gALAmAM zatAvadhAnanA prayoga karavA zaktimAna thayA. tA. ra9-9-35nA nA reja vIjApura (uttara gujarAta) nI janatA samakSa pUrAM se avadhAna karI batAvatAM tyAre jaina saMgha ghaNo ja khuza thaye ane teNe suvarNacaMdraka tathA 32 saMskRta zlokenI prazasti sAthe "zatAvadhAnInuM biruda arpaNa karyuM. ame zatAvadhAnanA prayoge bhAratanAM ghaNuM zaheramAM jAhera janatA tathA zikSaNika saMsthAo samakSa karyA che, eTaluM ja nahi paNa te aMge UMDuM saMzodhana paNa kareluM che ane tethI A prayogo ghaNuM kapriya banyA che. A prayogo zIkhI zakAya evA che, e eka hakIkta che ane te ame Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IcchA ane prayatna 21 jeTalA zatAvadhAnIe taiyAra karIne AthI ghaNA leAkeA tA mAtra amane ja oLakhe che. ' 87 puravAra karyu che. zatAvadhAnI ' tarIke ' sAhityanuM vipula sarjana paNa amArI prakhala IcchA ane prayatnAnI paraMparAne AbhArI che. temAM ghaNA khADATekarA AvyA che, paNa ame himmata hAryA nathI ke amArA A priya viSayane jarAe avamAnyA nathI. pariNAme sane 1957nA navembara mAsanI rajI tArIkhe jainAcArya zrI vijayalakSmaNusUrijI mahArAjanI preraNAthI dAdaramAM ekatra thayela vizALa janasamUha samakSa te vakhatanA muMbaI rAjya vidhAnasabhAnA mAnanIya spIkara zrI esa. ela. sIlamanI adhyakSatAmAM muMbaInA mAjImeyara zrI gaNapatiza'kara desAInA hAthe sAhityavAridhi nA suvarNa caMdraka arpaNa thaye hatA ane muMbaInI sakhyAbaMdha saMsthAoe puSpahAra karI bahumAna karyu hatuM. 6 X zatAvadhAnamAM gaNitanA keTalAka viSaya Ave che, te parathI temAM rasa jAgyA ane temAM vadhAre UMDA uttaravAnI IcchA thaI. tame mAneA ke na mAne paNa sAtanA AMkaDAmAM chUpAyeluM rahasya zodhavA mATe ame rAtridivasa joyA vinA eka lAkhathI paNa vadhAre dAkhalA gaNelA che. AgaLa jatAM A viSayamAM keTalIka pragati jarUra thaI, x A prasaMgane anulakSIne zrI nAgakumAra makAtIe zabdabrahmanA parama upAsaka zrI dhIrajalAlabhAi' nAmanA lekha lakhyA hatA. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMka9pasiddhi pariNAme gaNita-camatkAra" "gaNita-rahasya" ane gaNita-siddhi" e traNa graMtha lakhavAne samartha thayA, eTaluM ja nahi paNa tenA keTalAka rahasyamaya addabhuta prayoga jAhera janatA samakSa ekathI vadhu vAra karI batAvatAM sane 1966mAM surata khAte saMghasamUha dvArA tyAMnA zrImAna nagarazeThanA hAthe "gaNita-dinamaNi" nAmanI padavI pAmyA. tyArabAda bIjA ja varSe eTale sane 1967mAM madhyaprAMta-rAyapura khAte thayela eka viziSTa samArohamAM avadhAnaprAge tathA gaNitasiddhinA prayogo karI batAvatAM tyAMnI mahAkezala jana saMghasamitie "vidyAbhUSaNanI upAdhi ApI AnaMda vyakta karyo hato. A vakhate tyAMnA patrakArasamUhe mAgaNI karatAM A prayogonuM vaijJAnika rahasya temane samajAvavAmAM AvyuM hatuM ane tene lagatA saMkhyAbaMdha praznonuM samAdhAnakAraka uttara ApyA hatA. ahIM e paNa jaNAvI daIe ke maMtrazAstramAM praveza kare saheluM nathI, paNa prabaLa IcchAe temAM paNa praveza meLavyuM, tene rasa dinapratidina vadhato ja gayo ane te chevaTe graMthalekhanamAM pariNamyuM. ame atyAra sudhImAM "maMtra vijJAna "maMciMtAmaNi tathA "zrInamaskAra maMtrasiddhi e traNa maMtraviSayaka graMthe janatAne ApyA che ane have "maMtradivAkara ApavAnI taiyAra karI rahyA chIe. maMtrAnukAna aMge ahIM vizeSa lakhavuM nathI, paNa te ghaNI vAra karyA che ane tenAM pariNAme lAbhakAraka AvyAM che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IcchA ane prayatna 89 amAruM mana vidyA pratye aneruM AkarSaNa anubhavatu ja rahyuM che ane tethI judI judI vidyAo viSe jyAre paNa jANavAnA prasaMga prApta thayA che, tyAre tenA upayega karyA vinA rahyA nathI. sane 1939nI sAlamAM amAre tyAM amadAvAdavALA preA. Ara. ema. zAha AvavA lAgyA, tyAre temanI pAsethI ame 40 jeTalA jAdunA prayeAgeA zIkhyA hatA, jo ke A prayAge! ame koI vAra jAhera sTeja para karyAM nathI ane karavAnI bhAvanA rAkhatA nathI. mAtra jijJAsA saMteASavAja e puruSArtha ame karyAM hatA. tApa ke icchA hAya ane prayatna thAya, teA sava kaI khanI zake che. IlA vhIlara vikAse eka sthaLe kahyu che ke 'je vastunI tu IcchA rAkhe che ane je tArA AtmA tathA tArA astitva mATe Avazyaka che, te dUrathI tArI pratIkSA karI rahI che. tuM tene pAtra ana, tene khelAva, eTale te tArI pAse Avaze.' Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] puruSArthanI balihArI saMkalpane siddha karavAmAM puruSArtha ane bhAga bhajave che. vadhAre spaSTa kahIe te tame amuka prakArane saMkalpa kare, paNa tene anusarato puruSArtha na kare to e saMkalpa siddha thato nathI. ahIM vicAravAnuM e che ke jyAre jIvanane sAmAnya - vyavahAra paNa puruSArtha vinA siddha thatuM nathI, tyAre koI mahAna saMkalpa puruSArtha vinA siddha zI rIte thaI zake ? gharamAM anAja bharyuM hoya; ATo-dALa paDelA hoya; ghI, tela, geLa, sAkara temaja vividha prakAranA masAlA paNa taiyAra hAya tathA zAkabhAjIne Topale paNa paDela hoya, paraMtu hAtha halAvIe nahi ke paga calAvIe nahi, te raseI bane kharI? ane ApaNI kSudhA tRpta thAya kharI ? are ! chAtI para bera paDeluM hoya, te paNa mukhamAM mUkavuM hoya te puruSArtha kare paDe che. keTalAka bhAgyanI vAta kare che, paNa bhAgya sAruM che ke Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TI puruSArthanI balihArI kharAba che ? te jANavA mATe paNa puruSArthane Azraya le paDe che. tamArA gharanA amuka bhAgamAM dhana daTAyeluM che, evI khabara paDyA pachI tame zuM karo ? ene bahAra AvavuM haze te Avaze e vicAra karIne besI rahe ke hAthamAM kedALI-pAvaDo le ? je tame hAthamAM kedALIpAvaDe levA taiyAra na ho, to tamAruM bhAgya pAchuM ThelAya e nirvivAda hakIkata che. tAtparya ke je manuSyane AgaLa vadhavuM che, unnati sAdhavI che, teNe puruSArthanuM AlaMbana avazya levuM joIe. prayatna ke prayAsanI paraMparA puruSArthane lIdhe ja saMbhave che. jyAM puruSArtha nathI, tyAM prayatna-prayAsa ke ? bhAratanA pIDha nItikAro kahe che ke - nidrAlasyasametAnAM, klIbAnAM ka vibhUtayaH / susattvodyamasArANAM, zriyaH puMsAM pade pade // nidrA ane AlasathI yukta bAyalAone (dhana, saMpatti, adhikAra, gyatA, vikAsa Adi) vibhUtio kayAMthI maLe? e to je puruSo udyamI ane parAkramI che, temane mATeja sarajAyelI che. teo Dagale Dagale (jJAnalakSmI, yazalamI, dharmalakSamI, arthalakSmI vagere) lakSmI pAme che." - nidrA, ALasa vagere pramAdanAM aMga che ane pramAda e ApaNo parama dveSI che. anya zabdomAM kahIe te ApaNu mATe kAtila jhera samAna che. je te ApaNuM zarIra Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 saMkalpasiddhi ramAM peTho te ApaNane bhayaMkara nukazAna karyAM vinA rahetA nathI. vizeSamAM te puruSAne pAMgaLA banAvI de che, eTale ApaNI unnatinAM sava dvArA rUMdhAI jAya che ane ApaNe avanatinA uMDA khADAmAM avasya sabaDavu paDe che. Arya saMskRtinA mahAna jyotidhara bhagavAna mahAvIre pAtAnA paTTaziSyane uddezIne kahyuM hatu ke 'samaruM goyama mA pamAya--he gautama ! tuM samaya mAtra pramAda karIza nahi.' ahIM samaya zabdathI kAlanA ati sUkSma bhAga samajavA ke jenA kalpanAthI paNa e bhAgA thaI zake nahi. vizeSamAM temaNe kahyuM hatuM ke zarIra kSaNabhaMgura che ane AyuSyanA dora kyAre tUTI jaze? te kahI zakAtu nathI. je vakhata hAtha para che, tenA bane teTalA sadupayAga karI levA. tenI eka paNa kSaNa nakAmI javA devI nahi.' 6 A zabdo upara ApaNe pUrNa vicAra karavA jevA che. jo A jIvanamAM unnati sAdhavI hAya, koI mahAna kArya karavu hAya te ApaNe vadhAre paDatI UMgha, ALasa tathA edIpaNuM cheDIne niyata kAryamAM lAgI javu joie ane temAM ane teTalA puruSAtha ajamAvavA joie. keTalAka kahe che ke ' ame puruSArtha karavA teA icchIe chIe, paNa samaya anukULa nathI, sAdhananI taMgI satAve che tathA amane anya lokonA jeTalA sAtha-sahakAra maLavA joie, te maLatA nathI.' temane uddezIne eka vidvAne kahyuM che ke Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSArthanI balihArI vijetavyA laGkA caraNataraNIyo jalanidhivipakSaH paulastyo raNabhuvi sahAyAzca kapayaH / tathApyAjo rAmaH sakalamavadhIdrAkSasakulaM, kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // "laMkA je surakSita deza jitavAne hate, samudrane hAthe-page taravAno hato, sAme rAvaNa jevo mahAbaLiye zatru hatA ane raNakSetramAM madada karanArA mahAna ddhAo nahi, paNa mAtra vAnaro ja hatA; topaNa zrIrAme sakala rAkSasakulane jhapATAmAM jitI lIdhuM, tethI e vAta nakkI che ke mahApuruSonI kiyAsiddhino AdhAra sAdhana-saMga para nahi, paraMtu pitAnA puruSArtha upara ja che." ghaTo janmasthAnaM mRgaparijano bhUrjavasanaM, vane vAsaH kandairazanamatiduHsthaM vaSuriti / itIdRkSo'gastyo yadapibadapAraM jalanidhi, kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // "ghaDAmAM janmyA hatA, parivAramAM pazuo hatA, paheravAmAM bhUrjavRkSanI chAla hatI, vasavATa jaMgalamAM hatA, khAvA mATe vRkSa-velInA kaMda hatA ane zarIra paNa ghaNuM kaDhaMgu ke vAmaNuM hatuM. AvA vicitra-sAdhana-sthAna samayamAM rahelA agatya naSi apAra evA jalanidhine gaTagaTAvI gayA, tethI e vAta nakakI che ke mahApuruSanI kriyAsiddhine AdhAra sAdhana-saMga para nahi, paraMtu potAnA puruSArtha upara ja che." Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi dhULadhoyA ke jemanAmAM kaI vizeSatA hotI nathI, teo Akho divasa puruSArtha karyA kare che, te dhULamAMthI sonuM meLave che ane e rIte pitAne nirvAha kare che, te sujJa, saMskArI ke buddhimAna manuSyanuM te kahevuM ja zuM ? teo pUrato puruSArtha kare te jala tyAM sthala tathA sthala tyAM ja karI zake che. caMdralekamAM manuSya pahoMcI zake e vAta mAnavA AjathI pacAsa varSa pahelAM keI taiyAra na hatuM, paNa have tenI zakyatA svIkAravA lAgI che ane tame joI zakaze ke ceDAM ja varSomAM manuSya caMdrakane yatheccha pravAsa karI zakaze ane tene samasta pradeza para pitAnA pagalAM pADI zakaze. maMgala ane zukanA grahonuM paNa ema ja samajavuM. kadAca tyAM pahoMcatA thaDA dazakAo vItI jaze ke ekAda sadI jeTalo samaya lAgaze, paNa tyAM puruSAthI manuSya avazya pahoMcI jaze ane tyAM kevI paristhiti pravartI rahI che, tenI vizvAsapAtra mAhitI meLavaze. bhAratanAM cha dezI rajavADA lekazAhI gaNataMtramAM bhaLI jAya, e vAtane prathama keNu zakya mAnatuM hatuM ? pIDha musaddInI khyAti pAmelA aMgreja amaladAro te ema ja mAnatA hatA ke A kAma kaI kALe banavAnuM nathI ane bhAratamAM lekazAhI gaNataMtrane prayoga haragIjha saphala thavAne nathI. paNa bhAratanA lokhaMDI puruSa saradAra valalabhabhAI paTele e prazna hAtha dharyo ane prabaLa saMkalpazakti, asAdhAraNa puruSArtha tathA ajaba kunehane upayoga karI tene zake graha tyAM pahoMcatA ugaza, paNa hatI je manuSya sthiti pravartI Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSArthanI balihArI 95 ukela ANI dIdhe. pariNAme bhAratamAM lekazAhI gaNataMtra rAjya sthapAyuM ane te Aje ogaNIsa varSathI cAlI rahyuM che. nepaliyana benApATe pitAnI daDha saMkalpazakti tathA ajaba puruSArthanA ge azakya manAtAM aneka kAryo karI batAvyAM hatAM. tenuM e spaSTa maMtavya hatuM ke "zabdakoSamAMthI "azakya zabda bhUMsI nAkhavuM joIe.' enDrayu kArnegI, hetrapherDa, rekaphelara vagere mahAna udyogapationI khyAti pAmyA, te temanA khaMtIlA purupAthI svabhAvanuM ja pariNAma hatuM. | gujarAtanA prasiddha udyogapati zeTha maphatalAla gagalabhAinI jIvanakathA paNa puruSArthanI ja prazasti che. ane tAjetaramAM jemaNe koDo rUpiyAnI sakhAvata karI, te ema. pI. zAha eTale zrI meghajI petharAja zAha paNa taddana sAmAnya sthitimAMthI ja puruSArthanA baLe AgaLa vadhyA hatA ane AphrikAmAM vasI mAletujAra banyA hatA. zeTha nAnajI kAlIdAsanI AtmakathA paNa A ja vastu kahI jAya che. AvA dAkhalAo ApaNane ema sUcave che ke manuSya bhale sAmAnya kuTuMbamAM ja hoya ke sAva sAdhAraNa sthitine heya, paNa te khaMta rAkhIne puruSArtha karyA kare te UMce Ave che ane eka divasa agragaNya puruSinI paMkitamAM virAje che. puruSArthanAM pAMca pagathiyAM che, te ApaNe barAbara Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 saMkalpa siddhi jANI levA joIe. tethI ApaNe mArga ghaNo saraLa banaze ane ApaNe vyavasthita rIte AgaLa vadhI zakIzuM. puruSArthanuM paheluM pagathiyuM utthAna che. utthAna eTale ALasa maraDIne UbhA thavuM, jaDatA khaMkherIne jAgrata thavuM, nirAzAne tyAga kare ke pramAdane parihAra karIne kartavya bajAvavA tatpara thavuM. jeo ALasu che, edI che, amAruM kAma bIje kaMI karI Ape ema mAnanArA che, teo puruSArtha zI rIte karavAnA? AvI ja anicchanIya sthiti jaDasuonI che. temanuM magaja jaDatAthI eTaluM bharAI gayeluM hoya che ke kaI sAcI ke sArI vAta temane sUjhatI nathI, pachI puruSArtha karavAnI vAta to sUjhe ja kyAMthI? keTalAka mANase vAtavAtamAM nirAza ke nAsIpAsa thAya. che. temane koI vAta AzAspada lAgatI nathI ane tethI temAM temanI zraddhA jAgatI nathI. teo pracaMDa puruSArtha karavA mATe zI rIte tatpara thAya? pitAnuM dhyeya bhUlanAra, sAdhya cUkI janAre pramAdI gaNAya che. te pramAda rUpI khAciyAmAM paDyo rahe che ane temAM ja AnaMda mANe che. tene puruSArtha karavAne utsAha kayAMthI jAge? tAtparya ke ALasa uDADIe, jaDatAne khaMkherI nAkhIe, nirAzA ke nAsIpAsIne dUra karIe ane pramAdane parihAra Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSArthanI balihArI karIe te ja uThIne UbhuM thavAya che ane e rIte puruSArthanuM paheluM pagathiyuM maMDAya che. puruSArthanuM bIjuM pagathiyuM karma che. karma eTale nizcayapUrvaka kAme lAgI javuM, udyama karavA macI paDavuM ke kartavyane svIkAra kare. uThIne UbhA ta thayA, paNa nizcayapUrvaka kAme na lAgyA ke udyama karavA macI na paDyA ke vihita-kartavyano svIkAra na karyo, to saphaLatA zI rIte maLavAnI? keTalAka rakhaDU ke bedarakAra vidyArthIone mAtApitA nizALe dhakele che, eTale teo nizALe jAya che kharA, paNa tyAM vidyArjanano udyama karatA nathI ke "mAre sArI rIte bhaNavuM joIe" e vAtane svIkAra karIne cAlatA nathI, te zuM pariNAma Ave che ? varganI sahuthI chelalI pATalIe temane mATe anAmata rahe che ane traNa-traNa ke cAra-cAra varSa sudhI teo e pATalIo cheDatA nathI. puruSArthanuM trIjuM pagathiyuM bala che. bala eTale svIkRta kAryamAM kAyA, vANuM tathA mananA baLane reDavuM, temAM prANa pUra. uThIne UbhA thayA, temaja kAme lAgyA, paNa hAthapaga joIe tevA halAvIe nahi ke te mATe keIne be vacane kahevAM jevAM hoya te kahIe nahi ke tenI pragati mATe kaze vicAra karIe nahi, te e kAmamAM lAbha zI rIte thAya ? sajjana manuSyanuM to eja lakSaNa che ke eka vakhata Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi kAryanI javAbadArI svIkAra karyo ke temAM jarA paNa bedakArI ke lAparavAhI karavI nahi. pitAnI samagra zaktithI e kAma pAra pADavuM. - puruSArthanuM zuM pagathiyuM vIrya che. vIrya eTale svIkRta kAryane pAra pADavAmAM AnaMda mAna, utsAha rAkhe ke umaMga dharAve. uThIne UbhA thayA, kAme lAgyA ane hAtha-paga halAvavA lAgyA, paNa manamAM kaI jAtane ullAsa ke AnaMda na hoya te e kAma veTha jevuM thaI paDe ane tethI lAMbo samaya cAle nahi. AjanI saMsthAomAM parANe pramukha thanArA ke zaramAzaramIthI maMtrIpadanuM sarUM gaLe bharAvanArAonI Akhare zI hAlata thAya che ? te ApaNuM keIthI ajANI nathI. aMtarane ullAsa e judI ja vastu che. temAM zrama thavA chatAM zrama jaNAtuM nathI ke sAdhana-saMgonI kaI phariyAda karavAnI rahetI nathI. sAdhana game tevAM TAMcAM heya ke saMga game teTalA pratikULa hoya, paNa aMtarane ullAsa e badhAne pahoMcI vaLe che. tethI ja saphalatAnA eka siddhAMta tarIke vIryanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. puruSArthanuM pAMcamuM pagathiyuM parAkrama che. parAkama eTale aMtarAye, muzkelIo ke vine sAme zairya pUrvaka UbhA rahevuM ane temane oLaMgI javAnI vIratA batAvavI. ApaNe paNa pravRtti zarU karIe, eTale temAM eka yA bIjA prakAranA aMtarAye ke vine te Ave ja Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSArthanI balihArI che ane ApaNI pelI jANItI kahevata anusAra "sArAM kAmamAM se vighana" eTale je kAma vadhAre sArAM hoya, temAM vadhAre vidane Ave che. je tenAthI DarI gayA, himmata hArI gayA te ApaNuM karyuM -kAravyuM dhULamAM maLe che ane ApaNe nAmezI bhegavavI paDe che. tethI jarUranuM e che ke eka pravRtti upADyA pachI ane temAM AgaLa vadhyA pachI, game te aMtarAya Ave, game tevI muzkelI UbhI thAya ke game tevuM vina TapakI paDe, te himmata hAravI nahi, paNa dhairya rAkhIne tene oLaMgI javAnA upAya zodhavA ane ApaNane evA upAye na jaDe te bIjA DAhyA mANasanI salAha levI, paNa tene ekadama tyAga kare nahi. keTalAka mANase kahe che ke "A kAma zarU karyuM tyArathI ja muzkelIo AvavA lAgI che. e badhI muzkelIone pAra karI te ya cheDe AvatuM nathI, te have temAM saphalatA zI rIte maLavAnI ?" paNa ogaNasa gaNatAM sudhI vizane AMka Avato nathI, eTale te have pachI nahi Ave, ema kahI zakAya kharuM? tAtparya ke atyAra sudhI vidane bhale AvyAM, paNa saMbhavita che ke have pachI vidane bilakula na Ave ane ApaNe saphaLatAnI samIpe pahoMcI jaIe. eka mANase "amuka jamInamAMthI sonuM nIkaLaze" e eka bhUstarazAstrIne cekasa abhiprAya jANune te jamIna kharIdI lIdhI ane temAM khedakAma zarU karyuM. te mATe keTalAMka yaMtre vasAvyAM ane bIjI paNa je je sagavaDo Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1oo saMkasiddhi karavAnI jarUra hatI, te badhI sagavaDa karI lIdhI. paraMtu bhUstarazAstrIe kahelI UMDAI sudhImAM tenuM nIkaLyuM nahi. tenAthI thoDuM vadhAre khAvuM to temAM paNa senAnI mATInAM darzana thayAM nahi. Akhare teNe kaMTALIne e jamIna tathA badho mAla-sAmAna moTI nukazAnI khamIne vecI nAkhyo ane temAMthI phArega thaye. have jeNe A jamIna tathA mAla-sAmAna kharIdyo hato, teNe to eka ja gaNatarI karI ke "teNe badhuM eTaluM ApaNe khedavuM nahi paDe, mATe davAnuM cAlu rAkhavuM." ane tyAMthI mAtra daza phuTa nIce bedatAM ja senAnI mATI maLI AvI ane sonAnI khANa zarU thaI gaI. temAMthI sonuM banAvatAM te mAletujAra banI gayo. tAtparya ke eka zubha saMkalpa karyA pachI ane te aMge puruSArtha AdaryA pachI game tevAM vidane AvavA chatAM tene choDe nahi, te parAkramanuM sAcuM svarUpa che. puruSArthane camatkAra ame amArA jIvanamAM barAbara nihALe che. te aMge ahIM thoDo IzAre kare ucita che. gAmaDA gAmamAM eka ati sAmAnya sthitinA kuTuMbamAM janma thaye. ATha varSanI uMmare pitAzrI maraNa pAmyA ane amArA pUjya mAtuzrIne vaidhavyanA divase pasAra karavAne vakhata AvyuM. te vakhate amAre be bahena hatI, paNa temanI umara ghaNuM nAnI hatI, eTale ghaNuMkharAM kAmamAM amAre ja madada karavI paDatI. ame taLAve jaI pANI bharI lAvatA, gAya-bheMsanA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSArthanI balihArI 101 dhaNamAM jaI chANa laI AvatA ane jyAre kAlAM-kapAsanI masama zarU thatI, tyAre savArathI sAMja sudhI kAlAM phelatAM ane e rIte beDA mahinAnI AjIvikA meLavI letA. je A vakhate amArA mAtuzrI nazIbane doSa daIne besI rahyA hatA ke "hAya mAruM bhAgya phUTayuM " e kalpAMta karavAmAMthI UMcA AvyA na hota, to amArI hAlata atyaMta bUrI thAta. paNa temaNe dhArmika vicArathI potAnuM mana vALI jAtamahenata karavA tarapha lakSya ApyuM ane kALI majUrI karavA mAMDI. rajanuM daza kIle dhAnya daLavuM, pAMca-sAta pANInAM beDAM bharI lAvavAM tathA lokonAM bharata-guMthaNa karI ApavAM, e temano rojo kama banI gayo hato. AvI kALI majUrI karatAM zarIra lathaDyuM, chatAMya temaNe jAtamahenata choDI na hatI. jAtamahenata-puruSArtha e amAre jIvanamaMtra banI gaye hato, eTale ame paNa badhI jAtanAM kAmo karatA hatA. ane temAM jarAya zarama ke saMkoca anubhavatA na hatA. eka vAra rajAnA divasamAM be rUpiyA napho maLe te mATe kerIne eka Topalo surendranagarathI dANAvADA sudhI eTale sAta mAIla ucakI lAvelA. - amadAvAdanA je chAtrAlayamAM rahIne ame vizeSa vidyAbhyAsa karavA lAgyA, tyAM paNa ghaNuM kAma hAthe karavAnuM hatuM, eTale amArI puruSArthanI bhAvanA jAgrata rahI ane te amArA bhAvI jIvanamAM khUba upayogI nIvaDI. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakasiddhi ame vidyAbhyAsa choDI vyavasAyamAM paDyA, tyAre amArI pAse 0 rUA-0 AnA-0 pAinI mUDI hatI, chatAM puruSArthanA ceAge dhIme dhIme upara AvyA ane Aje paNa puruSArtha karavAmAM ja majA mAnIe chIe. divasanA khAra-cauda kalAka ekadhAruM kAma karavuM, e to amArA mATe sahaja manI gayuM che. 102 amArA evA dRDha vizvAsa che ke jeo zubhaniSThAthI satata puruSArtha kare che, tenA saMkalpanI siddhi thayA sivAya rahetI nathI. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 9 ] AzAvAdI aneA koipaNa pravRtti ke kArya aMge icchA ke saMkalpa karyAM pachI prayatno zarU thAya che, puruSArtha ajamAvavAmAM Ave che, paNa aMtara AzAvAdI na heAya teA e prayatne--e puruSA maMda paDI jAya che, athavA te tenA ekAeka ata AvI jAya che; tethI AzAvAdI banavAnI atyaMta jarUra che. ahIM ame eTaluM bhArapUrvaka kahevA icchIe chIe ke ' jIvanamAM tame game te vAda (Theory) apanAvajo, paNa bhalA thaIne nirAzAvAda apanAvaze nahi. jo bhUlecUke e vAdane apanAvye ke enI chAyAmAM AvI gayA, te tamArI sarva AzAe para pANI pharI vaLaze, tame eka yA bIjI rIte pIchehaTha karavA lAgaze| . ane Akhare tamArI sthiti gAMbhu gAma para caDAi karavA janArA darajI jevI thai paDaze." gAMbhu gAma para darajIonI caDAI gujarAtanA gAMbhu gAmamAM eka darajI-kuTuMbanuM apamAna thayuM. A darajI-kuTu Mbe A mAmatanI pAtAnI jJAtine Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 sakasiddhi ' phariyAda karI, eTale tyAMthI thoDe dUranA eka gAmamAM darajInI jJAti bhegI thai ane teNe garamAgarama carcA pachI evA nirNaya karyA ke ApaNe gAMbhu gAma para caDAi karavI, tene ghero ghAlavA ane tyAMnA leAkAnI sAna ThekANe lAvI devI.' pachI pAMcaso jeTalA darajIe hAthamAM gaja, kAtara tathA bIjuM je kai hathiyAra hAtha Avyu, te laine tyAMthI cAlI nIkaLyA ane gAMbhu gAmathI mAtra traNa mAilanA a Mtare AvelA eka sthAne AvI pahoMcyA. tyAM rAtri gALI savAramAM gAMbhu para hallA karavA, e temanI ceAjanA hatI. te judI judI TukaDIo banAvIne tyAM sUi rahyA. have rAtrinA bIjo prahara vyatIta thavA AvyeA, tyAM AgalI TUkaDInA darajIene vicAra Avyo ke A te laDAi che, temAM sAmeA hallA thayA vinA rahevAnA nahi ane ApaNe AgaLa hoizuM teA e hallA ApaNA upara ja thavAnA, mATe ApaNe badhAthI chelle sUI rahIe, emAM salAmatI che.' tyAra pachI je TUkaDI AgaLa AvI, tene paNa evA ja vicAra AvyeA, eTale te paNa gupacupa uThIne sahunI pAchaLanA bhAgamAM goThavAi gai. A rIte je TUkaDInu sthAna AgaLa Avyu, te uDIne pAchaLa javA lAgI. Ama AkhI rAta cAlyuM ane savAra paDyuM tyAM teo je gAmathI ravAnA thayA hatA, tyAM ja AvI pahoMcyA ! have khelavAnu kai rahyuM na hatu, eTale teo cUpacApa peAtAne sthAne cAlyA gayA. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzAvAdI bane 105 tAtparya ke manuSya jyAM sudhI AzAvAdI hoya che, tyAM sudhI AgaLa vadhe che, sAhasa paNa kheDe che ane temAM pAra utarI siddhi ke saphalatA hAMsala kare che paNa jyAM nirAzAvAda utpanna thaye-nirAzA utpanna thaI ke te salAmatI zodhe che, pIchehaTha karavA lAge che ane ema karatAM evI sthiti AvI jAya che ke jene ApaNe jIvananI nIcAmAM nIcI pAyarI kahI zakIe. AzAvAdI manuSya jalatI cirAga jevo che. te AzAthI jhaLahaLe che ane potAnA sahavAsamAM AvanAra anya vyaktiene paNa AzAvAdI banAvI de che. tenI vAtacIta, tenI pravRtti, teno vyavahAra AzAmaya hoya che ane tethI tenI mitratA karIe ke tenA sahavAsa-samAgamamAM AvIe te ApaNo AzAvAda vRddhi pAme che ane tethI ApaNe siddhi ke saphalatA bhaNI be makakama pagalAM vadhu jhaDapathI-vadhu jorathI bharI zakIe chIe. tAtparya ke tethI nitAMta lAbha ja thAya che ane ApaNe ujjavala yaza tathA anerA lAbhanA adhikArI banIe chIe. nirAzAvAdI manuSyanI hAlata AthI ulaTI che. tenI cAre bAju nirAzAne aMdhakAra chavAyelo hoya che, eTale te kaI paNa vastu spaSTapaNe joI zakato nathI. tene samaya arthAt jamAne kharAba lAge che, leke vicitra jaNAya che, vyApAra-dhaMdhAmAM kaMI kasa jaNAtuM nathI ane thoDA ja vakhatamAM duniyAmAM meTI uthalapAthala thaze ke tenA para kaI Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 saMkalpasiddhi ulkApAta utarI paDaze, ema lAgyA ja kare che. tame enA sahavAsa-samAgamamAM Ave te tamArI AzAmAM jarUra oTa AvI jAya, tamArI pragatikAraka janAo bAbata tame avazya zaMkAzIla banI jAo ane koI paNa navuM sAhasa karavAnI himmata to rahe ja nahi! e nirAzAvAdI manuSyanI vAtamAM ghaNA bhAge te koNe pachADa khAdhI? keNuM mAryo ge? kenuM aniSTa thayuM? koNe kvI rIte nukazAna karyuM? evI ja hakIkatanI hAramAlA hoya che ane te ApaNuM AzArUpI ghAsanI gaMjI upara AganI cInagArIo pheMktI hoya che. temAM kyA zubha pariNAmanI AzA rAkhI zakAya ? matalaba ke AvAone sahavAsa-samAgama ApaNe mATe ghaNo khataranAka nIvaDe che ane te ApaNuM jIvanamAM nirAzAne gADha aMdhakAra phelAvI de che, tethI temane navagajanA namaskAra karavA joIe, temanAthI bacIne cAlavuM joIe. svAmI rAmatIrthe kahyuM che ke "nirAzA e nirbana latAnuM cihna che." | DijharAyelI nAmanA vicArake kahyuM che ke "nirAzA 'e mUrkhatAnuM pariNAma che." ! grevila nAmanA tatvaciMtakane e abhiprAya che ke laka jema zarIrane zUnya banAvI de che, tema nirAzAno dhakako manuSyanA mastiSkane zUnya banAvI de che." keTalAka manuSya kahe che ke "vAstavamAM ame kaMgAla Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzAvAdI bane 107 chIe, zaktihIna chIe, amArA mATe ujajavala bhAvI nirmANa thayuM hoya evuM ame mAnI zakatA nathI. amArA bApadAdA AvI ja hAlatamAM jIvatA hatA ane ame paNa AvI ja hAlatamAM jIvIe chIe. tame AzAvAdI thavAnuM kahe che, paNa AzA ThagArI che. te amane ThagyA ja kare che, tethI ame tene sAtha choDI dIdho che. tAtparya ke A saMgamAM ame kaI rIte AzAvAdI banI zakIe tema nathI." paraMtu A maMtavya egya nathI, ucita nathI. je manuSya AzAvAdI bane ane pUrato puruSArtha kare te game tevI kALI kaMgAliyatane mITAvI zake che, pitAnAM sAdhanazaktimAM dharakhama vadhAro karI zake che ane pitAnuM bhAvI ujjavala banAvI zake che. zrI gepAlakRNa gekhale garIba gharamAM jamyA hatA. temane rAtrie vAMcavA mATe dIvo karavAnI sagavaDa na hatI, eTale zerIonA myunisipala dIvAne upayoga karatA hatA. paraMtu teo AzAnuM amRta pIne ucharyA hatA, eTale puruSArtha cAlu rAkhyuM ane eka divasa bhAratanA mahAna sevaka tarIke jhaLakI uThyA. temaNe sthApelI "sarvanTas opha InDiyA sosAyaTI" Aje paNa suMdara kAma karI rahI che. DaoN. bhImarAva AMbeDakarano janma eka sAmAnya sthitinA harijana kuTuMbamAM thayo hato, paraMtu teo AzAvAdI hatA ane puruSArtha karavA TevAyelA hatA, tethI anya pAsethI Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakasiddhi chAtravRttie meLavIne paNa AgaLa bhaNyA ane niSNAta dhArAzAstrI banyA, temaja rAjyadvArI kSetre paNa jhaLakI uThyA. chevaTe teo bhAratanA kendriya pradhAnamaMDaLanA eka pradhAna anyA ane bhAratanA leAkazAhI gaNataMtranuM adhAraNa taiyAra karavAnu` kA` temane soMpAyuM. te kA temaNe saphalatApUrvaka pAra pADayu ane tee vamAna yuganA manu (sa MhitAkAra -kAyadA ghaDanAra) gaNAyA. 108 zrI lAlabahAdura zAstrI ke je svata Mtra bhAratanA bIjA paMtapradhAna banyA ane vizvabharamAM eka Adarza mAnavInI khyAti pAmyA, te paNa AzAvAdI hAI ne ja garIbAImAMthI UMcA AvyA hatA. eka vakhata evA hatA ke jyAre te eka Ane bacAvavA mATe gaMgA nadI tarIne pAra jatA hatA. AvA dAkhalAe bIjA aneka dRI zakAya ema che, ane pAThaka pote paNa AvA keTalAka dAkhalAe jANatA ja haze, tethI ahI tenA vizeSa vistAra karatA nathI; paraMtu tenA upasa'hArarUpe eTaluM jaNAvIe chIe ke kaMgAla manuSya sadAne mATe kaMgAla rahevAne sajAyelA nathI; zaktihIna manuSya sadAne mATe zaktihIna rahevA sarjAyelA nathI. eka pAmara manuSya paNa samaja keLave, dRDha soMkalpa kare, AzAvAdI ane ane pracaMDa puruSArthanA Azraya le te pratiSThAbharyuM" sthAna prApta karI zake che ane peAtAnI sa tAmukhI unnati sAdhI zake che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzAvAdI bane 109 jene AzA para zraddhA nathI, vizvAsa nathI, teo AzAne bhale ThagArI kahe, paNa vAstavamAM te ThagArI nathI, keIne ThagatI nathI. mahAtmA gAMdhIjInA zabdomAM kahIe te AzA amara che, tenI ArAdhanA kadI niphTa jatI nathI." Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] vicAra karavAnI Teva siddhi ke saphalatA meLavavA mATe puruSAthI tathA AzAvAdI banavuM atyaMta jarUranuM che, paNa teTalAthI ja kAma pUruM thatuM nathI. te mATe bIjA paNa keTalAka guNe keLavavA paDe che, jemAM vicArazIlatA ke vicAra karavAnI Teva mukhya che. je vicAra karavAnI Teva pADIe te ApaNI samajaNa sudharatI jAya che, ApaNuM jJAnamAM dina-pratidina vadhAre thatuM jAya che ane eka uttama manuSya tarIke je je guNo meLavavA joIe, te badhA guNa ApaNe meLavI zakIe chIe. samaju, jJAnI tathA guNiyala manuSyane mATe A jagatamAM zuM alabhya che? samaju manuSya game tevI muzkelI mAMthI mArga kADhI zake che, jJAnI manuSya game tevI viparIta sthitimAM paNa mananuM samatolapaNuM jALavI zake che ane guNiyala manuSya pitAnI guNasamRddhine lIdhe hajAro-lAkha Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra karavAnI Teva 111 lokonu AkarSINu karI leAkapriyatA meLavI zake che, tathA siddhi ke saltAne satvara peAtAnI samIpe ANI zake che. e vAta tame khAtarIthI mAnajo ke kAI paNa manuSya vicAra karavAnI Teva pADyA vinA samajI, zANA, jJAnI ke guNiyala thaI zakatA nathI. nAnA DenavIsa ghaNA samajI ane zANA gaNAya, kAraNa ke te pratyeka vastu para vicAra karavAne TevAyelA hatA. eka vakhata eka jhaverI pezvAnA darabAramAM Avye ane teNe parIkSA arthe eka hIrA rajU karyAM. te joine koie tenu mUlya lAkha rUpiyA kahyuM, koI e be lAkha kahyuM te koI e traNa, cAra ke pAMca lAkha paNa jaNAvyuM. paraMtu e ja vakhate eka mAkhI uDIne te hIrA para eDI. A joI nAnAmDanavIse tarata ja vicAra karyAM ke A hIrA para mAkhI besavAnuM kAraNa zuM? te jarUra sAkaranA banAvele lAge che, nahi to mAkhI tenA para bese nahi. ane teNe e hIrA potAnI pAse maMgAvI tarata ja mukhamAM mUkI dIdheA ane tene kaDakaDa cAvI gayA. badhA sabhAjane tenA sAmuM Azcarya thI joI rahyA, tyAre nAnA phaDanavIse kahyuM ke "hIrAnuM kharUM mUlya A che.' tAtparya ke te banAvaTI che, eka sAkaranA TukaDA che ane tethI ja huM tene khAI gayA . pelA jhaverIe hAtha joDacA ane tenA zANapaNanI bhAreAbhAra prazaMsA karI, je manuSyA nAnI meATI ghaTanAo para vicAra karavAne Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 sakasiddhi TevAyelA che, te samaya Avye temAMthI mahAna siddhAMtA zeodhI kADhe che ane tenuM pariNAma Azcaryajanaka Ave che. aMgreja yuvAna AIjheka nyuTana nAnI-moTI ghaTanAe para vicAra karavAne TevAyelA hatA, tethI ja teNe eka vRkSa parathI phaLane nIcuM paDatu joI peAtAnA manamAM vicAra karyA ke A phaLa upara na jatAM nIcu' kema paDayuM ?' ane pariNAme gurutvAkarSaNanA siddhAMta zeAdhI kADhyo ke jeNe A vizvanu rahasya samajavAmAM anerA bhAga bhajavyeA che. ' jemsa voTa eka sTokIza yuvAna hatA. te paNa nAnI meATI ghaTanA para vicAra karavAne TevAyeleA hateA. teNe eka vakhata cUlA para rahelI cAnI kITalInu DhAMkaNu UMcuMnIcuM thatuM joyuM ane vicAra karyAM ke Ama zAthI bane che ?" ema karatAM tene varALanI zaktinuM bhAna thayuM ane temAMthI varALayaMtra zeAdhI kADhyuM ke jeNe lAkhaMDanA pATA para AgagADI doDAvavAmAM agatyanA bhAga bhajavyeA che. bhUleAnI paraMparA athavA tA gaMbhIra bhUla e niSpha latAnuM mukhya kAraNa che, paNa ApaNe vicAra karavAnI Teva pADIe te bhUleAnI paraMparAthI bacI zakIe chIe, athavA gaMbhIra bhUla karatA nathI ane e rIte niSphalatAnuM nivAraNa karIne siddhi ke saphalatAnA mArga niSkaMTaka banAvI zakIe chIe. eka manuSya uparAuparI Thokara khAtA hoya ane badhI vAtamAM pAcho paDatA heAta tA samajavuM ke te vicAra karavAne TevAyelA nathI ane tethI vicArapUrvaka vartI zakatA nathI. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra karavAnI Teva 113 muMbaInA zAhadAgara metIzAha zeThe pitAnA putra khImacaMdabhAIne dhIkato dhaMdho tathA lAkha rUpiyAne vAra Apyo hato, paNa khImacaMdabhAI kaI paNa bAbatamAM pUrato vicAra karavAne TevAyelA na hatA. temaNe motIzAha zeThanA mRtyu bAda game tema dhaMdho karavA mAMDyo ane cInanI eka banAvaTI peDhIne lAkho rUpiyAno mAla mokalI Ape. temAMthI eka paNa paise pAcho Avye nahi tathA sthAnika vepAramAM paNa ghaNuM paisA ghalAI gayA. pariNAme temanA mAthe devuM thayuM ane nAdArI levA vakhata Avye ! keTalAka mANaso vidyAbhyAsa-zAstrAbhyAsa kare che, paNa vicAra karavAnI Teva pADatA nathI, tethI zAstravAkyone sAce marma samajatA nathI ane kevaLa vediyA banI jAya che. AvA mANase kaI paNa kAryanI siddhi karI zakatA nathI, eTaluM ja nahi paNa potAnA avyavahAru ke mUrkhAIbharyA vartanathI hAsyAspada bane che ane jagabatrIzIe caDe che. te mATe cAra mUkha paMDitanI vArtA dhyAnamAM rAkhavA jevI che. cAra mUkha paMDita cAra brAhmaNamitra hatA. teo kAzI gayA ane tyAM temaNe bAra varSa sudhI zAstrAbhyAsa karI paMDitanI padavI. meLavI. pachI teo pitAnAM pustakAnAM laI svadeza bhaNI ravAnA thayA. temAM cAlyA ke be mArgo AvyA, eTale prazna Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 saMkalpasiddhi uTha ke "AmAMthI kayA mArge javuM?" e vakhate eka paMDitane zAstravacana yAda AvyuM ke "je raste mahAjana jAya, te mArge javuM.' paNa mahAjana kone kahevAya? tene marma vicAryo nahi. e vakhate ghaNu mANasene samUha kaI vaNikaputrane dena devA mATe smazAnavALA mArge jaI rahyo hate, tene mahAjana mAnI A paMDite e raste cAlyA ane smazAnabhUminI najIka AvIne UbhA rahyA. e vakhate smazAnabhUmimAM eka gadheDAne Ubhele joI bIjA paMDitane zAstravacana yAda AvyuM ke utsave vyasane tema, durmikSa zatruso, rAjakAre smazAne ye, je Ubhe te ja bAMdhava. ahIM UbhA rahevAne artha sAthe cAle-sahAyarUpa thAya e che, paNa paMDita mahAzayee tene artha mAtra Ubhe hoya e ja karyo ane tethI gadheDAnA gaLe bAjhI "ahe AMdhava! he bAMdhava!" ema kahIne baMdhu prema darzAvavA lAgyA. evAmAM jhaDapathI cAlate eka UMTa temanI samIpe AvyuM. te joI trIjA paMDite kahyuM ke "dharmanI gati tvarita hoya che." eTale A sAkSAt dharma jaNAya che ane "ISTane dharmanI sAthe joDavo" e zAstrane Adeza che, mATe ApaNe A ISTa gadheDAne UMTa rUpI dharmanI Doke bAMdhave joIe. joI le zAstrANAno amala! e paMDitoe UMTane tyAM bhAvI, kaI paNa rIte pelA gadheDAne tenI keTe babbe ane tyAMthI cAlatA thayA. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra karavAnI Teva 115 AgaLa eka nadI AvI. temAM khAkharAnuM eka pAMdaDuM taNAtu joine ceAthA paMDite kahyuM ke Avaze e vaLI te teA, tAraze tamane sadA.' evuM zAstravacana che, mATe mane te! A pAMdaDuM ja tAraze. jeA AgaLa-pAchaLanA saMbaMdha vicAryA vinA zAsravacaneAnA atha kare che, temanA hAla AvA ja thAya che. pachI pelA paMDite nadInA pravAhamAM jhaMpalAvyuM ane pAMdaDAMne pakaDavA prayatna karyAM, paNa pAMdaDuM ema thADuM ja pakaDAya ? e teA pANInI chAlaka lAgatAM Aghu ne Achu javA lAgyu ane pANI khUba UDuM AvatAM paMDitajI DUbavA lAgyA. : te joI ne eka paMDite kahyuM ke * ahA ! A te sarvanAzane prasaMga upasthita thayA ane zAstravacana evu che ke jyAre sarvanAzanA prasaMga upasthita thAya, tyAre aM tyajI denAro pati gaNAya che' mATe cAleA ApaNe tene ardhuM tajI daIe ane ardhI upADI laie.' pachI temaNe DUbatA paMDitAnuM mAthu' upADI lIdhuM ne dhaDa javA dIdhuM ! A rIte cAramAMthI eka eo thayA, eTale traNa khAkI rahyA. AgaLa vadhatAM eka gAma AvyuM. temAM A traNe ya piDatA dAkhala thayA. temane paMDita jANI gAmaleAkAe temane satkAra karyAM ane jamavAnuM AmaMtraNa ApyuM. tene svIkAra karIne A traNe ya paMDite jUdA jUdA yajamAnane tyAM jamavA gayA. eka yajamAne sUtarapheNI pIrasI. tene dIsUtrI Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 saMkalpasiddhi (lAMbA tAMtaNavALI) jotAM ja paMDitajIne yAda AvyuM ke dIrghasUtrIpaNuM aniSTa che, mATe ApaNe A mIThAI vAparavI nahi. AthI teo kaMIpaNa vizeSa belyA vinA UbhA thaI gayA. priya pAThake! dIrghasUtrIpaNAne vAstavika artha zuM thAya che? te vicArI jeze. je e artha samajAze te dIrgha sUtrIpaNuM aniSTa hovA bAbata tamane kaI zaMkA raheze nahi. paNa paMDitajIe to mAtra tene zabdArtha karyo, bhAvArtha sudhI pahoMcavAnI tasdI lIdhI nahi ane tethI A sthiti UbhI thaI ke bIjA yajamAne khAkharA pIrasyA. tene khUba moTA joI paMDitajIne zAstravacananuM smaraNa thayuM ke- "ati vistAra hoya tyAM, jarUra utpAta thAya che. eTale A ati vistAravALI vastu mAre khAvA lAyaka nathI. te je mArA peTamAM jaze te jarUra utpAta macAvaze, eTale teo paNa jamyA vinA UbhA thaI gayA. yajamAne pUchyuM ke "paMDitajI ! Ama kema ?" paNa paMDitajIe mAtra eTale ja javAba. Ape ke "ema ja." have trIjA paMDitanI zI sthiti thaI? te paNa joIe. tene yajamAna taraphathI garamAgarama vaDAM pIrasavAmAM AvyAM. temAM sayA vatI keTalAMka kANAM paDelAM hatAM. e kANuM jotAM, ja paMDitajIne yAda AvyuM ke "jyAM bahu chidro hoya che, tyAM jarUra anartha thAya che. eTale temaNe paNa bhejana karyA sivAya UbhA thaIne hAtha dhayA ane yajamAnanI vidAya lIdhI. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 T vicAra karavAnI Teva paMDitanI A hAlata joIne gAmaloko hasavA lAgyA ane "bhaNyA paNa gaNyA nahi" ema kahI mazkarI karavA lAgyA. te paMDita svadeza pahoMcyA, tyAM paNa temanI hAlata AvI ja thaI tAtparya ke ApaNe je zA bhaNIe, pustaka vAMcIe tene marma samaje joIe, paNa te marma tyAre ja samajAya che ke jyAre ApaNe vAMcelA para vicAra karavAnI Teva pADIe. vaDIlenI zikhAmaNamAM bhArobhAra anubhavajJAna bhareluM hoya che, paNa je vicAra karavAne TevAyeluM hoya che, te ja enA vAstavika rahasya sudhI pahoMcI zake che. bAkInA badhAnI hAlata ochA ke vattA aMze zreSThiputra bheLA jevI thAya che. zreSThIputra bheLe eka zeThe maratI vakhate pitAnA putra bheLAne pAse belAvIne kahyuM ke "beTA ! huM te have A saMsAranI vidAya lauM chuM, paNa tAruM bhaluM thAya, te mATe sAta zikhAmaNa Apato jAuM chuM. te tuM barAbara sAMbhaLI le ane teno sAvadhAnIpUrvaka upayoga karaje. te zikhAmaNa A prakAranI cheH (1) gharapharatI dAMtanI vADa karaje. (2) dravya ApIne levA jaIza nahi. (3) strIne bAMdhI mAraje. (4) haMmezAM mIThuM jamaje. (5) gAmegAma ghara karaje. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 sakasiddhi (6) duHkha paDe te gaMgAnA kAMThA khAdare. (7) ane saMdeha paDe te pATalIputra jaI mArA mitra sAmaDhattane pUchaje. ATaluM kahI zeTha svavAsI thayA ane bheLe ekale paDo. teNe peAtAnI sUjha-samaja pramANe pitAnI zikhAmaNeAnA amala karyAM, paNa tema karatAM tenI pAsenuM badhuM dravya khalAsa thaI gayuM ane te nina banI gayA, tethI badhethI haDadhUta thavA lAgyA. kahyuM che ke-- RSie pUjA pAmatA, dhana sAthe guNu jAya; dravyaviGUNA mAnavI, mRtaka samAlAya. * manuSyA dhana vaDe pUjAya che ane dhana jatAM jANe nirguNa anI gayA heAya tevA dekhAya che. kharekhara ! dravya vinAnA mAnavInI gaNatarI maDadA jevI ja thAya che." A pramANe zikhAmaNeAnuM pariNAma pUruM AvavAthI bheALAnA manamAM saMdeha utpanna thayA ke pitA bahu zANA hatA ane mAruM niraMtara bhaluM cAhanArA hatA. te mane khoTI zikhAmaNeA kema Ape ? e zikhAmaNA samajavAmAM mArI bhUla te niha thai heAya ? ' eTale te pATalIputra nagare gayA ane tenA pitAnA mitra sAmadatta viprane maLyA. somadatte tene ucita Adara-satkAra karIne pUchyuM ke 8 he vatsa ! tuM badhI vAte kuzala te che ne ? ' bheALAe kahyuM : ' vaDIlazrI ! mArA pitAnI zikhAmaNA sAcI mAnIne te mujaba vartana karyuM, te huM nirdhana ane Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra karavAnI Teva 119 du:khI du:khI thaI gayA, mATe Apa have rastA batAvA ke mAre zuM karavuM ? " sAmadatta kahyuM H * bhAI bheALA ! tArA pitAe zu zu kahyu hatu ane teneA amala te kevI rIte karyAM, te mane kahI tAva, pachI mAre je kaI kahevuM ghaTaze, te kahIza.' ' bheLAe kahyuM : 'mArA pitAzrIe sahuthI prathama ema kahyuM hatuM ke ' ghara pharatI dAMtanI vADa karaje' eTale me hajAro rUpiyA khacI ne hAthIdAMta magAvyA ane tenI mArA ghara pharatI vADa karAvI, paNa lAko ene kADhI gayA ane mArA paisAnuM pANI thayuM. mArA pitAzrIe bIjuM ema kahyuM hatuM ke ' dravya ApIne levA jaIza nahi,' te pramANe leAkeAne dravya ApIne huM levA gayA nahi. paraMtu tema karatAM koI paNa mANasa lIdheluM dravya pAchuM ApavA AvyA nahi ane mAruM badhu lebu khATuM thayu. mArA pitAzrIe trIjuM ema kahyuM hatuM ke 'strIne bAMdhI mAraje' te pramANe meM srIne bAMdhIne mArI, to te nArAja thaI ne peAtAnA piyara cAlI gaI ane huM gharamAM ekaleA rahyA. mArA pitAzrIe ceAthuM ema kahyuM hatuM ke 'hamezAM mIThuM jamaje,' te pramANe huM haMmezAM lADu, paiDA, baraphI vagere mIThAI e khAvA lAgyA, eTale mArA zarIramAM aneka Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 sakalpasiddhi prakAranA rAge! utpanna thayA. Aje mArA zarIramAM tAkAta rahI nathI, tenuM kAraNa A ja che. mArA pitAzrIe pAMcamuM ema kahyu hatu ke ' gAmegAma ghara karaje.' te pramANe meM ghaNAM gAmeAmAM jamIna kharIdIne tyAM gharo baMdhAvyAM. paNa ema karatAM tyAMnA lokoe koI ne koI prakAranI takarAra karIne e badhAM gharo athAvI pADavAM. huM ekalA badhe kayAM pahAMcuM? mArA pitAzrIe chaThThuM ema kahyuM hatuM ke 'duHkha paDe tA gagAnA kAMThA khAtuje.' te pramANe duHkha paDatAM meM gaMgAnA kAMThA aneka ThekANe khAdyo, paNa tyAMthI kaMIpaNu dravya maLyu nahi ane mArA badhA parizrama phogaTa gayA. ' mArA pitAzrIe sAtamuM ema kahyuM hatuM ke saMdeha paDe teA pATalIputra jaI mArA mitra somadatta viprane pUchaje.' te pramANe mane sa Mdeha paDatAM huM ApanI pAse AvyA chuM, mATe mane rastA batAveA. have ApanA vinA A jagatamAM mAruM koI ja nathI. A pramANe bhALAnI badhI hakIkata sAMbhaLIne seAmadatte kahyuM ke huM vatsa ! tArA pitA ghaNA ja anubhavI ane kAbela hatA. temaNe je zikhAmaNeA ApelI che, te ghaNI ja suMdara che ane te pramANe vartavAmAM Ave teA koI paNa divasa du:khI thavAne vakhata Ave ja nahi. paNa e zikhAmaNeAnuM rahasya tuM kharAbara samajyA nahi, badhuM ja ulaTu Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra karavAnI Teva 121 karyuM ane tuM herAna-parezAna thaI gaye, mATe e zikhAmaNanuM sAcuM rahasya samajI le. (1) "ghara pharatI dAMtanI vADa karaje." eTale gharanI AsapAsa rahetA leke sAthe vANune e vyavahAra karaje ke jethI badhA ApaNane vADarUpa thAya ane ApaNuM rakSaNa kare. je mANaso pADozIo joDe sArAsArI rAkhatA nathI ane vAtavAtamAM vahI paDe che, daMtakalaha kare che, teone aneka prasaMgoe veThavuM paDe che ane nahi dhArelI muzIbate uThAvavI paDe che. tethI dAMtanI vADa karavI, e DahApaNabhareluM kAma che. (2) "dravya ApIne levA jaIza nahi eTale dravya evI rIte Apaje ke ApyA pachI temanI pAse levA javAne vakhata Ave nahi. AvuM tyAre ja bane ke jyAre sAmA pAsethI ApaNuM pisA karatAM doDhI-bamaNI kiMmatanuM ghareNuM bAnAmAM lIdhuM hoya ke tenI kaI milakta lakhAvI lIdhI hoya. e rItane vyavahAra karyA vinA je mAtra aMgaudhAra nANu dhIryA che ke ApaNuM ghara pUchatA Ave nahi ane lIdheluM pAchuM ApI jAya nahi. tethI dravya ApIne levA jaIza nahi--levA javuM paDe te vyavahAra karIza nahi, ema kahyuM te taddana vyAjabI che. (3) "strIne bAMdhI mAraje eTale tene kAmamAM evI rIte parAvI deje ke jethI tene nabaLA vicAra Ave nahi. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1rara saMkalpasiddhi (4) "hamezAM mIThuM jamaje eTale keI paNa bhejanane mIThuM karIne jamaje. keI paNa bhejana mahuM tyAre ja lAge che ke jyAre bhUkha kakaDIne lAgI hoya. game tevuM svAdiSTa bhojana paNa vinA bhUkhe mIThuM lAgatuM nathI. jeo kharI bhUkha vinA khAya che ke mIThAIo khAvAthI jADA athavA zaktimAna thavAze ema mAnIne tenuM vAraMvAra sevana kare che, temanI jaThara bagaDe che ane apace thAya che. te apace ja sarve regonuM mULa che. AyurvedanA lAkha lekane sAra e ja che ke pahelAnuM jameluM barAbara pacI jAya, pachI ja bIjuM bhojana karavuM. tethI mIThuM jamavAne artha mIThAIo uDAvavAnuM nathI, paNa kharI bhUkhe khAvAne che. jeo A rIte bhejana kare che, temanI taMdurastI barAbara rahe che ane te jIvanane khare AnaMda maNI zake che. (5) "gAmegAma ghara karaje eTale aneka ThekANe mitre banAvaje ke je samaya Avye upayogI thAya. jene koI mitra hoto nathI, te A jagatamAM hAre che. keI Apatti Ave tyAre anya loko mIThuM mIThuM belIne AzvAsana Ape che, jyAre mitre madade Ave che ane game teTalo bhega ApIne paNa e ApattinuM nivAraNa kare che. tethI tArA pitAe gAmegAma ghara karavAnI je zikhAmaNa ApI te ghaNI suMdara che. (6) dAkha paDe tyAre gaMgAne kAMThe Aje eTale tuM kaI paNa duHkhamAM AvI paDe ane dravyanI jarUra Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAra karavAnI Teva 123 jaNAya, tyAre gaMgA nAmanI gAyane je ThekANe AMdhavAmAM Ave che, tenI gamANa pAsenA bhAga khAije, eTale tane joituM dhana maLaze. gaMgA nadInA kAMThA-kinArA tA sekaDA gAu lAMbe che, te cAkasa ThekANAM vinA zI rIte khAdyAya ? bheALAe ghare pAchA phrIne gaMgA gAyanI gamANu pAsenA bhAga khAdyo, teA tene joItuM dravya maLI gayuM. AthI te peAtAnA pitAnI je zikhAmaNAne khATI ane anatha kArI mAnatA hatA, tene sAcI ane lAbhakArI mAnavA lAgyA ane te pramANe vatAM sukhI thayA. vaDIleA zuM samaje ? e tA beAlyA kare. ApaNe jema karatAM hAie tema karyAM karavu.' A prakAranA vacaneA Aje sAmAnya thaI paDayAM che, paNa te ApaNuM ahita karanArAM che, ApaNane avanati tarapha dorI janArAM che. vaDIleA kadAca ochuM bhaNyA hAya, tethI temanI samajazakti ochI che ke te kaI samajatA nathI, ema mAnI levuM bhUlabhareluM che. vaLI teo je kaI kheAlatA hAya che, te hitASTie ja khelatA hAya che, eTale tenI avagaNanA karavI ceAgya nathI. temanA duniyAdArInA anubhava kharekhara dhyAnamAM levA jevA hAya che. ghaNI vakhata temanI Tharela buddhine je sujhe che, te ApaNane sUjhatu nathI. tAtparya ke vaDIleAnI zikhAmaNa para dhyAna ApavuM, tenA para vicAra karavA ane tene ma samajavA prayatna karavA e ati DahApaNabhareluM kAma che ane tene anusara Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 saMkalpasiddhi vAthI ApaNe ApaNI unnati saralatApUrvaka sAdhI zakIe chIe. je kA`thI temanI AMtaraDI dubhAtI hAya, evuM kA kadI paNa karavuM nahi. A prakaraNanA sAra e che ke je manuSya vicAra karavAnI Teva pADe che, te ceAgya zu ane ayeAgya zu" hitakara zu ane ahitakara zuM ? kanya zu ane akartavya zuM? te kharAkhara samajI zake che ane tethI ceAgya, hitakara ke kavyanA svIkAra karavAmAM samatha ane che tathA e rIte pravRtti karatAM siddhinI seApAnamAlA saDasaDATa caDI jAya che. je manuSya vicArapU ke bele che, vicArapUrvaka kAma kare che ane vicArapUrvaka peAtAne saghaLe jIvanavyavahAra calAve che, te kadI pAchA paDatA nathI. tene mATe unnati ane vizeSa unnati ja nirmAyelI che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] jJAnanA saya je manuSya jJAnane saMcaya karatA nathI, te ajJAnI rahe che, mUkhamAM khape che ane AgaLa vadhavAnI badhI tako gumAvI de che. piraNAme te peAtAnI unnatI sAdhI zakatA nathI ane ghaNI vAra bIjAne bhArarUpa banI jAya che. jema huMsanI sabhAmAM pagalA zezabhateA nathI, tema DAhyA ke AgaLa paDatA mANasAnI sabhAmAM ajJAnI ze|bhatA nathI. tene ghaNA bhAge cUpa ja rahevuM paDe che ane pAchalI beThake besavuM paDe che. emAM pratiSThA zI ? AbarU zI ? eka ajJAnI manuSyanA hAthamAM ratna Avyu` hAya te te zuM kare? tene kAcanA kakaDA mAnI tenI sAthe ramyA kare athavA savA zera geALa sATe vecI mAre. pachI tenI unnati kayAMthI thAya ? keTalAka manuSyA evI phariyAda kare che ke amane taka maLatI nathI. jo taka maLe te ame amAruM khamIra batAvI. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 saMkalpasiddhi ApIe, paNa taka te haraghaDI sAme ja ubhelI hoya che. je tame jJAnane saMcaya karI aMtarane ajavALe te e taka tamane avazya dekhAze ane tene upayoga karIne tame unnati sAdhI zakazo. ahIM e paNa vicAra karo ke tame manuSya thayA, samartha mana maLyuM, tIvra buddhi maLI, hAtha-paga Adi suMdara avaye maLyAM, e zuM AgaLa vadhavAnI ochI taka che? jo tame vidyAbhyAsa Adi sAdhanothI tamArI mAnasika zaktine vikAsa kare to ghaNuM ghaNuM karI zake. A duniyAmAM je kaMI zeThe thaI che, suMdara kAmo thayAM che, adbhuta vastuo nirmANa thaI che, te mAnasika zaktinA vikAsane AbhArI che. ane tIvra buddhi zuM nathI karI zakatI? sasalAe pitAnI buddhine upayoga karI eka madonmatta siMhane harAvI dIdhe, tene kUvAmAM nAkhyo ane pote salAmata banI gaye. te ja rIte jeo buddhi doDAve che, te vyApAra-dhaMdhAnI jamAvaTa kare che, lakSamI upArjana kare che ane pratiSThita manuSyanI paMktimAM birAje che. buddhimAna manuSyane A jagatamAM koIne bhaya nathI, keIthI DaravApaNuM nathI. te nirbhaya rIte pitAnuM jIvana jIvI zake che tathA je prakAranI unnati sAdhavI hoya te sAdhI zake che. ane hAtha-paganuM mUlya jarAye ochuM AMkaze nahi. te takane pakaDavAmAM kAma lAge che ane unnatirUpI nIsaraNI para caDavAmAM ati upayogI thaI paDe che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanA saMcaya 127 tApa ke taka maLatI nathI ' evI phirayAdamAM kaMI vajuda nathI. je manuSya jJAnI che, takane joI zake che, ane tenA yathA upayega paNa karI zake che. tethI jarUranu e che ke jJAnanA sacaya kareA ane jJAnI aneA. e vAta sAcI che ke jJAnanA saMcaya ekadama thatA nathI, te dhIre dhIre thAya che. paNa tethI nirAza thavAnu kAraNa nathI. dhIme dhIme saMcita thayeluM jJAna eka kALe vizAla bhaMDArarUpa anI jAya che ane te apUrva unnatinu sAdhana ane che. jJAnanA saMcaya karavAnAM sAdhanA aneka che, paNa temAM pustakonu-sArAM pustakonuM sthAna AgaLa paDatuM che. te mitrAnI garaja sAre che, murabbIonA dharma bajAve che ane ApaNane avanavA jJAnanI bheTa dhare che. vaLI koI ka vAra teo ApaNA prANa paNa bacAve che ane e rIte jIvanadAtAnuM kAma paNa kare che. eka moTA adhikArI potAnA upara amuka mAkhatanu kalaka AvavAthI atyaMta nArAja thayA, temane jIvana akAruM, lAgyuM ane temaNe peAtAnI rivAlvaramAM geALIe bharI. tene chAtI sAmI ke lamaNAM para rAkhI gheADA dabAve ke gALI sAMsarI nIkarI jAya ane temanA jIvananA aMta AvI jAya, emAM koI zaMkA na hatI. paraMtu evAmAM temanI najara Tekhala para gaI ane tyAM eka pustaka jovAmAM AvyuM. temane A pustaka priya hatuM, tene tee aMtarathI Adara karatA Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakasiddhi 128 hatA, eTale tenu eka pAnuM ughADyuM, te temAM nIcenA zabdo vAMcavAmAM AvyA : huM puruSa! jIvana eka aNumela vastu che. te Aje bhale adhakAramaya bhAse, paNa AvatI kAle divya rAzanIthI jhaLakI uThaze. tArA mATe ujjavala bhAvI nirmANa thayelu che.' ane teNe ApaghAta karavAnA vicAra mAMDI vALyeA. rivAlvaramAMthI gALIo kADhI nAMkhI. pachI zAMta-svastha citta peAtAnu kAma saMbhALyuM. tenI lagabhaga bAra mahinA sudhI kasoTI tA thaI, paNa Akhare kalaMkanuM nivAraNa thayuM, tenA kAmanI kadara thaI ane te kramazaH UMcA heAddAo para caDatAM peAtAnuM bhAvI ujjavala banAvI zakayo. tAtparya ke sArAM purato pratye prema keLavavA, tene Adara karavA ane tenuM vAcana manana-parizIlana karavAnI Teva pADavI, e unnatinA eka umadA upAya che. mahAtmA gAMdhIjIe jelajIvanamAM sadagraMthAne ja peAtAnA mitrA anAvyA hatA ane tenA sahAre teo peAtAne badhA samaya sukha-cenamAM vyatIta karI zakatA hatA. temaNe sathAnI khUba ja prazaMsA karI che ane tenA paThana-pAThanamAM lIna rahevA mATe ghaNA bhAra mUkelA che. a'kimacaMdra caTopAdhyAya vAraMvAra kahetA ke sathiAnuM vAMcana jeTalA Anada ApI zake che, teTale AnaMda A jagatanI khIjI koI paNa vastu ApI zakatI nathI.' ' Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna saMcaya 129 lokamAnya TiLake eka sthaLe kahyuM che ke "jyAM sadgane vAsa hoya, tyAM svarga ApoApa khaDuM thaI jAya che." videzI vidvAnoe paNa sadgathenI bhAre tArIpha karI che. leMgaphaDe jaNAvyuM che ke manuSyane saccAInI rAha para lAvavA je kaI sAcuM sAdhana hoya, to te sadgathe che." jyorja esa, hilArDana e zabdo che ke "sagraMthe e mitrahIna manuSyanA sAcA mitra che." jesa kalAke kahyuM che ke "uttama graMthAe jagatanuM mahAna hita karyuM che ane kaye jAya che. uttama graMtha ApaNI AzAne jAgRta rAkhe che, navIna utsAha Ape che ane zraddhAne saceta kare che. vaLI te duHkhane zAMta kare che, jIvana Adarza banAve che, dUra dUranA yugone tathA dezane samIpa laI Ave che, sauMdaryanuM navuM jagat utpanna kare che ane svargamAMthI satya laI Ave che. A badhI vastuone jyAre huM vicAra karuM chuM, tyAre IzvaranI A bakSIsa mATe tene aneka dhanyavAda ApuM chuM." amane pitAne nAnapaNathI ja pustake pratye ghaNo prema hate, tethI samajIe ke na samajIe to paNa pustake viAMcyA ja karatA. amAre A pustakaprema piSavA mATe ame aMgrejI cethA dhoraNathI + eka pustakAlayanA* madadanIza + hAlanI paddhatie sAtamI kakSAthI. 4 A pustakAlaya amadAvAdanA zeTha cImanalAla nagInadAsa chAtrAlayanuM samajavuM. A vakhate ame tyAM rahIne vidyAbhyAsa karatA hatA. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 saMkalpasiddhi vyavasthApaka banyA hatA ane gUjarAta vidyApIThanA vinIta thavA sudhImAM tenAM seLase ya pustaka vAMcI kADhayA hatA! A badhAM pustakanuM lakhANa te kyAMthI yAda rahe? tene sAra yAda rAkhavuM paNa muzkela hato, paraMtu ame te pustakanA rUpa-raMga tathA kada barAbara yAda rAkhI lIdhAM hatAM, tethI temAMnuM kaI paNa pustaka aMdhArAmAM paNa barAbara bahAra kADhI zakatA hatA. pAchaLathI A bAbatanA be vAra prayoga thayelA ane temAM ame barAbara pAra utaryA hatA. ahIM eTalI spaSTatA karI daIe ke e vakhate ame avadhAnI hatA nahi ke avadhAnavidyA aMge kaMI paNa mAhitI dharAvatA nahi. avadhAnI-zatAvadhAnI che ane tyArabAda ghaNuM lAMbA vakhate banyA. jIvananI jaTila samasyAne ukela karavA mATe amAre ogaNIza-vIza varSanI uMmare dhaMdhe lAgavuM paDyuM, paNa tyAM ye amAre pustakaprema cAlu rahyo. zarUAtanA divasamAM te ame mAtra eka vakhata lejamAM jamIne je paisA bacAvatA hatA, temane moTo bhAga navAM upayogI pustako kharIdavAmAM karatA hatA. pachI lekhananI pravRtti zarU thaI eTale pustakane paricaya vadhe. ahIM amane spaSTa kahevA do ke pustakone ame jJAnanI sAkSAt mUrti samajIe chIe ane tene ISTadeva jeTale ja Adara karIe chIe. koI pustakane pachADe, phADe, teDe paga lagADe te amane bilakula gamatuM nathI. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna saMcaya 13 Aje ame pustakanI vacce ja vasIe chIe. anya zabdomAM kahIe te amArI AjubAju tathA oraDAmAM aneka sthaLe pustaka paDelAM hoya che. A joIne keTalIka vAra kuTuMbIjane kaMTALe che, paNa ame te tene sarasvatIne prasAda mAnIne tenuM bahumAna karIe chIe ane tenAM darzanasahavAsathI anero AnaMda mANIe chIe. TUMkamAM A pustakee amane ghaNuM ghaNuM ApyuM che ane amAre jIvanarAha maMgalamaya banAvyuM che, tethI ja ame tenI ATalI joradAra himAyata karIe chIe. vadhAre na bane te ja koI sArAM pustakanAM be pAnAM vAMcavAM ane e rIte jJAnane saMcaya kare, paNa tenA pratye upekSA-bedarakArI karavI nahi. je rejanAM be pAnAM vAMce, te eka mahine sATha pAnAM vAMcI zake che ane bAra mahine sAta vIsa pAnAM vAMcI zake che. je A kama vadhAre nahi paNu pAMca ja varSa cAlu rahe to e pAnAMnI saMkhyA chatrIsa sudhI pahoMce che. vicAra kare ke A rIte keTalA jJAnane saMcaya thaI zake ? sArA ziSTa mAsike paNa ApaNe jJAnanI vRddhi karI zake che ane sAptAhika vagere paNa te mATe upayogI thaI vidvAnono saMparka, jJAnagoSTI, mijalase, pariSada, pradarzana tathA paryaTane paNa jJAnaprAptinAM sAdhane che, tethI anukUlatA mujaba teno lAbha levA joIe. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 saMkalpasiddhi zAmAM kahyuM che ke "na jJAnena sadarza pavitramiTTa vidyate-A lokamAM jJAna jevuM pavitra bIjuM kaMI nathI." "jJAnA-mokSaratatoDanAputrAtirna saMracaH -jJAnathI mokSa maLe che ane tethI anaMta sukhanI prApti thAya che, temAM koIe kaze paNa saMzaya rAkha nahi." - have tame ja kaho ke AvA jJAna pratye ApaNe kevI ane keTalI cAhanA rAkhavI joIe? unnatinA umedavAree jJAnane saMcaya karavAmAM jarA paNa ALasa karavI nahi. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] niyamitatA manuSya zikSita hoya, AzAvAdI hoya, puruSArtha karavAne tatpara hoya, paNa keI kArya niyamita karavAne TevAyele na hoya, to te bhAgye ja AgaLa vadhI zake che. vadhAre spaSTa kahIe to aniyamitatA e manuSyanI eka evI kuTeva che. ke je tenA badhA guNone DhAMkI de che ane tene pIchehaTha karavAnI pharaja pADe che, eTale AgaLa vadhavuM hoya, pragati karavI hoya, unnati sAdhavI hoya, te anya guNonI jema niyamitatA paNa avazya keLavavI ja joIe. | game tyAre sUvuM, game tyAre uDavuM, game tyAre nAvuM ane game tyAre khAvuM, e kaMI sArI Teva ke sAruM AcaraNa nathI. tethI avyavasthA pedA thAya che, pitAnuM Arogya kathaLe che ane kuTuMbIjano takalIphamAM mUkAya che. jeo zaheramAM rahe che ane maryAdita sthAnamAM rahIne pitAne vyavahAra calAve che, te je kaI vyaktinI AvI aniyamitatA sahana karI le te tenuM AkhuM vyavasthAtaMtra tUTI paDe che, eTale AvI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 134 saMkalpa siddhi vyakti pratye temane aNagamo thAya che, tenI sAthe laDavAne prasaMga AvI paDe che. pachI tene mATe mAna ke prema to raheja kyAMthI? tAtparya ke jemane unnati sAdhavI che, temane te AvI Teva-A prakAranI aniyamitatA paravaDe ja nahi. ApaNu bApadAdAo lagabhaga daza vAge sUIne prAtaH kAlamAM pAMca vAge uThI jatA ane prabhusmaraNa Adi karIne pitAnAM kAme lAgI jatAM. AthI teo badhAM kAmane poMcI vaLatA. amane pitAne chAtrAlayamAM pAMca vAge uThI javAnI Teva pADavAmAM AvelI, te amane jIvanamAM ghaNI upayogI thaI paDelI che. khAsa karIne lekhanakArya mATe e samaya ghaNo anukULa hovAthI amane vizeSa lAbha tha che. Aje koNa jANe kema, paNa moDA sUIne moDA uThavAnI Teva vadhatI jAya che ane tenuM pariNAma Arogya, buddhi ane dhana e traNe ya vastu para kharAba AvI rahyuM che. keTalAka kahe che ke amane vahelA UMgha AvatI nathI, eTale ame game tema karIne rAtrinA bAra-sADAbAra vagADIe chIe ane pachI sUI jaIe chIe, eTale sAta-sADAsAtathI vahelA uThAtuM ja nathI. paNa Teva pADI paDe che. je tame manamAM daDha saMkalpa kare ke "havethI huM vahele sUIza" ane te rIte pathArImAM paDe te dhIme dhIme vahelA sUI zako cho ane vahelA uThI zake che. prAtaHkAlanI mukhya kiyA prabhusmaraNa, brahmaciMtana ke AtmajAgarikA che. prabhusmaraNa eTale prabhune-Izvarane-para Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyamitatA 135 " mAtmAne yAda karavA ane tenuM pavitra nAma levuM, brahmaciMtana aTale brahma saMbaMdhI ciMtana karavuM, jemake huM brahmasvarUpa chu ane A jagat mithyA che. mATe A jagatanA sthUla vyavahAreomAM aTavAI na paDatAM mArA svarUpanI prApti karavA mATe prayatna karavA joie, vagere. AtmajAgarikA eTale AtmA aMge jAgaraNa-jAgRti." temAM 'huM kayAMthI AvyA ? kyAM javAnA ? meM atyAra sudhImAM karavA yAgya zu karyuM ? ane zuM na karyuM ?" tenA vicAra karavAnA hoya che. paraMtu aneimitapaNe sUnArA ane aniyamitapaNe uDanArA AmAMnu kaMI karI zakatA nathI ane je mAnavajIvanane divya bhAvAthI dedIpyamAna karavuM joie, tene pazubhAvamAM ragaDI pAzavI manAvI de che. ja uThatAMnI sAthe prabhunuM nAma levAne badale ke brahmaciMtana athavA AtmajAgaraNa karavAne badale cAdevInuM smaraNa karavu ane tenA eka ke be pyAlA peTamAM paDe, pachI ja pathArI nIce paga mUkavA ene pazubhAva nahi te khIjuM zuM kahIe ? pazue uDatAMnI sAthe ja ghAsamAM meDhuM nAkhe che ane temanA e prakAranA vyavahAra badhe vakhata cAlyA kare che. manuSyane vicArazakti maLI che, eTale teNe peAtAnAM vyanA vicAra karavA joIe ane pAte je kuTevAne bhAga thaI paDyo hAya, te sudhArI levI joI e. nhAvA-dhAtrAmAM niyamitatA rAkhavAthI zarIra tathA mana prasanna rahe che ane pUjA-pATha Adi je kaI dhArmika AcaraNa karavuM heAya te sArI rIte thaI zake che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakasiddhi jee game tyAre khAya che, game te khAya che ane game teTaluM khAya che, temane vividha prakAranI bimArIo lAgu paDe che ane tethI temanI badhI IcchAo-AzAe para pANI pharI vaLe che. niyamita bhAjana karanArA, peAtAne anukULa padArtho ja grahaNa karanArA tathA parimita pramANamAM tenuM sevana karanArA bhAgye ja bimAra paDe che ane kadAca bimAra paDe te thADA ja upacAre sArA thaI jAya che. jyAre aniyamitatAnA panAre paDelAnI hAlata bahu khUrI hoya che. bimArI tenA pIche cheDatI nathI, eTaluM ja nahi paNa te navA navA svarUpe tenA para A humalA karyAMja kare che. 136 nokarI-dha dhAmAM niyamitatA na jALavavAnuM kevuM pariNAma Ave, te vicArI jue. tame koI nokarInA svIkAra karyAM pachI niyamita samaye hAjara na thAe ke niyama pramANe kAma na karo teA e nAkarI Take kharI ? ane tamArA jIvananirvAha e nAkarIne AdhAre ja thavAnA hoya te pariNAma zuM Ave? tamAre tathA tamArA kuTuMbIjanAne duHkhI hAlatamAM ja divase pasAra karavA paDe ane bIjAnI yA para nabhavAne vakhata Ave. eka sunna-zANA manuSya tarIke tame A paristhitine pasada karI kharA ? gharanA dhaMdhAmAM paNa niyamita hAjarI ApavAnuM tathA niyama anusAra kAma karavA-karAvavAnuM eTalu ja jarUrI che. jo dukAna ke peDhI para mATA bhAge dhaNInI gerahAjarI rahetI hAya teA e dukAna ke peDhI raLatI nathI. tenA badhA napho Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyamitatA 137 ATAlUNamAM taNAI jAya che. dhaNI vinAnAM Dhera sUnAM" e kahevata emane ema paDelI nathI. je nokare raLIne detA hoya te joIe zuM? mAlIkanI niyamita hAjarI hoya te ja nokare samayasara ane sAruM kAma kare che, kaI vastu AghI-pAchI karI zakatA nathI ane ugharANI vagere para pUratuM dhyAna Ape che. anyathA "jenA hAthamAM tenI bAthamAM" e kArabhAra cAle che ane chevaTe "lAkhanA bAra hajAra thAya che. tyAM unnatinI AzA te rakhAya ja kyAMthI? keIe maLavA mATe samaya ApyuM hoya ane te samaye tyAM jaIe nahi, te dhAryuM kAma thatuM nathI ane pratiSThAne meTo dhakake pahoMce che. athavA ApaNe keIne maLavA mATe cokkasa samaya ApyuM hoya, paNa e samaya sAcavIe nahi, AghA-pAchA thaI jaIe ane e vyaktine khoTo dhakake paDe, tyAre tene ghaNuM duHkha thAya che, tene samaya bagaDe che ane tene ApaNI niSThA ke prAmANiktA viSe zaMkA upaje che, eTale ApaNe ApaNuM anya kAryomAM niyamita rahI A samaya sAcavavo ja joIe ane te ja eka vyakti tarIke ApaNI tenA para chApa paDe che tathA ApaNo tenI sAthe vyavahAra barAbara cAle che. ghaNuM kAme bhegAM karIne keInuM kAma samayasara na karavuM, tenA karatAM zeDAM kAme hAtha para dharIne te darekane samayasara pAra pADavuM, e vadhAre DahApaNabharele vyavahAra che. saravALe tenAthI moTo lAbha thAya che. je niyamita che, samayasara kAma ApavAne TevAyela che, tene grAhakene teTo kadI paDato nathI. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 saMkalpasiddhi keTalAka mANase niyamane baMdhana mAnI kaI paNa prakAranA niyamone svIkAra karatA nathI ane niyamita banavAne prayAsa karatA nathI, paNa te emanI gaMbhIra bhUla che. niyamo eka prakAranuM baMdhana to che ja, paNa te baMdhana evuM che ke je ApaNuM vyavasthAtaMtra ghaDI Ape che ane tethI ApaNe sadhaLe jIvanavyavahAra saraLatApUrvaka cAle che. sUrya ane caMdra niyamita uge che ane Athame che. nakSatra ane tArAone udaya-arata paNa niyamita rIte thAya che. sAgaramAM bharatI ane oTa niyama pramANe AvyA kare che tathA atuo paNa niyama pramANe Ave che ane niyama pramANe jAya che. ane tethI ja A vizva niyamita rIte pitAnuM kArya karatuM jaNAya che. je sUrya Adi niyamita rIte ugavAnuM mAMDI vALe, sAgaramAM bharatI ke oTa niyama pramANe Ave nahi ke hatuo aniyamita banI jAya, AthI pAchI thaI jAya, te tenuM pariNAma zuM Ave? te ja rIte jagatane sarva mAnavakRta vyavahAra paNa niyamitatAne AdhIna che. temAM kaMI paNa gaDabaDa thaI te e vyavahAranuM mALakhuM tUTI paDe che ane tenA lIdhe manuSyane ghaNuM sahana karavuM paDe che. moTA zaheromAM gADIo ane base mAraphata avarajavara thAya che. have te gADIo ke basa aniyamita banI jAya te kArakhAnAo, sarakArI taMtra Adi saghaLuM kAma aTavAI jAya, kAraNa ke temAM kAma karanArA mANase tyAM pahoMcI zake ja nahi. haDatALa vagerenA samayamAM Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyamitatA 139 leone keTalI hAlAkI veThavI paDe che, te ApaNuM keIthI ajANyuM nathI. A badhA parathI manuSya niyamitatAne bedhapATha kema na le ? cAritranuM caNatara niyamitatA vinA thatuM nathI ane e caNataranA abhAve kadI paNa AgaLa vadhI zakAtuM nathI. zrI haribhAu upAdhyAye eka sthaLe kahyuM che ke "je manuSyo pitAnA mATe niyamo ghaDatA nathI, temane mATe bIjAne niyamo ghaDavA paDe che. tAtparya ke manuSya pitAnuM cAritra nirmANa karavA mATe keTalAka niyamo avazya ghaDavA joIe ane tenuM cIvaTAIthI pAlana karavuM joIe. nahi to lAgatAvaLagatAne temanA para niyamanuM baMdhana lAdavuM paDe che ane e sthiti AnaMdajanaka nathI ja. je mANasa niyamita kAma kare che, te doTuM kAma karI zake che ane kaI paNa kAmane jhaDapI ukela lAvI zake che; jyAre aniyamitapaNe kAma karanAra dhAryA karatAM bahu ochuM kAma karI zake che ane nahi dhArelA guMcavADAone netare che. je rejanA kAmane ja nikAla thato hoya to mane para bhAra raheto nathIeTale ke te kAma prasannatApUrvaka thAya che, jyAre aniyamitapaNane lIdhe vadhAre paDatuM kAma bheguM karI nAkhyuM hoya te mana para tene be je rahe che ane teno nikAla karatAM kaMTALo Ave che, eTale temAM bhUle thavAne ke chabaraDA vaLavAne saMbhava vadhAre rahe che. javAba Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 saMkalpa siddhi dArI bharelAM kAmamAM te AvuM cAlI zake ja nahi. tAtparya ke A sagAmAM nokarI ke kAmadhaMdhA parathI chUTuM thavuM paDe che ane unnatinI sarva AzA osarI jAya che. ahIM eTalI spaSTatA ucita che ke "zI utAvaLa !" kAle vAta" "pachIthI karI zuM" "ete cAlyA kare "Aje mana thatuM nathI vagere vicArene ame viSatulya samajIe chIe, kAraNa ke te utsAhanA prANa harI le che ane ApaNe je samayapatraka banAvyuM hoya tene UMdhuM vALI nAMkhe che. A nIti-rItithI kaI paNa kArya nirdhArita samaye pUruM thatuM nathI ane te ApaNane yaza ke lAbha ApI zakatuM nathI. je ApaNe AgagADI dvArA musApharI karavA dhArI heya te samayasara sTezane pahoMcavuM joIe ane je varganI TIkITa lIdhI hoya te varganA DabbAmAM dAkhala thaI javuM joIe. tenA badale sTezane moDA pahoMcIe ane gADIne upaDI gayelI jatAM tene pakaDavA pAchaLa doDIe te tethI zo dahADe vaLe? tAtparya ke je kAma je samaye karavAnuM hoya, te kAma te samaye ja karavuM joIe ane eka yA bIjA bahAnA AgaLa dharIne tene mulatavI rAkhavuM na joIe. "mulatavI rAkhavAnAM mAThAM phaLa" e ukti te sujJa pAThakee sAMbhaLI ja haze. ahIM e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavA jevI che ke niyamitatAthI saMkalpazakti keLavAya che ane game tevAM kaThina kAryo pAra pADavAnI hAma Ave che. tathA te sahe Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyamitatA kAma lAIthI pAra pADI zakAya che, jyAre karanAranuM saMkalpamaLa maDha paDI jAya che AtmazraddhAnA paNa lApa thaI jAya che. tethI unnatinA umedavAroe prArabhathI ja dareka kAmamAM niyamita thavAnI Teva pADavI joIe ane peAtAne hastaka je kaI vyApAra-dhaMdhA tathA saMsthAnA vahIvaTa heAya temAM paNa pUratuM niyamana lAvavAnA prayAsa karavA joI e. aMgreja prajAe A guNa sArA pramANamAM kenyeA che. yuropa tathA amerikAnA loko paNa niyamitatAne khUba mAna ApanArA che ane tethIja te badhA ghaNA AgaLa vadhI zakyA che. ApaNe tyAM mahAtmA gAMdhIjI tathA paMDita javAharalAla naherU vageree uttama prakAranI niyamitatA keLavI ApaNane eka suMdara Adarza pUrA pADyo che. e vAtamAM koIja zaMkA nathI ke jayAM ucca kaiATinu niyamana hoya che, tyAM siddhi ke saphLatA avazya sAMpaDe che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 13 ] samayanuM mUlya " je manuSyA samayane A jagatanI eka bahumUlya vastu samaje che ane tenI kSaNe kSaNanA paLe paLanA upayAga kare che, teo peAtAnI Arthika sthiti sudhArI zake che, dhaMdhArAjagAranI jamAvaTa karI zake che, vividha viSayAnu jJAna sapAdana karI zake che tathA mahAna sAhityakAra, mahAna kalAkAra ke netA Adi banI zake che. ane AMtarika valaNa adhyAtma tarapha hAya tA mahAna sAdhaka, mahAna saMta, bhakta ke ceAgI manIne AdhyAtmika unnati sAdhI zake che. kharekhara ! A jagatamAM samayanA sadupayoga karyA vinA koI mahAna banI zakyuM nathI ane khanI zakavAnuM nathI, tethI ja unnatinA umedavArone ame bhArapUrvaka kahIe chIe ke tame samayanuM mUlya samajo, sAmAnya rIte mALapaNu krIDAmAM vyatIta thAya che, paNa bALakane navarAzanA samayamAM koIpaNa jAtanuM kAma karavAnI Teva pADI dIdhI hAya tA teo kAmagarA thAya che ane aneka Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanuM mUlya 143. prakAranI kalA-kArIgarI zIkhI jAya che. prahUlAde bALapaNathI ja samayane sadupayoga karavA mAMDyo ane pitAnuM citta paramAtmAmAM joDI dIdhuM che te Izvara-sAkSAtkArane potAno saMkalpa siddha karI zakyo ane itihAsamAM amara thaI gayo. jApAna vagere dezomAM bALakane nAnapaNathI ja samayane sadupayoga kema kare ? e zIkhavavAmAM Ave che ane tethI tyAMnI prajA khUba ugI banI gaI che. pariNAme te potAnI zArIrika, mAnasika tathA Arthika unnati sAdhI zakI che. je kaI jApAnane pravAsa kare che, tenA para tyAMnI prajAnI A prakAranI chApa paDyA vinA rahetI nathI. IglAMDa, yuropanA deza tathA amerikA vagerenA loko paNa samayanuM mUlya khUba ja AMke che ane "Time is money-samaya ja paiso che" ema kahIne tenuM gaurava kare che. ApaNA dezamAM paNa samayanuM mUlya ochuM aMkAyeluM nathI, paraMtu Aje ApaNuM vyavahAramAM te aMge keTalIka zithilatA AvI gaI che ane te ApaNuM unnatine rAha rikI rahI che. maisane kahyuM che ke "samayanI hareka kSaNa suvarNanA kaNanI mAphaka bahumUlya che." tAtparya ke samayanA nAnA TukaDAone nakAmA ke nirarthaka gaNI tenI upekSA karavI, e meTI bhUla che. samayanA e nAnakaDA TukaDAomAM te ghaNuM ghaNuM thaI zake che. gelIliyoe avakAzanA samayane sAre upayoga karyo hato ane pariNAme te keTalIka mahatvanI zodha Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 sakasiddhi samayanA TukaDAonA kebIna ' nAmanA karI zakayo hato. meriyana heAlenDa sadupayoga karavAthI ja aMkala Tomsa 8 ' ati lokapriya graMtha lakhI zakI hatI. sadupayeAga thAya te mATe gleDasTana peAtAnA gajavAmAM koI ne koI pustaka rAkhatA. mInITe mInITanA teNe kahyuM che ke 'mAruM kahevu. kharU mAnajo ke tamArA svapnamAM paNa jenA tamane khyAla nahi heAya tevA vyAjanA vyAja sAthe samayanI karakasaranA lAbha tamane pAchalI jIMdagImAM maLaze. samaya gumAvavAthI mANasane mAnisaka temaja naitika bAMdhA vadhAremAM vadhAre, ApaNe dhArIe tenA karatAM paNa vadhAre utarI jAya che. ' ' juvAnInuM raLelu' vRddhAvasthAmAM kAma lAge che ' e kahevatamAM paNa lagabhaga AveA ja bhAva rahelA che. je manuSyA pAtAnI juvAnInA divaseAmAM samayane sAvadhAnIpUrvaka upayAga kare che ane sArI rIte dhana kamAya che, tene vRddhAvasthAmAM khUba rAhata maLe che. ane jee juvAnImAM dIvAnA banI peAtAnA kiMmatI samayane game tema veDaphI nAkhe che ane dhananA saMcaya karatA nathI, te peAtAnI vRddhAvasthAmAM khUba khUba parasAya che. paraMtu pachI dahADA vaLatA nathI. saMta tulasIdAsajIe kahyuM che kekaa barakhA jaba kRSI sukhAne / samaya cUkiM puni kA pachatAne || Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanuM mUlya 14pa khetI sUkAI gayA pachI varSA Ave te zA kAmanI? samaya cUkI gayA pachI parata karIe te zA kAmane? * tAtparya ke samaya hAtha para hoya tyAre ja karavA gya karI levuM joIe. zekasapiyaranuM e mAnavuM hatuM ke "je samayane ! barabAda kare che, tene samaya barabAda kare che. eTale sujJa, manuSya kadI paNa samayane barabAda kare nahi . be ghaDI AnaMda-vinoda karIe ane manane halAvIe e ThIka che, paNa haturahita nirarthaka pravRttio karIne samayanI barabAdI karIe, te kaI rIte kSamya nathI. kharI vAta to e che ke sujJa manuSya potAnA jIvananuM dhyeya nakkI karI tene siddha karavAno daDha saMkalpa karI levo joIe ane sarva pravRttio tene anusarIne ja javI joIe. ghaDImAM uttara, ghaDImAM dakSiNa, ghaDImAM pUrva ane ghaDImAM pazcima e prakAre pravAsa karanAra jema gaMtavya sthAne pahoMcI zakato nathI, tema dhyeyarahita pravRtti karanAre kadI siddhi ke saphalatA varI zakato nathI. orIsana sveTa mArDane jaNAvyuM che ke "darejanA eka kalAkanA sadupayogathI daza varSamAM game te abhaNa mANasa paNa sArA jJAnavALI thaI zake. eka kalAkamAM eka karo agara karI vicArapUrvaka vIza pAnAM ane eka varSamAM sAta hajAra pAnAM agara aDhAra meTAM pustaka vAMcI zake." eka-be kalAkamAM te zuM ? ema kahIne jeo pitAne samaya ahIM-tahIM rakhaDavAmAM, ToLa-TikhaLa karavAmAM, Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 saMkalpasiddhi tathA lakhANane khAdI paheravAnI ke ame dara gappAM mAravAmAM ke nirarthaka vAdavivAda karavAmAM gALe che, temaNe uparanI hakIkta para vAraMvAra vicAra karavA jevuM che. keTalAka loko kahe che ke amane samaya maLatuM nathI, paNa teo pitAnuM samayapatraka barAbara goThave ane pitAne samaya nirarthaka na jAya, tenI kALajI rAkhe te amuka samaya jarUra meLavI zake ane tene sadupayoga karIne lAbhAnvita thaI zake. vidyArthI avasthAmAM mahAtmA gAMdhIjInAM vaktavya tathA lakhANone prabhAva amArA mana para khUba ja paDyo hite ane tethI amane khAdI paheravAnI utkaTa IcchA thaI hatI. paNa te mATe pAse paisA na hatA, eTale ame dara ravivAre savAre navajIvana vecavA javAno nirNaya karyo ane e rIte amane savAthI doDha rUpiye maLavA lAgyo. A rIte sAta-ATha aThavADiyAmAM ame 10 rUpiyA jeTalI mUDI bhegI karI hatI ane temAMthI khAdI kharIdIne paheraNa tathA TopI zIvaDAvyAM hatAM ane te zarIra para dhAraNa karIne UMDe AtmasaMtoSa anubhavyo hato. tAtparya ke je mana para laIe te amuka samaya kADhI zakAya che ane tene sadupayoga karI lAbhAnvita thaI zakAya che. brayaranuM kahevuM che ke "je loko samayane adhika duwga kare che, te ja samayanA abhAvanI sahuthI vadhAre phariyAda kare che." khAyeluM Agya pAchuM meLavI zakAya che, khayeluM dhana paNa pAchuM meLavI zakAya che ane khoyela adhikAra Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanuM mUlya 147 paNa pAcho meLavI zakAya che, paraMtu khAyelA samaya pAche meLavI zakAtA nathI. je visA gayA te gayA, je rAtrie gaI te gaI. jo koi gayelA divasa ke gayelI rAtri pAchI lAvI zakatA hAya te te jovAne ame Atura chIe. nAyala peTananA e zabdo che ke * manuSyanI jIMdagInA dareka kalAkamAM tenAthI ane tevu khAsa kAma karavAnu hAya che. AkhI jiMdagInA khIjA koi paNa kalAkamAM te kAma thaI zake evuM hAtu nathI. eka kalAka gayeA, te gayA ja. " ApaNA jIvanamAM eka varSe, eka mAsa, eka pakSa, eka saptAha, are ! eka divasa umeravA cAhIe teA umerI zakAya che kharo ? je umerI zakAtA na heAya te jIvananA koI paNa divasa veDaphI nAkhaveA, e narI mUrkhatA che. ahI amane eka leAkakathA yAda Ave che. koI rAjarANI kahI rahI che : khoLe bharI che sukhaDI, pAnanAM bIDAM hatya; jaLahaLa jyAti jagamage, kema alUNA katha ? ' * huM svAmin ! ApaNI pAse khAvAne mATe vividha prakAranI mIThAio ane mevA taiyAra che. vaLI ApaNA hAthamAM kesara, kastUrI, abara vagere sugaMdhI mUlyavAna padArthothI banAvelAM pAnanAM bIDAM mukhamAM mUkavA mATe taiyAra che. tema ApaNI cAre ya bAju riddhisiddhine agamagATa thaI rahyo che, chatAM tame udAsIna kema che ?' Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 saMkalpasiddhi uttaramAM rAjA pitAnA mastaka para ugelA eka zveta vALane darzAvatAM kahe che : saMdeza laI AvIe, mRtyudUta A vAra; dumana AvI pahoMcaze, javuM paDaze jamadvAra. kahe rANI ! tame kahI e vAta ThIka che, paNa A mevAmIThAImAM, A taMbelamAM ne A riddhisiddhimAM amane rasa kyAMthI Ave? kAraNa ke A mRtyune dUta saMdeza lAvyo che, eTale theDI vAramAM jIvanane duzmana-kAla AvI pahecaze ane amAre yamadvAre javuM paDaze, e nizcita che." e sAMbhaLIne rANI masarathI kahe che: deIza jamane lAMcaDI, karIza lAkha pasAya; ApIza karanI mudrikA, (mama) piyune keNu laI jAya? svAmijI ! emAM tame gabharAo che zuM ? ApaNI pAse lakSmI ghaNI che, tethI jamane lAMca ApIza tathA tenA para bIjI aneka rIte maherabAnI karIza ane tema chatAM nahi mAne te mArA hAthamAM rahelI maNiyama mudrA ApI daIza, paNa tamane kaI rIte laI javA nahi dauM. huM jouM chuM ke te tamane kevI rIte laI jAya che ? - rAjA zAMta che, zANo che, te ThAvakAIthI kahe cheH ghelI thA mA suMdarI, ghelA bela na bela; je jama levata lAcaDI, jagamAM marata ja keNu? Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayanuM mUlya 149 he suMdarI ! tuM ghelI thA mA ane A rIte ghelAM veNa bela mA. je jama ke lAMca-rUzvata letA hatA te A jagatamAM koNa marata? arthAt kaI marata ja nahi." tAtparya ke manuSyanuM jeTaluM AyuSya hoya che, teTaluM ja tenuM jIvana Take che ane te daramiyAna teNe pitAnA je je manera-saMkalpa hoya, te siddha karI levAnA che. eTale teNe samayane e rIte upaga karavo joIe ke jethI tene eka paNa divasa, are tenI eka paNa paLa nakAmI jAya nahi. keTalAka manuSya potAnA alpa AyuSyamAM paNa ghaNuM kAma karI jAya che ane keTalAka manuSya dIrgha AyuSya maLavA chatAM koMdhapAtra kAma karI zakatA nathI. zrImachaMkarAcAryanuM AyuSya mAtra batrIza varSanuM ja hatuM, chatAM temaNe hiMdu dharmane punaruddhAra karyo ane vipula sAhityanuM sarjana : karyuM. svAmI rAmatIrthanuM AyuSya paNa batrIza varSanuM ja hatuM, chatAM temaNe deza-videzamAM dharmanI jAgRti ANI ane lAkho lokone adhyAtmano apUrva saMdeza Apyo. zrI mad rAjacaMdrano dehavilaya paNa lagabhaga batrIza varSe ja thaye, chatAM teo evuM jIvana jIvI gayA ke je bIjAne mATe Adarza banyuM che. Aje temanA graMthamAMthI lAkho leke AtmazuddhinI preraNAnAM pAna kare che. bekane kahyuM che ke kaI paNa manuSya umaramAM nAne hoya, paNa teNe samaya gumAvyuM na hoya te kalAkamAM te Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 sakasiddhi moTA hAya.' A parathI kalAkAnA upayAga kevA karavA ? te samajI zakAya che. samayanuM mUlya samajavA mATe ATaluM vivecana paryApta nathI zuM ? je samayanu bahumUlya kare che, tenA jIvananu bahumUlya thAya che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 14 ]. cittavRttionI ekAgratA siddhi, saphalatA ke vijyanI mukhya cAvI ekAgratA (Concentration) che. tame manamAM eka daDha saMkalpa karyo hoya, tene lagatI yejanA ghaDI hoya ane AzAvAdI banIne te mATe puruSArtha Adaryo hoya, paNa te puruSArtha je ekAgra citta karI zaktA na ha, to temAM dhArelI siddhi, dhArelI saphalatA ke dhArele vijaya maLavAne saMbhava bahu ocho che. cArlsa baksaTanane e abhiprAya che ke "ekagratAthI ja vijaya prApta thAya che." mAnI le ke eka moTuM yuddha cAle che, zatrupakSa ghaNe baLavAna che ane te sabaLa zastrothI susajja che. tene tamAre sAmane karavAnuM che, te zuM karo ? tamArA sarva sAdhane-sarva zakti ekatra kare ke nahi? jIvanane jaMga jitavA athavA te kaI mahAna saMkalpane siddha karavA mATe paNa A ja prakAranI taiyArIo karavAnI jarUra che. bhAratanA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para sakasiddhi eka tattvaciMtake kahyuM che ke 'mananI ekAgratA manuSyanI vijayazakti che. te manuSyajIvananI samasta zaktione ekatra karI mAnasika krAMti utpanna kare che. ' je kAma ekAgratAthI thAya che, te bahu sAruM thAya che, temAM bhUlA rahetI nathI athavA te bahu ja ochI rahe che ane temAM jhaDapa paNa ghaNI Ave che, jyAre vikSipta citte karAyeluM kAma sAruM thatuM nathI, temAM ghaNI bhUle thAya che ane tenI gati paNa mada hoya che. eTale je kAma hAtha dharIe, temAM cittavRttiene ekAgra karavI atyaMta jarUrI che. cArlsa kigsalIe jaNAvyu che ke 'huM mAruM dareka kAma ema vicArIne karuM chuM ke jANe e vakhate duniyAmAM bIjI koI vastu ja na hAya. " nizAnabAjo game tevA sUkSma nizAnane teDI pADe che, tenuM kAraNa temanI cittavRttienI ekAgratA che. pro. satyapAla ke jeo Adhunika yuganA arjuna gaNAyA che, temanA dhanuvidyAnA prayAga| jemaNe joyA haze, te Azcarya pAmyA vinA nahi ja rahyA hoya. eka chUTA laTakatA dorAne paNa te ANu mArIne teADI pADe che. jo cittavRttie kharAkhara ekAgra thaI na hoya to AvuM pariNAma AvI zake ja nahi. zatAvadhAnanA prayAgAmAM paNa AvI ja ekAgratA apekSita che. eka mAsa gitane aTapaTo savAla rajU kare, bIjo kAvya saMbhaLAve, te trIjo duniyAnI game te bhASA khAlI jAya. A rIte eka pachI eka aneka aTapaTA Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittavRttionI ekAgratA 153 prazno rajU thAya, te cittanI ekAgratA vinA grahaNa kema thaI zake ? jenuM grahaNa (Reception) yathArtha nathI, tenuM dhAraNa ( Retention) yathArtha thaI zakatuM nathI ane yathArtha dhAraNanA abhAve tenuM yathArtha uddabodhana (Reproduction) te thAya ja kyAMthI? tAtparya ke zatAvadhAnI A praznonA eka pachI eka uttara Ape che, tenA mULamAM temanI cittavRttionI ekAgratA ja kharUM kAma kare che. amArI pAse jyAre kaI paNa jijJAsu zatAvadhAnanA prayoga zIkhavA Ave che, tyAre ame sahuthI pahelAM tenI ekAgratA kevI che? te tapAsIe chIe ane te mATe keTalAMka nakakI karelAM kArDano upayoga karIe chIe. je jijJAsu temAM 70-80 TakA jeTalo saphaLa thAya te ja tene A prayogo zIkhavavA kabUla thaIe chIe. jenuM mana barAbara ekAgra thaI zakatuM nathI, te avadhAna prayoga karI zakatA nathI. zatAvadhAnamAM eka saptAnusaMdhAnane prayoga Ave che. temAM sAta vastuonuM mananI sAthe anusaMdhAna karavAnuM hoya che. vadhAre spaSTa kahIe to traNa vyaktio avadhAnakAranI sAme ubhI rahe, be vyaktie tenA be kAnathI cheDe dUra sIdhI lITImAM UbhI rahe ane be vyaktio tenI pAchaLa doDha-be kuTanA aMtare UbhI rahe. pachI saMcAlaka eka--be-traNa ele ke sAme UbhelI vyaktio pitAnA hAthamAM rahelI kaI paNa vastu batAve, kAnanI sIdhI lITImAM UbhelI vyaktie avadhAnakArane jJAta evI kaI paNa bhASAnA be zabdo bele Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 saMkalpasiddhi ane pAchaLa ubhelI be vyaktio avadhAnakAranA hAthamAM (A vakhate hAtha pAchaLa rAkhelA hoya che) mUkI tene sparza karAve ane laI le. A sAta vastuya teNe eka ja mInITamAM grahaNa karI levAnI hoya che ane pachI jyAre paNa pUchavAmAM Ave tyAre tene uttara ApavAnuM hoya che. keTalAka kahe che ke "eka ja mInITamAM sAta vastuonuM manamAM anusaMdhAna thAya ja kevI rIte ?" paraMtu adbhuta ekAgratAne lIdhe AvuM kaThina kArya paNa saMpanna thaI zake che. vaLI kaNe driya dvArA koI paNa zabda para cittavRttione ekAgra karavAthI te ghaNe sUma thaI jAya tyAM sudhI sAMbhaLI zakAya che athavA te te zabda dUra dUra cAlyA jAya tyAM sudhI te zravaNugocara thAya che. dAkhalA tarIke eka vRkSa para pakSI beThuM beThuM rUdana kare che, tenA para cittavRttione ekAgra karIe te te tyAMthI uDIne bIjA vRkSa para jAya ke AkAzamAM uDDayana zarU kare te dhyAna mAtrathI tene Akho nakaze dorI zakAya che. sAhityakAra, saMgItakAra, citrakAra, sthapati tathA anya sarva kalAkArone paNa ekAgratAnI atyaMta jarUra paDe che. anyathA temanI kRtiomAM abhutatA AvatI nathI ke AkarSaNa jAmatuM nathI. nyAyAdhIze ke jemane aneka AMTIghUMTIvALA ke sAMbhaLavAnA hoya che ane tene pheMsalo karavAnuM hoya che, temane paNa ananya ekAgratA keLavavI paDe che. anyathA teo Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittavRttionI ekAgratA 15. ekanuM bIjuM samaje ane keInA badale keIne daMDI nAkhe. temAM ye khUna vagerenA khaTalA cAlatA hoya, tyAre te temaNe ati ucca keTinI ekAgratA dhAraNa karavI paDe che ane dareke dareka muddo lakSyamAM rAkhavuM paDe che. vaLI seMkaDe pAnAnA hevAla parathI eka vyavasthita vicArasaraNI para AvavuM ane satya anumAna tAravI kADhavuM, te pUrI ekAgratA vinA banI zakatuM nathI. sarkasanA khelamAM keTalIka chokarIo hAthamAM chatrI laIne tAranA deraDA para cAle che, tyAre teo kevI ekAgratA rAkhe che, te joyuM che ne ? ApaNe paNa pravRttirUpa tAra para cAlatAM evI ja ekAgratA rAkhavI joIe. pachI siddhi ke saphalatA hAthaveMtamAM ja samajavI. je vastune ApaNane rasa (Interest) nathI, temAM ApaNI cittavRttio ekAgra thaI zakatI nathI. dAkhalA tarIke eka vidyAthIne gaNitanA viSayamAM rasa nathI, te jyAre gaNitanA zikSaka gaNitane koI paNa siddhAMta samajAvatA haze, tyAre te jhokAM khAtuM haze ke pitAnA priya viSaye eTale ke pataMga, krikeTa ke sinemA AdinA vicAra karato haze. pAMca mANase bhegA thayA hoya ane judI judI bAbato viSe vAta karI rahyA hoya, temAM ApaNA rasanI vAta Ave to ApaNuM kAna tarata ja saravA thAya che ane te vAta ApaNe dhyAnathI eTale ke cittavRttionI ekAgratApUrvaka sAMbhaLavA lAgIe chIe. tAtparya ke ApaNane kaI paNa Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ === 156 saMkalpasiddhi kAmamAM rasa utpanna thayA vinA temAM ekAgratA jAmatI nathI, eTale kAma pratye rasa hovo e paNa eTalI ja jarUrI vastu che. ahIM e paNa jaNAvI daIe ke ApaNe ApaNA manamAM kaI vastune daDha saMkalpa karyo hoya ane tene bhAvanArUpI jala siMcatA rahIe te te aMgenI pravRtti ke te aMgenA kAmamAM ApaNane rasa utpanna thayA vinA rahetuM nathI. kaI vyaktie lAkho rUpiyA meLavavAno saMkalpa karyo hoya to tene vyApAra-rojagAra ke hunnara-udyoganI yeAjanAmAM rasa paDyA vinA rahe khare? vaLI sarakArI kAnune A badhI vastuo para bhAre asara karatA hoya che, eTale tene e kAnunano abhyAsa karavAmAM paNa svAbhAvika rasa jAge che ane te ene abhyAsa jarUra kare che. | kaI vyakti khUba bimAra rahetI hoya ane teNe nIrogI thavAne saMkalpa karyo hoya te tene cikitsA ane tenI vividha paddhatiomAM jarUra rasa paDe che ane te mATe kaNa kaNa niSNAta che? tenI zodha te avazya calAve che. je ApaNuM zakti vividha pravRttiomAM vikharAI jatI hiya te paNa ApaNe ApaNI ISTa pravRttimAM joIe tevA ekAgra thaI zakatA nathI ane tenuM dhAreluM pariNAma AvI zakatuM nathI. kArlAile kahyuM che ke "eka ja viSaya para pitAnI zaktio ekAgratApUrvaka lagAvI devAthI nirbaLamAM nirbaLa prANI paNa kaMIka karI zake che. jyAre baLavAnamAM baLavAna manuSya paNa potAnI zaktione aneka viSayamAM vikherI nAkhe te te kaMI paNa karI zaktA nathI." Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittavRttionI ekAgratA 1pa7 keTalAka manuSyo ema mAne che ke ame dhanavAna chIe, lAgavagavALA chIe ane adhikArasthAna para hAIe te ghaNuM karI zakIe tema chIe ane teo aneka saMsthAonI javAbadArI grahaNa kare che. paNa teo kaI saMsthA para pitAnI samagra zaktio ekatra karI zakatA nathI, eTale temAMnI keI paNa saMsthAnI unnati karI zakatA nathI. pariNAme temanI sAme uhApoha zarU thAya che, temAMthI tIvra vAdavivAda jAge che ane pachI to pakSabaLe paNa sthAnane cITakI rahevAnI durbhAvanA jAge che. pariNAme e saMsthA nabaLI paDe che ane yazane badale apayaza sAMpaDe che. emane kahyuM che ke "je jIvanamAM kaI buddhimAnInI vAta hoya to te ekAgratA che ane je kaI kharAba vAta hoya te te pitAnI zaktione veravikhera karI nAkhavAnI che. bahucittatA game tevI hoya tethI zuM ?" tAtparya ke tenuM pariNAma siddhi ke saphalatAmAM AvI zakatuM nathI. jina eMjelAe kahyuM che ke "saMsAranuM saMcAlana karavAne huM baMdhAyela nathI, paNa Izvare mArA mATe je kAma nirmANa kareluM che, temAM mArI badhI zaktio ekAgra karavA. baMdhAyeluM chuM.' ena mereDithanA e zabdo che ke je vyakti jIvanamAM eka ja vAta zedhe che, te AzA rAkhI zake ke jIvana samApta thatAM pahelAM te tene prApta thaze." ApaNuM anubhavI puruSoe paNa lagabhaga AvAM ja vacane uccArelAM che. teo kahe che ke " sava Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 sakasiddhi sarve, satra sathe ja nAca--je manuSya eka ja kArya ne sArI rIte sAdhe che, te badhAM kAryane sArI rIte sAdhI zake che. ane je badhAM kAryone eka sAthe sAdhavA jAya che, te eka paNa kAryane sAdhI zakatA nathI.' AthI vadhAre spaSTa ane suMdara upadeza bIjA kayA hAI zake ? manu bhagavAne kahyuM che ke 'jUTha, kapaTa, cArI, vyabhicAra Adi durAcArAnI vRttione naSTa karyA vinA citta ekAgra thavu muzkela che ane citta ekAgra thayA vinA dhyAna tathA samAdhinA lAbha thavA muzkela che.' tAtparya ke AdhyAtmika unnati sAdhavA mATe paNa cittanI ekAgratA atyaMta jarUrI che ane te durAcAranI vRttionA tyAga karIne prApta karavI joI e. 6 sudarzane kahyuM che ke jenI pAse pAtAnI zakti nathI, tene bhagavAna paNa zakti ApatA nathI. zakti peAtAnI aMdarathI Ave che ane tenuM mukhya sAdhana ekAgratA che.' chevaTe vATasanA e zabdo TAMkIne A prakaraNa samApta karIzuM ke 'saTTAnI mAphaka upara uparathI abhyAsa karA nahi. evA badhA abhyAsa vyartha jAya che. kaMIka ceAjanA ghaDA, kaMIka hetu rAkho ane pachI tene mATe ekAgratAbharyA prayAsa karI, jethI tamane dhArI saphaLatA maLI zakaze, Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] AtmanirIkSaNa priya pAThake ! e vAta lakSyamAM rAkhavAnI jarUra che ke ApaNuM unnatine AdhAra bAhya sAdhane upara nahi, paNa ApaNuM AMtarika sthiti upara che, ApaNuM mananA sugya ghaDatara upara che, tethI unnatinA umedavAroe sahuthI pahelAM pitAnI AMtarika sthiti sudhAravAne-pitAnI mAnasika bhUmikAne unnata karavAne puruSArtha Adare joIe. AtmazraddhA ke AtmavizvAsa, puruSArtha, AzAvAda, vicAra karavAnI Teva, jJAnapriyatA, niyamitatA, samayane sadupayega, cittavRttinI ekAgratA e badhI vastuo ApaNI AMtarika rithatine sudhAranArI che. ApaNI mAnasika bhUmikAne unnata. karanArI che ane tethI ja te aMge pUrva prakaraNamAM vistRta vivecana karavAmAM AvyuM che. AtmanirIkSaNa paNa temane ja eka guNa che, eTale prastuta prakaraNamAM te aMge keTalIka vicAraNA karIzuM. AtmanirIkSaNane sAmAnya artha e che ke ApaNA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 saMkasiddhi AtmAnuM nirIkSaNa karavuM, ApaNI jAtanuM avalokana karavuM. AtmA aSTa che, najare joI zakAya tevo nathI, paNa ApaNAmAM caitanyane je pravAha vahI rahyo che, tenA parathI tenA astitvanuM bhAna thAya che. zAnuM zravaNa karatAM, tenA para manana karatAM ane tenA para khUba UMDo vicAra karatAM eTale ke nididhyAsana karavAthI A AtmAno viziSTa baMdha thAya che. je AtmA prazasta bhAvamAM ramatA hoya te suMdara gaNAya che ane aprazasta bhAmAM ramato hoya te asuMdara gaNAya che. ApaNe AtmA suMdara che ke amuMdara ? te AtmanirIkSaNa karavAthI samajI zakAya che. - ApaNI jAtanuM avalokana karavuM, eTale ApaNAmAM sArI Teve keTalI che ane kharAba Te keTalI che? tene vicAra kare. manuSya AdatanuM pUtaLuM che, emAM te kaI zaMkA ja nathI. je tenI Adata-Te sArI hoya te e kharekhara uttama manuSya che ane te A jIvanamAM kaMIka paNa sukRta avazya karI javAne. jyAre kharAba AdatenuM pariNAma te kharAba ja AvavAnuM. tene mATe duHkha ane durgati sivAya bIjo koI rasto ja nathI. AtmanirIkSaNano vizeSa artha e che ke aNasamaja, pUrvagraha, dveSa ke pramAda Adi mAnasika dene lIdhe svIkRta pravRtti ke pravRttiomAM ApaNAthI je kaMI khalanAo, truTio ke bhUla thaI gaI hoya tenuM sevana karavuM ane pharI tevI khalanAo, truTio ke bhUle na thAya tenI takedArI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanirIkSaNa 16: rAkhavI. have tame ja kaheA ke unnati, pragati, vikAsa ke abhyudayanI siddhi mATe A vastu keTalI jarUrI che? ApaNe tyAM rAja vAsaNA mAMjavAmAM Ave che, gharamAMthI kacarA kADhavAmAM Ave che tathA vastrAne dhAvAmAM Ave che, tenuM kAraNa e che ke temAM je azuddhi asvacchatA-gaMdakI dAkhala thaI gaI hAya, te dUra karavI. jo thoDA divasa TATA-pyAlAne mAMjavAmAM na Ave te te kALA RNuka thaI jAya che ane najare jovA gamatA nathI. jo thADA divasa gharamAMthI kareA kADhavAmAM na Ave te te TuvaDa thaI jAya che ane temAM rahevAnu dila thatuM nathI. ane jo gheADA divasa vastrA dhAvAnuM mulatavI rAkhIe to te khUba melAM thaI jAya che ane age aDADavAnA utsAha thatA nathI. tAtparya ke azuddhi-asvacchatA-gaMdakI dUra karavA mATe zuddhi ke zeAdhananI kriyA jarUrI che ane te dareka sunna manuSya avazya kare che. to pachI ApaNI AMtarika sthitine zuddha-svaccha-pavitra rAkhavA mATe zeAdhananI jarUra kharI ke nahi ? ApaNA koThAmAM malanA ghaNA saMcaya thaI gayA hoya teA tene dUra karavA mATe kuzaLa vaidyo vamana-virecananA upAya ajamAve che. e ja rIte ApaNA aMtaramAM milana bhAveAne ghaNA saMcaya thaI gayA haiAya teA AtmanirIkSaNarUpI vamana virecananA upAya ajamAvavA jevA che. tenAthI lAbha jarUra thaze, nukazAna te kaI paNa thavAnA saMbhava nathI. jevI ApaNA cittanI vRttio hAya che, tevI ja Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 sakasiddhi pravRttio thAya che, eTale koI paNa pravRttine sudhAravI hoya te prathama ApaNI cittavRttiomAM AMtarika sthitimAM sudhAro thavA joIe ane te AtmanirIkSaNathI ja thAya che, tethI unnatinA umedavArone tenI khAsa bhalAmaNa karavAmAM Ave che. eka vaNika jara-javAharathI bharelA mahela peAtAnI strIne soMpIne vyApAra arthe videza gayA, paraMtu te strIe mahelanI kaMI paNa sArasaMbhALa karI nahi, tethI mahela paDIne khaMDera jevA thaI gayA. have tenA pati aDAragAmathI AvyeA, tyAre mahelanI AvI hAlata joI ne khUba krAdhe bharAyA ane pAtAnI AjJAmAM niha rahenArI tathA pUrepUrI pramAdI evI te strIne kADhI mUkI. pachI navA mahela baMdhAvI khIjI strIne paraNyA ane pAche vyApAra arthe videza javA ravAnA thayA. te vakhate teNe peAtAnI navapariNItA strIne kahyuM ke A mahelane tu barAbara sAcavaje ane tenI sAsuphI karaje. jo temAM pramAda thayA ane mahelane kaMI paNa nukazAna pahoMcyuM teA tane mArI nAkhIza.' AthI te strI divasamAM traNa vakhata mahelanu bArIka nirIkSaNa karavA lAgI ane kaMI paNa tUTayu-phUTayuM jaNAya ke tarata durasta karAvavA lAgI. kAlakrame pelA viNaka paradezathI kamAIne AvyA, tyAre mahelane hatA tevA joIne atyaMta prasanna thayA ane te strIne teNe sarvasvanI svAminI banAvI. tAtpa ke prathama strIe mahelanI sArasa MbhALa barAbara Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanirIkSaNa karI nahi; tethI mahela paDI gaye, tema je jijJAsuounnatinA umedavAre AtmanirIkSaNa vaDe pitAnA AtmAnI, AMtarika sthitinI sArasaMbhALa karatA nathI, temane saMkalpa rUpI mahela tUTI paDe che ane temane hatAza thavAne vakhata Ave che, jyAre bIjI strInI mAphaka AtmanirIkSaNa vaDe pitAnA AtmAnI-pitAnI AMtarika sthitinI barAbara sAra- saMbhALa karanAra jijJAsuone-unnatinA umedavArone saMkalpa avazya siddha thAya che ane temane sukha, saMpatti tathA cazanA adhikArI banAvI de che. ApaNI bhUlo ApaNane ema ne ema samajAtI nathI. vaLI abhimAnanI mAtrA adhika hoya te ApaNane ema ja lAge che ke "mArI bhUla thAya nahi. huM je kaMI karuM chuM, te vicArIne ja karuM chuM. paraMtu AtmanirIkSaNa karatA rahIe te e bhUle ApaNuM dhyAnamAM Ave che ane tethI tene sudhArI levAnI taka sAMpaDe che. Ama thatAM AkhI paristhitimAM meTo phera paDI jAya che. eka zeThane tyAM kaI vANetara TakatuM nahi. teo ema samajatA ke "AjakAlanA mANasa svAthI-luccA-pAjI heya che. temane keI bharese rAkhavA je ja nahi." paNa jyAre temaNe AtmanirIkSaNa karavA mAMDyuM, tyAre ja khyAla AvyuM ke "potAnuM vANotara pratyenuM vartana ghaNuM tuMDamijAjI che ane pote game tevI gALe besI jAya che. e divasathI ja temaNe pitAnuM A vartana sudhArI levAne tathA gALa nahi Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi balavAne saMkalpa karyo. tyArapachI temanI dukAne je vANotaragumAstA AvyA te TakIne rahyA, eTaluM ja nahi paNa zeTha pratye bhAre mAna darzAvavA lAgyA ane pUrA vaphAdAra nIvaDyA. eka zeThe cAMdIne saTTo karyo. zarUAtamAM kamANuM bahu sArI thaI, eTale temane lAgyuM ke have te huM koDa rUpiyA jarUra kamAI laIza ane temaNe e saTTAmAM yahama jhaMpalAvI dIdhuM. temane tyAM eka vRddha munIma hatA, temane A myuM nahi. temaNe kahyuM : "zeThajI! A kaMI ThIka thatuM nathI, tamAre ATaluM badhuM jokhama kheDavAnI jarUra zI?" e sAMbhaLI zeThe kahyuM: "tame tamAruM kAma saMbhALa. tamAre mane A bAbatamAM kaMI paNa kahevuM nahi." | munIme kahyuM: "zeThajI! huM te mAruM kAma barAbara saMbhALI rahyo chuM ane Apane sAcI salAha ApavI, e paNa mAruM kAma che. meM varSothI A peDhInuM luNa khAdhuM che, eTale mane lAgI Ave che ane tethI tamane cetavavA mATe kahuM chuM ke AnuM pariNAma sAruM nahi Ave." A sAMbhaLI zeThane pitta uchaLe ane temaNe kahyuM: kuMbhAra karatAM gadheDAM DAhyAM! huM paNa tamane kahuM chuM ke je tame have pachI mArI vacce AvyA te tenuM pariNAma sAruM nahi Ave. tame gharaDA che, eTale Aje te tamAruM mAna rAkhuM chuM." | munIme kapALe hAtha mUkyo ane cUpakIdI pakaDI. A zeTha AtmanirIkSaNa karavA bilakula TevAyelA na hatA, eTale Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanirIkSaNa 165 pitAnI bhUla samajyA nahi. temaNe dhUma saTTo kheDeye ja rAkhe ane eka ja mahinAmAM bajArabhAva pitAnI viruddha jatAM pitAnuM sarvasva beI beThA! kevI karuNAjanaka sthiti ! pachI munImanA zabdo yAda AvyA, paNa tyAre to munImane rAkhavA jevI e sthiti rahI na hatI. keTalAka manuSyo saMkalpa kare che, tene lagatI janAo ghaDe che ane AzAvAdI banI pravRttio Adare che, paNa AtmanirIkSaNa karavAne TevAyelA na hovAthI emAM ghaNI bhUla thAya che ane e bhUlene saravALe meTo thatAM temane jambara phaTake paDe che, tethI AtmanirIkSaNa karatAM rahevuM atyaMta jarUrI che. AtmanirIkSaNa karavA mATe divasa ke rAtrine kaI paNa samaya pasaMda karI zakAya ke jyAre manane kaMika nirAMta hAyazAMti heya-svasthatA hoya. te mATe 40 thI 60 mInITano samaya paryApta lekhAya. kadI teTalo samaya phAjala pADI zakAya tema na hoya to 30 mInITa jeTale samaya tene mATe nakkI karI zakAya. A vakhate zetaraMjI, gAdI, khurazI ke ArAmakhurazI je kaMI anukULa hoya tene upayoga karI zakAya. | AtmanirIkSaNanA prAraMbhamAM prathama vicAra pite je saMkalpa karyo hoya, tene kare joIe. vadhAre spaSTa kahIe te e saMkalpa dhIme dhIme akSarazaH manamAM bela joIe ane te kiyA traNa vAra karavI joIe. AthI ApaNuM AMtaramana (Subconcious mind) ne eka prakAranuM Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 saMkalpasiddhi sUcana (Suggestion) maLe che ane tenu pariNAma suMdara Ave che. jemaNe hipnoTijhamanA prayAgA joyA haze, te A prakAranA sUcananuM vAstavika mUlya samajI zakaze. pachI te aMge je ceAjanA ghaDI hAya, tenA para vicAra karavA joIe ane temAM koI kSati teA rahI gaI nathI ? tenuM ciMtana karavuM joI e. te mATe tenAM sarva aMgopAMgA khAmata kramazaH vicAra karI levA joie. pachI te aMge jene javAbadArI soMpI hAya, te tenuM kharAbara pAlana kare che ke kema ? tenA vicAra karavA joIe ane temAM kaI upekSA, bedarakArI ke vizvAsabhaMga jevuM jaNAya te te aMge ghaTatAM pagalAM levAnA nirNaya karavA joI e. vaLI A javAbadAra vyaktione pete je hukame ApyA hAya, tenA upara paNa vicAra karI javA joI e ane temAM kaI aNughaTatu te thayuM nathI ? tenI vicAraNA karI levI joie. jo ke AvA hukamA ApatAM pahelAM pUra vicAra karavA jarUrI che, chatAM pAchaLathI ema lAge ke AmAM pUratA vacAra thayA nathI ane A hukamanA amala thatAM nukazAna thaze, te temAM ghaTatI sudhAraNA karI levAmAM jarA paNa saMkoca rAkhavA nahi. sAthe e paNa vicArI levuM joIe ke A pravRtti aMge mAre jeTalA samaya ApavA joIe teTalA ApuM chuM ke nahi ? jeTalI kALajI rAkhavI joIe teTalI rAkhu chu Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanirIkSaNa 167 ke nahi ? ahIM e spaSTatA paNa karIIe ke Ave vicAra mAtra peAtAnI dhadhAdArI pravRtti aMge ja nahi, paNa je sAmAjika-rASTrIya saMsthAnI javAbadArIe peAte svIkArelI hAya, te aMge paNa karavA ghaTe che. jo e saMsthAo mATe ApaNe kaMi paNa samaya ApI zakatA na heAie ke joie te karatAM ghaNA alpa samaya ApI zakatA heAie, te e AkhatamAM satvara sudhAro karI levA ghaTe che ane e mATe je samaya ApI zakAya tevI sthiti ja na hoya teA ApaNe khIjA kAmagarA sArA leAkeAne mATe te sthAna khAlI karI Apavu joie. jo ApaNA AMgaNAmAM thoDAM phUlacheDa vAvIe ane pachI tene pANI ja na pAie teA tenI sthiti kevI thAya ? dhaMdhAdArI, sAmAjika tathA rASTrIya sasthAonI javAbadArI aMge paNa A ja paristhiti samajavI. zAMta-svastha mane tathA taTastha bhAve A prakAranu AtmanirIkSaNa karatAM sAcI paristhitinuM citra spaSTa thAya che ane je bhUle ApaNI dRSTi mahAra ke khyAla bahAra rahI gaI heAya che, te tarI Ave che ane te sudhArI levAnu khaLa paNa prApta thAya che. kharI hakIkata tA e che ke jo ApaNe A rIte rAja ekAda kalAka zAMta-svastha citte besavAnA tathA AtmanirIkSaNa aMge ciMtana-manana karavAnA mahAvarA pADIe te ApaNI AMtarika zakti jAgrata thAya che ane te ApaNI jhaMkhelI vastunu adbhuta AkaSa Na kare che, eTale ke te Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpa siddhi ApoApa ApaNuM samIpa AvatI jAya che ane e rIte ApaNe saMkalpa siddha thavAmAM ghaNI sahAya maLe che. kharekhara! AtmanirIkSaNa e eka e addabhuta AvI che ke jemAM adaSTa AtmAnuM tathA daSTa evI ApaNI sarva pravRttionuM yathArtha pratibimba paDe che ane te ApaNuM bhAvI unnati mATe karavI joItI pravRttionuM gya mArgadarzana paNa Ape che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] mitronI vRddhi je sAcI salAha Ape, kAryamAM madadagAra thAya ane saMkaTasamaye sahAya kare, te mitra kahevAya che. AvA mitro jeTalA vadhAre hoya teTaluM sAruM. tenAthI ApaNe saMkalpa siddha karavAmAM ghaNuM sahAya maLe che ane ApaNe game tevAM kaThina kAryo hAtha dharavAne zaktimAna thaIe chIe. je manuSya ema mAne che ke mAre mitronI jarUra nathI ane te koIne pitAnA mitra banAvatuM nathI, te zatruo vaDe zikasta pAme che, harIphenA hAthe hAra khAya che ane chevaTe nAza pAme che. tethI ja paMcataMtramAM kahyuM che ke "je manuSya mitronI saMprApti kare che, te A jagatamAM sukhI thAya che." keTalAka manuSya ema mAne che ke ApaNe eka ke be mitra hoya te basa che, paNa A maMtavya sudhAravA jevuM che. khAsa karIne AgaLa vadhavuM hoya, pragati karavI hoya, unnati sAdhavI hoya te mitronI saMkhyA vadhAravI joIe. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa kapasiddhi hitApadezamAM kahyuM che ke 'tamAre jitavuM hAya, saphalatA meLavavI, hAya tA mitrA vadhAro, pachI te bhale nAnA kema na hAya ? ' 170 siMha ane UMdarane mitratA thai, tyAre siMhane ema ja lAgatu hatu ke kayAM A nAnakaDA UMdaraDA ! e te mane zuM kAma lAgavAnA hatA ? paNa te eka divasa pAradhIe geAThavelA pAzamAM sapaDAi gayA ane bahu bahu prayatneE karavA chatAM ya temAMthI mukta thaI zakayA nahi. tenI A hAlata joI U Mdara madade Avye ane teNe peAtAnI tIvra dRSTAvaDe e pAzanA sarva aMdhane kApI nAkhI tene mukta karyAM, tyAre ja siMhane bhAna thayuM ke mitra bhale nAnA hoya tA paNa samaya Avye ghaNA upayAgI thai paDe che ane kadI ApaNA prANa paNa macAve che. siserAe hyu che ke A jagatamAM eka mitratA ja evI vastu che ke jenI upayeAgitA khAbata be mata nathI.' eTale ke dareka mitra eka yA mIjI rIte avazya upayAgI thAya che. 6 emasananA evA abhiprAya che ke * jIvanamAM mitratAthI adhika anya koI prasannatA nathI.' tAtparya ke mitrAnu milana thatAM sukha-duHkhanI vAtA thAya che, eka-bIjAne joI haiyuM harSa pAme che ane cittanI prasannatAne pAra rahetA nathI. vadhAre spaSTa kahIe teA su Mdara vastrAlaMkArathI ke mIThAM bhAjanathI je AnaMda Ave che, tenA karatAM anekagaNA vadhAre Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitronI vRddhi 171. AnaMdaeN mitrAnA maLavAthI Ave che, tethI ApaNu jIvana kRtakRtya thatuM lAge che. AvA mitrAthI vaMcita rahevu e jIvananA sa` AnaMda gumAvI devA jevuM che. iTAliyana bhASAmAM eka kahevata che ke jo tamAre pacAza mitrA hAya te AchA che ane eka duzmana heAya te pUratA che.' eTale mitro ane teTalA vadhAravA ane duzmana eka paNa Ubhe karavA nahi, e DahApaNabharelI nIti che. mitro kevA manAvavA joie ? te saMbaMdhamAM traNa mitronI vAta jANavA jevI che. traNa mitronI vAta 6 eka rAjAneA kArabhArI peAtAnA kArya mAM kuzaLa hateA ane peAtAnI javAbadArIe barAbara adA karatA hatA, paraMtu tene eka vakhata evA vicAra AvyA ke rAjA cAre rUDe te kahevAya nahi, mATe koi eve mitra karuM ke je mane ApattinA samayamAM madada kare.' tethI teNe eka mitra banAvye ane tenI sAthe gADha mitratA keLavI, te eTalI hada sudhI ke hamezAM tene sAthe ja rAkhe, sAthe ja herave pherave ane sAthe ja khavaDAve--pIvaDAve. ema karatAM keTalAka vakhata thayA, eTale kArabhArIne vicAra AvyA ke eka karatAM be bhalA, mATe bIjo mitra paNa banAvu.' eTale teNe bIjo mitra paNa anArtheA, paraMtu tene vAra-parve ja maLavAnuM rAkhyuM. have samaya jatAM e kArabhArIne trIjo mitra paNa thayA ke je mAtra juhAra ja Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 saMkalpasiddhi karate ane keIka vAra ja maLato. A traNa mitranAM nAme anukrame nityamitra, parvamitra, ane juhAramitra rAkhyAM. have eka vakhata kArabhArIe A mitranI parIkSA karavA vicAra karyo ane te mATe eka prapaMca racyuM. teNe rAjAnA kuMvarane pitAne tyAM jamavA te ane tenA jevaDI umaranA putranI sAthe ramatagamatamAM lagADI gharanI aMdara gupta bheMyarAmAM utArI dIdhe. pachI bIjA putranI sAthe pitAnI strIne piyara bhaNI vidAya karI dIdhI ane jenA peTamAM vAta na rahe tevA eka nokarane bolAvIne kahyuM ke "Aje rAjAnA kuMvarane ApaNe jamavA teDyo hato, paNa tenAM ghareNAM jaIne mArI buddhi bagaDI, tethI meM enI Doka maraDI nAkhI. paNa have mane vicAra Ave che ke "rAjAne zuM javAba Ape?" eTale huM ahIMthI jato rahuM chuM ane kaI sthaLe saMtAI rahIza. mATe tuM khabaradAra raheje ane gharanI saMbhALa rAkhaje tathA rAjAnA mANaso Ave te chUpo bheda prakaTa na karatAM game te bahAnAM kADhIne javAba Apaje." ATalI bhalAmaNa karI kArabhArI upaDyA ane sIdhA nityamitrane tyAM gayA. nityamitra kArabhArIne hAMphaLAphAMphaLA AvelA joI vicAramAM paDyo, paraMtu te kaMIpaNa prazna pUche te pahelAM kArabhArIe ja kahevA mAMDyuM ke "mitra! Aje mArA hAthe evuM kAma banI gayuM che ke jethI rAjAnI khaphAmarajI mArA para jarUra utarI paDaze. kadAca te mane pakaDIne dehAMtadaMDanI sajA paNa pharamAve, mATe mAruM rakSaNa kara." Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitronI vRddhi 173. nityamitre kahyuM : ' vAta zu banI che, te te kaheA !" kArabhArIe kahyuM : vAta ema banI che ke Aje rAjakuMvarane mAre tyAM jamavA mATe elAvyeA hatA, eTale te vividha vastrAbhUSaNaiAthI sajja thaIne AvyA hatA, paraMtu tenAM ati mUlyavAna AbhUSaNe joIne huM lalacAyA ane tenI DAka maraDI nAkhI. pachI tenAM badhAM AbhUSaNA utArI lIdhAM, paNa have mane rAjAnA Dara lAge che, mATe mA melI thA." ' nityamitre kahyuM : A tA tame gajama karyAM ! kaI nahi ne rAjakuMvaranu khUna ? AvaDA meTo gunA chUpA kema rahe ?' kArabhArIe kahyuM : * na thavAnuM thai gayuM che, me meTI mUrkhAI karI che, paNa atyAre bhalA thaIne mAruM rakSaNa kara. ' nityamitre kahyuM : ' tamAruM rakSaNa huM kevI rIte karI zakuM ?" kArabhArIe kahyuM : tArA gharamAM saMtADI de, eTale mAruM rakSaNa thai zakaze. ' 6 A zabdo sAMbhaLI nityamitre kahyuM: tame paNa ThIka che. kArabhArI ! kAma karatAM vicAra na karyAM ane have mArA gharamAM Azraya levA che ? e kema banI zake ? rAjAnA mANase A ghaDI chUTacA samajo. te galIe galInI tapAsa karaze ane makAne makAna hU~DhI vaLaze. te vakhate tame mArA gharamAMthI maLI AveA, tyAre mArI hAlata zI thAya ? mATe kRpA karIne ahI'thI jaldI cAlyA jAo ane khIjA koi sthaLe Azraya le." me tane atyAra sudhI keTalI badhI. kArabhArIe kahyuM : : Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 saMkalpasiddhi madada karI che? zuM te badhI phegaTa gaI? tuM AMkhanI zarama paNa nahi rAkhe?" nityamitre kahyuM : "kArabhArI sAheba! "je rAkhe zarama, tenuM phUTe karama." ane A kAmamAM to mArAthI sahAya karavAnuM nahi ja banI zake, mATe ahIMthI zIdhra palAyana kare ane mane bhayamukta kare." kArabhArIe joI lIdhuM ke A te pUre matalaba mitra che ane tene AMkhanI zarama paNa Ave tema nathI, eTale tyAMthI vidAya lIdhI. te vakhate nityamitre bAraNuM baMdha karI dIdhuM ane be DagalAM vaLAvavA paNa na gaye. te manamAM samajo ke gaLe vaLagelI belA mAMDa chUTI. have kArabhArIe parva mitrane tyAM jaI badhI hakIkata jaNAvI ane madada mATe mAgaNI karI, tyAre parvamitre kahyuM : AvA samaye tamane huM madada karI zakyo hota te mane ghaNe AnaMda thAta, paNa dilagIra chuM ke mArA gharamAM tamane rAkhI zakuM tevI jagA nathI. vaLI huM bALabaccAMvALo mANasa rahyo, eTale mAre cetIne cAlavuM joIe. huM tamane rakSaNa ApavA mATe rAjyane gunegAra TharUM ane jelamAM jAuM te pAchaLa mArAM bairAM-chokarAMnuM zuM thAya? mATe maherabAnI karIne bIjA keI sthaLe geThavaNa karI le te sAruM." kArabhArIe kahyuM: "mArI mati mUMjhAI gaI che. have kyAM javuM te sUjhatuM nathI, mATe atyAre te tuM rakSaNa Apa" parva mitre kahyuM: "je vAta sAmAnya heta te huM tamane Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitranI vRddhi 175 jarUra madada karata, paraMtu A rAjyano gune che ane temAM paNa eka rAjakuMvaranA khUnane savAla che, eTale A vakhate mArAthI kaMI banI zakaze nahi." kArabhArIe kahyuM : "to mAre zuM karavuM ? tenI kaMI salAha Apo." parvAmitre kahyuM: "huM tamane zuM salAha ApuM? mAruM kahevuM che eTaluM ja che ke kRpA karIne ahIMthI jaldI cAlyA jAo ane salAmata sthAna zodhI kADhe." "kArabhArIe joyuM ke A mitra paNa svArthI ja che, eTale tyAMthI vidAya lIdhI. te veLA AMkhanI zarama rAkhIne parva mitra cheDe sudhI vaLAvavA AvyuM ane AMkhamAMthI be AMsu sArate be ke "tamane huM rAkhI zakatA nathI, mATe atyaMta dilagIra chuM." kArabhArIe kahyuM: "heya, emAM dilagIra thavAnI jarUra nathI. huM mAruM karama game tyAM pheDI laIza." pachI te juhAramitrane tyAM gaye ane tene badhI hakIkatathI vAkepha karIne madada mATe mAgaNI karI. e sAMbhaLIne juhAramitre kahyuM : mAruM evuM sadbhAgya kayAMthI ke Apane kAma AvI zakuM? AvI veLAe tame mane yAda karyo, tethI huM ghaNe khuzI thaye chuM ne tamane mArAthI banatI badhI ja madada karavA taiyAra chuM. havethI A ghara tamAruM ja samaje. temAM jarAya jUdAI jANaze nahi." pachI te DAramitra kArabhArIne bheMyarAmAM Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 sakasiddhi laI gayA ane tyAM khAvApIvAnI tathA uThavA-besavAnI sagavaDa karI ApI. * sArA sArAne bhAva bhajave ane narasA narasAne bhAva bhajave.' e nyAye kArabhArInA nAkare peAtAnA bhAva bhajanyA. teNe bhedane chUpA rAkhavAne badale rAjAnI pAse jaine khullA karI dIdhA ke jethI rAjAne vahAlA thavAya. 6 rAjA A hakIkata sAMbhaLIne atyaMta krodhAyamAna thayA ane pAtanA mANasone hukama karyA ke * e kamakhakhta kArabhArI jyAM hAya tyAMthI zeAdhI kADho ane satvara mArI pAse hAjara karA.' eTale rAjAnA mANasA chUTavA ane kArabhArInI zodha karatAM karatAM nityamitrane tyAM jaI pahoMcyA. tyAre nityamitre kahyuM : 'te mAre tyAM AvyA hatA kharA ane a zrayanI mAgaNI paNa karI hatI. paraMtu rAjyanA gunegArane Azraya ApuM tevA mUrkha hu nathI. meM ene rekaDuM parakhAvyuM ke ahIM Azraya nahi maLe. te ghaNA bhAge pamitrane tyAM gayA haze, mATe tyAM tapAsa karI. ' rAjAnA mANasA pamitrane tyAM gayA, tyAre teNe kahyuM : tamane mArA para zaka AvatA hAya tA mAruM ghara tapAsI leA. bAkI e saMbadhI huM kaMI jANatA nathI.' 6 : pachI rAjAnA mANase bhALa meLavIne jIhAramitrane tyAM gayA ane dama bhIDAvIne pUchavA lAgyA ke * je heAya te sAcu kahI dejo, niha teA piraNAma ghaNuM mAM Avaze. ' paraMtu jIhAramitre jarA paNa AnAkAnI karyAM vagara kahyuM : * e mAre tyAM nathI. tamAre tapAsa karavI hAya teA khuzIthI karA.' Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitronI vRddhi 177 rAjAnA mANasee pheravI pheravIne be-traNa vAra pUchyuM, chatAM javAba ekane eka maLe, eTale temane hema TaLe, ane tyAMthI cAlatA thayA. A rIte kArabhArIno patte nahi maLavAthI rAjAe DhaMDhare pITAvyuM ke je kaI kArabhArIne pakaDI lAvaze, tene rAjya taraphathI moTuM InAma ApavAmAM Avaze." kArabhArIne je kAma karavuM hatuM, te thaI gayuM hatuM.. traNe ya mitro parakhAI gayA hatA, eTale teNe juDAramitrane kahyuM : "tuM A DhaMDhare jhIlI le ane rAjAnI pAse jaIne kahe ke "huM kArabhArIne patto meLavI ApuM, paNa tame dhAre che tevI rIte kArabhArI gunegAra nathI, kAraNa ke akhaMDa, AyuSyamAna kumArazrI sahisalAmata che ane ApanI AjJA thatAM ja ahIM AvI zake che." juhAramitre tema karyuM, eTale rAjAe kArabhArI ane kumArane potAnI AgaLa rajU karavAno hukama karyo. juhAramitre te baMnene rAjAnI AgaLa rajU karyA. A joIne rAjA ghaNo ja khuza thayA ane tene moTuM inAma ApyuM. pachI teNe kArabhArIne pUchyuM ke A badhuM zuM che?" eTale kArabhArIe athathI iti sudhI badhI hakIkta kahI saMbhaLAvI. AthI rAjAe tene dIrdhadaSTivALe jANIne bhAre zAbAzI ApI ane tenA pagAramAM moTo vadhAre karI ApyuM. pachI kArabhArIe nityamitra ane parva mitrane sadaMtara tyAga karyo ane juDAramitranI mitratA kAyama rAkhI sukhI thaye. 12 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 saMka9pasiddhi mUrkha mitre bhegA thAya te gALa daIne gammata kare che ke koInI AghI-pAchI karavAmAM AnaMda mAne che, mATe mitre haMmezAM DAhyA karavA. paMcataMtramAM kahyuM che ke "mUrkha mitra karatAM dAne duzmana sAre." tAtparya ke mUnI mitratA kadI paNa karavI nahi. aphagAna leke kahe che ke "mUrkhane mitra kare e rIMchane gaLe lagADavA barAbara che." piorTugIjha bhASAmAM eka kahevata che ke "je jarA sarakhI vAtamAM mitratAne teDI nAkhe che, te vAstavamAM mitra ja nathI." eTale jenI sAthe maitrI bAMdhI, te TheTha sudhI nabhAvavI joIe. kabIre kahyuM che kemitra to asA kIjie, DhAla sarIkhA heya; duHkhameM te Age rahe, sukhameM piche hAya. harbarTe kahyuM che ke "keIne mitra banAvatAM pahelAM tenI sAthe pAMca zera mIThuM (namaka) khAo. tAtparya ke koIne paNa pUratA paricayamAM AvyA pachI ja mitratA bAMdhavI. ekAda vAra meLApa thaye, cApANI sAthe karyA ke koIne mitra banAvI levAthI pastAvAno vakhata Ave che. 1 ekavAra nATaka jemAM be mANasene vAtacIta thaI ane mitra banyA. nATaka pUruM thayuM tyAre temAMnA eke kahyuM ke mAruM ghara najIka che, mATe have cA pIne ja jAo" bIjAe AmaMtraNano svIkAra karyo ane tenI sAthe gaye. ghera jaIne pahelAe potAnI strIne kahyuM "cA banAvI nAkha." ane gupta IzAre karyo. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitronI vRddhi 178 strIe kahyuM: "dUdha nathI. tame bahAra jaI hoTelamAMthI dUdha laI Avo." ane te hAthamAM tapelI laI bahAra gaye. pAchaLa strIe cenacALA karavA mAMDyA ane tenI sAthe sephA upara besI gaI. DI vAre pelo khAlI tapelImAM pAchA AvyuM ane baMnene sephA para sAthe beThelA joIne kahevA lAgyuM ke "A zuM ? meM te tamane sArA mANasa jANyA hatA, paNa tame te kharA nIkaLyA ! kaMI nahi ne mArI strI para kudRSTi karI? hamaNAM hAka mArIza te pacIza mANasa bhegA thaze ane tamane phUTI nAkhaze." bIje mANasa samajI gayo ke "A te mArI pUrepUrI banAvaTa thaI che ane mane jarUra mAra paDaze." eTale teNe dhImethI kahyuM : "garabaDa karaze nahi. le, A so rUpiyAnI noTa rAkho." pahele kharekhara dhUrta hato ane A rIte ghaNune phasAvate, eTale teNe kahyuM: "ame paisA ghaNuM joyA che. tamArI neTa tamArI pAse rAkho. huM hamaNAM ja mANasane lAvuM chuM." bIjAe hAtha joDyA ane kahyuM: "maherabAnI karIne dhAMdhala karaze nahi. huM tamane bIjI so rUpiyAnI noTa ApuM chuM.' ane pelAe baMne neTa khIssAmAM mUkIne kahyuM : cUpacApa cAlyA jAva, pharI AvuM karatA nahi." Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 saMkalpasiddhi pelAe chUTakArone dama kheMce, paNa te divasathI manamAM gAMTha vALI ke keInI sAthe ekadama mitratA bAMdhavI nahi." sArA mANasonI mitratA karIe te ApaNI unnati jarUra thAya che. temanI pAsethI navuM navuM jANavAnuM maLe che, sAcI salAha paNa maLe che ane ApaNA kAmakAjane Teko paNa maLe che. kaphyuziyase kahyuM che ke tamArAthI caDiyAtA hoya tenI mitratA kare." jevo saMga te raMga' e prasiddha jAya che ane te mitronI bAbatamAM pUrepUro lAgu paDe che. eTale ke je manuSya mUkhanI sAthe mitratA rAkhe che, te mUrkha bane che ane sujJa, samaju ke zANunI mitratA rAkhe che, te sujJa, samaju ke zANe bane che. A dRSTie mitratA sArA mANasanI ja karavI ane te sArA pramANamAM karavI. mahAtmA gAMdhIjIe eka sthaLe kahyuM che ke "mitratA tyAgathI Take che." eTale ke je mANasa bhega ApI zake, te ja lAMbA samaya sudhI mitratA jALavI zake che. jyAM | mAtra svArtha hoya tyAM mitratA lAMbe vakhata TakatI nathI." chevaTe amAre eTaluM ja kahevAnuM che ke "zubha bhAvanAthI mitro vadhAro ane kaI paNa bhoge temanI mitratA jALavI rAkhe, eTale tamAre mATe unnatinAM dvAra ApoApa khullI jaze." Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] nIcegIpaNuM jema chidravALI naukA vaDe samudra tarI zakAtA nathI, tema rAgI zarIra vaDe jIvanayAtrA sala thaI zakatI nathI. anya zabdomAM kahIe te Aje eka rAga, kAle bIjo roga, ema vAraMvAra roganA humalA thatA hoya te ApaNA zarIranI bhAre khAnAkharAbI thAya che, tenuM sarvAM sattva cUsAi jAya che ane akALe maravAnA vakhata Ave che. A sthitisayeAgamAM ApaNA saMkalpe| siddha thAya zI rIte ? koika kavie ThIka ja kahyu che ke mane nacanayorna hijinniti-manuSyanI be AMkhA mIDAI jAya, eTale dhana, mAla, milakata, hAthI, gheADA, svajana, parijana Adi kaI paNa tevu nathI.' tAtparya ke A badhI jIvananI lIlA che ane te jIvananA lIdhe ja vistAra pAme che, eTale jIvana TakI rahe, tAja tenA upabhAga thaI zake che. vaidika RSioe prAthanA karI hatI ke 'he paramAtman ! amArA so siddha karavA mATe tu amane AyuSya Apa.' Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 saMkalpasiddhi ene artha ema samajavAne ke je jIvana Take ane ApaNe dIrdhAyu thaIe, te ja ApaNA mahAna saMkalpa siddha karI zakIe ane e rIte ApaNA jIvanane dhanya banAvI zakIe, anyathA nahi. bhUdeva ApaNane dhanavAna, putravAna , vagere thavAno AzIrvAda Ape che, tenI sAthe AyuSyamAna thavAne AzIrvAda paNa Ape che, te eja hetuthI ke ApaNuM jIvana lAMbo samaya Take ane ApaNuM hAthe kaI sArAM kAmo thavA pAme. ApaNe rojano anubhava ema kahe che ke jene nIrogI rahetAM AvaDe, tenuM jIvana lAMbe samaya Take che ane te ja jIvanane khara AnaMda bhogavI zake che. vartamAna duniyAmAM cIna-raziyA vagere dezanAM 150 varSathI vadhAre AyuSyavALA mANasonI neMdha thayelI che ane khuda ApaNuM dezamAM paNa 100 varSathI vadhAre AyuSyavALA aneka mANo vase che. te badhAye nIrogI hovAnA kAraNe ja ATaluM lAMbu AyuSya bhogavI zakyA che. himAlayamAM 300 thI 400 varSanA AyuSyavALA gIo hovAnA hevAla vartamAnapatromAM aneka vAra prasiddha thayA che ane te prAmANika puruSanA hAthe prasiddha thayA che, eTale te satya haze ke kema? e zaMkAne sthAna nathI. A gIonA ati dIrgha jIvananuM rahasya game te hoya, paNa eka vAta nizcita che ke teo nIrogI hovAne lIdhe ja ATaluM lAMbuM jIvana jIvI zakyA che. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirogIpaNuM 183 rega ane vRddhAvasthA e be mAnavajIvananA zatru che, paNa manuSya dhAre te e baMne zatruo para vijaya meLavI zake che. ApaNuM Simunioe AyurvedamAM tenA upAyo batAvyA che. Adhunika mAnasazAstrIo kahe che ke manuSya je | pitAnA saMkalpabaLane barAbara upaga kare to tene vRddhAvasthA Ave ja nahi, eTaluM ja nahi paNa te mRtyune ya thaMbhAvI zake. "ame amuka kArya karyA pahelAM nahi ja marIe" e daDha saMkalpa karanArA pitAnuM kArya pUruM karyA pachI ja maryA che." mRtyu para vijaya meLavI zakAya ke nahi? ene uttara ! atyAra sudhI nakAramAM maLe che, Ama chatAM keTalAya vaijJAniko A bAbatamAM dIrgha ciMtana karI rahyA che ane te mATe jarUrI prego paNa AdarI rahyA che. amAre to ahIM eTaluM ja kahevAnuM che ke mRtyune ApaNe bhale jitI na zakIe, paNa ApaNe tene hasatAM mukhaDe bheTI zakIe, evI taiyArI te jarUra karI zakIe. temAM pahelI zarata nIrogI rahevAnI che. puruSa 72 kalA zIkhe ane strI 64 kalA zIkhe, paNa nIrogI rahetAM na zIkhe te e badhI kalAe nirarthaka samajavI. eka zarIra vastrAlaMkArathI sajaja thaeluM hoya, paNa temAM nI regitA na hoya, svAcya na hoya, to tene suMdara zI rIte kahevAya? lyuthare kahyuM che ke "zarIra e AtmAnuM pavitra maMdira che, Ama chatAM leke prAyaH tenI paravAha karatA nathI, balake, Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 saMkalpasiddhi tene durupayoga kare che. svaccha, bharAvadAra, sugaThita, zIgha pUrva sthitine prApta karanAra, saMkaTane sAmane karavAne taiyAra ane sudaDha evuM zarIra prApta karavuM, e IzvaranI apUrva bheTa che ane dravyane uttama khajAne che." A bAbatamAM ekajiyAsTikasanA zabdo paNa vicAravA egya che. te kahe che: "zarIrathI atyaMta duHkhI rahenAra dhanikanI apekSAe nIrogI ane baLavAna garIba vadhAre sAre che. Arogya ane uttama zarIra-saMpatti suvarNanA DhagalAthI zreSTha che ane sudaDha zarIra apAra dhanarAzithI caDiyAtuM che. nIrogI zarIranI sAme dhaniktAnI kaI kiMmata nathI. nitya bimAra-regI rahevAnI apekSAe maraNa vadhAre sAruM che." prasiddha tatvaciMtaka emarsanane abhiprAya paNa lagabhaga Ave ja che. te kahe che: "Arogya sahuthI zreSTha che. mane kevaLa eka ja divasa mATe Arogya Apo to huM tenI sAme cakravartIenA vaibhavane parihAsa karIza? A parathI nIgI rahevuM keTaluM mahatvanuM che, te samajI zakAze. jema 1 mAMthI 1 jAya to zUnya rahe che, tema zarIramAMthI Arogya jAya te zUnya rahe che. pachI tene dhana, saMpatti adhikAra, yaza kaI paNa AnaMda ApI zaktA nathI. regamAMthI kema chUTavuM ? e ja tenA jIvanane eka mahAprazna banI rahe che ane tenA ukelamAM ja tene AnaMda Ave che. tAtparya ke ApaNuM zarIra nIrogI rahe, taMdurasta rahe, svAthyathI bharapUra Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirogIpaNu 185 rahe te ja dhana, saMpatti, adhikAra yaza kAmanA che, anyathA tenI pAchaLa doDavAnA koI artha nathI. 6 mahAtmA gAMdhIjIe kahyu che ke IzvarIya niyame pALavAthI ja zarIra nIrogI rahI zake che, zaitAnIya niyame pALavAthI nahi. jyAM sAcu AreAgya che, tyAM ja sAcuM sukha che.' ' izvarIya niyame eTale prAkRtika niyama (Natural laws). te ApaNe kharAkhara pALIe te ApaNu zarIra nIrogI rahI zake che. paraMtu ApaNe te niyameA pALavAnI darakAra karIe chIe kharA ? ApaNA manamAM moTA bhAge setAna savAra thAya che ane te jema calAve tema cAlIe chIe. pachI nIrogI avasthAnI AzA zI rIte rAkhI zakIe ? 6 5. zivadattajI zarmA kahe che ke * roga ane nilatA prAya: prakRtinA niyamAnuM ullaMghana karavAthI Ave che. prakRtinA niyame| anusAra cAlavAthI nathI teA koI rAga thatA ke nathI koi prakAranI ni`latA AvatI. balke AreAgya, aLa, buddhi ane AyunI niraMtara vRddhi thatI rahe che. tene vRddhAvasthAnuM kaSTa paNa thatu nathI. athavA to ema kahevu joIe ke tene vRddhAvasthA AvatI ja nathI.' prakRtinA niyama kaThina nathI, e tadRna sIdhAsAdA che, paNa te ApaNe kharAkhara samajI levA joie ane tene cIvaTathI anusaravu joI e, tene sArAMza ahIM ApavAmAM pAve che. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakasiddhi (1) prAtaHkAlamAM vaheluM uThavu, prabhusmaraNa karavuM ane thoDA vyAyAma ke gheADAM AsanA karavAM. pachI bahAra nIkaLI prAtaHvAyunuM sevana karavu'. prabhusmaraNathI ApaNA manamAM pavitratAnA vAsa thAya che, vyAyAmathI zarIra sudRDha bane che ane AsanathI aneka jAtanA rAge! dUra thAya che tathA zarIramAM sthUlatA AvatI nathI. teja rIte prAtaHvAyunuM sevana karavAthI ApaNA zarIramAM zuddha prANavAyu vadhAre pramANamAM dAkhala thAya che ane tethI eka prakAranI tAjagI Ave che. 186 (2) prAtaHkAlanI eka kriyA zauca athavA malatyAganI che. te kharAkhara thAya te zarIra nIrogI ane prasanna rahe che. paraMtu addhakAtA eTale kabajiyAtanA roga lAgu paDathI hAya tA e kriyA barAbara thatI nathI. te mATe ghaNIvAra besavu paDe che tathA be ke traNa vAra zaucAlayanA upayega karavA paDe che. AvA manuSyAe zaucanA samaya pahelAM eka kalAke ekAda leTo pANI pI javuM joI e ane pachI sUine peTane gALa cakkaramAM ghumAvavAnA prayatna karavA joie. ethI AMtaraDAMmAMthI maLa chUTo paDe che ane dasta sApha AvI jAya che. sAMje paNa ATaluM pANI pIvAthI ane peTane UMcuM-nIcuM karavAthI sAMjanI zaucakriyA barAbara thAya che. zAkabhAjI vadhAre vAparavAthI, meMdA vagerenA tyAga karavAthI, temaja taLelAM ane bhAre padArthoM varjya karavAthI kabajiyAta thatI aTake che. Ama chatAM auSadhanI jarUra jaNAya Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigIpaNuM 187 to triphaLA cUrNa, himajI haraDe ke haraDenuM cUrNa rAtre sUtI vakhate vAparavAthI lAbha thAya che. je maLatyAga vakhate peTamAM gaDagaDATa thAya, cUMka Ave, durgadhI vAyu chUTe, ane mala baMdhAIne na AvatAM ghaNo truTaka ke pAtaLe thAya te samajavuM ke pAcanakriyAmAM kaMIka khAmI che ane te tarata sudhArI levAno prayatna karavA joIe. jIbha para chAlAM paDe, moDhAmAM durgadhI jaNAya to paNa peTanI avyavasthA ja samajavI ane dasta sApha Ave te prayatna kare. julAbathI eka, be ke vadhAre dasto AvI peTa sApha thaI jAya che kharuM, paNa teno upayoga kavacit jarUra pramANe ja karavo. enA karatAM enimA le te vadhAre phAyadAkAraka che. | (3) sadA nIrogI rahevA IcchanAre nitya snAna karavuM joIe, paraMtu be loTA Ama ane be leTA tema DhALI devAthI snAna thatuM nathI. te vidhipUrvaka karavuM joIe, eTale ke hAtha, paga, moM, mAthuM, garadana, chAtI, peTa, kammara tathA sAthaLanA bhAgo barAbara sApha karavA joIe. snAna mATe hAla vividha prakAranA sAbuone upayoga thAya che, paraMtu AgaLanA jamAnAmAM loko uvaTTaNa (udvartana) banAvIne snAna vakhate teno upayoga karatA, tethI zarIra ghaNuM svaccha thatuM ane sugaMdhita rahetuM. amArA anubhava mujaba je uttama prakAranuM uvaNa vAparyuM hoya te tenI sugaMdha zarIramAMthI 24 kalAka sudhI te jatI ja nathI. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi snAna pachI jo prANAyAmanI kriyA karavAmAM Ave te zarIranu nADItaMtra sudhare che ane aneka prakAranA rogA nAbUda thAya che. te mATe Asana bichAvIne pUrvAbhimukha besavuM. pachI sAta vAra soDa uN maMtra dIrgha zvAsocchvAsa pUrvaka manamAM lavA ane tyArabAda sUrya bhedana Adi prANAyAmanI pAMcathI mAMDIne daza-khAra AvRttie karavI. prANAyAmathI ame dama tathA hRdaya DhaulyanA rAgamAM gaNA phAyado thatA nihALye che. khAsa karIne tenAthI raktAbhisaraNanI kriyAne sArA vega maLe che ane maMdAgni vagere rAge! dUra thAya che. prANAyAma aMgenI vizeSa hakIkta te mATenA khAsa graMtheAmAMthI tathA te viSenA jANakAro pAsethI meLavavI. 188 (5) tyArabAda dugdhapAna Adghi anukULatA mujaba karavAM. hAla te cAnA meTA pracAra che. keTalAka tenI jagAe kophI ke garama masAlAne paNa upayAga kare che. tenA peAtAnI tabiyatanI anukULatA mujaba upayAga karavA. (6) samaya thatAM bheAjana karavuM. tene samaya vAravAra addalavAthI pAcanakriyAmAM avyavasthA UbhI thAya che, eTale ane tyAM sudhI rAjanA samaye ja bhAjana karI levAnI taiyArI rAkhavI. ApaNe tyAM kahevata che ke * se kAma mUkIne nAvu ane hajAra kAma mUkIne khAvuM' eTale ane tyAM sudhI temAM aniyamitatA thavA devI nahi. kAma teA pachI paNa thai zake che. je bhAjana levuM, te pAtAnI prakRtine anukULa levu ane tenuM pramANu sAcavavuM. eTale ke bhUkha karatAM gheADu Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nigIpaNuM ochuM khAvuM, paNa kadI ThAMsIne jamavuM nahi. akarAMtiyApaNuM AyuSya ghaTADe che ane keTalIka vAra akALe mRtyuno bheTo karAve che. vadhAre paDatAM tIkhA tamatamatAM padArtho vAparavAthI jaThara tathA AMtaraDAM bagaDe che ane jaThara tathA AMtaraDAM bagaDyA ke samasta pAcanakriyAmAM avyavasthA UbhI thAya che, mATe temAM saMyama jALave. avasthA anusAra bhejanamAM keTalAka pheraphAra karavo jarUrI bane che, te mATe khAsa lakSya rAkhavuM. juvAnImAM je khorAka pacato hoya, te vRddhAvasthAmAM pacato nathI, eTale te aMge. jarUrI pheraphAra karI levA. kherAka jeTalo sAdo ane sAtvika, teTaluM nIrogIpaNuM vadhAre. paraMtu Aje A siddhAMta tarapha durlakSya thayuM che ane svAda para ja vizeSa dhyAna apAvA lAgyuM che. ApaNuM kaI paNa bhejanasamAraMbhanI vAnIo juo, eTale tene spaSTa khyAla AvI jaze. A paristhiti sudhAraNuM mAge che ane te ApaNe samajapUrvaka karavI joIe. (7) bapore A rIte bhejana karyA pachI traNa vAgye cA vagere vAparavAnI khAsa AvazyakatA gaNAya nahi, paNa. Aje te e rivAja thaI paDe che ane ghaNAkharA manuSya A vakhate cA vagere vApare che. ArogyanI daSTie temAM meTI hAni che, evuM ame mAnatA nathI, paNa jeo DI. DI vAre cAnA kapa DhIMcyA ja kare che, te sAyaMkALanuM Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 saMkasiddhi bhajana bagADe che ane vakhata jatAM maMdAgnine bhegA thaI paDe che. eka vicArake ThIka ja kahyuM che ke "ApaNuM meTuM e TapAlanI piTI nathI ke temAM niraMtara kaMIne kaMI nAkhyA ja karIe. e te cetanarAyanuM eka maMdira che ane maMdiramAM jema niyata samaye pUjA-AratI vagere thAya che, tema zarIrane paNa niyata samaye ja bhejana vagere ApavuM joIe." je pAcanazaktimAM khAmI lAgatI hoya te sAyaMkALanuM bhojana cheDI devuM joIe ane te vakhate phaLarasa, dUdha, cA Adine ja upayoga karavo joIe. rAtre meDA bhejana karavAthI khAdheluM barAbara pacatuM nathI, eTale te bane teTaluM vaheluM karI levuM joIe. je leko rAtrie bilakula bhajana karatA nathI, te ghaNuM regathI bacI jAya che. (8) kAmanI goThavaNa evI hevI joIe ke vacce cheDe ArAma paNa maLe. ekadhAruM lAMbA vakhata sudhI kAma kheMcavAthI zrama vadhAre lAge che ane AyuSya ochuM thAya che. | (9) rAtrinA bIjA prare zubha saMkalpapUrvaka nidrA dhIna thavuM joIe. e vakhate je zubha saMkalpa karyo hoya tenI gupta mAnasa para ghaNuM asara thAya che ane tenuM pari suma suMdara Ave che. have te nidrA vakhate paNa prazikSaNa ApavAnA prayogo thayA che ane gupta mananI zaktione vistAra ghaNo moTo mAnavAmAM AvyuM che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirogIpaNa 191 (10) je manuSya ghasaghasATa uMghI zake che, tene pUratA ArAma maLI jAya che ane te jyAre jAge che, tyAre tenAmAM ajaba smRti hAya che. je eka yA bIjA kAraNe kharAkhara UMghI zakatA nathI, temanu zarIra bagaDe che ane mana paNu nabaLu paDe che, paraMtu jherI davAnA prayoga karIne UMghavuM ane ame hitAvahu lekhatA nathI. te mATe saMkhyAgaNanA, OMkAranuM dhyAna, garamAgarama dUdha pIvuM Adi je keTalAka prayegA che, tenI ajamAyaza karavA jevI che. (11) cittane sadA prasanna rAkhavAthI AreAgya upara UMDI asara thAya che, eTale ke te kharAkhara jaLavAi rahe che. have tA hAsyanA prayogathI paNa rege maTADavAnuM zarU thayela che. eka mANasane tAva AvyA hatA ane te pathArImAM paDayA hatA. tene mATe tenI patnIe eka pyAlAmAM pIvAnI davA kADhI, paNa vacce kaMi kAma AvavAthI te e khyAle tyAMne tyAM mUkI oraDAmAM gaI. e vakhate eka vAnara tyAM Avye ane temAM suMdara gulAbI raMganuM pravAhI joI tene gaTagaTAvI gayA. paraM'tu tarata ja tenuM menuM kaTANuM thayuM, kAraNa ke e davA ghaNI kaDavI hatI. eTale te pAtAnuM peTa phUTavA lAgyA. A joI ne pelA daradIne ghaNu hasavuM AvyuM. tyAra bAda tenI patnI AraDAmAMthI bahAra AvI ane hasavAnuM kAraNu pUchyuM. paNa te vAta kahe te pahelAM hasavuM AvI jAya. Ama chatAM teNe ghaNA prayatne potAnuM hasavuM khALIne e vAta Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 sakasiddhi tenI patnIne kahI. paraMtu e vakhate pelA dadInA tAva utarI gayA hatA ane tenu kAraNa teNe karela mukta hAsya hatuM. zarIra ane manane anyonya sabaMdha che, eTale ke zarIranI asara mana para thAya che ane mananI asara zarIra para thAya che. vadhAre spaSTa karIe te jee lAMbA samaya mAMdA rahe che, tenA svabhAva cIDiyA thaI jAya che ane tene koI mAkhatanA utsAha raheteA nathI. teja rIte mana para vividha prakAranA AdhAtA thatAM zarIra DhIluM paDI jAya che ane ghaNI vAra hRdaya para paNa bhAre asara thAya che. tAtparya ke manane zAMta-svasthaprasanna rAkhavA mATe zarIranI nIrAgItA jALavI rAkhavAnI jarUra che ane te unnatinA umedavAre e jarUra jALavI rAkhavI joIe. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] saMkalpazakti dvArA roganivAraNa nIrogI rahevAnA prayatno karavA chatAM kaI roga utpanna thAya, te tethI gabharAvAnI jarUra nathI. je gabharAyA te e rega tamArA mAthe caDI besaze ane tamArA mananAM nahidhArelI vyathA-nahi dhArele saMtApa pedA karaze. "arere ! mane rega kayAMthI lAgu paDe? have mAruM zuM thaze? enI vedanA mArAthI sahevAtI nathI! are ! keI te mArA mATe kaMIka kare!" A ke A prakAranA zabda tame bhalA thaIne haragIjha uccAraze nahi, kAraNa ke AthI reganAM mULa UMDA jaze ane te vRddhi pAmavA lAgaze. "sukhasamayamAM chakI nava javuM, duHkhamAM na hiMmata hAravI" e ApaNuM nItikAroe ApaNane ApelI sonerI. zikSA che ane tene anusaravAmAM ja ApaNuM zreya che. jarA hiMmata rAkhe, TaTAra thAo ane regane sAmane karavAnI. taiyArI kare, eTale reganA paga DagamagavA lAgaze. bhayathI saMvedananI mAtrA vadhI jAya che ane nirbhayatAthI saMvedanA Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 saMkalpasiddhi pAre zUnya para AvI jAya che, eTalI vAta je tamArA manamAM barAbara utare ane tame nirbhayatA dhAraNa kare te rega sAme ardho jaMga jilI gayA samajaje. vAgha karatAM vAghane Dara ApaNane vadhAre hacamacAvI mUke che. jemane vAghane Dara nathI, te enI sAme laDavA taiyAra thAya che, eTaluM ja nahi paNa tenI sAthe bAthaMbAtha AvI tene nIce paTake che ke tenA kAna AMbaLI tene mahAta kare che. ziyALAnI savAre ThaMDA pANIthI nhAvuM hoya te ApaNuM manamAM e bhaya utpanna thAya che ke "A pANIthI te ze nhavAya? paNa hiMmata karo ane nhAvA besI jAo to kaMI thatuM nathI. vaLI e vakhate e vicAra jorathI karavA lAge ke AmAM te kaMI ThaMDI lAgatI ja nathI, te tamane ThaMDIne anubhava nahi ja thAya. ApaNAmAM eka kahevata che: 'TADha TADha karIe nahi ane TADhanAM mAryA marIe nahi" temAM paNa AvI nirbhayatA keLavavAne ja hetu che. atyAre te ghaNe tApa che. bahAra zI rIte nIkaLAya! lU lAgI te AvI banyuM samajo !" evA vicAra karanAra gharanI bahAra nIkaLI zakato nathI. paraMtu e ja vyakti je e vicAra kare ke "cheDo tApa che, tethI zuM thaI gayuM? enI mane kaMI asara thavAnI nathI. hajAre mANase atyAre avarajavara karI rahyA che ane potapotAnuM kartavya ajAvI rahyA che, te mAre DaravAnuM zuM prajana che?" te te Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpazakti dvArA reganivAraNa 195 ghara choDIne bahAra nIkaLI paDaze ane hasatA mukhaDe potAnuM kAma karIne pAcho Avaze. reganI bAbatamAM paNa ema ja samajavAnuM che. je tenAthI DarI gayA, hiMmata hArI gayA, te tenuM darda ghaNuM lAgavAnuM ane e regane ApaNuM zarIramAM prasaravAnI pUratI bhUmikA maLI rahevAnI. have to vaijJAnika prayogathI e vastu siddha thaI cUkI che ke sarva regenuM mULa ApaNuM manamAM che, ApaNI manodazAmAM che. dAkhalA tarIke atyaMta svArthIpaNuM, lebha ane IrSA ApaNuM manamAM jera karI rahyA hoya te ApaNuM kALajA ane baLa para asara thavAnI, eTale ke tene lagate keIne keI rega utpanna thavAno. je ApaNuM manane kabaje tiraskAra ane krodhe lIdhe heya te mUtrAzayane lagatA roga pedA thavAnA, athavA te athavA te pedA thayA hoya te te ghaNA vadhI javAnA. e ja ja mane lagata rIte bhaya, ciMtA ane vyAkulatAnuM pramANa vadhI jAya te tarata ja hRdaya para asara thavAnI. thoDA vakhata pahelAM amerikAnA eka zaheramAM bhayaMkara akasmAta tha hato ane temAM agiyAra vyaktio chUdAIne marI gaI hatI. A dazya jotAM ja eka prekSakanuM hRdaya tyAMne tyAM besI gayuM hatuM ane tenI jIvanayAtrA pUrI thaI gaI hatI. svataMtra bhAratanA prathama mahAmAtya paMDita javAharalAla naherUnA avasAnanA samAcAra ghaNuM AghAtajanaka hatA. e samAcAra sAMbhaLIne traNa vyaktienAM tarata ja mRtyu thayAM hatAM. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakasiddhi mRtyubhayanA vicArathI eka kedInA kALA vALa rAtArAta sapheda banI gayAnI nAMdha thayelI che. ghaNA mANasane caherA bhayathI sapheda puNI jevA thaI jAya che pILA paDI jAya che, e koNa nathI jANatuM ? athavA te 196 vaLI evuM paNa jovAmAM AvyuM che ke nirAzA ane ciMtAthI AMtaraDAMnA rAgA thAya che, dhananAzanA satApa nilatA, kSaya tathA mUtra sabaMdhI rogo pedA kare che ane daridratAnA duHkhamaya vicArothI ajIrNa ane maMdAgni utpanna thAya che. e vAta paNa khyAlamAM rAkho ke tvacAnA dharmAM para lAgaNInI asara thAya che ane atyaMta mAnasika parizrama karavAthI cAmaDI phATI jAya che. te ja rIte jo maneAvRttimAM vilakSaNa pheraphAro thAya teA traNa, nAsura, phepharUM (apasmAra-vAi) ane unmAda ( gAMDapaNa) utpanna thAya che. tathA kAmavRttine vega atyaMta vadhI jAya ane manuSya ati srIsaMga karavA lAge teA tenI prANavAhinI nADIo nabaLI paDI jatAM tene lakavA lAgu paDe che. : oN. emArageTse ghaNA prayAgA pachI jAhera karyu che ke bhaya, ciMtA, krAdha, IrSyA, dveSa ane udAsInatAthI parasevAmAM, thUMkamAM, zvAsamAM tathA raktamAM viSa utpanna thAya che ane prema, dayA, sa MteSa, Ana, prasannatA tathA AragyanA vicArothI nIrogI ane baLavAna banAvanArAM tattva pedA thAya che.' eTale je manuSye sadA nIrogI rahevuM hAya Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe ApaNI laIe ane chAe, tevIja saMkalpazakti dvArA reganivAraNa 197 teNe, ciMtA, krodha, IrSA, dveSa tathA udAsInatAnA vicAre cheDIne prema, dayA, saMtoSa, AnaMda, prasannatA tathA ArogyanA ja vicAra karavA joIe. orisana sveTa mArDane kahyuM che ke ApaNe vyAdhinuM ciMtana karIne kadI paNa Arogya meLavI zakIzuM nahi. apUrNatAne vicAra karIne kadI pUrNatA meLavI zakIzuM nahi. temaja asvasthatAne vicAra karIne kadI paNa svasthatA prApta karI zakIzuM nahi. ApaNe ApaNuM manamAM niraMtara Arogya ane svasthatane ucca Adarza rAkhavo joIe ane ApaNe jevI rIte aparAdha karavAnI lAlacanI sAme thaIe chIe, tevI ja rIte ApaNe azAMtimAM pratyeka vicAranI-zAMtinA pratyeka zatrunI sAme yuddha karavuM joIe. tamArI prakRtinI je sthiti tame IcchatA na ha te viSe kadI paNa vAtacIta ke carcA karaze nahi, tamArI vedanAono vicAra karaze nahi, kiMvA roganAM cihA tapAsaze nahi. vaidya jaNAve che ke, je mANasa pitAnI prakRtine abhyAsa karyA kare che, pitAnI jAta viSe vicAra karyA kare che ane pitAnA roganAM lakSaNe tapAsyA karI roganuM leza paNa cinha jaNAtAM gabharAI uThe che, te kadI paNa nIrogI rahI zakato nathI. eTale kharI jarUra vicAra-parivartananI che, ApaNI bhAvanAomAM palaTo lAvavAnI che, ApaNu ArogyaviSayaka saMkalpane vadhAre daDha banAvavAnI che. je tame bhaya, ciMtA, Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 saMka9pasiddhi kheda Adi azubha vicAre dUra karIne Aregya, AnaMda, prasannatA AdinA zubha vicAra karyA kare ane nitya evI bhAvanA bhAve ke "mAre rega dUra thaI rahyo che, have huM sAre thaI rahyo chuM, taddana sAre thaI rahyo chuM te tamAre rega avazya dUra thaI javAne tathA tame Arogya ane AnaMdamaya jIvana avazya jIvI zakavAnA. keI ema kahetuM hoya ke "mAtra vicAre karavAthI ke bhAvanA bhAvavAthI roga cheDe ja haTe?" to e gaMbhIra bhUla che. vicAronI-bhAvanAonI asara jema ApaNuM mana para thAya che, zarIra para thAya che, tema svAthya upara paNa thAya che ane te ja kAraNe vicAra-bhAvanA-saMkalpanA baLathI game tevA jAlIma regone paNa dUra haTAvI zakAya che. eka vRddha strI ghaNa varSathI lakavAthI pIDAtI hatI. evAmAM dharatIkaMpa thaye ane badhA loko potapotAne jAna bacAvavA bhAgavA lAgyA. tyAre e vRddhAnA manamAM paNa pitAne jAna bacAvavAno vicAra prabaLa vegathI utpanna thaye ane tethI tenA sUkAI gayelA aMgamAM rRti AvI ane te bichAnA parathI uThIne bIjAnI sAthe bhAgavA lAgI. te divasa pachI pharI tene lakavAnI bimArI thaI nahi. e vRddhAnA zarIramAM nava raktapravAha vahevA lAge. je vicAramAM baLa na hoya, tAkAta na hoya, te AvuM pariNAma kadI AvI zake kharuM? Ama te ApaNe ghaNuM ghaNuM jANIe chIe. ApaNane Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi dvArA reganivAraNa 199 keI AphrikAnI nadIo viSe, amerikAnA zahere viSe ke ekimenA jIvana viSe pUche te tenA saDasaDATa javAba ApI zakIe chIe. te ja rIte ApaNane keI caturaMgI krikeTa meca viSe, keI nATaka-sInemA viSe ke naTa-naTIonA pozAka viSe pUche, to tene uttara ApavAmAM vilaMba karatA nathI. paNa keI ApaNane ApaNuM mana viSe tathA tenA svarUpa viSe pUche te nIcuM joIe chIe ke mAthuM khaNIe chIe. mana viSenuM ApaNuM A ajJAna ApaNuM aMtaramAM chUpAI rahelI mahAna zaktione ApaNane sAkSAtkAra thatAM aTakAve che, eTaluM ja nahi paNa je mArga sarala che, sacoTa che, ISTa pariNAmane lAvanAre che, tenA viSe ApaNane azraddhA utpanna kare che ane je mArga kharekhara viSama che, vadhAre kharcALa che tathA chevaTe kaMTALo ApanAra che, tenA tarapha doTa mUkAve che. Aje ApaNane keI nA so roga che ke DokaTaranI pAse doDIe chIe ane te je davA, iMjekazana ke TIkaDIo vagere lakhI Ape teno upayoga karIne reganuM nivAraNa karavAnI AzA rAkhIe chIe. je temAM saphaLa na thayA to koI hemipAtha ke bAyokemikala davAvALAne zodhI kADhIe chIe, athavA te vaidya-hakImane Azraya laIe chIe, paNa ApaNI jAta para zraddhA rAkhIne sAdA upacArathI tene maTADavAne prayatna karatA nathI ! A te ApaNe kevo vyAha! Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi ApaNuM bApa-dAdAo prakRtinI vadhAre najIka hatA, tethI ArogyabharyuM AnaMdamaya jIvana gALatA hatA. temane riga bhAgyeja thatuM ane thAya te gharagaththu sAdA upacArathI maTI jatuM. keI asAdhAraNa bimArI sivAya teo vaidya, hakIma ke DokaTara pAse jatA nahi. e rIte temane reganivAraNa aMge eka kuTuMbanuM bAra mahinAnuM kharca dazavIza rUpiyAthI vadhAre bhAgye ja AvatuM, jyAre Aje te sAmAnya sthitinA mANasane paNa dara varSe rUpiyA traNaso-cArase ke tethI paNa vadhu kharca Ave che ane tema chatAM pUruM Arogya te prApta thatuM ja nathI. - A badhI paristhitino khyAla karIe chIe, tyAre emaja thAya che ke ApaNe dareka bALakane zALAnA abhyAsa daramiyAna prAkRtika cikitsA tathA mAnasapacAranuM jJAna ne pharajiyAta ApavuM joIe, jethI teo ochA kharce ane 'ochI mahenate pitAnI zarIra sukhAkArI jALavI zake ane vadhAre taMdurasta-vadhAre zaktizALI prajAne pedA karI zake. ApaNu mananuM svarUpa prakaTa ane gupta ema be prakAranuM che, e vAta ame pUrve pAMcamA prakaraNamAM spaSTa karI gayA chIe. temAM prakaTa mana karatAM gupta mananuM pramANa ghaNuM moTuM che-Azare navagaNuMane te reganivAraNanI bAbatamAM ghaNe agatyano bhAga bhajave che, e bhUlavAnuM nathI. tyAM ame e vastu paNa spaSTa karI che ke A mana para sUcana (Suggestion) za $2441 (Imagination) at otell Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 saMkalpasiddhi dvArA reganivAraNa ghaNuM asara thAya che. tAtparya ke ApaNuM zarIramAM kaI paNa roga utpanna thAya te regAkAMta bhAgane uddezIne ke sparza karIne "tuM raMgarahita thaI jA, tuM regarahita thaI jA" evAM sUcana ApIe te gupta mana pitAnA kAme lAgI jAya che ane rogo sAme laDavAnI pitAnI zaktine upaga karI e rogane dUra karI de che. te ja rIte "huM nirAmaya chuM, nIrogI chuM, have taddana garahita thaI gaye chuM" evI kalpanA karavAthI paNa rega uThavA mAMDe che ane ApaNane ArogyanI punaH prApti thAya che. A cikitsAne ApaNe manamaya cikitsA ke mAnasapacAra kahI zakIe. reganivAraNa mATe A paddhati sahuthI sahelI che ane te mATe koI paNa jAtane kharca thato nathI, eTale ApaNe tenI maMgalamayatAmAM vizvAsa rAkhIne tene ja Azraya laIe, e sarvathA IcchavA gya che. mahAtmA gAMdhIjIe jaNAvyuM che ke "huM tamane badhAne AgrahapUrvaka kahuM chuM ke AjathI tamArI badhI kuvAsanAo ane kupravRttionuM damana karIne pavitra jIvana vyatIta karavAne saMka9pa kare." AvuM jIvana vyatIta karanArane kaI paNa regane bhaya raheto nathI. ApaNA je sAdhu-saMte A prakAranuM jIvana gALe che, temane kadI reganI zikAyata karavI paDatI nathI. mukhya vAta kuvAsanAone jitavAnI che. kuvAsanAo jitAI ke kupravRttio te ApoApa baMdha thaI javAnI. mULa chedAI gayA pachI thaDa UbhuM rahe kharuM? Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalpasiddhi eka vAra eka mahAtmAne koI paNa kAraNasara tAva caDI AvyA, tyAre temaNe eka kapaDAnA kakaDAne gAMTha vALI, temAM tAva aMdhAI gayA che evI prabala kalpanA karI ane na: na: jJa: tu jA, jA, jA. evA zabdo uccAryA ke te tAva tadna utarI gayA. AmAM tame sakalpabaLa sivAya bIjI kaI zaktinI kalpanA karI zake? 202 A khAmatane amane paNa keTalAka anubhava thayelA che. eka vAra amadAvAdamAM nAnakaDA pAye sadha saMmelana ceAjAyuM. temAM amAre eka bhASaNa karavAnuM hatuM. samaya apeAranA cAranA hatA. paNa teja divase savAranA amane tAva AnyA. agiyAra vAgye mitro amane maLavA AvyA ane amane 104 DIgrI tAva caDelA joine ciMtA vyakta karavA lAgyA. temAMnA eke kahyuM : ' ApaNe sarva dharma saMmelananA kA vAhakone samAcAra ApI do ke * dhIrajalAlabhAI tabiyata sArI nahi heAvAthI Aje AvI zakaze nahi. : ame kahyuM : * evA samAcAra ApavAnI jarUra nathI. amArA tAva 3-30 mInITe kharAkhara utarI jaze ane ame 4-0 vAgatAM sabhAmAM hAjara rahI amane soMpAyelA viSaya aMge amAruM bhASaNa kharAkhara karIzu.' 6 mitrone lAgyuM ke * A vadhAre paDatI vAta thaI rahI che. kadAca tAva vadhAre hAvAthI tenI asara nIce AvA zabdo khelAI gayA haze. eTale temaNe kahyuM : '- Aje te javAnuM baMdha ja rAkhA.'kadAca tAva utarI jAya teA paNa nabaLAIne lIdhe tyAM bhASaNa karavAne parizrama levA yAgya nathI." Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi dvArA roganivAraNa 203. ame kahyuM: "e kadI banI zake nahi. amArA jIvanamAM Aja sudhI tabiyatanA kAraNe keI sabhA ke samArohamAM ame gerahAjara rahyA nathI ke amane oNpAyeluM kAma karyA vinA jaMpyA nathI. A tAva te jarUra utarI javAne ane ame nirdhArita samaye amAruM bhASaNa avazya karavAnA." kahevAnI bhAgye ja jarUra che ke te divase ame barAbara, 3-30 vAgatAM tAvamAMthI mukta thayA hatA, nirdhArita samaye sabhAmAM pahoMcyA hatA ane lagabhaga vIza mInITa sudhI UbhA UbhA belyA hatA. | zubha saMkalpane lIdhe tathA cittane sadA prasanna rAkhavAthI ame amAruM Arogya ekaMdara sArI rIte sAcavI zakyA chIe ane Aje zaTha varSanI uMmare paNa eka yuvAna jeTaluM kAma karI zakIe chIe. priya pAThake ! tame paNa saMka9pabaLathI tamArA. tamAma rAgenuM nivAraNa karIne Arogyamaya AnaMdI jIvana jIvavAno prayatna kare to temAM tamane dhArelI saphaLatA jarUra maLaze. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] saMkalpazakti dvArA dhanaprApti ApaNe jIvanavyavahAra sArI rIte calAvavA mATe dhananI jarUra paDe che. je ApaNI pAse dhana eTale dravya ke paise pUratA pramANamAM na hoya te ApaNe sAruM raheThANa, sAruM khAnapAna, sughaDa pizAka ke AnaMda-pramedanI sAmagrI meLavI zakIe nahi. vaLI vastrAlaMkArathI strIne rAjI rAkhavI hiya, mitronI saMkhyA vadhAravI heya ke pAMcamAM pUchAvuM hiya, te paNa pUratA dhana vinA tema karI zakIe nahi. jemanI pAse pUratA pramANamAM paisA nathI, jemanI Avaka ghaNI ochI che ke jeo ghaNA prayatna mAMDa mAMDa pitAnuM peTa bharI zake che, temanI hAlata kharekhara! ghaNI kapheDI che. mAna-Adara te dUra rahyA, paNa temane kaI bhAva sarakho ya pUchatuM nathI. "vasu vinA nara pazu" e kahevatamAM tenuM yathArtha pratibiMba paDeluM che. tethI ja ApaNuM nItikAree kahyuM che ke "je tamAre AgaLa vadhavuM hoya, pragati karavI hoya, unnati sAdhavI hoya te pUratA pramANamAM dhanaprApti kare." Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samrusiddhi dvArA dhanaprApti ame temAM eTaluM umerIe chIe ke ' saMkalpazakti temAM ghaNI sahAya kare che.' nirdhanatA, daridratA ke rakatAnA satata vicArAthI. jemanAM mana duSita thayelAM che tathA jemaNe ema ja mAnI lIdhelu che ke 8 A jIvanamAM ApaNe UMcA AvI rahyA !? temanA gaLe amArAM A vacane nahi utare, paNa ame pharIne bhArapUrvaka kahIe chIe ke tame saMkalpazaktinI * sahAyathI pUratA pramANamAM dhanaprApti karI zake che.' 205. jee dhaMdhA-rAjagAramAM AgaLa vadhyA, vyApArI kSetre jhaLakI uThacA ke meATA udyogapatinI khyAti pAmyA, temanA jIvananA UMDA abhyAsa karaze! te tyAM tamane saMkalpa, AtmazraddhA ane puruSArthanA camatkAra ja najare paDaze. jo koI dhaMdhA-rAjagAra karavA hoya te prathama manamAM evA saMkalpa karavA paDe che ke 'hu A dhaMdhA-rAjagAra karIza.' tyAM AtmazraddhA ema kahe che ke A dhaMdhA-rojagAramAM hu jarUra phAvIza. ' ane puruSArtha nA Azraya letAM tathA prAthamika keTalIka muzkelIo ALagatAM dhaMdhA-rAjagAranI jamAvaTa thavA lAge che tathA temAMthI yazreSTha dhanaprApti thaI zake che. ' eTalI vAta lakSyamAM rAkhA ke keI dhaMdhA-rAjagAra nAnA nathI. jo tene khIlavavAmAM Ave te te meTA thaI zake che ane tenA dvArA manamAnI dhanaprApti karI zakAya che. * dhULa-mATInA dhaMdhAmAM te zuM? ' ema kahenArane ame jaNAvavA icchIe chIe ke ghAghA vagere sthaLethI lAla mATI Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 saMkasiddhi muMbaI maMgAvIne dhaMdho karanArA lakhapati banyA che; darajI kAmanI nAnI dukAna khelanArAo moTA sToranA svAmI banyA che; ane grAhakone dUdha pUruM pADanArA paNa AgaLa vadhIne moTA dukAnadAra tathA bheMsanA tabelAonA mAlika thayA che. vyApArI kSetramAM jhaLakavA mATe paNa saMkalpabaLa, AtmazraddhA tathA puruSArtha e mukhya sAdhana che. te ja rIte udyogane moTA pAye khIlava heya te te daDha saMkalpa, aDaga AtmazraddhA tathA pracaMDa puruSArtha vinA banI zakatuM nathI. bIralA, TATA, zAhubradharsa, zeTha karaturabhAI lAlabhAI vageree udyoganA kSetramAM je nAmanA pedA karI che, te temanA daDha saMkalpa, temanI aDaga AtmazraddhA ane suMdara vyavasthAzaktine AbhArI che. enDrayu kArnegI ke jeo sAmAnya sthitimAMthI AgaLa vadhIne koDapati thayA ane mAnavajAtinA hita mATe rUpiyA trIza koDathI paNa vadhu rakamanI sakhAvate karI gayA, temaNe dhanaprAptinI bAbatamAM kahyuM che ke "mArA te kevala traNa ja siddhAMta cheH pahele-ImAnadArI; bIje parizrama ane trIje cittanI ekAgratA." tAtparya ke je kAma karavuM, te pUrI ImAnadArIthI-pUrI prAmANikatAthI karavuM. temAM kaI jAtanI ghAlamela karavI nahi ke koI jAtane dagophaTako kare nahi. vaLI te mATe pUratI mahenata karavI ane te dhArelA samaye pUruM karavuM. te sAthe A kAma karatI vakhate cittane pUrepUruM ekAgra rAkhavuM." Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMka5siddhi dvArA dhanaprApti 27 ApaNe tyAM Aje A traNe ya vastunI meTI khAmI dekhAya che ane tenuM ja e pariNAma che ke ApaNe joIe teTalA AgaLa vadhI zakatA nathI. keTalAka te emaja mAne che ke "ImAnadArI batAvavA jaIe--prAmANiktAnuM pUchaDuM pakaDIe to rakhaDI paDIe. ghAlamela ke daphaTake karyA vinA to kamAI zakAya ja nahi." A keTale oTo-kharAba vicAra che ! zuM A rIte tame tamArI zAkha bAMdhI zake kharA? ane grAhakone tame keTalI vAra chetarI zako ? vaLI je grAhakone tame chetare che, te zuM bIjI vAra tamArI sAthe kAma pADavAnA kharA? kaMIka to vicAra kare ! tame khoTuM karIne sArAnI AzA kadI paNa rAkhI zako nahi. baMgabhaMganI caLavaLa cAlI, tyAre amadAvAdanI mIlene dhatiTAnI varadIo meTA pramANamAM maLI. tyAre A mIlee vadhAre naphe karavAnI dAnatathI temane sAva halake mAla pUro pADe ane pariNAme tyAMnA lokonI zraddhA uThI jatAM e AkhI ye caLavaLane bhAre phaTako paDyo. Aje dezamAM moTA baMdha baMdhAI rahyA che, rastAo taiyAra thaI rahyA che ane sarakArI tathA jAhera janatAnA upaganI keTalIka ImArato taiyAra thaI rahI che, paNa dagAra mAnasa tenI zarato mujaba mAla vAparatuM nathI, pariNAme e badhAye kAme takalAdI bane che ane ApaNuM koDo rUpiyA barabAda thAya che. ghauMmAM kAMkarA bheLavavA, ATAmAM eka bheLavavo, ghImAM Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 sakasiddhi vejITekhala bheLavavu, dUdhamAM pANI nAkhavuM, e to Aje sAmAnya thai paDyuM che. vaLI 5 kIleAnAM sthAne 45 kIle| AvuM ke 16 mITaranA tAkAnI chApa mArIne 1pA mITaranA tAkA ApavA evA vyavahAra paNa ghaNA sthaLe jovAmAM Ave che. ane dilagIrInI vAta to e che ke A jAtanI aprAmANikatA karanArane ema lAgatu nathI ke pAte koI gaMbhIra gUno ke meATI bhUla karI rahyo che. A dagAkhArI tathA aprAmANikatAnuM pariNAma e AvyuM che ke leAkeAnI vyApArI samAja parathI zraddhA uDI gai che ane te koi sAthe vinA sAce levaDadevaDa karI zakatA nathI. A paristhiti tAtkAlika sudhAraNA mAge che. jo temAM sudhAraNA thaze to ja vyApArIoe gumAvelA vizvAsa krIthI sthApita thaze ane vAtAvaraNa vimala banaze. jee dhaMdhA-rojagAramAM praveza kare che, temane to ame enDrayu kArnegInA uparyukta traNa siddhAMtonuM pAlana karavA mATe khAsa Agraha karIzuM, jethI tee peAtAne dhaMdhA-rojagAra dina-pratini vadhAre sArA svarUpe karI zake ane yatheSTa dhanaprApti dvArA jIvananA AnaMda mANI zake. aneka prakAranI vaijJAnika zodhA karIne kIDo rUpiyA kamAnAra zrImAn eDisane kahyu che ke paisAdAra banavuM hAya to eka khUNAmAM besI jAe ane tamArI najare nAnI- meTI je vastu caDe tenA saMbaMdhI vicAra karavA mAMDeA. je tame enA parathI paisA kamAi na zako to jANajo ke tamArA magajamAM phespharasanuM eka kaNa paNa nathI. ' Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi dvArA dhanaprApti 209 "zuM karIe? kyAM jaIe ? kaMI dhaMdhe sUjhato nathI." vagere uddagAra kADhanArAoe A zabdo para khUba vicAre karavA jevo che. kudarate ApaNane magaja ApyuM che, samartha mana ApyuM che, chatAM ApaNe vicAra na karIe ane mRDha. banI badhuM joyA ja karIe, e kevI karuNa paristhiti ! zrI kapUracaMda nemacaMda mahetA ke jeo Aje sInemA lAInamAM agraNI che ane e dhaMdhAmAMthI lAkho rUpiyA kamAya che, teo jyAre muMbaI AvyA, tyAre temanI keDe mAtra ATha AnA caDAvelA hatA. paNa temaNe ahIM AvIne je kAma maLyuM, te karavA mAMDayuM ane e rIte potAnA paga sthira karyA. tyArabAda temanI najara sInemA lAIna para gaI ane temaNe e lAInamAM jhaMpalAvyuM tathA cheDA ja samayamAM sArI pragati karI. anukrame teo AjanI sthitie pahoMcyA. zeTha devakaraNa mULajI ke jemanA nAmanI AlizAna ImArata Aje muMbaI-prInsesa sTrITamAM khaDI che ane jemanuM nAma udAra sakhAvatane lIdhe ghaNuM prasiddha thaI cUkayuM che, teo paNa taddana sAmAnya sthitimAM ja muMbaI AvyA hatA ane TopInI pherI karatA hatA. ema karatAM kApaDanA vepAra tarapha vaLyA, mIlenI ejansI meLavI ane yatheccha dhanaprApti karI. tAtparya ke tamane prAraMbhamAM kaMI paNa sUjhatuM na hoya to je dhaMdhA-rojagAra maLe tene svIkArI le ane tamArI gADI cAlatI kare. paraMtu tamArI AMkho sadA ughADI rAkho. 14 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 saMka95siddhi ane jyAre paNa taka maLe, tyAre tene jhaDapI laIne AgaLa vadhe. amerikAne dhanakubera rekaphelara kahe che ke "lakhapati banavA mATe pratidina be kalAka vyAyAma karavAnI, ramavAnI ane tyAra pachI Akho divasa ekAgratAthI kAma karavAnI jarUra che." reja be kalAka vyAyAma karavAthI tathA ramavAthI tabiyata sArI rahe che, mAnasika skUti vadhe che ane tyAra bAda ekAgratAthI kAma karatAM pariNAma ghaNuM sAruM Ave che. rekaphelara pote prAtaHkAlamAM vahelA uThatA, vyAyAma karatA ane Tenisa vagere ramata ramatA. ApaNuM dhaMdhAdArIovyApArIo A parathI kaMI bodhapATha leze kharA? ahIM klasarInI keTalIka zikhAmaNe dhyAnamAM levA lAyaka che. temaNe kahyuM cheH je dhanavAna thavuM hoya te saMteSI banaze nahi. saMteSa unnatine zatru che." tamane eka mahinAmAM je vetana maLe, tethI bIjA mAsamAM vadhAre vetana maLe, evI kazIza kare." tamArA parizrama ane ImAnadArIthI mAlIkane khuza kare. je te tamArI kadara nahi kare te bIjA leke tamArI kadara karaze." rUpiyA-paisAnI khAtara kadI halakuM kAma kare nahi." palevare kahyuM cheH Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi dvArA dhanaprApti 11 ' mArA khyAlamAM teA dhanavAna thavAnA e sivAya kaI rastA nathI ke yuvAna AdamI ImAnadAra, mahenatu, nazAthI dUra rahenAra, karakasarathI kharca karanAra, tema ja mAlika ane peAtAnI jAta pratye vaphAdAra hAya.' 8 kharcImAM kasara karIne thADA rUpiyA bacAvatA jAo. ane tame tamArI puMjIne jo koI naphAkAraka dhaMdhAmAM zakavA mAgatA hai| teA tenAthI eka umadA jAgIra kharIdyo.' viliyama vAlDraoNpha sTAranA zabdo paNa lakSyamAM rAkheA ke jo tame dhanavAna banavA cAhe te dAra ane tamAkuthI dUra raheA. je manuSyanuM magaja sApha nathI, te dhanADhaya thaI zakatA nathI ane dArU tathA tamAku pInArAonu magaja sApha rahI zakatu nathI, e eka hakIkata che.' ahIM eTalI spaSTatA Avazyaka che ke je manuSya vyasanAthI dUra rahevAnA dRDha saMkalpa kare che, te vyasanAthI dUra rahI zake che ane e rIte peAtAne mATe ujjavala bhAvInI bhUmikA taiyAra kare che. hajI thADu vizeSa. jee potAnA dhaMdhA dhIre dhIre vistAre che, tenA pAyA majabUta thAya che ane temane Arthika muMjhavaNA anubhavavI paDatI nathI. jyAre dhaMdhAne jhaDapathI vadhAravA jatAM tenA pAyA kAcA rahI jAya che ane Arthika muzkelIe sArA pramANamAM veThavI paDe che. vaLI ema karatAM e AkhAye dhaMdhA cheDI devA vakhata Ave che. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 sakasiddhi utAvaLA so bAvarA, dhIrA seA gaMbhIra' e ukti teA tame sAMbhaLI che ne ? ame pUrve A graMthamAM ATha prakaraNA dvArA ArDa khAkhatA kahI che : ' (1) AzAvAdI aneA. (2) vicAra karavAnI Teva pADo. (3) jJAnanA saMcaya kare. (4) niyamitatA keLaveA. (5) samayanuM mUlya samajo. (6) cittavRttione ekAgra rAkho. (7) AtmanirIkSaNa karatA rahe. (8) mitro vadhAro. e ATheya khAkhatA dhanaprApti mATe ati upayogI che, eTale tenu pharI eka-e vAra vAMcana karI levuM joIe. tame game te sthitimAM hA paNa manathI evA daDha saMkalpa karo ke 'huM dhanaprApti avazya karIza' ane tamArA e saMkalpane bhAvanAneA puTa ApI vadhAre ne vadhAre dRDha anAvatA jAe te tame ceAgya samayamAM dhanaprApti jarUra karI zakaze. -eka vAra tame dhanaprApti mATe dRDha sakalpa karyAM ane tene bhAvanAnA puTa ApavA lAgyA ke dhanaprAptinA mArgo tamArA aMtaramAM ApoApa sphuravA lAgaze. paraMtu te mATe tamAre roja ardhA kalAka zAMta-svastha citte besavAnI Teva pADavI paDaze. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi dvArA dhanaprApti 213 -je dhaMdhAmAM kaMI gUMca UbhI thAya to tenAthI gabharAI na jatAM tenA para zAMta-svastha citte vicAra karavA mAMDo ane tene ukela paNa tamane lAdhI jaze. -mukhya vAta e che ke je tame tamArI unnati mATe bAhya sAdhano upara nahi, paNa AMtarika sAdhana upara zraddhA rAkhaze ane teno yocita upayoga karatA raheze, te tamArI unnati ghaNuM jhaDapathI thaze ane te sarvatomukhI haze. AjathI thoDA varSa pahelAM zrI ela. aDele mahAna puruSonA vicAro" nAmane eka lekhasaMgraha bahAra pADyA hatA, temAM eka prakaraNanuM mathALuM AvuM hatuM? It is sometimes hard- e keTalIka vakhata agharuM hoya che - But it always pays - paraMtu te dareka vakhate lAbha kare che" - A prakaraNamAM temaNe je 24 sUtro ApyA hatA, te kaMI paNa TIkA-TippaNa vinA pAThakenI jANa mATe rajU karIe chIe : (1) mAphI mAgavI. (2) nave nAme kAma zaru karavuM. (3) salAha levI. (4) bhUlane svIkAra kare. (5) mazkarI khamI khAvI. (6) udAratA rAkhavI. (7) phattehane pacAvavI. (8) bhUla thavA na devI. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 saMkasiddhi (9) kAmane cIvaTathI vaLagI rahevuM. (10) buddhine anusaravuM. (11) thayela bhUlane lAbha le. (12) vATa vasamI dekhAya tyAre tenAthI dUra javuM. (13) Thapake vaherI le. (14) gerarItine sAmane kare. (15) visaravuM ane khamavuM. (16) vicAravuM ane pachI karavuM. (17) DuM lakhe ghaNuM karI mAnavuM. (18) ubharAtA mijAjane kAbUmAM rAkha. (19) ucca dhAraNa jALavavuM. (20) AphatamAMthI sAra kADha. (21) vyAjabI Thapako khAI le. (22) Aphata Ave hasI levuM. (23) AbarU karatAM cAritrane mUlyavAna gaNavuM. (24) dekhAva ane sAcAne viveka kare. sva. zrI motIcaMda giradharalAla kApaDiyAe "vyApAra-kauzalya" nAmanA graMthamAM A sUtra para vivecana kareluM che, te jijJAsuoe tyAMthI joI levuM. chevaTe amAre eTaluM ja kahevAnuM che ke "vAtavAtamAM nazIbanAM nagArAM na vagADatAM zubha saMka9papUrvaka kaI paNa prAmANika dhaMdhAne svIkAra karI temAM masyA raheze to eka divasa tamArA para dhanane varasAda jarUra varasaze. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 20 ] saMkalpazakti dvArA sarvakAryasiddhi sakalpazakti e kharekhara eka ajAyakha zakti che. tenI asara ApaNA mana upara, zarIra upara, svAsthya upara thAya che, tema anya manuSya, prANIe tathA bhautika padArtho upara paNa thAya che. ane tethI ja saMkalpazakti dvArA sa kAryA siddha thavAnI pUrepUrI zakayatA che. eka manuSya saMkalpazakti dvArA peAtAnuM cAritra sudhAravA icchatA hAya tA sudhArI zake che. mAnI le ke tene jUhu khelavAnI Teva paDI gaI che ane tethI te hAlatAM-cAlatAM ke vinA matalae paNa jUThThuM bole che. para Mtu te manathI evA dRDha saMkalpa kare ke 'have huM jUhuM nahi ja kheluM ' ane sAvadhAnI rAkhe te te jUhu khelavAnI Teva cheADI zake che. te ja rIte jo cArI karavAnI Teva paDI gai hAya ane jyAM jAya tyAMthI kaMi ne kaMI uThAvI letA hAya ke mATI cArIe karatA hAya, paNa manamAM evA dRDha saMkalpa kare ke ' have hu cArI nahi ja karuM.' ane pUrI sAvadhAnI rAkhe te e cArInI TevamAMthI chUTI zake che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi vyasanAnI bAbatamAM paNa tema ja samajavuM. pahelI kSaNe manuSyane bhale ema lAgatu hAya ke tenA vinA te mArAthI rahevAze ja niha, mane kaMi thai jaze, mArAthI e nahi banI zake. paNa te dRDha saMkalpa kare te vyasanarUpI alA tenA gaLethI chUTI jAya che ane te nirvyasanI banI zake che. 216 baMgALanA suprasiddha netA zrI cittaraMjanadAsane sIgAreTanuM bhAre vyasana hatuM. eka sIgAreTa pUrI thatI tyAM te bIjI sIgAreTa AMgaLIe para caDatI. paNa teo mahAtmA gAMdhIjInA sahavAsamAM AvyA ane temaNe eka vAra kahyuM : - dAsabApu ! je ApaNe dezane gulAmImAMthI mukta karavA hAya tA ApaNe prathama vyasananI gulAmImAMthI mukta thavu joI e. zu tame sIgareTa cheADI zakatA nathI ? ' A vacaneA para dAsabApue mAtra eka mInITa vicAra karyAM ane hAthamAMnI sIgareTa teDIne pheMkI detAM kahyuM: ' jAe AjathI DI.' ane temaNe pharI kAi vAra sIgAreTa pIdhI nahi. aphINanuM vyasana bhAre gaNAya che, kAraNa ke te eka vAra zarU karyA pachI sahelAithI chUTatuM nathI ane anukrame thoDu gheDuM vadhAravuM paDe che. paraMtu saMkalpabaLa majabUta hoya te e vyasana paNa chUTI jAya che. amAre anubhava evA che ke AvA vyasanIenI talapa bujhAvavA prAraMbhamAM temane sapharajana khavaDAvavAM joie, pachI tenuM pramANa ghaTADI ane chevaTe badha karI devA joie. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpa siddhi dvArA sarva kAryasiddhi 217 | dArUnuM vyasana daitya jevuM gaNAya che, kAraNa ke te manuSyanI khUba ja khAnAkharAbI kare che ane tenA kuTuMbane paNa duHkhI thavAno vakhata Ave che. tenI talapamAM mANase pitAnI sakhta parizramanI kamANI homI de che, karaja kare che ane chevaTe rastAnA rajhaLatA bhikhArI thaI jAya che. AvA hareDa vyasanIo paNa saMkalpazaktine zaraNe jAya te temane uddhAra jarUra thAya che. vyabhicAra paNa eka vyasana ja che. manuSyane eka vAra tenI Adata paDI, pachI te chUTatI nathI. vRddhAvasthA Ave, are! lAkaDAM bhegA thavAnI taiyArI hoya te paNa vyabhicArI manuSya keI suMdara strInuM ciMtana kare che ane tenI sAthe bhega bhegavavA taiyAra thAya che. e AdatamAMthI chUTavAne ! eka ja rasto che ane te zubha saMkalpa. je te manamAM e saMkalpa karI le ke AjathI mAre moTI eTalI mAtA, samAna eTalI bahene ane nAnI eTalI putrIo che, have huM kadI paNa temanI sAme kudaSTi karIza nahi." te te vyabhicAranA vyasanamAMthI mukta thaI zake che. AvA manuSyae vyabhicAranI kharAbI karatAM ye brahmacaryane mahimA vizeSa ciMtavavo joIe ane jeo brahmacarya pALe che, tenI vAraMvAra prazaMsA karavI joIe. ema karatAM temanA manamAM brahmacaryane mahimA vasI jaze ane temanuM mana vyabhicAra karavA tarapha DhaLaze nahi. keTalAka kahe che ke "tame strIonAM aMgopAMganI azuci vicAre, eTale tamane tenA tarapha AkarSaNa raheze nahi ane Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 saMkalpa siddhi tenI sAthe samAgama karavAnI bhAvanA thaze nahi" paNa anubhave jaNAyuM che ke "strIonAM aMgopAMganI azuci vicAravA jatAM tenI ramaNIyatA ja mana AgaLa vizeSa taravaravA lAge che ane tethI vyabhicAranI vRtti ghaTavAne badale vadhAre jora pakaDe che. eTale AvA vyasanothI mukta thavAne sAco rasto e ja che ke tenA pratipakSane eTale ke brahmacaryane vicAra ja vizeSa kare. A ja siddhAMta anyatra lAgu karIe te jemaNe krodhamAMthI mukti meLavavI hoya temaNe niraMtara kSamAne vicAra kare; mAna ke abhimAnamAMthI mukti meLavavI hoya te namratAne vicAra kare; mAyA ke kapaTamAMthI mukti meLavavI hoya te saralatAne vicAra kare; ane lebhamAMthI mukti meLavavI hoya te saMteSane vicAra karavo. gazA pratipakSanI bhAvanAne svIkAra karyo che ane ApaNe anubhava paNa e siddhAMta satya hovAnI sAkSI pUre che. TUMkamAM ApaNI manasRSTimAM bhAvanAnI bhavyatA prakaTAvavI hoya, pavitratAnI sugaMdha phelAvavI hoya ke divya bhAnuM sAmrAjya sthApavuM hoya te saMkalpazaktinI sahAyathI ApaNe tema karI zakIe chIe. jeo kuvAsanAmAMthI mukti meLavavA Icche che ane pitAnA cidAnaMda svarUpane prakaTa karavAnI tAlAvelI seve che, temaNe kaI ekAMta sthAnamAM Asana jamAvIne A virATa Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakasiddhi dvArA sarvakArya siddhi 219 vizvanuM ci Mtana karavuM ane te dhIme dhIme divya bhAvAthI ubharAI rahyu che evI bhAvanA karavI. pachI pAte e divya bhAvAmAM snAna karI rahyo che ane pavitra-pavitratara-pavitratama thaI rahyo che, evI panAmAM magna thavuM. A kalpanAnI ApaNA gupta mana (Subconcious mind) para ghaNI asara thAya che ane tethI temAM bharAI rahelI kuvAsanAe adRzya thavA lAge che. satsaMga, bhajana, kIrtana, prArthanA, pUjA e badhAnA mULa uddeza teA e ja che ke sadvicArAnu pASaNa thAya, ApaNA manamAM zubha saMkalpA jAge ane tenA AdhAre ApaNe bhavasAgara tarI javAne samartha thaI e. zarIra ane svAsthya para sakalpazaktinI kevI asara thAya che, te ame pAchalAM prakaraNeAmAM jaNAveluM che, eTale te aMge ahIM vizeSa vivecana karavAnI AvazyakatA nathI, paNa te aMge eka khAsa prayAga batAvIe chIe, jenI pAkAe khAsa noMdha levI ghaTe che. eka cAMdInA pyAlAmAM seAisa pANI bhare, pachI e pyAlAne DAkhA hAthanI hatheLImAM mUke ane tenA sAme dRSTi rAkhI A amRtanA pyAle che, evI 15 mInITa sudhI bhAvanA kare. ane A amRtarasa pIvAthI mArA dareka rAgane nAza thaze evA dRDha saMkalpa karI tene gaTagaTAvI jAe, teA tamArA zarIramAM rahelA nAnA--mATA vyAdhisihune joI ne haraNu nAse tema-nAzI jaze ane tame taddana Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 saMkalpasiddhi taMdurasta banI jaze. vaLI A rIte amRtanI bhAvanAthI bhAvita kareluM pANI tame tamArAM bimAra bALakane ke mitrane pAze te tenA svAsthamAM tamane ghaNo sudhAre mAluma paDaze. mahApuruSe svAthyane saMkalpa karIne je jaLa Ape che, te pIvAthI suMdara svAthya jarUra prApta thAya che. koI manuSyanuM tamAre atyaMta bhaluM karavuM hoya te tenA mATe zubha saMkalpa karyA ja kare ane tenuM jarUra bhaluM thaze. e ja rIte azubha saMkalpa karaze te tenuM aniSTa thaze, paNa sujJa manuSya e prega kadI paNa kare nahi, kemake azubha saMkalpa karatAM ApaNuM mana para tenI azubha asara thAya che ane te ApaNane aneka rIte nukazAna pahoMcADe che. tame kaI vyaktine maLavA gayA ho ane tenI pAsethI amuka kAma karAvavA IcchatA he te tamArA manamAM dRDha saMkalpa kare ke "tame mAruM kAma karaze ja-tame mAruM kAma karaze ja? je tamArI saMpazaktine vikAsa thaye haze te enuM pariNAma jarUra tamArA lAbhamAM ja Avaze. eka vyApArIne eka adhikArI sAthe kAma paDyuM, paNa te dAda deto na hato ane pariNAme pAMcathI sAta lAkha rUpiyAnuM kensekaTanuM kAma aTakatuM hatuM. evAmAM e vyApArIne evI eka vyaktine bheTo thaye ke jeNe pitAnI saMkalpa zakti sArA pramANamAM khIlavelI hatI. teNe vyApArInI badhI hakIkta sAMbhaLIne kahyuM ke "tame mane mAtra e vyaktine Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalpasiddhi dvArA sarvakAryasiddhi 221 meLApa karAve, eTale tamAruM kAma thaI jaze. AthI te vyApArI keIka bahAnuM kADhI A vyaktine te adhikArI pAse laI gaye. tyAM thoDI vAtacIta thaI ane te baMne pAchA pharyA. pachI bIjA divase pelo vyApArI adhikArI pAse gayo ke teNe kaMI paNa prazna ryA vinA kekaTa para sahI karI dIdhI ane vyApArInuM kAma banI gayuM. A vyApArIe saMkalpazaktivALA bhAIne eka meTara tathA 40000 nI bheTa karI. tAtparya ke saMkalpazaktinI asara anya. manuSya upara paNa ghaNuM bhAre thAya che. - keTa-kacerInA mAmalAmAM paNa saMkalpazaktivALe jite. che ane tenAthI tene ghaNuM phAyado thAya che. A rIte bIjAM paNa aneka kAryo saMkalpazaktithI siddha karI zakAya che. vAgha-siMha vagere ghaNuM hiMsaka prANI che. vana-jaMgalamAM kadAca temano bheTo thaI jAya to ApaNAM hAjA gagaDI jAya che ane have ApaNuM AvI banyuM evI bhIti ApaNuM hadayamAM utpanna thAya che. paraMtu saMkalpazakti khIlelI hoya. ane tenI sAme tame thoDIvAra ekI Taze joyA kare che e prANI dUra haThI jaze ane tamane kazI paNa IjA karaze nahi. hAthI, gheDA, baLada, gAya, pADA, bheMsa vagere upara paNa saMkalpazaktithI asara upajAvI zakAya che ane te ApaNu para humalo karI zaktA nathI. sarkasanA khele to tame joyA ja haze. cAra-pAMca. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 saMkalpasiddhi siMha ane eka-be vAghanI vacce ubhuM rahIne je manuSya temanI pAsethI kAma leto haze, tenI saMkalpazakti keTalI majabUta haze? tene evo AtmavizvAsa hoya che ke A siMha tathA vAgha mAruM kahyuM barAbara mAnaze ane temanI pAsethI huM dhAryuM kAma laI zakIza. keIka vAra siMha tathA vAgha khIjAya che ane tenI sAme paje ugAme che, chatAM A manuSya tenAthI jarAye Darate nathI. e te pUrvavat tenA sattAvAhI avAje kahyA ja kare che ke "tuM A kAma kara, te kAma kara vagere" ane te prANuo te mujaba kAma karavA lAge che. jherI jaMtuonA daMza vagere upara paNa saMkalpazaktithI phAyado thate jovAmAM AvyuM che. yeganI ucca bhUmikAe pahoMcelA mahApuruSane sarpa vagerenA jheranI kaMI asara thatI nathI, temAM temanuM asAdhAraNa saMkalpabaLa ja kAraNabhUta che. prANuone hipnoTijhamanI asara thAya che, tema saMkalpabaLanI paNa asara thAya che ane tethI temanA svabhAva vageremAM paNa keTaluMka parivartana lAvI zakAya che. saMbhava che ke have pachInAM zeDAM varSomAM ApaNane A saMbaMdhI ghaNuM vadhAre jANavA maLaze. saMkalpanI asara vRkSa-velIo vagere upara paNa thAya che ane bhautika padArtho upara paNa thAya che. eka rAjAe keTalAka sainikone evI AjJA karI ke jyAre A gheghura vaDalAnAM badhAM pAna sUkAI jaze, tyAre tamane svadeza javAnI rajA maLaze. eTale te divasathI dareka senika ema vicAra Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 saMkalpasiddhi dvArA sarvakAryasiddhi karavA lAgyuM ke, A vaDanAM badhAM pAMdaDAM sUkAI jAo ane te DA divasamAM ja sUkAI gayAM. thoDA vakhata pahelAM raziyAnI tAsa ejansIe ApelA ? samAcAra muMbaInA eka dainika patramAM nIce mujaba prakaTa thayA hatA : raziyAmAM zrImatI nelI mIkheIlevA nAmanI eka cAlIza varSanI strI potAnA saMkalpabaLathI Tebala uparanA pAuMnA TUkaDAne khaseDe che, te vAMkI vaLe ke tenA ughADA meDhAmAM pAuMnA TUkaDA enI meLe jaI paDe che, ghaDiyALanA pinDayulamane cAlatuM baMdha kare che, plAsTIkanA kese khaseDI de che ane eka AuMsavALuM trAjavAnuM bIjuM khAlI palluM namAvI de che. A prayoga vakhatanI eka dastAvejI phIlma paNa utarI che. paraMtu A samAcArathI ApaNane bhAgye ja Azcarya thaze, kemake ApaNA dezamAM trATaka kiyAthI Tebala para rahelA kAcanA pyAlAne toDI nAkhanArA, ghaDiyALane baMdha karI denArA, vAsaNane cakkara cakkara pheravanArA tathA puSpane mULa raMga badalI nAkhanArA paDyA che ane te kavacit jAheramAM paNa dekhAva de che. vaLI ApaNe tyAM ema paNa kahevAyuM che ke saMkalpazakti vaDe moTA khaDakamAM paNa phATa pADI zakAya che ane tophAna tathA gAjavIjene paNa rekI zakAya che. vaLI jaLa tyAM sthaLa ane sthaLa tyAM jaLa paNa karI zakAya che. TUMkamAM saMkalpazakti e kharekhara ! eka ajAyaba zakti che ane tenA vaDe sarva kAryanI siddhi thaI zake che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 saMkalpasiddhi - saMkalpazakti vadhAravA mATe nIcenA prayoga ajamAvI jevA jevA che - (1) kaI paNa kAma niyata samaye zarU karavuM ane niyata samaye pUruM karavuM. (2) vidane AvavA chatAM kAmane chevuM nahi. (3) bAga-bagIcAmAM pharavA gayA hoIe tyAM vRkSonI lIlI ghaTA sAme ekI Taze joyA karavuM. A prakiyA 10 mInITa sudhI cAlu rAkhavI. (4) baMne bhRkuTionI vacce eka kALuM TapakuM karavuM ane darpaNamAM mukha joI pelA kALA TapakAM para dRSTi sthira karavI. 3-4 mInITathI vadhArIne A samayane 10 mInITa karavo. AMkhamAM jhaLajhaLiyAM AvI jAya te lUchIne pharI paNa prayAsa kare. paNa anukame AgaLa vadhavAnuM rAkhavuM. : (5) kaI paNa kAma nirbhaya banIne kare. (6) dRSTine sthira karatAM zIkho. be traNa mInITathI mAMDIne daza mInITa sudhI e kriyA cAlu rAkho. niyamita prayAsa karavAthI saMkalpazakti vadhe che ane tenAM pariNAmo upara jaNAvyuM tema ghaNuM AzcaryakArI Ave che. sarva pAThake saMkalpazaktinA gya vikAsa vaDe pitAnuM abhISTa prApta kare, evI maMgala bhAvanA sAthe A graMthanuM lekhanakArya pUrNa karIe chIe. samApta Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zatAvadhAnI paMDita zrI dhIrajalAla zAhanuM vizALa sAhityasarjana caritro * 1 vizvavaMdya prabhu mahAvIra (eka lAkha cAlIza hajAra nakalo) * 2 vIra viThThalabhAI (pra. carotara ejyu. sosAyaTI). * 3 mahArAjA sayAjIrAva gAyakavADa (be lAkha nakalo) 4 4 zrImaMta rAjarSi sayAjIrAva gAyakavADa (zrIsayAjIvijaya presa) 4 5 zrI pAdaliptasUri (pra. jena-bhAvanagara) 6 zrI rAma (vidyAthI vAMcanamALA zreNa-1) 9 zrI kRSNa 8 bhagavAna buddha 9 bhagavAna mahAvIra 10 vIra hanumAna 11 satI damayaMtI 12 cakravatI caMdragupta 13 rAjA bhartuhari 14 bhakta suradAsa 15 narasiMha mahetA 16 mIrAMbAI 17 lekamAnya TiLaka 18 Adyakavi vAlmIki (vi. vAM. zreNu-2) 19 maharSi agatsya X AvI nizAnIvALAM pustako alabhya che. 15 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 dAnezvarI ka 21 mahArathI arjuna 22 vIra abhimanyu 23 pitRbhakta zravaNu 24 celA 25 mahAtmA tulasIdAsa 26 zrI rAmakRSNa paramahaMsa 27 svAmI vivekAnaMda 28 svAmI rAmatI 29 zrImad rAjacaMdra 30 5. madanamAhana mAlaviya 31 mahAmuni si 32 draupadI 33 vIra vikrama 34 rAjA bhAja 35 mahAkavi kAlidAsa 36 vIra durgAdAsa 37 mahArANA pratApa 38 sikImane sapUta 39 dAnavIra jagaDU 40 siddharAja jayasiMha 41 jagata zeTha 226 42 vIra viThThalabhAI 43 zrI enI besanTa 44 zrI gajAnana 45 zrI kArtikeya svAmI 46 zrI ha OM OM OM OM OM OM OM OM "" "" ( vi. vAM. zreNI-3 ) ,, .. "" "" "" "" "" "" "" "" .. "" ( vi. vAM. zreNI--4) ,, "" Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 (vi. vAM. zreNa-5) 47 rasakavi jagannAtha 48 bhakta nAmadeva 49 chatrapati zivAjI 50 samartha svAmI rAmadAsa 51 guru nAnaka para mahAtmA kabIra 53 gaurAMga mahAprabhu 54 zrI tribhuvanadAsa gajajara 55 zrI vijayadharmasUri pa6 bAbu rAjendraprasAda pa7 mahArAjA kumArapALa 58 raNajitasiMha 59 zrI IzvaracaMdra vidyAsAgara 60 mahAdeva goviMda rAnaDe 61 dAdAbhAI navarojI 62 zrI gopALakRSNa gokhale 63 zrI javAharalAla naheru. 64 zrI subhASacaMdra bojha 65 tArAmaMDaLa 66 mahAdevI sItA 67 karmadevI ane mevADanI vIrAMganAo 68 sara TI. mAdhavarAva 69 jhaMDu bhaTTajI 70 sva. hAjI mahammada 71 vIra ladhAbhA 72 zrI RSabhadeva 173 vIra kula (vi. vAM. zreNa-) zreNa-7) Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 74 mahAmaMtrI muMjAla 75 zrI jayakRSNabhAI 76 zrI sayAjIrAva gAyakavADa 77 mahAvIraprasAda dvivedI 78 mahAkavi nAnAlAla 79 abdula gaphArakhAna 8. soraThI saMta 81 kavi narmada vAM. zreNI-8) 82 jamazedajI tAtA 83 paM. viSNu digaMbara (vi. vAM. zreNI-9) bhogolika 84 sauMdaryadhAma kAzmIra (vi. vAM. zreNI-6 ) 85 dvArakA 86 mahesUra 87 nepAla vAM. zreNI-7) 88 amaranAtha 89 badarI-kedAranAtha 90 anupama chalurA vAM. zreNa-8) 91 pAvAgaDha vAM. zreNI-9) 92 ajaMtAnI guphAo pravAsavarNana x 93 kudarata ane kalAdhAmamAM vIsa divasa 4 94 acalarAja Abu 4 95 pAvAgaDhano pravAsa * A nizAnIvALAM pustako alabhya che. che ke Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ x X 96 koyaDAsaMgraha bhAga pahelA khIje 97 "" 98 gaNita-camatkAra 99 gaNita-rahasya 100 gaNita-siddhi . 101 smaraNa-kalA "" mAnavijJAna sAmAnya vijJAna 229 gaNita x 102 ramUjI TUcakA x 103 AlamanI ajAyabI x 104 vimAnI humalA ane temAMthI bacavAnA upAye kiArakathAo x 105 kumAreAnI pravAsakathA x 106 vimalazAha x 107 vastupALa--tejapALa x 108 sikImanI virAMganA x 109 nekIne rAha x 112 surAnAM guphAma'diza ( kumAra graMthamALA ) (sayAjI bALa sAhityamALA ) kAvyA x 110 ajaMtAneA yAtrI ( khaMDakAvya) A kAvyane saMskRta anuvAda thayelA che. x 111 jalamaMdira pAvApurI ( khaMDakAvya ) zilpa-sthApatya x A nizAnavALAM pustakA alabhya che. .. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 saMkalana 4 113 zrI mahAvIra-vacanAmRta A graMthano hiMdI tathA aMgrejI anuvAda thayelo che. jenadharmaviSayaka 4 114-215 bALa graMthAvalI-cha zreNI. (120 pustakanuM saMpAdana, temAM 102 nuM lekhana) 4 216-235 dharmadha-graMthamALA 20 pustako 4 236-247 jaina zikSAvalI pahelI zreNI 12 pustako x 248-259 , , bIjI , 12 pustako x 260-271 , ,, trIjI , 12 pustaka 27ra-ra91 jaina caritramALA 20 pustako 292-294 dhArmika praznottarI bhAga 1 thI 3 295-296 jineMdra kAvyasaMgraha bhAga 1-2 297-298 jaina dharmano sAmAnya paricaya bhAga 1-2 299 jaina dharmasAra A pustakano hiMdI tathA aMgrejI anuvAda thayele che. 4 300 jaina tatvapravezaka graMthamALA bhAga bIje 301 zrI pratikramaNa sUtra prabodhaTIkA bhAga pahele , bhAga bIjo , bhAga trIjo ,, prabodhaTIkAnusArI 4 305 jinopAsanA x 306 jIvavicAra-prakAzikA yAne jaina dharmanuM prANivijJAna * 307 nava tatvadIpikA yAne jaina dharmanuM adbhuta tattvajJAna * A nizAnIvALAM pustake alabhya che. 4 302 303 4 304 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 x 308 satI naMdayaMtI (triaMkI nATaka) 8 309 zrI zAlibhadra ( , ) * 310 rAjanagara sAdhusaMmelana * 311 jainonI zikSaNasamasyA 4 312 tapavicAra 313 dakSiNamAM divya prakAza 4 314-338 prakIrNa caritro, vizeSAMka Adi AdhyAtmika 339 maMtravijJAna 340 maMtraciMtAmaNi 341 namaskAramaMtrasiddhi (be AvRtti) 342 saMkalpasiddhi yAne unnati sAdhavAnI adbhuta kalA 4 A nizAnIvALAM pustako alabhya che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujarAte gaurava levA jevA gaNita saMbaMdhI traNa suMdara graMthA jemAM gaNitanI gebI sRSTine bheda suMdara rIte kheAlavAmAM AvyA che tathA aneka prakAranA camatkArika prayAgA ane upayAgI mamatAnA saMgraha ApavAnAM AvyA che. vizeSamAM buddhine kase tevA vizvabharanA cUMTI kADhelA kAyaDAone uttama saMgraha rajU karavAmAM AvyA che. bhAratabharamAM A jAtanAM pustakanu prakAzana pahelluM ja che. patrAe tathA vidvAneAe tenI mukta kaMThe prazaMsA karelI che. A graMthAnI racanA jANItA lekhaka tathA suprasiddha gaNitana zatAvadhAnI paMDita zrI dhIrajalAla TAkarazI zAhe ghaNA anubhava pachI sugama zailimAM karelI che. * * AkhA seTa rUpiyA paMdaramAM ja maLe che, te Aje ja vasAvI le. dareka graMthanu chUTaka mUlya rUpiyA pAMca che. prAptisthAna : prajJA prakAzana maMdira ladhAbhAI guNapata khIlDIMga, cIMcabaMdara, muMbaI . muMbaI, amadAvAda, tathA bhAvanagaranA jANItA graMtha-vikretAo pAsethI maLI zakaze. vizeSa vigata mATe AgaLa jI A : Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. gaNita-camatkAra sudhArA-vadhArA sAthenI bIjI AvRtti. UMcA ophaseTa kAgaLa, pR. 216, pAkuM bAInDIMga. mUlya rUA. 5-00, rajI. posTejano kharca rUA. 1-10 A graMthamAM nIcenAM prakaraNa ApavAmAM AvyAM che - khaMDa pahele 1 ATha aMkanI karAmata 2 nava aMkanI karAmata 3 saMkhyAonuM baMdhAraNa 4 camatkArika saMkhyAo 5 saMkhyAnA pIrAmIDa 6 saravALAnI keTalIka rIte 7 bAdabAkIno tALo 8 guNAkAranI virATu zakti 9 guNAkAranI be anokhI rIte 10 guNAkAranA keTalAka prayoga 11 bhAgAkAranI vizeSatA 12 bhAgAkAranI pUti 13 sarvatobhadra yaMtro 14 manano dhArelo AMka kahenArAM yaMtro 15 siddhAMkanA traNa prayoga 16 gaMjIphAnA cAra prayogo 17 daza camatkArika prayoga 18 aMka-vinoda - khaMDa bIje 1 gaNitajJAnanI pUrti karanArA so koyaDAo 2 uttare A pustaka mATe vidvAnoe ghaNo UMco abhiprAya Ape che. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 gaNita-rahasya TUMka samayamAM ja bIjI AvRtti prakaTa thaI che. UMcA ophaseTa kAgaLa, pR. 224, pAkuM bAInDIMga. mUlya rUA. 5-00 rajI. pisTejane kharca rUA. 1-10 A graMthamAM nIcenAM prakaraNo ApavAmAM AvyAM cheH 1 Amukha 2 aMkasthAna 3 zUnyanuM sAmarthya 4 gaNitanI viziSTa prajJA 5 moTI saMkhyAo yAda rAkhavAnI rIta 6 aMkasmRtine eka vilakSaNa prayoga 7 saMkhyAno camatkAra 8 ekI-bekInA AkarSaka prayogo 9 samarika saMkhyAone saravALo 10 traNa kramika saMkhyAonuM zodhana 11 ajJAta saMkhyAonuM jJAta saMkhyAmAM pariNamana 12 uttaranI acUka AgAhI 13 hajAra vikalpano eka ja uttara 14 dhArelo prazna kahevAnI rIta 15 prakIrNa pAMca prayogo keyaDAo varga pahele varga bIje varga trIjo uttaro A graMthanI prastAvanA suprasiddha rASTrasevaka ane gaNitanA marma zrImAna ke. ke. zAhe lakhelI che. sanmAnanIya zrI morArajI desAI Adi aneka mahAnubhAvoe A graMtha mATe UMco abhiprAya darzAvelo che. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 gaNita siddhi TUMka samayamAM ja khIjI AvRtti prakaTa thaI che. UMcA ophaseTa kAgaLa, pR. 212, pArka bAInDIMga. mU. rUA. 5-00. jI. pAsTejanA kharca rUA. 1-10 A graMthamAM nIcenAM prakaraNA ApavAmAM AvyAM che H-- 1 upakrama 2 dazanA pAyA 3 saravALAnI prAcIna ane Adhunika paddhati 4 saravALAmAM jhaDapa kema Ave ? 5 saravALAnI TUMkI ane sahelI rIteA 6 saravALAnI cakAsaNI cha saravALAne eka suMdara prayAga 8 bAdabAkI aMge keTaluM ka 9 bAdabAkInA traNa prayAgA 10 guNAkAranI prAthamika bhUmikA 11 guNAkAranI TUMkI ane sahelI rIteA - 1 12 2 13 3 ,, " 14 mahu meTA guNAkAra karavAnI sahelI rIta "" "" ,, ,, 15 guNAkAra aMge vizeSa 16 guNAkAranI cakAsaNI ,, 17 bhAgAkAranI mULa bhUmikA 18 bhAgAkAranI TUMkI ane sahelI rIte 19 bhAgAkAra aMge vizeSa 20 bhAgAkAranA saMkSepa ane cakAsaNI 21 gaNita ane gaNatarI hisAkheAmAM jhaDapa tathA cAkasAI lAvavA mATe A graMtha ghaNA ja upayAgI che. tamArAM bALakone buddhimAna banAvavA mATe tathA uttama prakAranuM maneraMjana meLavavA mATe paNa A pustake ghaNAM upayAgI hAi Aje ja meLavI lyeA. sArA prasaMge mitrAne A prathAnI bheTa Ape. tamArAM pustakAlayAne A gaNitathAthI avazya zaNagAra . Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAbhUSaNa gaNitadinamaNi zatAvadhAnI paMDita zrI dhIrajalAla zAhanI mananIya kRti maMtravijJAna * A graMtha vaizvika, paurANika, tAMtrika temaja jaina sAhityanA maLI 60 jeTalA mananIya graMthAnA AdhAre ghaNA abhyAsa ane anubhavapUrvaka taiyAra karavAmAM AvyA che. * tenAM 35 prakaraNeAmAM maMtranA tathA upayoga sudhInI tamAma sparza karavAmAM AvyA che. svarUpathI mAMDIne siddhi bhUmikAone sapramANa pariziSTa vibhAgamAM ApelA 5 lekhA paNu ghaNA mananIya che. * A graMtha chapAI, sughaDatA tathA AMdhaNImAM suMdara che. pRSTha saMkhyA 376, mUlya rUA. 7-50, rajI. po. kharca rUA. 1-25. mukhya prAptisthAna : prajJA prakAzana maMdira ladhAbhAI guNapata khIlDI'ga, cIMcabaMdara, subaI-9. amadAvAda tathA muMbaInA jANItA mukaselA pAsethI maLI zakaze. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrasRSTinAM avanavAM rahasyone prakaTa karate maMtravijJAnanI pUrti karanAre ajoDa graMtha maMtracaMtAmaNi * A graMtha vidyAbhUSaNa gaNitadinamaNi sAhityavAridhi zatAvadhAnI paMDita zrI dhIrajalAla TokarazI zAhe ghaNuM parizrame taiyAra karela che ane temAM pitAnA anubhave uparAMta aneka maMtraprayoga paNa ApelA che. che A graMtha UMcA mepathIle kAgaLa para suMdara rIte chapAyele che, tathA pAkA bAInDIgamAM dviraMgI pUMThA sAthe taiyAra thayela che. pRSTha saMkhyA 376. che. A graMthanuM mUlya rUA. 7-50 che. rajI.pi. kharca rUA.1-25. vI. pI. thI mokalAya che. che A graMthamAM 3 khaMDe tathA 33 prakaraNe apAyelAM che, te parathI tenuM mahattva samajI zakAze. * A graMthamAM vedo, upaniSado, purANa, taMtragraMtha, temaja jaina dharmanA maLI Azare 85 jeTalA graMthanI sAkSIo ApavAmAM AvI che, temaja tenuM saMkalana ghaNuM kALajIthI kareluM che. mukhya prAptisthAna : prajJA prakAzana maMdira ladhAbhAI guNapata bilDIMga, cIMcabaMdara, muMbaI-90 amadAvAda tathA muMbaInA jANItA bukaselare sAsethI maLI zakaze. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have pachI prakaTa thaze-maMtrazAsane eka adabhuta graMtha maMtradivAkara lekhaka : vidyAbhUSaNa gaNitadinamaNi zatAvadhAnI paMDita zrI dhIrajalAla zAha A graMthamAM aneka jAtanA anubhavasiddha maMtrapraga rajU karavAmAM Avaze, jemAM vividha roga maTADavAnA, viSa 'utAravAnA, lakSmI vadhAravAnA, jita meLavavAnA tathA bIjA paNa evAja pragane samAveza thaze. uparAMta keTalAka mahatvanA yaMtre tathA taMtraprayogo paNa ApavAmAM Avaze ke jenA AdhAre manuSya sukha, saMpatti, Arogya, yaza vagerenI prApti karI zake tathA aciMtya kAma karavAne zaktimAna thAya. A graMthanI chapAI, sughaDatA, bAMdhaNa tathA pRSThasaMkhyA maMtravijJAna tathA maMtraciMtAmaNi jeTalI ja raheze, eTale ke 376 pRSThanI haze. tenuM mUlya rUA. 7-50 raheze. pisTeja kharca alaga. prajJA prakAzana maMdira ladhAbhAI guNapata bIlDIMga, cIMcabaMdara, muMbaI-9 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have pachI prakaTa thaze mAnavamananI ajAyabIo lekhaka : vidyAbhUSaNa gaNitadinamaNi sAhityavAridhi zatAvadhAnI paMDita zrI dhIrajalAla zAha duniyAnI ajAyabIo aMge te tame ghaNuM ghaNuM vAMcyuM haze, paNa mAnavamananI ajAyabIo viSe tame zuM jANe che? temAM evI evI ajAyaba zaktio paDelI che ke jenA vikAsathI tame aneka AzcaryakArI kAryo karI zake tathA IcchAnusAra dhana-dolata kamAI zake. eka vAra A graMtha hAthamAM lIdhA pachI tene heThe mUkavAnuM mana nahi ja thAya. seMkaDe rUpiyA kharcavA chatAM tamane AvI sAmagrI anyatra nahi maLe. UMcA mekhalI kAgaLa, lagabhaga 350 pRSTha, pAkuM pUMThuM chatAM mUlya rUA. 7-20. pisTeja alaga. tenuM prakAzana ane 196nnA navembara mAsamAM thaze. prajJA prakAzana maMdira ladhAbhAI guNapata bIlDIMga, cIMcabaMdara, muMbaI-9, Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha saMkhyA 240 - 12 = 252 paMDita zrI dhIrajalAla zAhe kRta smaraNukalA aMge zrI ramaNalAla vasaMtalAla desAInA abhiprAya sAmAnya janatAne camatkAra, maMtrasiddhi ke yAgaprakriyA lAge evI smaraNakalAnI zatAvadhAnanI kalA pAchaLa zAstrIya siddhAMtA rahelA che, ema jyAre zrI dhIrajalAle amane samajAvyuM, tyAre temanI hRdayavizuddhi mATe mane khUba mAna utpanna thayuM. ApaNA dezamAM vidyA-kalAne gupta rAkhavAnI eka prathA paDI gaI che. kAM te kalAkAra kalAcAra bane che, kAM kalAnI AsapAsa gUDha rahasyabhayuM vAtAvaraNa utpanna karI peAtAnI mahattA vadhAravA mathe che. Ane pariNAme ApaNI keTalIka kalAe ane keTalAya hunnarA bagaDI gayA ane nAza paNa pAmyA. zrI dhIrajalAle maraNakalAnuM UMDuM avagAhana kayuM che ane tenA pariNAme tee pAtAnA gurupadanI mahattA TIka hIka vadhArI zakAyA hota, paraMtu temaNe tema na karatAM peAtAnA abhyAsa ane peAtAnI tapazcaryAMnAM phUla A 'smaraNukA' nAmanA apUrva graMthamAM prakaTa karI gujjara janatA samakSa khullAM mUkI dIdhAM che ane smaraNakalAnI vidha vidha kuMcI gujjara janatAnA hAthamAM mUkI dIdhI che. A graMthane ThIka ThIka vicAra karIne huM apUrva kahuM chuM. mane yAda che tyAM sudhI smaraNukalA viSe AvA koI graMtha gujarAtImAM prasiddha thayA nathI. mUlya rUpiyA 5=00 rajI. pesTeja kharca rU. 1=25 mukhya prAptisthAna : prajJA prakAzana maMdira ladhAbhAI guNapata khIlDIMga, cIcaMdara, subaI-9. vI. pI. thI meAkalavAmAM Ave che. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - a bad be vidyAbhUSaNa gaNitadinamaNi sAhityavAridhi zatAvadhAnI paMDita zrI dhIrajalAla zAha kRta mananIya sAhitya maMtra-vijJAna rUA. 7-50 maMtra-ciMtAmaNi rUA. 7-50 gaNita-camatkAra - rUA. pa-00 gaNita-rahasya rUA. 5-00 gaNita-siddhi rUA. pa-00 maraNa-kalA rUA. 5-00 saMka9pa-siddhi rUA. 5-00 have pachI che pAze mAnavamananI ajAyabIo rUA. 7-50 maMtra-divAkara 1 rUA. 7-50 Aje ja A pustako maMgAvI lyo ane tenuM | ayana zarU karo. pisTeja kharca alaga samajavuM. mukhya prAptisthAna : prajJA prakAzana maMdira ladhAbhAI gaNapata bIlDIMga, cIMcabaMdara, muMbaI-9, jANItA graMthavikretAo pAsethI paNa maLI zakaze. AvaraNa * dIpaka miTarI : amadAvAda-1